Ўзбекистон Республикасининг 08.08.2023 й. ЎРҚ-860-сон "Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисида"ги Қонуни (Қонунчилик палатаси томонидан 06.12.2022 й. қабул қилинган, Сенат томонидан 22.06.2023 й. маъқулланган)

Функция недоступна

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ

ҚОНУНИ

08.08.2023 й.

N ЎРҚ-860

НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАРНИНГ

ВА УЛАР ЛОЙИҲАЛАРИНИНГ КОРРУПЦИЯГА

ҚАРШИ ЭКСПЕРТИЗАСИ ТЎҒРИСИДА

Қонунчилик палатаси томонидан 2022 йил 6 декабрда қабул қилинган

Сенат томонидан 2023 йил 22 июнда маъқулланган

1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1-модда. Ушбу Қонуннинг мақсади

Ушбу Қонуннинг мақсади норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси соҳасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат.

2-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг

ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши

экспертизаси тўғрисидаги қонунчилик

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисидаги қонунчилик ушбу Қонун ва бошқа қонунчилик ҳужжатларидан иборатдир.

Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисидаги қонунчилигида назарда тутилганидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.

3-модда. Асосий тушунчалар

Ушбу Қонунда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади:

коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар - коррупциянинг кўринишлари учун, коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларни содир этиш учун имконият яратадиган ҳуқуқий нормалар;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси - норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардаги ва уларнинг лойиҳаларидаги коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни аниқлашга, аниқланган коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни бартараф этишга қаратилган тавсиялар ишлаб чиқиш ва чоралар кўришга йўналтирилган тадбирлар мажмуи;

чеклист - норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардаги ва уларнинг лойиҳаларидаги коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни аниқлаш бўйича намунавий шаклдаги саволнома.

4-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг

ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши

экспертизасининг асосий принциплари

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасининг асосий принциплари қуйидагилардан иборат:

қонунийлик;

мустақиллик;

холислик;

коррупцияга қарши экспертиза ўтказишнинг мажбурийлиги;

коррупцияга қарши экспертиза натижаларининг асосланганлиги;

очиқлик ва шаффофлик.

2-БОБ. НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАРНИНГ

ВА УЛАР ЛОЙИҲАЛАРИНИНГ КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ

ЭКСПЕРТИЗАСИНИ ЎТКАЗУВЧИ СУБЪЕКТЛАР

ҲАМДА УЛАРНИНГ ВАКОЛАТЛАРИ

5-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг

ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши

экспертизасини ўтказувчи субъектлар

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказувчи субъектлар қуйидагилардан иборат:

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги;

Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ва унинг ҳудудий бўлинмалари (бундан буён матнда адлия органлари деб юритилади);

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг ишлаб чиқувчилари бўлган давлат органлари ва ташкилотларининг юридик хизматлари (бундан буён матнда юридик хизматлар деб юритилади);

тегишли норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ижросини таъминлаш ўз зиммасига юклатилган давлат органлари ва ташкилотлари.

6-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг

ва улар лойиҳаларининг Ўзбекистон Республикаси

Коррупцияга қарши курашиш агентлиги томонидан

ўтказиладиган коррупцияга қарши экспертизаси

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги қуйидаги ҳолларда норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказади:

ўз ташаббусига кўра - ҳар қандай норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни, шу жумладан ўрганиш ва текширишлар натижалари бўйича норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг қўлланилиши чоғида коррупцияга оид ҳуқуқбузарликлар факти аниқланган ҳолларда;

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг ва улар органларининг, Ўзбекистон Республикаси Президентининг топшириқларига кўра.

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги қуйидаги ҳолларда норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказади:

ўз ташаббусига кўра - ҳар қандай норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини, шу жумладан жамоатчилик эътиборини тортган ва оммавий ахборот воситаларида ҳамда ижтимоий тармоқларда турли муҳокама ва мунозараларга сабаб бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини;

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг ва улар органларининг, Ўзбекистон Республикаси Президентининг топшириқларига кўра.

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш учун бошқа давлат органларининг вакилларини, шунингдек мустақил ва илмий экспертларни ҳамда ўзга ташкилотларнинг вакилларини шартномага асосан жалб этишга ҳақли.

7-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг

ва улар лойиҳаларининг адлия органлари томонидан

ўтказиладиган коррупцияга қарши экспертизаси

Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги:

Ўзбекистон Республикасининг қонунлари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари ва қарорлари, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари лойиҳаларининг;

вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларнинг давлат рўйхатидан ўтказиладиган буйруқлари ҳамда қарорларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказади.

Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг ҳудудий бўлинмалари:

халқ депутатлари вилоят, туман (шаҳар) Кенгаши қарорлари лойиҳаларининг;

вилоят, туман (шаҳар) ҳокими қарорлари лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказади.

Адлия органлари норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизасини қуйидагиларга асосан ўтказади:

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг ва улар органларининг, Ўзбекистон Республикаси Президентининг ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг топшириқларига;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш режаларига;

ўз иш режаларига;

жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларига;

жамоатчилик назорати субъектларининг таклифлари ва тавсияларига;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ижроси бўйича амалга оширилган ҳуқуқий мониторинг натижаларига;

ўрганишлар жараёнида, шу жумладан бевосита жойларда ўтказилган ўрганишлар жараёнида олинган (аниқланган) маълумотларга.

Адлия органлари норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизасини ўз ташаббусига кўра ҳам ўтказиши мумкин.

Адлия органлари норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш учун бошқа давлат органларининг вакилларини, шунингдек мустақил ва илмий экспертларни ҳамда ўзга ташкилотларнинг вакилларини шартномага асосан жалб этишга ҳақли.

8-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг

ва улар лойиҳаларининг юридик хизматлар томонидан

ўтказиладиган коррупцияга қарши экспертизаси

Юридик хизматлар қуйидаги ҳолларда коррупцияга қарши экспертиза ўтказади:

ишлаб чиқилган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини - улар кўриб чиқиш учун манфаатдор органларга киритилгунига қадар;

идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни - улар давлат рўйхатидан ўтказиш учун Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигига киритилгунига қадар;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ижросининг ҳуқуқий мониторингини амалга ошириш доирасида;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни коррупцияга қарши экспертизадан ўтказиш режаларига асосан.

Юридик хизматлар коррупцияга қарши экспертизани ўтказиш чоғида тегишли давлат органининг ёки ташкилотининг бошқа таркибий бўлинмаларини жалб этишга, шунингдек мустақил ва илмий экспертларни ҳамда ўзга ташкилотларнинг вакилларини белгиланган тартибда жалб этиш тўғрисидаги масалани қўйиш ташаббуси билан чиқишга ҳақли.

9-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ижросини

таъминлаш ўз зиммасига юклатилган давлат органлари

ва ташкилотлари томонидан норматив-ҳуқуқий

ҳужжатларнинг коррупцияга қарши

экспертизасини ўтказиш

Давлат органлари ва ташкилотлари ҳар йили иш режаларига мувофиқ ижроси ўз зиммасига юклатилган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказади. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар аниқланган тақдирда, давлат органлари ва ташкилотлари Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлигига ҳамда адлия органларига ушбу омилларни бартараф этиш юзасидан таклифлар киритади. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизаси натижалари жамоатчилик эътиборига етказилади.

10-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар

лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасида

жамоатчиликнинг иштирок этиши

Нодавлат нотижорат ташкилотлари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва оммавий ахборот воситалари норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг жамоатчилик экспертизасини қонунчиликда белгиланган тартибда ўтказишга ҳақли бўлиб, ушбу экспертиза доирасида коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни бартараф этишга доир таклифлар ва тавсиялар ишлаб чиқилиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси фуқаролари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари, оммавий ахборот воситалари томонидан норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг жамоатчилик муҳокамасида иштирок этиш доирасида коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни бартараф этиш юзасидан таклифлар ва тавсиялар ишлаб чиқилиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси фуқаролари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари, оммавий ахборот воситалари давлат органлари ҳамда ташкилотлари томонидан ўтказиладиган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш жараёнида иштирок этиши мумкин.

Жамоатчилик томонидан тақдим этилган таклифлар ва тавсиялар тегишли давлат органлари ва ташкилотлари томонидан мажбурий равишда кўриб чиқилиши лозим.

3-БОБ. НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАРДАГИ

ВА УЛАРНИНГ ЛОЙИҲАЛАРИДАГИ КОРРУПЦИЯНИ

КЕЛТИРИБ ЧИҚАРУВЧИ ОМИЛЛАР

11-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардаги

ва уларнинг лойиҳаларидаги коррупцияни

келтириб чиқарувчи асосий омиллар

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардаги ва уларнинг лойиҳаларидаги коррупцияни келтириб чиқарувчи асосий омиллар жумласига қуйидагилар киради:

нормаларнинг барқарорлиги ва ҳуқуқий жиҳатдан мувофиқлиги билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар;

ваколатлар, ҳуқуқ ва мажбуриятлар билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар;

маъмурий тартиб-таомиллар билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар;

назорат-текшириш фаолияти билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар.

12-модда. Нормаларнинг барқарорлиги ва ҳуқуқий

жиҳатдан мувофиқлиги билан боғлиқ бўлган

коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар

Нормаларнинг барқарорлиги ва ҳуқуқий жиҳатдан мувофиқлиги билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар жумласига қуйидагилар киради:

сўзларнинг нотўғри қўлланилиши;

ноаниқ ва асоссиз ҳаволаларнинг қўлланилиши;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда қарама-қаршиликларнинг мавжудлиги.

13-модда. Ваколатлар, ҳуқуқ ва мажбуриятлар

билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб

чиқарувчи омиллар

Ваколатлар, ҳуқуқ ва мажбуриятлар билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар жумласига қуйидагилар киради:

дискрецион ваколатларнинг кенглиги;

ваколатларнинг ноаниқлиги;

давлат органларининг бир-бирини такрорловчи ваколатлари ва вазифалари мавжудлиги;

давлат органи томонидан ўз ваколатига кирмайдиган масалалар бўйича норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилиниши;

вазифани ёки топшириқни бажариш учун ижрочида зарур бўлган ваколатлар ва ресурсларнинг мавжуд эмаслиги;

ўз вақтида тартибга солинмаслик;

манфаатлар тўқнашуви;

афзалликларнинг асоссиз равишда белгиланиши;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг кучга киришини асоссиз равишда кечиктириш;

ҳуқуқ ва мажбуриятларнинг номутаносиблиги.

14-модда. Маъмурий тартиб-таомиллар билан

боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб

чиқарувчи омиллар

Маъмурий тартиб-таомиллар билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар жумласига қуйидагилар киради:

маъмурий тартиб-таомилларнинг мавжуд эмаслиги ёки тўлиқ эмаслиги;

белгиланган қоидалардаги истисноларнинг асоссиз равишда қўлланилиши;

ортиқча ва асоссиз талаблар белгиланиши;

вақт чегараларининг ноаниқлиги;

тўловлар миқдорларининг ноаниқлиги;

санкцияларнинг номутаносиблиги;

давлат органлари ва ташкилотлари томонидан Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети маблағлари ҳамда бюджетдан ташқари маблағлар сарфланишининг аниқ ва шаффоф тартиб-таомиллари мавжуд эмаслиги;

солиқлар ва йиғимларни ҳисоблаш ҳамда ундириш тартиб-таомилларининг мураккаблиги ёки ноаниқлиги;

давлат корхоналари ҳамда ўз устав фондида (устав капиталида) давлат улуши 50 фоиз ва ундан ортиқ бўлган юридик шахслар томонидан амалга ошириладиган давлат харидлари билан боғлиқ масалалар бўйича аниқ ва шаффоф тартиб-таомилларнинг мавжуд эмаслиги;

ҳуқуқ ва имтиёзлар берувчи ҳамда маъмурий тартиб-таомилларни белгилайдиган танлов (аукцион) тартиб-таомилларидан бўйин товлаш имкониятини берувчи нормаларнинг мавжудлиги;

тадбирларни амалга ошириш усулларининг мураккаблиги ва уларни молиялаштириш манбаларининг ноаниқлиги.

15-модда. Назорат-текшириш фаолияти билан

боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб

чиқарувчи омиллар

Назорат-текшириш фаолияти билан боғлиқ бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар жумласига қуйидагилар киради:

текшириш ва тафтиш ўтказиш тартибининг мавжуд эмаслиги;

шикоят қилиш тартибининг мавжуд эмаслиги;

шаффофликни ва жамоатчилик назоратини таъминлашдаги бўшлиқлар;

молиявий ва бошқа санкцияларни қўллаш ҳамда ундириш билан боғлиқ бўлган масалаларда аниқ ва шаффоф тартиб-таомилларнинг мавжуд эмаслиги;

давлат органларининг фаолияти устидан назорат қилиш шакллари ва турларининг мавжуд эмаслиги.

4-БОБ. НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАРНИНГ

ВА УЛАР ЛОЙИҲАЛАРИНИНГ КОРРУПЦИЯГА ҚАРШИ

ЭКСПЕРТИЗАСИНИ ЎТКАЗИШ ТАРТИБИ

16-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг

коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш тартиби

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси ушбу Қонуннинг 11 - 15-моддаларида назарда тутилган коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни аниқлаш мақсадида, ушбу Қонуннинг иловасига мувофиқ шаклдаги чеклистни тўлдириш орқали юридик хизматлар томонидан ўтказилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасида коррупцияни келтириб чиқарувчи омил аниқланган тақдирда, қуйидаги ҳаракатлардан бири амалга оширилади:

аниқланган коррупцияни келтириб чиқарувчи омилни бартараф этиш чораларини кўриш;

чеклистдаги "коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар" деган устуннинг тегишли қисмига "бор" деган белгини қўйиш, коррупцияни келтириб чиқарувчи омилни ўз ичига олган ҳуқуқий нормани кўрсатиш, ушбу нормани бошқача тарзда баён этиш имкони мавжуд эмаслигини асослаб бериш, шунингдек коррупцияни келтириб чиқарувчи мазкур омил мавжудлиги сабабли келиб чиқиши мумкин бўлган коррупцияни келтириб чиқарувчи хавф-хатарларга йўл қўймаслик юзасидан кўрилган чора-тадбирларни баён этиш.

Агар лойиҳада коррупцияни келтириб чиқарувчи омил аниқланмаса, чеклистдаги "коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар" деган устуннинг тегишли қисмига "йўқ" деган белги қўйилади.

Чеклист тегишли давлат органи ёки ташкилоти биринчи раҳбарининг (алоҳида ҳолларда - унинг биринчи ўринбосарининг) имзоси билан расмийлаштирилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш чоғида тўлдирилган чеклист идоравий келишиб олиш, жамоатчилик муҳокамаси ва ҳуқуқий экспертизадан ўтказиш, лойиҳани юқори турувчи органга ёки норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасини қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган органга (мансабдор шахсга) киритиш босқичларида норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасига илова қилинади.

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ва адлия органлари ишлаб чиқувчи томонидан тақдим этилган чеклистни ўрганиш орқали норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказади.

Агар Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ва адлия органларининг ўзи ишлаб чиқувчи бўлса ёки Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг ва улар органларининг ёхуд Ўзбекистон Республикаси Президентининг топшириғи мавжуд бўлса, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси ушбу модданинг биринчи - бешинчи қисмларига мувофиқ чеклистни тўлдириш йўли билан ўтказилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасининг коррупцияга қарши экспертизаси натижаларига кўра хулоса тузилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасининг коррупцияга қарши экспертизаси натижалари ҳуқуқий экспертизани ўтказиш натижалари бўйича тузиладиган хулосада ҳам акс эттирилиши мумкин.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасида коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар аниқланган тақдирда, хулосада уларни бартараф этишга қаратилган тавсиялар ва чора-тадбирлар кўрсатилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасининг коррупцияга қарши экспертизаси натижалари бўйича фикр-мулоҳазалар мажбурий равишда кўриб чиқилиши лозим.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси норматив-ҳуқуқий ҳужжатни қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган органга (мансабдор шахсга) кўриб чиқиш учун киритилаётганда лойиҳага норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасининг коррупцияга қарши экспертизаси натижаларига кўра берилган барча хулосалар илова қилинади.

17-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг

коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш тартиби

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизаси ушбу Қонунда белгиланган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказувчи субъектлар томонидан амалга оширилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизаси ушбу Қонуннинг 11 - 15-моддаларида назарда тутилган коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни аниқлаш, шунингдек уларни бартараф этишга доир тавсиялар ишлаб чиқиш мақсадида, ушбу Қонун 16-моддасининг иккинчи - бешинчи қисмларида назарда тутилган тартибда, ушбу Қонуннинг иловасига мувофиқ шакл бўйича чеклистни тўлдириш орқали ўтказилади.

Давлат органлари ва ташкилотлари, Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ҳамда адлия органлари томонидан норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизаси натижалари бўйича аниқланган коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни бартараф этиш ёки коррупцияни келтириб чиқарувчи хавф-хатарларга йўл қўймаслик юзасидан тавсиялар ишлаб чиқилади ва уларни бартараф этишга доир тегишли чоралар кўрилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизаси натижаларига кўра Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ва адлия органлари республика ижро этувчи ҳокимият органларига, маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларига, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга ва назорат қилувчи тузилмаларга бажарилиши мажбурий бўлган тегишли тақдимномалар киритишга ҳақли.

18-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ёки улар

лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси

натижалари бўйича тузилган хулоса

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг коррупцияга қарши экспертизаси натижалари бўйича тузилган хулосада қуйидагилар кўрсатилиши керак:

коррупцияга қарши экспертизани ўтказиш асослари;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг реквизитлари;

коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар мавжудлиги ёки мавжуд эмаслиги тўғрисидаги (тегишли хулоса асослантирилган ҳолда) маълумотлар;

аниқланган коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни бартараф этишга доир (уларни бартараф этиш чоралари кўрсатилган ҳолда) таклифлар ва тавсиялар.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасининг коррупцияга қарши экспертизаси натижалари бўйича тузилган хулосада қуйидагилар кўрсатилиши керак:

қайси норматив-ҳуқуқий ҳужжатга кўра норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасини ишлаб чиқиш топширилган бўлса, ўша норматив-ҳуқуқий ҳужжат тўғрисидаги маълумотлар (номи, қабул қилинган санаси, рақами, эълон қилинган расмий манбаси, топшириқ баён этилган тегишли моддаси ёки банди (кичик банди, хатбошиси), шунингдек юқори турувчи органнинг топшириқлари тўғрисидаги маълумотлар (органнинг номи, топшириқнинг (топшириқ мавжуд бўлганда) рақами ва санаси, зарур бўлган тақдирда, топшириқ берган мансабдор шахс);

норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси асосий қоидалари моҳияти ва аҳамиятининг қисқача баёни, бу қоидаларнинг ҳуқуқий табиати тушунтирилган ҳолда;

коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар мавжудлиги ёки мавжуд эмаслиги тўғрисидаги маълумотлар (тегишли хулоса асослантирилган ҳолда);

аниқланган коррупцияни келтириб чиқарувчи омилларни бартараф этишга доир (уларни бартараф этиш чоралари кўрсатилган ҳолда) таклифлар ва тавсиялар.

19-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар

лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини

ўтказувчи давлат органи ёки ташкилоти масъул

ходимининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказувчи давлат органининг ёки ташкилотининг масъул ходими қуйидаги ҳуқуқларга эга:

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси ўтказилаётган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг предметига тааллуқли бўлган ҳужжатлар билан қонунчиликда белгиланган тартибда танишиш;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш учун зарур бўлган ҳужжатлар ҳамда маълумотларни давлат органлари ва ташкилотларидан сўраб олиш ташаббуси билан чиқиш.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказувчи давлат органининг ёки ташкилотининг масъул ходими қонунчиликка мувофиқ бошқа ҳуқуқларга ҳам эга бўлиши мумкин.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказувчи давлат органининг ёки ташкилотининг масъул ходими:

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ташкил этиш ҳамда ўтказишнинг қонунчиликда белгиланган талабларига риоя этиши;

норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш чоғида ўзини ўзи рад қилиш учун асослар мавжуд бўлганда бу ҳақда ўз раҳбарини зудлик билан хабардор қилиши;

тақдим этилган ҳужжатларнинг бут сақланишини таъминлаши шарт.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказувчи давлат органи ёки ташкилотининг масъул ходими зиммасига қонунчиликка мувофиқ бошқа мажбуриятлар ҳам юклатилиши мумкин.

20-модда. Ҳуқуқий экспертиза доирасида

норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг

коррупцияга қарши экспертизаси

Давлат органлари ва ташкилотларининг юридик хизматлари ҳамда адлия органлари норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг ҳуқуқий экспертизасини ўтказиш чоғида ушбу Қонуннинг 16-моддасига мувофиқ мазкур ҳужжатларнинг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси қонунчиликда белгиланган тартибда ҳуқуқий экспертиза муддати ичида ўтказилади.

Коррупцияга қарши экспертиза натижаларига кўра ушбу Қонуннинг 18-моддасига мувофиқ хулоса тузилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси натижалари ҳуқуқий экспертизани ўтказиш натижалари бўйича тузиладиган хулосада ҳам акс эттирилиши мумкин.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси натижалари бўйича тузилган хулоса ишлаб чиқувчи томонидан мажбурий тартибда кўриб чиқилиши керак.

Вазирликлар ва идораларнинг давлат рўйхатидан ўтказилиши лозим бўлган буйруқлари ҳамда қарорларининг коррупцияга қарши экспертизаси ушбу моддага мувофиқ уларнинг ҳуқуқий экспертизаси доирасида Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан ўтказилади.

21-модда. Жамоатчилик эътиборини тортган

ва оммавий ахборот воситаларида ҳамда ижтимоий

тармоқларда турли муҳокама ва мунозараларга

сабаб бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар

лойиҳаларининг коррупцияга

қарши экспертизаси

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги жамоатчилик эътиборини тортган ва оммавий ахборот воситаларида ҳамда ижтимоий тармоқларда турли муҳокама ва мунозараларга сабаб бўлган, муҳокама қилиш давомида коррупцияни келтириб чиқарувчи омиллар мавжудлиги тўғрисида кўплаб фикрлар билдирилган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини тайинлашга ҳақли.

22-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг

ва улар лойиҳаларининг мустақил ва илмий

экспертлар томонидан ўтказиладиган

коррупцияга қарши экспертизаси

Давлат органлари ва ташкилотлари норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш учун мустақил ва илмий экспертларни шартномага асосан жалб этишга ҳақли.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш бўйича экспертлар реестрига киритилган илмий ташкилотларнинг ҳамда олий таълим ташкилотларининг вакиллари ва бошқа жисмоний шахслар норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказувчи мустақил ва илмий экспертлардир.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг мустақил ва илмий экспертлар томонидан ўтказиладиган коррупцияга қарши экспертизаси натижаларига кўра хулоса берилади. Мазкур хулоса тегишли давлат органлари ва ташкилотлари томонидан мажбурий равишда кўриб чиқилиши лозим.

Давлат органлари ва ташкилотлари мустақил ва илмий экспертлар томонидан тақдим этилган хулосани кўриб чиқиш натижалари бўйича маълумотнома тузиб, кейинчалик уни белгиланган тартибда кўриб чиқиш учун мустақил ва илмий экспертларга, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлигига ҳамда Адлия вазирлигига юборади.

23-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар

лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини

ўтказиш бўйича экспертлар реестри

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш бўйича экспертлар реестри Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан юритилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ўтказиш бўйича экспертлар реестрини шакллантириш ҳамда юритишга, шунингдек коррупцияга қарши мустақил ва илмий экспертизани ўтказувчи шахсларга нисбатан қўйиладиган талаблар Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан ишлаб чиқилади ва тасдиқланади.

5-БОБ. ЯКУНЛОВЧИ ҚОИДАЛАР

24-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар

лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини

ўтказишга оид фаолиятни услубий жиҳатдан

таъминлаш ҳамда мониторинг қилиш

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги давлат органлари ва ташкилотлари томонидан норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси ўтказилиши чоғида уларга Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги билан биргаликда услубий ёрдам кўрсатади.

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ҳамда адлия органлари норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизасини ташкил этиш ҳамда ўтказишнинг барча босқичларида норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисидаги қонунчилик талабларига риоя этилиши юзасидан мониторингни амалга оширади.

25-модда. Ўзбекистон Республикасининг айрим

қонун ҳужжатларига ўзгартишлар киритиш

1. Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 3 январда қабул қилинган "Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида"ги ЎРҚ-419-сонли Қонуни (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2017 йил, N 1, 1-модда; 2019 йил, N 1, 5-модда, N 2, 47-модда, N 5, 267-модда; 2021 йил, 4-сонга илова, N 11, 1061-модда) 24-моддасининг иккинчи қисми қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси "Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунида белгиланган тартибда ўтказилади";

2. Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил 20 апрелда қабул қилинган "Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида"ги ЎРҚ-682-сонли Қонуни (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2021 йил, N 4, 288-модда; 2022 йил, N 3, 213-модда, N 8, 788-модда, N 10, 983-модда) 29-моддасининг матни қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси "Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунида белгиланган тартибда ўтказилади".

26-модда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар

лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисидаги

қонунчиликни бузганлик учун жавобгарлик

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисидаги қонунчиликни бузганликда айбдор шахслар белгиланган тартибда жавобгар бўлади.

27-модда. Ушбу Қонуннинг ижросини, етказилишини,

моҳияти ва аҳамияти тушунтирилишини таъминлаш

Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги, Адлия вазирлиги ва бошқа манфаатдор ташкилотлар ушбу Қонуннинг ижросини, ижрочиларга етказилишини ҳамда моҳияти ва аҳамияти аҳоли ўртасида тушунтирилишини таъминласин.

28-модда. Қонунчиликни ушбу Қонунга мувофиқлаштириш

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси:

ҳукумат қарорларини ушбу Қонунга мувофиқлаштирсин;

республика ижро этувчи ҳокимият органлари ушбу Қонунга зид бўлган ўз норматив-ҳуқуқий ҳужжатларини қайта кўриб чиқишлари ва бекор қилишларини таъминласин.

29-модда. Ушбу Қонуннинг кучга кириши

Ушбу Қонун расмий эълон қилинган кундан эътиборан кучга киради.

Ўзбекистон Республикасининг Президенти                               Ш. Мирзиёев

          

         

Ўзбекистон Республикасининг Қонунига

"Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг

коррупцияга қарши экспертизаси тўғрисида"ги

ИЛОВА

Коррупцияни келтириб чиқарувчи

омилларни аниқлаш бўйича

ЧЕКЛИСТ

           

          

         

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2023 йил 9 август

"Халқ сўзи", 2023 йил 9 август