2006-2010 йилларда Ўзбекистон Республикасида атроф табиий муҳит мониторинги Дастури (ЎзР ВМ 16.03.2006 й. 48-сон қарорига илова)

Т/р

Атроф табиий муҳит давлат мониторинги бўлимлари

Мониторинг турлари

Асосий тадбирлар

Бажариш муддатлари

Кутиладиган натижалар

Маблағ билан таъминлаш ҳажмлари

2006-2010 йй.да

2006 йилда

(млн.сўм)

Бажарувчи ташкилотлар

Назорат қилувчи орган

А.

Ўзбекистон Республикасида атроф табиий муҳит давлат мониторингини олиб бориш

А.1

Атроф табиий

муҳит давлат мониторинги тизимида кузатишларни режалаштириш

А.1.1

Атроф табиий муҳит давлат мониторинги тизимида кузатишлар объектлари ва дастурини қайта кўриб чиқиш

Ифлосланиш манбалари мониторинги (эмиссиялар)

Табиий муҳитни ифлослантирувчи объектлар: саноат чиқиндилари, саноат ва қишлоқ хўжалиги корхоналарининг оқова, ташланма сувлари, шунингдек ерларни ифлослантирувчи манбаларини аниқлаш ва қайта кўриб чиқиш

2006 йил

II чорак

Республика вилоятлари бўйича устувор объектлар - табиий муҳитни

Ифлослантирувчилар ва ифлослантирувчи моддалар рўйхатини аниқлаш

20,0

4,0

Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитаси давлат ва вилоятлар таҳлилий-назорат ихтисослаштирилган инспекциялари

Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитаси

Атмосферанинг ифлосланиши мониторинги

Стационар кузатишлар.

Постлар сонини, ифлослантирувчилар рўйхатини белгилаш

2006 йил I чорак

Постларни, ингредиентларни аниқлаш ва атмосфера ҳавоси ифлосланиши мониторингини

олиб бориш учун дастурлар тайёрлаш

30,5

6,1

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Маршрутли кузатишлар. Атмосфера ҳолатини маршрутли кузатишлар объектларини танлаш

2006 йил I чорак

"Ўзгидромет" маркази

Подфакелли кузатишлар, Подфакелли кузатишлар обектларини танлаш

2006 йил I чорак

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Радиацион кузатишлар. Табиий муҳит ҳолатини кузатиш ва назорат қилиш хизматига кирувчи станцияларни аниқлаш

2006 йил II чорак

Атмосфера ҳавосидаги радон концентрацияси мониторинги бўйича ишларни лойиҳалаш

2006 йил I чорак

Лойиҳа-смета ҳужжатларини тузиш, мониторинг станцияси жойлашган жойни, ишлар ҳажмлари ва турларини келишиш

2,0

1,0

Комплекс геология-экология экспедицияси. "Қизилтепагеология" давлат геология корхонаси

Давлат геология қўмитаси

Ер усти ва ер ости сувлари ифлосланиши мониторинги

Объектлар тоифасини ва аниқланадиган ингредиентлар рўйхатини белгилаш.

2,3,4-тоифали объектлар.

2006 йил I чорак

Объектни тоифаси бўйича таснифлаш ва ингредиентлар рўйхатини белгилаш ҳамда ер усти сувлари мониторингини олиб бориш учун дастур тай ёрлаш

22,5

4,5

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Объектларни текшириш ҳамда сув манбалари ва сув ҳавзаларининг санитария-гигиеник ҳолатини кузатиш режасини қайта кўриб чиқиш.

2006 йил II чорак

Аниқланган ифлослантириш манбалари асосида мониторинг объектлари

жойлашувини асослаш

ва тузиш

130,35

26,07

вазирлигининг Давлат санитария-эпидемиология назорати туман ва вилоятлар марказлари

Соғлиқни сақлаш вазирлиги

Кузатиш тармоғини ривожлантириш ва ер ости сувлари ҳолатини куза-тиш технологиясини

такомиллаштириш

2006 йил II чорак

Гидрогеология станциялари бўйича ер ости сувлари мониторингини юритишнинг уч йиллик лойиҳаларини (дастурларини) тайёрлаш

10,0

5,0

"Ўзбекгидрогеология" давлат гидрогеология корхонаси Гидрогеология станциялари.

Давлат геология қўмитаси

2004 йил IV чорак

Асосий дарёлар сувлари ва тагидаги чўкмаларда токсик металлар ва радионуклидлар миқдорини кузатишларни ташкил этиш ва

Юритиш ишларини лойиҳалаш

2006 йил I чорак

Лойиҳа-смета ҳужжатларини тузиш, мониторинг станцияси жойлашган жойни, ишлар ҳажмлари ва турларини келишиш

2,0

1,0

Комплекс геология-экология экспедицияси. "Қизилтепагеология" давлат геология корхонаси

Давлат геология қўмитаси

Асосий сув оқимлари ҳолатига таъсир кўрсатадиган манбаларнинг сув айириш коллекторлари объектларини аниқлаш

2006 йил I чорак

Асосий сув айириш коллектор-дренаж тизимларида кузатиш постларини ривожлантириш

5,0

2,0

Ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси вилоятлар гидрогеология-мелиоратив экспедициялари

Қишлоқ

ва сув хўжалиги вазирлиги

Ерлар ва ер усти экотизимлари мониторинги

Қишлоқ хўжалиги ва саноатдаги аниқланадиган токсикантлар рўйхатини тузиш. Назорат қилинадиган қишлоқ хўжалиги хўжаликлари, вилоятлар ва шаҳарлар рўйхатини аниқлаш

2006 I чорак

Қишлоқ хўжалиги ва саноатда келиб чиқадиган токсикантлар рўйхатини аниқлаш ҳамда тупроқ мониторингини юритиш учун дастур тайёрлаш.

22,5

4,5

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Айрим вилоятлар тупроғининг бошланғич ҳолатини баҳолаш ва ерлар мониторинги янги объектларини танлаш

2006 йил II чорак

Тадқиқотлар асосида мониторинг дастурига киритиш учун янги объектлар танланади.

45,0

9,0

Тупроқшунослик ва агрокимё давлат илмий-тадқиқот институти

"Ергеодезкадастр" давлат қўмитаси

Ишланган уран конлари районлари тупроғидаги радиация ҳолати ҳамда радионуклидлар ва бир қатор токсик металлар миқдорини кузатишни ташкил этиш ва юритиш ҳамда йирик аҳоли пунктларини радиация бўйича текшириш ишларини лойиҳалаш

2006 йил I чорак

Лойиҳа-смета ҳужжатларини тузиш, иш объектларини келишиш

2,0

1,0

Комплекс геология-экология экспедицияси. "Қизилтепагеология" давлат геология корхонаси

Давлат геология кўмитаси

Хавфли табиий-техноген жараёнлар мониторинги

Тоғ ва тоғ олди районларидаги (автойўллар, сув ҳавзалари, тоғ жилғалари ва сойлар) хавфли геологик жараёнлар объектларини аниқлаш ва танлаш

2006-2010 йиллар

Хавфли геологик жараёнлар мониторингини

юритиш учун объектлар рўйхатини белгилаш (баҳор, куз)

50,0

10,0

"Ўзбекгидрогеология" давлат геоло-

гия корхонаси

Хавфли жараёнларни кузатиш давлат хизмати ҳудудий станциялари.

Давлат геология қўмитаси

А.1.2

Экология индикаторларини танлаш ва атроф табиий муҳитнинг давлат мониторинги тизимига киритиш

Мониторингнинг барча турлари бўйича

Табиий муҳит ҳолати кўрсаткичларини таҳлил қилиш ва атроф табиий муҳитнинг ҳолатини баҳолаш учун экология индикаторларини танлаш

2006 йил II чорак

Халқаро ва миллий устуворликларга мувофиқ экология индикаторлари тўплами (рўйхатини) белгилаш

Давлат табитатни муҳофаза қилиш қўмитаси, "Ўзгидромет" маркази, Давлат геология қўмитаси

Давлат таботатни муҳофаза қилиш қўмитаси

Соғлиқни сақлаш вазирлиги, "Ергеодезкадастр" давлат қўмитаси, Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги

Кузатишларни ташкил этиш атроф табиий муҳит мониторинги учун экология индикаторлари бўйича маълумотларни тўплаш.

2006 йил III

чорак

Экология индикаторлари бўйича ахборотларни тўплаш, умумлаштириш

ҳамда уларни атроф табиий муҳит мониторинги маълумотлари ягона ахборот банкига узатиш

Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитаси, "Ўзгидромет" маркази, Давлат геология қўмитаси, Соғлиқни сақлаш вазирлиги, "Ергеодезкадастр" давлат қўмитаси, Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги

Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитаси

А.2

Атроф табиий муҳитнинг давлат мониторинги тизимида кузатишларни ташкил этиш ва амалга ошириш

А.2.1

Атроф табиий муҳитнинг давлат мониторинги тизимида кузатишларни ташкил этиш

Ифлослантирувчи манбалар мониторинги (эмиссияси)

Атроф табиий муҳитнинг (саноат ташланмалари, сув оқавалари, тупроқдаги ифлослантирувчи моддалар эмисияси) билан ифлослантириш (эмиссия)нинг устувор манбалари устидан мунтазам кузатишлар олиб бориш

Мунтазам равишда, идоравий дастурга мувофиқ

Атроф табий муҳитни ифлослантирувчи манбаларнинг ҳолати устидан инструментал кузатишлар маълумотлари

465,80 90,76

Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитасининг давлат ва вилоятлар ихтисослаштирилган таҳлилий-назорат инспекциялари

Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитаси

Атмосфера ҳавоси ҳолати устидан кузатишлар олиб бориш

Чотқол қўриқхонаси станциясида фон мониторингини олиб бориш

Ҳар суткада

Атмосфера ифлосланишининг фон даражасини аниқлаш

65,0

13,0

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Минтақавий мониторинг. Шаҳарлар ҳаво муҳитининг автотранспорт саноат ташланмалари ҳамда атроф муҳитни ифлослантирувчи бошқа манбаларини оддиндан текшириш асосида стационар постлар бўйича кузатишлар олиб бориш

Тўлиқ дастур бўйича кузатишлар (соат 1,7,13 ва 19 да);

Қисқартирилган дастур бўйича (соат

1,7,13 ва 19 да)

Асосий ва специфик аралашмаларнинг бир марталик ва ўртача суткалик концентрациялари тўғрисида ахборот олиш.

Атмосферадаги ифлослантирувчи концентрацияларнинг ўртача ойлик, ўртача йиллик ва кўп йиллик миқдорларини олиш

Атмосферанинг ер усти қатламидаги радиоактив ташланмалар ва аэрозол концентрацияси устидан назоратни ташкил этиш.

Ҳар куни

Айрим ҳудудларда ва умуман республика бўйича радиацион режим тўғрисида маълумотлар олиш

Атмосферага ташланмаларнинг яқин жойлашган манбалари учун хос специфик устувор аралашмалар миқдори устидан маршрутли кузатишларни ташкил этиш

Тўлиқ ва қисқартирилган дастур бўйича

Назорат қилинаётган моддалар рўйхатини кенгайтириш мақсадида ифлосланиш ҳолатини дастлабки баҳолаш

Санитария-ҳимоя зонаси чегарасидан ва ифлослантиришнинг аниқ манбаидан 0.5; 1; 2; 3;...

10 км масофада подфакел кузатишларни ташкил этиш

Ҳар йили, ҳар қайси моддани камида 50 марта ўлчаш

Паст манбалардан ташланадиган ва таъсири қисқа масофалар билан чекланган специфик моддаларни инструментал ўлчаш

Бир қатор аҳоли пунктлари атмосфера ҳавосидаги радон миқдори устидан кузатишлар олиб бориш

2006-2010 йиллар

Бир қатор аҳоли пунктлари атмосфера ҳавосидаги радон миқдорининг мавсумий маълумотлари

35.0

7,0

Комплекс геология-экология экспедицияси. "Қизилтепагеология" давлат геология корхонаси

Давлат геология қўмитаси

Ер усти ва ер ости сувларининг ифлосланиши мониторинги

Ер усти сувлари

Ер усти сувлари фон мониторингини юритиш (Чотқол қўриқхонасида)

Гидрологик фазаларга мувофиқ

Ер усти сувлари фон ҳолати тўғрисида ахборотлар олиш

65,0

13.0

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Турли тоифалардаги сув оқими пунктларида ер усти сувларининг гидрокимёвий кўрсаткичлари устидан кузатишлар олиб бориш

"Ўзгидромет" марказининг  Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

II тоифа пунктлари

Ҳар куни (визуал кузатишлар). Ҳар 10 кунда - (қисқартирилган дастур бўйича)

II тоифа сув оқимлари суви сифати тўғрисида ахборотлар олиш

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

III тоифа пунктлари

Ҳар ойда (қисқартирилган дастур бўйича)

III тоифа сув оқимлари суви сифати тўғрисида ахборотлар олиш

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

IV тоифа пунктлари

Сув режимининг асосий фазасида кузатишлар

IV тоифа сув оқимлари суви сифати тўғрисида ахборотлар олиш

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Асосий сув оқимларининг гидробиологик кўрсаткичлари устидан кузатишлар олиб бориш

Йилнинг III-ХI

ойларида

Сув массаси ифлосланишининг умумий даражасига кўра сув оқимлари биологик классини ва экологик ҳолатини баҳолаш

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Танланган сув оқимларида кимёвий ва бактериологик тадқиқотлар ўтказиш

Мунтазам равишда, тўлиқ (ҳар ойда), қисқартирилган (ҳар 10 кунда) дастур бўйича

Выявление основных химических и бактериологических загрязнителей и

оценка состояния водотоков

1977,6 395,52

Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Давлат санитария-эпидемиология назорати туман ва вилоятлар марказлари

Соғлиқни сақлаш вазирлиги

Асосий дарёлар сувларидаги токсик металлар ва радионуклидлар миқдори устидан кузатишлар олиб бориш

2006-2010 йиллар

Асосий дарёлар сувларидаги ва остки чўкмаларидаги токсик металлар ва радионуклидлар миқдори бўйича мавсумий маълумотлар

200,0

40,0

Комплекс геология-экология экспедицияси. "Қизилтепагеология" давлат геология корхонаси

Давлат геология қўмитаси

Асосий сув ажратиш трактлари коллектор-дренаж сувларининг сифати устидан кузатишлар олиб бориш

Мунтазам равишда, идоравий дастурга мувофиқ

Суғориш манбаларига тушадиган коллектор-дренаж сувларининг сифати ва миқдорини аниқлаш, маҳаллий пасайишлар

130

25,0

Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг Ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси вилоятлар гидрогеология-мелиоратив экспедициялари

Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги

Ер ости сувлари: асосий конлар бўйича ер ости сувларининг сифат ва миқдори устидан кузатишлар олиб бориш (фон, минтақа ва маҳаллий даражаларда)

2006-2010 йиллар

Асосий конларнинг ер ости сувлари ифлосланиши миқдори ва даражаси тўғрисида ахборот

4800,0

960,0

"Ўзбекгидрогеология" давлат гидрогеология корхонаси гидрогеология станциялари

Давлат геология қўмитаси

Ер усти экотизимларининг ифлосланиши мониторинги

Ернинг ифлосланиши устидан кузатишлар олиб бориш:

209,4

27,3

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

"Ўзгидромет" маркази

Чотқол қўриқхонасидаги фонсиз даражада

Ҳар йили бир марта

Тупроқнинг фон ҳолатини аниқлаш

айрим қишлоқ хўжалиги мақсадидаги ерларнинг токсикантлар билан ифлосланганлиги

Ҳар йили 2 марта (баҳорда, кузда)

Тупроқнинг заҳарли химикатлар ва минерал ўғитлар билан ифлосланганлиги даражасини назорат қилиш

йирик саноат шаҳарлари атрофининг саноат токсикантлари билан ифлосланганлиги

Ҳар 5 йилда бир марта

Тупроқнинг саноат корхоналари ташланмалари билан ифлосланганлик даражасини назорат қилиш

Ишланган уран конлари районларида тупроқнинг токсик металлар ва радионуклидлар билан ифлосланганлиги устидан кузатишлар олиб бориш, йирик аҳоли пунктлари ва туманларини радиация жиҳатидан текшириш

2006-2010

йиллар

Ишланган уран районлари тупроғида токсик металлар ва радионуклидлар миқдори ҳамда йирик аҳоли пунктларидаги радиацион вазият тўғрисидаги маълумотлар

850,0

110,0

Комплекс геология-экология экспедицияси. "Қизилтепагеология" давлат геология корхонаси

Давлат геология қўмитаси

Экология майдонларидаги тупроқнинг ҳолати устидан режимли кузатишлар олиб бориш:

2006-2010

йиллар (баҳор-куз)

Тупроқнинг экология кўрсаткичлари бўйича маълумотлар ва таҳлилий материаллар тайёрлаш

217,2

64,3

"Ергеодезкадастр" давлат қўмитасининг давлат илмий-тадқиқот лойиҳалаш уюшмаси

"Ергеодезкадастр" давлат қўмитаси

- Сирдарё ва Жиззах вилоятларида

2006 йилдан бошлаб

- Хоразм вилоятида

2007 йилдан бошлаб

- Самарқанд вилоятида

2008 йилдан бошлаб

- Қорақалпоғистон Республикасида

2010 йилдан бошлаб

Хоразм, Самарқанд вилоятлари ва Қорақалпоғистон Республикасининг асосий мониторинг участкаларида тупроқни текшириш

2006-2010

йиллар

Тупроқнинг бошланғич экологик ҳолатини аниқлаш ва ерлар мониторингини олиб бориш учун доминант тупроқли асосий участкаларни танлаш

240,6

52,6

"Ергеодезкадастр" давлат қўмитасининг давлат лойиҳалаш илмий-тадқиқот институти

"Ергеодезкадастр" давлат қўмитаси

Хавфли табиий-техноген жараёнлар мониторинги

Тоғ ва тоғ олди туманларида хавфли геологик жараёнларнинг ривожланиши устидан режимли кузатишлар ўтказиш

2006-2010

йилларда мунтазам равишда

Хавфли геологик жараёнларнинг ривожланиши тўғрисида маълумотлар ва ҳудудлардан фойдаланиш тўғрисида хулоса тузиш ҳамда мумкин бўлган фавқулодда вазиятларнинг олдини олиш

2100,0

350,0

"Ўзбекгидрогеология" давлат геология корхонаси

Хавфли жараёнларни кузатиш давлат хизмати ҳудудий станциялари.

Давлат геология қўмитаси

А2.2

Атроф табиий муҳитнинг давлат мониторинги тизимида кузатишлар маълумотлари ишончлилигини текшириш ва баҳолаш

Мониторингнинг барча турлари бўйича

Таҳлилий ишлар бажарилишининг аниқлиги ҳамда атроф табиий муҳитнинг давлат мониторинги маълумотлари ишончлилиги таъминланишини баҳолаш

Ҳар йили

Кимёвий-таҳлилий, санитария-гигиена ишларининг аниқлигини ички ва идоралараро назорат қилиш ҳамда ишончсиз маълумотларни бекор қилиш

9,7

1,9

20,0

4,0

"Ўзгидромет" марказининг Атмосфера, ер усти сувлари ва тупроқ ифлосланиши мониторинги хизмати ҳамда тармоқ бўлинмалари

Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитасининг давлат ва вилоятлар ихтисослаштирилган таҳлилий-назорат инспекциялари

"Ўзгидромет" маркази

Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитаси

86,9

17,38

Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Давлат санитария-эпидемиология назорати республика ва вилоятлар марказлари

Соғлиқни сақлаш вазирлиги

15,0

3,0

"Ергеодезкадастр" давлат қўмитасининг давлат лойиҳалаш илмий-тадқиқот институти

"Ергеодезкадастр" давлат қўмитаси

10,5

2,1

Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг Ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси вилоятлар гидрогеология-мелиоратив экспедициялари

Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги