Марказий банк Бошқарувининг 17.05.2003 й. 534-сон (10/2-сон) қарори билан тасдиқланган Тижорат банкларида касса ишини ташкил этиш, инкассация ва қимматликларни ташишга доир Йўриқномага 1 - 49-иловалар

Функция недоступна

ЎзР Марказий банки Бошқарувининг

17.05.2003 й. 534-сон (10/2-сон) Қарори билан

тасдиқланган Тижорат банкларида касса ишини

ташкил этиш, инкассация ва қимматликларни

ташишга доир Йўриқномага

1 - 49-ИЛОВАЛАР

Мазкур Иловалар рус тилида тасдиқланган.

Ҳужжатнинг матни Норма газетаси  ва  ахборот-қидирув

тизими   экспертлари  томонидан  ўзбек  тилига  таржима

қилинган  ва ахборот  тусига  эга.   Ноаниқликлар   келиб

чиққанида  меъёрий-ҳуқуқий  ҳужжатнинг  рус   тилидаги

матнига қаранг.

Йўриқномага

1-ИЛОВА

Ўзбекистон Республикаси Марказий банки

сўмларининг тўловга яроқлилик

белгиларини аниқлаш

Қ О И Д А Л А Р И

1. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қонуний тўлов воситаси кучига эга бўлган, уларнинг ҳақиқийлиги шубҳа туғдирмайдиган Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг билетлари - сўм ва тангалар тўловга яроқли ҳисобланади. Барча хўжалик юритувчи субъектлар қуйидаги банкнотларни ҳеч қандай монеликсиз тўловга қабул қилишлари ва пул тушуми ҳисобида банкларга топширишлари лозим:

а) билетнинг ҳар қандай қисмида тешиклар йиртилишлари, сийқаланишлар, доғлар, қалам ва сиёҳда ёзилган ёзувлар бўлганда;

б) йиртилган ва елимланган, агар билетнинг қисмлари шак-шубҳасиз битта билетга тегишли бўлса;

в) бўёқ моддалари тўкилган, табиий ранги ўзгарган, қиздирилган ёки куйдирилган, бўялган ва чизилган;

г) ўзининг тўла ҳажмини сақлаб қолмаган.

2. Шикастланиш туридан қатъи назар (шакли бузилган, пачоқланган, сийқаланган, тешилган, кесилган, синдирилган, ишқорга солинган, бирор бир металл билан пайвандланган, оловда шикастланган, кўкариб ва қорайиб кетган) ўзининг тўла ҳажмини ва олд томонидаги қиймати тасвирини сақлаб қолган ҳамда ҳақиқийлигига шубҳа туғилмайдиган металл танга тўловга яроқли ҳисобланади.

3. Ўзбекистон Республикасининг банкларига юқорида кўрсатиб ўтилган нуқсонлар билан келиб тушган пул билетлари ва тангалар сараланиши ва эскирган пуллар тоифасига ҳисобга олиниши лозим.

4. “Давлат Белгиси” Давлат ишлаб чиқариш бирлашмаси йўл қўйган дефектли банкнота ва тангалар бирон-бир монеликсиз яроқли пул билетлари ва тангаларга алмаштириш учун, банклар томонидан Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармалари Ҳисоб-китоб-касса марказларига топширилади. Хўжалик юритувчи субъектлар ва аҳоли дефектли пул билетлари ва тангаларни банкларда ёки Ҳисоб-китоб-касса марказларида яроқлиларига алмаштириб оладилар.

5. Жиддий шикастланган банкноталар аниқланган тақдирда, пул билетларининг қолган майдонини аниқлаш жараёнида бирор қисмининг йўқлиги маълум бўлса махсус (сетка) тўрдан фойдаланиш зарур. Тўр 200та катакдан, яъни - 20таси банкнотнинг узунлиги ва 10таси унинг энини ташкил этади. 200та катак банкнотнинг 100 % майдонини ташкил этади. 1 ва 3 сўм қийматдаги банкнотлар учун тўрнинг майдони 120х62 мм.ни, 5-100 сўмлик банкнотлар учун 142х69 мм.ни, 200-1000 сўмлик банкнотлар учун 144х78 мм.ни ташкил этиши лозим.

6. Шикастланган банкнота унинг қийматига қараб тегишли ўлчовдаги тўрда шундай жойлаштириладики, бунда унинг сақланиб қолган томонлари тўрнинг чегараларига билан мос келиши лозим. Билетнинг шикастланган қисми унинг контури бўйлаб чизиб чиқилади ва банкнотанинг мавжуд бўлмаган қисмига тўғри келадиган катакчалар сони ҳисоблаб чиқилади. Банкнотанинг нотекис четларида жойлашган катакчалар қўшиб чиқилиб, суммаси иккига бўлинади ва тўлиқ катакчалар сонига қўшилади.

Агар олинган натижага кўра, банкнотнинг сақланган устки қисми 110та катакча ва сақланмаган қисми 90та катак сонига мос келса, яъни сақланган қисмининг 55 фоизи ва сақланмаган қисмининг 45 фоизи, унинг шикастланиш тури ва шикастланган қисмининг қандай жойланишидан қатъи назар, бундай банкнотлар тўловга яроқли деб ҳисобланиши мумкин.

Бир неча қисмлардан иборат бўлган банкнотнинг бир қисми мавжуд бўлиб, унинг эгаллаб турган майдони 55 фоиздан кам бўлмаган тақдирда ёки сўзсиз бир банкнотага тегишли бўлиб, аввалги ҳолат тўплами 55 фоиздан кам бўлмаган тақдирда бундай банкнотлар алмаштириб берилади.

Ўраб-боғланаётган ва ташилаётган вақтда шикастланган қисмини сақлаб қолиш мақсадида, барча текширилаётган банкнотларни калкага ёки юпқа қоғозга елимлаш лозим.

Шикастланган банкнотани экспертизага қабул қилишда мижоз томонидан ариза ёзилади.

___________________________________________________________га

__________________________________________________________дан

                                  (хўжалик юритувчи субъект, мижознинг Ф.И.О.)

Манзил:______________________________________________________

А Р И З А

Шикастланган пул билетларини экспертизага қабул қилишингизни сўрайман:

шикастланганлари __________________________________________________

                                                              (шикастланиш тафсилотлари)

______________________________________банкнинг шикастланган пул билетларини экспертизага қабул қилганлиги тўғрисидаги хулосаси:

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________.

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ МАРКАЗИЙ БАНКИ

ТОШКЕНТ ШАҲАР БОШ БОШҚАРМАСИНИНГ

ҲИСОБ-КИТОБ-КАССА МАРКАЗИГА

___________________________________________

(700001, Тошкент, Ўзбекистон шоҳ кўчаси, 6)

__________________________________________________________________дан

(банк номи)

93609-ҳисобварақдан экспертизага жўнатилаётган ва алмаштириб бериш мумкин бўлмаган шикастланган пул билетларининг

___________-сонли Р Ў Й Х А Т И

Жами________________________________________________ сўм

                                                       (сумма рақам ва сўз билан)

Банк раҳбари ____________________________________________

Бош бухгалтер ___________________________________________

Касса мудири ___________________________________________

                                                                              (имзолар)

Марказий банк Тошкент шаҳар Бош бошқармаси

Ҳисоб-китоб-касса марказининг хулосаси

Эслатма: Рўйхат 3 нусхада тузилади. 1 ва 2-нусхалари Марказий банк Тошкент шаҳар Бош бошқармасининг Ҳисоб-китоб-касса марказига юборилади, 3-нусхаси жўнатаётган банкда қолади. 4 ва 5-устунлар Тошкент шаҳар Бош бошқармаси Ҳисоб-китоб-касса марказида тўлдирилади.

Х А Б А Р Н О М А

____________________________________ банки шуни маълум қиладики, Сиз томондан экспертизага топширилган пул билетлари Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Тошкент шаҳар Бош бошқармаси Ҳисоб-китоб-касса марказида кўриб чиқилди ва___________ сўм миқдорида тўловга яроқсиз деб тан олинди ва шу муносабат билан уларни алмаштириб бериш мумкин эмас деб топилди.

Йўриқномага

2-ИЛОВА

ХЎЖАЛИК ЮРИТУВЧИ СУБЪЕКТ ҲУЗУРИДАГИ

БАНК КАССАСИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ УЧУН

НАМУНАВИЙ ШАРТНОМА

Кейинги ўринларда “Банк” деб аталувчи _______________________________

_____________________________________________________________________

                                                                        (банк номи)

______________________________________________________________ орқали

                                               (раҳбари ёки ўринбосарининг Ф.И.О.)

ва кейинги ўринларда “Хўжалик юритувчи субъект” деб аталувчи _____________________________________________________________________

                                     (хўжалик юритувчи субъект раҳбарининг Ф.И.О.)

орқали иккинчи томондан, банк кассасини очиш учун қуйидагилар тўғрисида ушбу шартномани туздилар:

1. Банк “Хўжалик юритувчи субъект” биносида пул тушумини қабул қилиш ва у билан ишлаш учун касса очади.

2. Банкнинг “Хўжалик юритувчи субъект” ҳузуридаги кассаси “Хўжалик юритувчи субъект”и ходимларидан қиймати бўйича сараланган, шунингдек, яроқли ва яроқсиз тоифага ажратилган қоғоз пул ҳамда тангаларни қабул қилиб олади (инкассация қилади) ва ушбу қабул тегишли кирим ҳужжатлари билан расмийлаштирилади.

3. Банк “Хўжалик юритувчи субъект” билан келишган ҳолда “Хўжалик юритувчи субъекти”нинг айрим кассирлари учун тушумни банк кассасига инкассация халталарида топшириш тартибини белгилаб бериши мумкин. Бундай ҳолларда “Хўжалик юритувчи субъект” банк кассасига пулли халталарни тамғалайдиган пломбир намунасини беради. Банк кассасида халталарни очиш ва тушумни қайта санаш вақтида кузатиб туриш учун ўз вакилини ажратади.

4. Банк кассасида операцияларни амалга ошириш учун “Хўжалик юритувчи субъект” банкка тегишли бўлган жиҳозларни, яъни иситиладиган, ёритиладиган ва тозалаб туриладиган алоҳида хона билан бепул таъминлайди. Банк кассасини қўриқлаш ва техник муҳофаза қилиш воситалари (қўриқлаш, ёнғиндан ва хавфдан огоҳлантирувчи сигнализация воситалари) билан жиҳозланишини ўз ҳисобидан таъминлайди. “Хўжалик юритувчи субъект” Банк кассаси хонасини таъмирлаш ишларини ҳам ўз ҳисобидан амалга оширади.

“Хўжалик юритувчи субъект” инкассатор қимматликларни олиб кетаётган вақтда қўриқлаш ходимлари томонидан уни автомашинага қадар кузатиб қўйишини таъминлайди.

“Хўжалик юритувчи субъект” Банк кассасининг қўриқланмаслиги ёки қўриқлаш етарли даражада таъминланмаганлиги натижасида содир этилган ўғриликлар учун жавобгар ҳисобланади.

5. Банк “Хўжалик юритувчи субъект” ҳузуридаги банк кассасини пул санаш машиналари, пулни ўраб-боғлаш учун материаллар ва қоплар билан таъминлайди.

Банк кассасидан пулларни ташиш Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ҳузуридаги хўжалик ҳисобидаги инкассация бирлашмасининг инкассация хизмати орқали амалга оширилади.

Тушум пулини қабул қилиб олгани учун “Хўжалик юритувчи субъект” тузилган шартнома асосида ___________________________________________ сўм ҳақ тўлайди.

Банкка тегишли бўлган суммани, банк фармойишига асосан “Хўжалик юритувчи субъекти”нинг ҳисобварағидан чиқариб олинади.

6. “Хўжалик юритувчи субъект” ҳузуридаги банк кассаси ходимлари ўз амалиёт иш фаолиятларини Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг қоида ва йўриқномаларига амал қилган ҳолда юритадилар.

“Хўжалик юритувчи субъект” ҳузуридаги банк кассаси ходимларининг нотўғри, пала-партиш ишлаши ёки жиноий хатти-ҳаракатлари оқибатида кўриладиган зарар учун банк моддий жавобгар ҳисобланади.

7.Банк кассаси “Хўжалик юритувчи субъект” билан келишилган соатларда ишлайди.

8. “Хўжалик юритувчи субъект” ўз ходимларини пул тушумини қабул қилиш ва қайта-санаш бўйича банк томонидан белгиланган қоидалар, шунингдек, “Хўжалик юритувчи субъект” ҳузуридаги банк кассасининг иш тартиби билан таништириши шарт.

9.Ушбу шартномани бажариш жараёнида банк билан “Хўжалик юритувчи субъект” ўртасида вужудга келиши мумкин бўлган барча баҳс ва даъволар қонунда белгиланган тартибда ҳал этилишига рухсат берилади.

10.Ушбу шартнома номуайян муддатга тузилади ва ҳар бир томон бошқа томонни бир ой олдин огоҳлантирган ҳолда уни бекор қилишга ҳақли.

Шартнома 2 нусхада тузилди:

Биринчи нусхаси - Банкка,

Иккинчи нусхаси - “Хўжалик юритувчи субъекти”га берилади.

Томонларнинг манзиллари:

Банк манзили __________________________________________________

“Хўжалик юритувчи субъект” манзили ____________________________

Йўриқномага

3-ИЛОВА

Тўлиқ шахсий моддий жавобгарлик тўғрисидаги

НАМУНАВИЙ ШАРТНОМА

Давлат маблағлари ва қимматликларнинг сақланишини ________________________________________________таъминлаш мақсадида

            (банкнинг/инкассация бошқармасининг номи)

кейинги ўринларда “Иш берувчи” деб аталувчи _________________________

                                                                                                              (раҳбар ёки унинг ўринбосари)

_____________________________________________________________________

                                       (банкнинг/инкассация бошқармасининг номи)

банк (инкассация бошқармаси) номидан иш юритувчи бир томондан ва

кейинги ўринларда Ходим деб аталувчи________________________________

_____________________________________________________________________

                                             (лавозими, фамилияси, исми-шарифи)

иккинчи томондан қуйидагилар тўғрисида ушбу шартномани туздилар:

1. Қимматликларни сақлаш, ишлов бериш, қайта-санаш, қабул қилиш, бериш ва ташиш билан бевосита боғлиқ бўлган

_____________________________________________ лавозимида ишловчи ёки

                                         (лавозим номи)

____________________________________________________ ишини бажарувчи

                                                 (иш номи)

ходим, банк унга ишониб топширган қимматликлар сақламаганлиги учун тўлиқ моддий жавобгарликни ўз бўйнига олади ва шунга бевосита боғлиқ бўлган қуйидаги мажбуриятларни, яъни :

а) унга топширилган моддий бойликларни авайлаб-асраши ва уларга зарар етказмаслик чораларини кўриш;

б) унга ишониб топширилган қимматликларни сақланишини таъминлашга хавф туғдирувчи барча ҳолатлар бўйича иш берувчига ўз вақтида хабар бериши;

в) қимматликлар билан ишлаш операциялари ва уларни сақлашнинг белгиланган қоидаларига жиддий амал қилиш;

г) қимматликларни сақлаш, уларни жўнатиш ва ташиш операциялари, қўриқлаш, сигнализация воситалари бўйича ўзига маълум бўлган маълумотларни, шунингдек, касса ишига доир бўлган хизмат топшириқларини ҳеч қаерда, ҳеч қачон ва ҳеч қанча миқдорда ошкор қилмасликни зиммасига олади.

2. Иш берувчининг мажбуриятлари:

а) ходимнинг нормал ишлаши ва унга ишониб топширилган моддий бойликларнинг тўлиқ сақланишини таъминлаш учун шароит яратиб бериши;

б) ходимнинг хўжалик юритувчи субъектга етказган зарари учун ишчи ва хизматчиларнинг моддий жавобгарлиги тўғрисида амалдаги қонунлар билан, шунингдек, қимматликларни сақлаш, қабул қилиш ва топшириш, ишлов бериш, қайта-санаш ҳамда ташишга доир йўриқномалар ҳамда қоидалар билан таништириш;

в) қимматликларни белгиланган тартибда қайта рўйхатга олиш.

3. Ходимга ишониб топшиpилган моддий бойликлаpнинг сақланиши унинг айби билан таъминланмаган тақдирда, банкка (инкассация хизматига) етказган заpаp ҳажмини аниқлаш ва уни қоплаш амалдаги қонунчиликка мувофиқ амалга оширилади.

4. Етказилган заpаpда ходимнинг айби бўлмаган тақдирда, у моддий жавобгарликка тортилмайди.

5. Ушбу шартнома қимматликларни ходимга ишониб топширилган бутун давр мобайнида амал қилади.

Шартнома 2 нусхада тузилди:

Биринчи нусхаси - иш берувчига

Иккинчи нусхаси - ходимга берилади.

Шартномани тузган томонлар манзиллари:

Иш берувчи ____________________________________________________

Ходим _________________________________________________________

Йўриқномага

4-ИЛОВА

Йўриқномага

5-ИЛОВА

...