Почта алоқаси хизматларини кўрсатиш Қоидалари (АВ томонидан 18.04.2011 й. 2219-сон билан рўйхатга олинган Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги бош директорининг 22.02.2011 й. 1-ю-сон буйруғи билан тасдиқланган)

Функция недоступна

Ўзбекистон Республикаси

Адлия вазирлигида

2011 йил 18 апрелда 2219-сон

билан рўйхатга олинган

Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш

агентлиги бош директорининг

2011 йил 22 февралдаги

1-ю-сон буйруғига

ИЛОВА

Почта алоқаси хизматларини кўрсатиш

ҚОИДАЛАРИ

Мазкур Қоидалар Умумжаҳон почта иттифоқи актлари, "Алоқа тўғрисида"ги, "Почта алоқаси тўғрисида"ги, "Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида"ги, "Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикасининг қонунлари, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2004 йил 19 июлдаги 339-сон "Почта алоқаси соҳасида фаолиятни такомиллаштириш тўғрисида"ги қарорига мувофиқ почта алоқаси хизматларини кўрсатувчи почта алоқаси операторлари, провайдерлари ва ушбу хизматлардан фойдаланувчилар ўртасидаги муносабатларни тартибга солади ва почта алоқаси хизматларини кўрсатиш тартибини, почта алоқаси операторлари, провайдерлари ҳамда фойдаланувчиларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятларини белгилайди.

I БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1. Ушбу Қоидаларнинг амал қилиши қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ почта алоқаси хизматларини кўрсатувчи почта алоқаси операторлари ва провайдерларига ва бундай хизматлардан фойдаланувчиларга тааллуқлидир.

2. Ушбу Қоидаларда O`zDSt 1225:2009 "Почта алоқаси. Атамалар ва таърифлар"да белгиланган атамалар тегишли таърифлари билан қўлланилади.

II БОБ. ФОЙДАЛАНУВЧИЛАРГА ХИЗМАТ

КЎРСАТИШНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШ

1-§. Почта алоқаси хизматларидан фойдаланувчиларга

хизмат кўрсатишни ташкил қилиш

3. Почта алоқаси операторлари ва провайдерлари почта алоқаси хизматларини (почта, курьерлик жўнатмаларини қабул қилиш, қайта ишлаш, ташиш ва етказиб бериш) кўрсатиш бўйича фаолиятни Умумжаҳон почта иттифоқи актлари, Ўзбекистон Республикасининг қонунчилиги ва ушбу Қоидалар асосида амалга оширадилар.

Почта алоқасининг миллий операторига (кейинги ўринларда миллий оператор деб юритилади) Ўзбекистон Республикасининг барча ҳудудида универсал хизматларни мажбурий равишда кўрсатиш бўйича вазифалар юклатилади.

Оддий хат ва почта варақчаларини жўнатиш миллий операторнинг мутлақ ҳуқуқи ҳисобланади.

Миллий оператор Умумжаҳон почта иттифоқининг ҳужжатларига мувофиқ почта алоқасини амалга ошириш учун Ўзбекистон Республикасининг тайинланган почта алоқаси оператори сифатида белгиланган. Умумжаҳон почта иттифоқининг бланклари ва ҳужжатлари фақат тайинланган оператор томонидан фойдаланилиши мумкин.

Миллий оператор Давлат органлари ва ташкилотлари томонидан йўлланувчи хат-хабарларни етказиб бериш, етказилганлигини тасдиқлаш, маълумотларни сақлаш ва ҳисобга олишнинг ягона миллий тизими оператори ҳисобланади.

Почта алоқаси операторлари ва провайдерлари:

ўз номида, транспорт воситаларида жойлаштириладиган махсус фарқланиш белгиларида "Pochta" сўзи ва ундан ҳосил бўлган сўзлардан фойдаланади;

белгиланган тартибда тасдиқланадиган, почта алоқаси нормативлари ҳисобга олинган ҳолда почта алоқаси объектлари томонидан кўрсатиладиган почта алоқаси хизматлари рўйхатини мустақил белгилайди;

қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ фаолиятнинг бошқа турларини амалга оширади.

4. Почта алоқаси объектига кираверишда почта алоқаси операторининг номи, почта алоқаси объектининг номи ва иш тартиби кўрсатилган пешлавҳа жойлаштирилади. Миллий оператор почта алоқаси объектига кираверишда, бундан ташқари, почта индекси кўрсатилган пешлавҳа жойлаштирилади ва почта қутиси ўрнатилади. Шаҳарларда жойлашган, ўзгарадиган график, тушлик танаффус ёки дам олиш куни билан ишлайдиган миллий оператор почта алоқаси объектларида, шунингдек бошқача график бўйича ишлайдиган энг яқин почта алоқаси объектларининг жойлашган ўрни ва иш тартиби тўғрисидаги маълумот ҳам жойлаштирилади.

Пешлавҳалар ва эълонлар матни давлат тилида бажарилади ва қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ бошқа тилларда такрорланиши мумкин.

5. Почта алоқаси операторлари ва провайдерларининг почта алоқаси объектлари ичида кўринадиган ва фойдаланувчилар учун қулай бўлган жойда зарур бўлган ахборот берувчи материал, хусусан:

ушбу почта алоқаси объектининг манзили тўғрисидаги;

кўрсатиладиган хизматлар рўйхати тўғрисидаги;

ичидаги текширилган ҳолда, очиқ кўринишда рўйхатга олинадиган почта жўнатмаларини қабул қилиш тўғрисидаги;

пул маблағларининг почта ўтказмаларини (кейинги ўринларда пул ўтказмалари деб юритилади) йўллаш тартиби тўғрисидаги;

почта жўнатмаларини йўллаш, ўровлаш тартиби, уларнинг ўлчамлари ҳамда чекланган оғирлиги тўғрисидаги;

почта алоқаси хизматлари учун ҳақ тўлаш тартиби тўғрисидаги;

курьерлик жўнатмаларининг миқдори ва чекланган вазни тўғрисидаги;

бланкларни тўлдириш намуналари;

почта алоқаси хизматларига тарифлар тўғрисидаги;

жўнатиш тақиқланган предметлар ва моддалар тўғрисидаги;

почта жўнатмаларининг назорат муддатлари ўтиши тўғрисидаги;

почта, курьерлик жўнатмалари ва пул ўтказмаларини сақлаш муддатлари тўғрисидаги;

баҳоси кўрсатилган ҳолда почта товарларининг намуналари;

баҳоси кўрсатилган ҳолда почта, курьерлик жўнатмалари учун тара намуналари;

газета, журналлар сотиш тўғрисидаги эълон (мавжуд бўлганда);

юқори турувчи почта алоқаси ташкилотининг ҳамда истеъмолчиларнинг ҳуқуқлари ҳимоя қилинишини амалга оширишга ваколатли тегишли ташкилотларнинг номи, манзили ва телефон рақами тўғрисидаги;

мазкур Қоидалар билан, миллий оператор почта алоқа объектларида эса бундан ташқари почта алоқаси объектларининг почта индекслари билан танишиш мумкинлиги тўғрисидаги. Ушбу ҳужжатлар почта алоқаси объектларида бўлиши ва фойдаланувчиларга уларнинг илтимосига кўра танишиш учун берилиши керак;

почта алоқаси операторлари ва провайдерларининг фойдаланувчилар олдидаги жавобгарлиги тўғрисидаги;

фойдаланувчиларнинг ҳуқуқлари ва жавобгарлиги тўғрисидаги маълумотлар;

халқаро пул ўтказмаларини қабул қилиш амалга ошириладиган мамлакатлар рўйхати бўлиши керак.

Миллий оператор почта алоқаси объектларининг ичида кўринадиган ва фойдаланувчилар учун қулай жойда ушбу почта алоқаси объектининг почта индекси ва почта қутиларидан ёзма хат-хабарларни олиб кетиш вақти нормативлари тўғрисидаги маълумот бўлиши керак. Шаҳарларда ва туман марказларида жойлашган почта алоқаси объектлари ичида, бундан ташқари, оддий почта варақасини ва оддий хатларни почта конвертларида жўнатишга мўлжалланган почта қутиси ҳам бўлиши керак.

Почта жўнатмаларини тезкор почта тартибида (кейинги ўринларда тезкор почтани жўнатиш деб юритилади) қабул қилиш жойида, кўринадиган ва фойдаланувчилар учун қулай жойда халқаро тезкор почта жўнатмалари қабул қилинадиган мамлакатлар рўйхати бўлиши керак.

6. Почта алоқаси объектларининг иш тартиби почта алоқаси операторлари томонидан почта алоқаси технологиялари ҳисобга олинган ҳолда ўрнатилади ва фойдаланувчилар учун қулай бўлиши керак.

Почта алоқаси операторлари ва провайдерлар учун мажбурий бўлган почта жўнатмалари ўтишининг назорат муддатлари Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлиги томонидан тасдиқланади. Почта алоқаси бошқа хизматларини кўрсатиш муддатлари почта алоқаси операторлари томонидан мустақил белгиланади.

7. Миллий оператор фойдаланувчилар учун қулай жойларда оддий хатлар ва почта варақчаларини йиғиш учун почта қутилари ўрнатади.

Ҳар бир почта қутисида почта қутисига берилган рақам, оддий хатлар ва почта варақчаларини олиб кетиш сони, биринчи ва охирги олиб кетиш вақти, шунингдек олиб кетиш амалга ошириладиган кун кўрсатилади.

Қишлоқ жойлардаги почта қутиларида, юқорида санаб ўтилган маълумотлардан ташқари, тегишли почта алоқаси объектининг почта индекси ҳам кўрсатилади.

8. Почта алоқаси объектларида адресатлар томонидан оддий ёзма хат-хабарлар, даврий босма нашрлар, почта жўнатмалари ва пул ўтказмалари келиб тушганлиги тўғрисидаги хабарномалар олиниши учун абонемент почта жавонлари ўрнатилиши мумкин.

Абонемент почта жавонининг битта қутичасидан бир нечта адресат фойдаланишига, шунингдек банд қилиш даврида унинг бошқа шахсга берилишига йўл қўйилмайди.

Абонемент почта жавонининг қутичаси ёки унинг қулфи абонент айби билан бузилганда, таъмирлаш ва янги қулфни ўрнатиш (калитни алмаштириш) почта алоқаси операторлари томонидан абонент ҳисобидан амалга оширилади.

9. Белгиланган ҳақ эвазига абонемент почта жавонининг қутичаларидан фойдаланиш истагида бўлган жисмоний ва юридик шахслар ариза беради ва почта алоқаси оператори билан шартнома тузади.

Жисмоний шахслар аризада кўрсатиладиган ҳужжатнинг (ушбу Қоидаларнинг 136-бандида кўрсатилган ҳужжатлардан бирининг) номини ва ундаги маълумотларни (рақами, серияси, агар паспорт кўрсатилса, қўшимча тарзда, берилган санасини, ким томонидан берилганлигини), шунингдек рўйхатда турадиган манзилни кўрсатишлари керак.

Юридик шахслар аризада давлат рўйхатидан ўтказилганлик тўғрисидаги гувоҳнома маълумотларини (номи, серияси, рақами, рўйхатга олинганлик санаси ва ким томонидан берилганлиги), юридик манзилни, жойлашган ерни, телефон (факс) рақамини, банк реквизитларини кўрсатиши керак. Ариза бериш пайтида давлат рўйхатидан ўтказилганлик тўғрисидаги гувоҳноманинг асл нусхаси тақдим этилади.

10. Абонент абонемент почта жавонининг қутичасидан фойдаланишни рад этганда, қутичани банд этиш муддати тугаган санадан бошлаб бир ойдан кейин бошқа абонентга фойдаланишга берилиши мумкин. Банд этиш муддати тугагандан кейин келиб тушган почта жўнатмалари ва пул ўтказмалари аризада кўрсатилган янги манзил бўйича жўнатилади ёки жўнатувчига қайтарилади, жўнатувчининг манзили бўлмаганда эса, тарқатилмаганлар қаторига вақтинчалик сақлашга берилади.

2-§. Почта алоқаси операторларининг

номли буюмларидан фойдаланиш

11. Почта алоқаси операторлари ва провайдерлари ўз фаолиятларида ўзларининг номли буюмларини қўллайди.

12. Миллий оператор почта алоқасининг ҳар бир объекти ўзининг, стандартлаштиришга доир норматив ҳужжатлар талабларига мувофиқ, минтақавий почта алоқаси ташкилотларининг буюртмасига кўра тайёрланадиган номли буюмларига эга бўлиши керак.

13. Почта тақвим штемпеллари (кейинги ўринларда тақвим штемпеллари деб юритилади), махсус хотира штемпеллари, суғурта муҳрлари, пломбир пуансони, из тушириш мосламалари, термопайвандлаш машинасининг пластиналари, назорат-геральдли муҳрлар, франкирлаш машиналарининг клишеси миллий операторнинг номли буюмларидир.

Тақвим штемпели почта маркаларини ҳисобдан чиқариш ва (ёки) почта, курьерлик жўнатмаларига, пул ўтказмалари бланкларига ва (ёки) илова қилинадиган ҳужжатларга, квитанцияларга тегишли объектнинг номини, почта вагони, автотракт йўналишини, санани тушириш учун мўлжалланади. Тақвим штемпели изларини фойдаланувчиларнинг илтимосларига кўра, турли филателистик ва бошқа материалларга (конвертларга, очиқ хат, маркаларга) қўйиш тақиқланади.

Махсус хотира штемпели муҳим давлат ҳодисаларига, тарихий ва хотира жойларига, саналарига, кўргазмаларга ва шу кабиларга бағишланган тадбирларни ўтказишда почта маркаларини ҳисобдан чиқариш учун қўлланилади.

Суғурта муҳри қиймати эълон қилинган хатларни, қиймати эълон қилинган бандеролларни, посилкаларни, суғурта қопларини, брезент сумкаларни, контейнерларни, шунингдек бойликлар сақланадиган омборларни сурғуч билан муҳрлаш учун мўлжалланади.

Пломбир пуансони почта алоқаси объекти номининг изини почта буюмлари, почта, курьерлик жўнатмалари, шунингдек бойликлар сақланадиган омборлар ва магистрал почта йўналишлари бўйлаб почта ташийдиган почта автомашиналари кузовига пломбаланадиган пластмасса ёки қўрғошин пломбаларга тушириш учун мўлжалланади.

Из тушириш мосламаси почта алоқаси объекти номи ва почта индекси изини қиймати эълон қилинган посилкалар ва бандеролларни ўровлашда, шунингдек халқаро почта алмашинуви жойларида келадиган майда пакетларни ўровлашда фойдаланиладиган қоғоз тасмаларга тушириш учун мўлжалланади.

Термопайвандлаш машинасининг пластинаси - почта алоқаси объектининг номи ўйиб ёзилган металл пластина бўлиб, бандеролларни ўраб жойлашда термопайвандлаш машиналарида полиэтилен плёнкаларни пайвандлаш учун, шунингдек келадиган майда пакетларни полиэтилен пакетларга жойлаш билан бир вақтда уларга почта индекси изини ва почта алоқаси объектининг номини тушириш учун мўлжалланган.

Назорат-геральдли муҳр алоҳида йўриқномаларга мувофиқ, пул ўтказмалари бланкларини, 5-шаклдаги дафтарларни, 10-шаклдаги реестрларни, пул ўтказмалари бўйича хизматга оид ёзишмаларни ва бошқа ҳужжатларни расмийлаштириш учун мўлжалланади.

Франкирлаш машинасининг клишеси оддий ва буюртма хатларга, почта варақачаларига ва бандеролларга почта алоқаси хизматларига ҳақ тўланганлигини, қабул қилиш санаси ва бошқа маълумотни тасдиқловчи клише изларини тушириш учун мўлжалланади.

14. Почта алоқаси бошқа операторлари ва провайдерларининг номли буюмлари миллий оператор учун белгиланган номли буюмлардан фарқ қилиши керак. Номли буюмлар рўйхати ва улардан фойдаланиш тартиби почта алоқаси операторлари ва провайдерлари томонидан белгиланади.

III БОБ. ПОЧТА АЛОҚАСИ ХИЗМАТЛАРИНИНГ ТУРЛАРИ

1-§. Почта хизматлари

15. Қуйидагилар почта хизматлари ҳисобланади:

почта жўнатмалари ва пул ўтказмаларини, шу жумладан, халқаро почта жўнатмалари ва халқаро пул ўтказмаларини жўнатиш ва етказиб бериш (топшириш);

тезкор почта жўнатмаларини, шу жумладан, халқаро тезкор почта жўнатмаларини жўнатиш ва етказиб бериш (топшириш).

16. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида адресатга жўнатиш ва етказиб бериш (топшириш) учун қабул қилинадиган почта жўнатмаларининг қуйидаги турлари ички почта жўнатмаларига киради:

а) хатлар (оддий, буюртма, қиймати эълон қилинган);

б) почта варақчалари (оддий, буюртма);

в) бандероллар (оддий, буюртма, қиймати эълон қилинган);

г) секограммалар (оддий, буюртма);

д) посилкалар (одатдаги, қиймати эълон қилинган);

е) майда пакетлар (оддий, буюртма);

ж) тезкор почта жўнатмалари;

з) тегишлича ўрамдаги босма нашрлар.

17. Ички пул ўтказмалари жўнатиш усулига боғлиқ равишда оддий (почта алоқаси тармоғи орқали юбориладиган) ва тезкор (телекоммуникациялар тармоғи орқали юбориладиган - электрон пул ўтказмалари) пул ўтказмаларига бўлинади.

Юборилиши почта алоқаси ва телекоммуникациялар тармоқларидан фойдаланиб амалга ошириладиган ички пул ўтказмалари гибрид пул ўтказмалари ҳисобланади.

18. Ички почта жўнатмалари учун чекланган ўлчамлар ва оғирлик ушбу Қоидаларнинг 1-иловасига мувофиқ ўрнатилади.

19. Ички оддий ва буюртма хатларда ёзма хабарлар, иш қоғозлари, фотосуратлар, бадиий откриткалар, схемалар ва бошқа қоғоз маҳсулотлари юборилади.

Судлар, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар, мудофаа ишлари бўйича бўлимлар ўзларидаги ишлар юзасидан олинганлик тўғрисида тасдиқни олиш учун тегишли чақирув қоғозини ва процессуал актларни олинганлик тўғрисидаги буюртма билдиришномага эга бўлган буюртма хатларда жўнатишлари керак. Билдиришнома бланки хатнинг манзил кўрсатилмайдиган томонига ёпиштирилади.

20. Қиймати эълон қилинган ички хатларда фойдаланувчи учун муайян қийматга эга бўлган предметлар ва ҳужжатлар (қимматли қоғозлар, дипломлар, паспортлар, ҳайдовчилик гувоҳномалари, пенсия ишлари, лотерея чипталари, фуқаролик ҳолати далолатномалари қайд этилганлиги тўғрисидаги гувоҳнома, ёрлиқлар, фотосуратлар, бадиий варақчалар, қўлёзмалар, почта тўлови давлат белгилари ва бошқалар) жўнатилади.

21. Ички оддий ва буюртма бандеролларда қиммат бўлмаган босма нашрлар (бланклар, брошюралар, плакатлар, газеталар, журналлар, китоблар ва бошқалар), иш қоғозлари, қўлёзмалар, фотосуратлар, альбомлар, дафтарлар ва бошқалар жўнатилади.

Буюртма бандеролларда, бундан ташқари, бадиий адабиёт, тасвирий санъат бўйича адабиёт жўнатиш мумкин.

22. Қиймати эълон