Тўлов терминаллари билан жиҳозлаш ва аҳоли билан пул ҳисоб-китобларини амалга оширишда уларни қўллаш тартиби тўғрисида Низом (АВ томонидан 27.07.2009 й. 1986-сон билан рўйхатга олинган 20.06.2009 й. Марказий банк Бошқарувининг 18/1-сон, Давлат солиқ қўмитасининг 2009-20-сон қарорига илова)

Функция недоступна

Ўзбекистон Республикаси

Адлия вазирлигида

2009 йил 27 июлда 1986-сон

билан рўйхатга олинган

Ўзбекистон Республикаси

Марказий банки Бошқаруви

ва Давлат солиқ қўмитасининг

2009 йил 20 июндаги 18/1,

2009-20-сонли қарорига

ИЛОВА

Тўлов терминаллари билан жиҳозлаш ва аҳоли

билан пул ҳисоб-китобларини амалга оширишда

уларни  қўллаш тартиби тўғрисида

НИЗОМ

Мазкур Низом Ўзбекистон Республикасининг "Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида" (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Ахборотномаси, 1995 й., 12-сон, 247-модда), "Давлат солиқ хизмати тўғрисида"ги (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1997 й., 9-сон, 232-модда) қонунлари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2009 йил 6 апрелдаги ПҚ-1090-сонли "Тижорат банклари депозитларига аҳоли ва хўжалик субъектлари бўш пул маблағларини жалб этишни янада рағбатлантириш қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида" (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2009 й., 15-сон, 181-модда), 2006 йил 3 августдаги ПҚ-433-сонли "Пластик карточкалар асосида нақд пулсиз ҳисоб-китоб тизимини янада ривожлантиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2006 й., 31-32-сон, 309-модда) қарорлари ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2009 йил 23 майдаги 147-сонли "Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг айрим қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида" (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2009 й., 22-сон, 258-модда), 2004 йил 24 сентябрдаги 445-сонли "Пластик карточкалар асосида ҳисоб-китоб қилиш тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги (Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати қарорлари тўплами, 2004 й., 9-сон, 94-модда) қарорларига мувофиқ савдо ва хизмат кўрсатиш объектларини тўлов терминаллари билан жиҳозлаш ва аҳоли билан пул ҳисоб-китобларини амалга оширишда уларни қўллаш тартибини белгилайди.

I. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1. Мазкур Низомда қуйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади:

банк пластик карточкаси - унинг эгасига банк ҳисобварағи бўйича операцияларни, шу жумладан, ҳисобварақ орқали нақд пулсиз ҳисоб-китобларни (тўловларни) амалга ошириш ва ундан нақд пул маблағларини олиш имконини берувчи электрон тўлов воситаси;

савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари - мулкчилик шаклларидан, сотув ҳажмидан, иншоотнинг ўлчамидан ва ҳоказолардан қатъи назар, товарлар сотиш ва хизматлар кўрсатишга мўлжалланган (мослаштирилган) жой ёки иншоот;

савдо картаси - банк пластик карточкаларидан тўловларни қабул қилиш бўйича тўлов терминали, инфокиоск (ўз-ўзига хизмат кўрсатиш тўлов-маълумот терминали) ва банкомат орқали нақд ёки нақд пулсиз тўловларни амалга ошириш учун уларга ўрнатиладиган, амалга оширилган ҳисоб-китоблар тўғрисидаги транзакцияларни инкассация қилингунга қадар жамлаб борувчи, шу билан бир вақтда стоп-лист рўйхатидаги сўмли банк пластик карточкалари рўйхатини ўзида сақловчи микропроцессорли пластик карта;

слип - банк пластик карточкасидан фойдаланган ҳолда операция ўтказилганлигини тасдиқловчи ва ўзида операция суммаси, тури, санаси, шунингдек банк пластик карточкасини ҳамда ушбу слипни шакллантирган терминални идентификация қилиш имконини берувчи ахборотларни акс эттирувчи терминал квитанцияси;

тўлов терминали - товарлар (ишлар, хизматлар) учун тўловларни банк пластик карточкаси орқали нақд пулсиз ҳисоб-китоб қилиш имкониятини берувчи ва бажарилган операциялар бўйича слипларни шакллантирувчи қурилма.

II. САВДО ВА ХИЗМАТ КЎРСАТИШ ОБЪЕКТЛАРИНИ

ТЎЛОВ ТЕРМИНАЛЛАРИ БИЛАН ЖИҲОЗЛАШ ТАРТИБИ

2. Аҳоли билан пуллик ҳисоб-китобларни амалга оширувчи қуйидаги чакана савдо ва хизмат кўрсатиш объектларида тўлов терминали мажбурий ўрнатилиши лозим*:

авиация ва темир йўллар патталарини сотиш кассалари;

автовокзал ва автостанциялар кассалари;

автомобилларга ёнилғи қуйиш шохобчалари;

меҳмонхоналар;

кредит ташкилотлари (микрокредит ташкилотлари, ломбардлар), суғурта ташкилотлари ва молия бозорининг бошқа субъектлари;

турғун савдо шохобчалари, шу жумладан, дорихоналар (эгаллаб турган майдони ўлчамидан қатъи назар);

умумий овқатланиш объектлари;

уй-жой-коммунал, шунингдек телефон алоқа хизматлари, шу жумладан, уяли алоқа телефонлари хизматлари учун аҳолидан тўловларни қабул қилиш шохобчалари;

автотранспорт воситаларини вақтинчалик сақлаш жойлари;

алоқа бўлимлари;

маиший хизмат кўрсатиш ҳамда маданий-оммавий ва томоша тадбирлари ўтказиладиган объектлар;

аҳоли билан пуллик ҳисоб-китобларни амалга оширувчи бошқа хўжалик юритувчи субъектлар.

*) Назорат-касса машиналарини қўлламаган тарзда, қонунчиликка мувофиқ аҳоли билан пуллик ҳисоб-китобларни амалга ошириш ҳуқуқига эга бўлган объектларни истисно қилган ҳолда

3. Савдо ва хизмат кўрсатиш объекти раҳбари ўз савдо ва хизмат кўрсатиш объектига ўрнатиш учун тўлов терминалларини ажратиш бўйича ёки ўзида мавжуд бўлган тўлов терминалларига дастурий таъминотни ўрнатиш (банк пластик карточкалари бўйича тўловларни амалга оширувчи тизимга уланиш) юзасидан хизмат кўрсатувчи тижорат банкига ёзма ёки электрон шаклда мурожаат қилади.

4. Мурожаатлар ушбу Низомнинг 2-бандида келтирилган савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари раҳбарлари томонидан тижорат банкларида талаб қилиб олингунча асосий депозит ҳисобварағини очган кундан бошлаб ёки тўлов терминали мажбурий ўрнатилиши лозим бўлган ҳолатлар вужудга келган кундан бошлаб беш иш куни мобайнида юборилиши керак.

5. Тижорат банклари тўлов терминалини ажратиш бўйича мурожаатлар келиб тушган кундан бошлаб бир ой муддат ичида тўлов терминалларини ажратади.

Савдо ва хизмат кўрсатиш объектларининг ўзларида мавжуд бўлган тўлов терминалига дастурий таъминотни ўрнатиш юзасидан қилинган мурожаатлар бир ҳафта муддат ичида кўриб чиқилади ва уларга тегишли дастурий таъминотлар ўрнатилади.

Тўлов терминаллари билан жиҳозланган савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари тўғрисидаги маълумотлар тижорат банклари томонидан давлат солиқ хизмати органларига тақдим этиб борилади.

6. Тижорат банклари савдо ва хизмат кўрсатиш объектларига тўлов терминалларини ижарага бериши ёки уларни сотиб олиш учун қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда кредит ажратиши ёхуд улар билан лизинг шартномаси тузиши мумкин.

Айланма маблағлар тақчиллигига дуч келаётган чакана савдо ва хизматлар соҳаси ташкилотларининг тўловларни банк пластик карточкалари орқали қабул қилиш бўйича тўлов терминаллари сотиб олиши учун тижорат банклари ўз мижозларининг сўровлари бўйича имтиёзли кредитлар (Марказий банкнинг қайта молиялаш ставкасининг 50 фоизи ставкаси бўйича) бериш чора-тадбирларини кўриши лозим.

III. ПУЛ ҲИСОБ-КИТОБЛАРИНИ АМАЛГА ОШИРИШДА

ТЎЛОВ ТЕРМИНАЛЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ ТАРТИБИ

7. Тўлов терминаллари ўрнатилган савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари банк пластик карточкаларидан фойдаланган ҳолда тўловларни қабул қилишлари шарт.

8. Савдо ва хизмат кўрсатиш объектларининг сотувчи-ходимлари тўлов терминалларидан фойдаланиш тартибини билиши лозим. Савдо ва хизмат кўрсатиш объекти раҳбари сотувчи-ходимни тўлов терминалларидан фойдаланиш тартиби билан таништириши шарт.

9. Савдо ва хизмат кўрсатиш объектларига хизмат кўрсатувчи тижорат банки тўлов терминалларидан фойдаланиш юзасидан уларга тушунтириш беради ҳамда савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари билан тўлов терминалидан фойдаланиш бўйича шартнома (битим) тузади.

10. Савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари раҳбарлари тўлов терминалларининг узлуксиз ишлашини ҳамда объектларда "Ўзкарт" банклараро чакана тўлов тизими шартли белгиси бўлишини таъминлашлари шарт.

Тўлов терминали техник ёки дастурий носоз ҳолатга келиб қолганда, савдо ва хизмат кўрсатиш объекти раҳбари бу ҳақда бир кундан кечиктирмасдан давлат солиқ хизмати органига ва хизмат кўрсатувчи тижорат банкига ёзма ёки электрон шаклда хабар бериши шарт.

Савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари раҳбарлари ўн кун муддат ичида тўлов терминалларини соз ҳолатга келтириш чораларини кўришлари лозим.

Хизмат кўрсатувчи тижорат банки савдо ва хизмат кўрсатиш объектларидан тўлов терминалларини асоссиз равишда олиб қўйишига йўл қўйилмайди.

10-1. Савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари фаолиятини тўхтатган ҳолларда, бир иш кунидан кечиктирмасдан тўлов терминаллари ва уларнинг савдо карталарини берган тижорат банкларига банк пластик карточкалари бўйича тўловларни амалга оширувчи тизимдан ўзларини чиқариш учун мурожаат қилишлари шарт.

Тижорат банклари бир иш куни ичида тўлов терминали савдо карталаридаги маблағларнинг тўлиқ инкассациясини амалга ошириб, барча маблағларни мижознинг асосий депозит ҳисобварағига ўтказади ҳамда тўлов терминаллари ва уларнинг савдо карталарини банк пластик карточкалари бўйича тўловларни амалга оширувчи тизимдан чиқаради.

Фаолиятини тўхтатган савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари тўлов терминаллари ва уларнинг савдо карталарини ижарага берган тижорат банкига қайтариши шарт.

Савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари томонидан банк пластик карточкалари бўйича тўловларни амалга оширувчи тизимга уланган тўлов терминаллари ва уларнинг савдо карталарини бошқа хўжалик юритувчи субъектларга фойдаланиш учун берилишига йўл қўйилмайди.

Ўзларига тегишли бўлган (тизимга уланган) тўлов терминаллари ва уларнинг савдо карталарини бошқа хўжалик юритувчи субъектларга фойдаланиш учун берган савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавобгар бўладилар.

IV. ЯКУНИЙ ҚОИДАЛАР

11. Савдо ва хизмат кўрсатиш объектларининг сотувчи-ходимлари томонидан тўлов терминалларидан фойдаланишни билмаслик сабаби билан банк пластик карточкалари орқали тўловларни қабул қилмаслик ҳолати савдо ва хизмат кўрсатиш қоидаларининг бузилиши деб ҳисобланади.

Савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари сотувчи-ходимлари (масъул шахслар) томонидан тўлов терминалининг носозлиги баҳона қилиниб, банк пластик карточкалари орқали тўловлар қабул қилинмаса, улар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавобгарликка тортиладилар.

12. Банк пластик карточкалари орқали тўловлар амалга оширилганда товарлар (ишлар, хизматлар) нархлари асоссиз равишда оширилишига йўл қўйилмайди.

13. Мазкур Низомнинг 2-бандида келтирилган савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари томонидан тўлов терминаллари билан жиҳозлаш ҳамда улардан фойдаланиш талабларига риоя этилмаганлиги назорат-касса машиналарини ўрнатиш ҳамда фойдаланиш тартиби, савдо ва хизмат кўрсатиш қоидаларини бузишга тенглаштирилади, шунингдек улар зиммасига қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавобгарлик юкланади.

14. Савдо ва хизмат кўрсатиш объектларида банк пластик карточкалари орқали тўловларни қабул қилиш бўйича тўлов терминалларининг мавжудлиги ва улардан мажбурий равишда фойдаланиш устидан назорат давлат солиқ хизмати органлари томонидан амалга оширилади.

15. Мазкур Низом Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси билан келишилган.

"Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами", 2009 йил, 30-31-сон, 351-модда.