Внимание!

Документ утратил силу.
Смотрите подробности в начале документа.


ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Банклар. Кредитлаш. Валютани тартибга солиш / Ўз кучини йўқотган ҳужжатлар / Валютани тартибга солиш /

Айирбошлаш шохобчаси тўғрисидаги Низом (АВ томонидан 17.01.2011 й. 2183-сон билан рўйхатга олинган Марказий банк Бошқарувининг 11.12.2010 й. 40/2-сон қарори билан тасдиқланган)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

Ўзбекистон Республикаси

Адлия вазирлигида

2011 йил 17 январда 2183-сон

билан рўйхатга олинган

Ўзбекистон Республикаси

Марказий банки Бошқарувининг

2010 йил 11 декабрдаги

40/2-сон қарорига

ИЛОВА



Айирбошлаш шохобчаси тўғрисидаги

НИЗОМ


Мазкур Низом Ўзбекистон Республикасининг "Валютани тартибга солиш тўғрисида" (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 2004 йил, 1-2-сон, 6-модда), "Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида" (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1995 йил, 12-сон, 247-модда), "Банклар ва банк фаолияти тўғрисида" (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1996 йил, 5-6-сон, 54-модда) қонунларига, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2000 йил 30 июндаги 250-сон "Валюта бозорини янада эркинлаштириш ва валюта алмаштириш операцияларини кенгайтиришга доир чора-тадбирлар тўғрисида"ги (Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати қарорлари тўплами, 2000 йил, 6-сон, 34-модда) қарорига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси ҳудудида айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш, уларнинг ишини ташкил қилиш ва валюта айирбошлаш операцияларини амалга ошириш тартибини белгилайди.



I. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


1. Мазкур Низомда қуйидаги тушунчалардан фойдаланилади:


ваколатли банк - Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг валюта операцияларини амалга ошириш бўйича Бош лицензиясига эга бўлган тижорат банки;


валюта айирбошлаш шохобчаси - валюта айирбошлаш операцияларини амалга ошириш жойи;


йўл чеки - чет эл банклари ва молия институтлари томонидан эмиссия қилинган чет эл валютасидаги тўлов ҳужжати;


кунлик ҳужжатлар - мазкур Низомда белгиланган тартибда операцион кун давомида айирбошлаш шохобчаси кассири ва назоратчиси томонидан расмийлаштирилган валюта айирбошлаш операцияларини ҳисобга олувчи ҳужжатлар;


Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармалари - Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар Бош бошқармалари;


нақд чет эл валютаси - тегишли хорижий давлатда муомалада бўлган ва қонуний тўлов валютаси ҳисобланган, шунингдек олиб қўйилган ва муомаладан чиқарилган, лекин алмаштириб бериладиган, банкнот ва тангалар кўринишидаги хорижий давлатларнинг пул белгилари;


операцион кун - валюта айирбошлаш шохобчасидаги мижозларга хизмат кўрсатиладиган вақт;


пластик тўлов ва кредит картаси (кейинги ўринларда халқаро банк картаси деб юритилади) - нақд пул маблағларини олиш, товарлар ва хизматлар бўйича Ўзбекистон Республикасида ва бошқа мамлакатларда ҳисоб-китоб қилиш учун ваколатли банклар томонидан эмиссия қилинган чет эл валютасидаги халқаро банк картаси (Master Card ва ҳ.к.).


2. Айирбошлаш шохобчалари фаолият кўрсатиш шартларидан қатъи назар, стационар жойлашган бўлиши лозим.


3. Айирбошлаш шохобчалари очиладиган жой ва уларнинг иш тартиби манфаатдор ташкилотлар (Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси, бош банк, ижарачи ва шу каби) билан келишилади.


4. Ваколатли банклар халқаро банк картаси бўйича конверсия қилиш (алмаштириш) йўли билан миллий валютадаги нақд пул маблағларини бериш учун банкоматлар ўрнатишлари мумкин.


5. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки рухсатномасига кўра ваколатли банклар валюта айирбошлаш операцияларини амалга ошириш учун айирбошлаш шохобчаларини очадилар.

Ваколатли банклар томонидан Ўзбекистон Республикаси ҳудуди ташқарисида, шунингдек бошқа банклар биноларида алмаштириш шохобчаларини очишга рухсат этилмайди.


6. Айирбошлаш шохобчасида қуйидаги операциялар амалга оширилади:

нақд миллий валюта (сўм)ларга нақд чет эл валютасини сотиб олиш;

йўл чекларини сотиб олиш;

нақд чет эл валютасини сотиш, шу жумладан, мижознинг халқаро банк картасига ўтказиб бериш;

жисмоний шахслар-резидентларнинг нақд миллий валюталарига нуфузли чет эл банклари ва молия институтлари томонидан эмиссия қилинган йўл чекларини сотиш;

норезидентларга нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини илгари миллий валютага алмаштирилган чет эл валютаси (йўл чеклари) миқдорида, айирбошлаш шохобчасининг тасдиқловчи маълумотномасини ёки банкомат чекини, шунингдек қонун ҳужжатларига мувофиқ халқаро жорий операциялар амалга оширилиши натижасида сўмдаги маблағларнинг қонуний йўл билан олинганлигини тасдиқловчи бошқа ҳужжатлар тақдим этилган тақдирда сотиш;

инкассога жўнатиш учун нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини қабул қилиш;

ҳақиқийлигига шубҳа уйғотадиган хорижий давлатларнинг пул белгилари ва йўл чекларини экспертизага қабул қилиш;

халқаро банк картасидан нақд чет эл валютасини бериш ёки халқаро банк картасидан чет эл валютасини ваколатли банкларнинг сотиб олиш курсига мувофиқ миллий валютада бериш;

хорижий давлатнинг йирик пул белгисини ўша давлатнинг тўловга яроқли пул белгиларига майдалаб бериш;

хорижий давлатнинг шикастланган пул белгиларини ўша давлатнинг шикастланмаган пул белгиларига алмаштириб бериш;

бир хорижий давлатнинг нақд валютасини бошқа хорижий давлатнинг нақд валютасига алмаштириш.

Айирбошлаш шохобчалари Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг рухсатномаларига мувофиқ, ваколатли банклар раҳбарларининг айирбошлаш шохобчалари очиш тўғрисидаги буйруқларида назарда тутилган бошқа операцияларни ҳам амалга оширишлари мумкин.


7. Нақд миллий валютага нақд чет эл валютасини (йўл чекларини) сотиб олиш ва сотиш курслари чет эл валютасига бўлган талаб ва таклифни ҳисобга олган ҳолда банклар томонидан мустақил равишда белгиланади. Чет эл валютасини айирбошлаш бўйича белгиланадиган курс ваколатли банк раҳбари буйруғи билан тасдиқланади.

Айирбошлаш шохобчаларида нақд хорижий валютани харид қилиш ва сотиш курслари ўртасидаги фарқнинг энг кўп чегараси 5 фоизгача миқдорда белгиланади.


8. Ваколатли банк томонидан операция куни давомида нақд миллий валютага нақд чет эл валютасини (йўл чекларини) сотиб олиш ва сотиш курсини ўзгартиришга рухсат этилади. Бунда, сотиб олиш ва сотишнинг ҳар бир янги курси тегишли буйруқ билан расмийлаштирилади.


9. Айирбошлаш шохобчасига ваколатли банк томонидан белгиланган нақд миллий валютага нақд чет эл валютасини (йўл чекларини) сотиб олиш ва сотиш курси тўғрисидаги ахборот етказилади. Банк бўлинмасига ахборот узатилган вақт (сана) ҳамда банк бўлинмаси томонидан ахборот олинган вақт (сана) чет эл валютасини сотиб олиш ва сотиш курсининг белгиланган вақти кўрсатилган ҳолда ваколатли банкда алоҳида дафтарда қайд этилади.


10. Айирбошлаш шохобчаларида валюта айирбошлаш операцияларини амалга ошириш мумкин бўлган чет эл валюталари рўйхати Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан белгиланади.


11. Агар валюта айирбошлаш шохобчаси узлуксиз ишласа, ходимларнинг кундалик иш вақти (смена) алмашинуви қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда амалга оширилади.


12. Валюта айирбошлаш операцияларининг бажарилганлиги учун нақд чет эл валютасида ёки миллий валютада воситачилик ҳақи ундирилиши мумкин. Воситачилик ҳақи тарифи ваколатли банклар томонидан белгиланади.

13. Чет эл валютаси харид қилинаётганда ва сотилаётганда эмитент мамлакатнинг қонуний тўлов воситаси бўлган чет эл валютасининг қиймати ва банкнотлар эмиссия қилинган йил бўйича бирор-бир чеклашларни жорий қилиш тақиқланади.



II. АЙИРБОШЛАШ ШОХОБЧАЛАРИНИ

РЎЙХАТГА ОЛИШ ТАРТИБИ


14. Ваколатли банклар ушбу Низом талабларига зид бўлмаган ҳолда аҳолига қулайлик яратиш мақсадида, ўзлари жойлашган ҳудуд ҳамда унинг ташқарисида айирбошлаш шохобчаларини очишлари мумкин.

Ваколатли банклар Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига айирбошлаш шохобчасини рўйхатдан ўтказиш тўғрисида ариза беради.

Шохобча манзили қайта ўзгартирилган тақдирда, айирбошлаш шохобчасини рўйхатдан ўтказиш тўғрисидаги аризага қўшиб шохобчанинг ёпилганлиги тўғрисидаги буйруқдан кўчирма беради. Ариза Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига шахсан етказилади ёки буюртма почта билан жўнатилади. Бунда, почта жўнатмаси олувчига берилгани тўғрисида жўнатувчига хабар қилиниши лозим.

Ушбу почта жўнатмаси олувчига топширилгани тўғрисидаги билдиришнома ваколатли банк томонидан айирбошлаш шохобчасини рўйхатга олиш тўғрисида Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига жўнатган ариза нусхасига елимлаб қўйилади.


15. Ваколатли банкнинг айирбошлаш шохобчасини рўйхатдан ўтказиш тўғрисидаги аризасини олганидан кейин Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси ушбу ариза олинган вақтдан бошлаб 15 иш куни ичида (кейинги ўринларда рўйхатга олиш муддати деб юритилади) рўйхатдан ўтказиш сўралган айирбошлаш шохобчасини мазкур Низомда белгиланган талабларга қанчалик мос келишини текшириши шарт.


16. Рўйхатдан ўтказиш сўралган айирбошлаш шохобчаси мазкур Низомнинг талабларига мувофиқ келган тақдирда (мувофиқлик Низомнинг XIX боби талабларига асосан ўтказилган айирбошлаш шохобчасини текшириш далолатномаси билан тасдиқланиши лозим), Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси рўйхатга олиш муддати давомида айирбошлаш шохобчасини Айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш дафтарида (кейинги ўринларда рўйхатга олиш дафтари деб юритилади) рўйхатга олади.

Рўйхатга олиш дафтари Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси томонидан мазкур Низомнинг 1-иловасида келтирилган шаклга асосан юритилади. Рўйхатга олиш дафтарини юритиш қоидалари мазкур Низомнинг 2-иловасида келтирилган.

Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси айирбошлаш шохобчаси рўйхатга олинган санадан кейинги иш кунидан кечикмай ваколатли банкка кузатув хати билан бирга мазкур Низомнинг 3-иловасида кўрсатилган шаклга мувофиқ Айирбошлаш шохобчаси рўйхатга олинганлиги тўғрисидаги гувоҳномани (кейинги ўринларда гувоҳнома деб юритилади) юборади. Мазкур гувоҳнома ваколатли банк манзилига шахсан тақдим этилади ёки у тақдим этилганлиги тўғрисида олувчига хабар қилинган ҳолда буюртма почта орқали юборилади.

Мазкур почта жўнатмасининг олувчига топширилганлиги тўғрисидаги билдиришнома мазкур айирбошлаш шохобчаси рўйхатга олинганлиги тўғрисидаги ёзув расмийлаштирилган рўйхатга олиш дафтарининг орқа томонига елимлаб қўйилади.


17. Рўйхатга олиш сўралган айирбошлаш шохобчасида мазкур Низомнинг талаблари бузилганлиги аниқланган тақдирда (талабларга мувофиқлик ҳоллари мазкур Низомнинг XIX боби талабларига мувофиқ айирбошлаш шохобчасида ўтказилган текширув далолатномаси билан тасдиқланган бўлиши лозим), Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси рўйхатдан ўтказилиши сўралган айирбошлаш шохобчасини рўйхатдан ўтказмаслик сабабини кўрсатган ҳолда ваколатли банкка хабар қилиши шарт. Рўйхатга олиш сўралган айирбошлаш шохобчасини рўйхатдан ўтказмаслик сабаблари кўрсатилган хат уни рўйхатга олишни сўраган ваколатли банкка рўйхатга олиш муддати давомида шахсан топширилиши ёки буюртма почта орқали юборилиши лозим. Ушбу хатнинг олувчига топширилганлиги ҳақидаги билдиришнома Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасида ваколатли банкнинг айирбошлаш шохобчасини рўйхатга олиш тўғрисидаги аризасига елимлаб қўйилади.

18. Ваколатли банк рўйхатга олиш муддати мобайнида гувоҳнома ёхуд айирбошлаш шохобчаси рўйхатга олинмаслиги сабаблари кўрсатилган хатни олмаса, у рўйхатга олиш муддати тугаган санадан бошлаб 5 иш куни ичида бу ҳақда ваколатли банк жойлашган ҳудуддаги Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига хат юбориши, хатнинг нусхасини эса Ўзбекистон Республикаси Марказий банкига жўнатиши керак. Мазкур билдиришнома шахсан тақдим қилинади ёки у топширилганлиги тўғрисида хабар қилиш шарти билан буюртма почта орқали жўнатилади. Мазкур жўнатмалар олувчига топширилганлиги тўғрисидаги билдиришнома ваколатли банк томонидан Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига юборилган айирбошлаш шохобчасини рўйхатга олиш тўғрисидаги ариза нусхасига елимлаб қўйилади.


19. Ваколатли банк бир неча айирбошлаш шохобчасини рўйхатга олиш тўғрисида Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига ариза бериши мумкин. Бунда, ушбу Низом талабларига риоя этилиши шарт.


20. Гувоҳнома йўқолганда ваколатли банк 10 иш куни мобайнида Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига қуйидаги ҳужжатларни тақдим этиши шарт:

гувоҳноманинг йўқолиш сабаби ва ҳолати баён этилган ариза;

гувоҳноманинг йўқолгани (ўғирланганини) тасдиқловчи ҳужжатнинг нусхаси.

Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси 10 иш куни давомида банкка гувоҳноманинг дубликатини беради. Гувоҳноманинг дубликати "Дубликат" сўзи ва гувоҳноманинг дубликати берилган сана ёзилган ҳолда берилади.



III. АЙИРБОШЛАШ ШОХОБЧАЛАРИНИ РЎЙХАТГА

ОЛИШ БИЛАН БОҒЛИҚ БЎЛГАН ИШЛАРНИ ЮРИТИШ


21. Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармалари ваколатли банкларнинг айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш ва улар фаолияти билан боғлиқ бўлган ёзишмалар ҳамда материалларни алоҳида йиғмажилдларда юритишлари шарт.


22. Айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш билан боғлиқ бўлган ҳужжатлар, жумладан, ёзишмалар, шунингдек айирбошлаш шохобчаларини текшириш далолатномалари ва материаллари Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси ва ваколатли банкларнинг архивида камида 5 йил сақланади.



IV. АЙИРБОШЛАШ ШОХОБЧАЛАРИ

ИШИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ


23. Айирбошлаш шохобчаси ваколатли банк раҳбарининг буйруғига асосан очилади.

Айирбошлаш шохобчасини очиш тўғрисидаги буйруқда айирбошлаш шохобчасининг манзили кўрсатилади, айирбошлаш шохобчаси ходимлари штати, айирбошлаш шохобчаси фаолиятига раҳбарлик қилувчи ва уни назорат қилувчи мансабдор шахслар белгиланади, айирбошлаш шохобчаси бажарадиган операциялар рўйхати қайд этилади.

Айирбошлаш шохобчасини очиш тўғрисидаги буйруқда ваколатли банк раҳбарининг Ўзбекистон Республикаси Марказий банки меъёрий ҳужжатларига зид келмайдиган бошқа талаблари ҳам белгиланиши мумкин.


24. Айирбошлаш шохобчаси мижозлар танишиши учун қулай бўлган ерда жойлашиши ҳамда қуйидаги маълумотлар ва ҳужжатлардан иборат бўлган пештахта билан жиҳозланиши лозим:

нақд миллий валютага нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини сотиб олиш ва сотиш курслари тўғрисида;

айирбошлаш шохобчасининг иш тартиби тўғрисида;

мазкур айирбошлаш шохобчасида амалга ошириладиган валюта айирбошлаш операциялари турлари ҳақида;

пул белгиларининг ҳақиқийлиги ва тўловга яроқлилиги белгиларини аниқлаш қоидалари тўғрисида;

валюта айирбошлаш операциялари бажарилгани учун ундириб олинадиган воситачилик ҳақи тўғрисида;

яқин атрофда жойлашган айирбошлаш шохобчаларининг манзили тўғрисида;

айирбошлаш шохобчасига берилган гувоҳноманинг нотариал тасдиқланган нусхаси.


25. Айирбошлаш шохобчасида операциялар бажариш чоғида бир вақтнинг ўзида икки нафар ходим - айирбошлаш шохобчасининг назоратчиси ва кассири ишлаши ҳамда улар ваколатли банкнинг махсус кийими (униформа) билан таъминланган бўлиши лозим.

Айрим ҳолларда, ваколатли банк раҳбарининг буйруғига кўра ваколатли банкнинг энг тажрибали, махсус йўл-йўриқлар олган кассирлари айирбошлаш шохобчасига вақтинча ишлаш учун жалб этилиши мумкин.


26. Ваколатли банклар айирбошлаш шохобчаларининг ишлаш шароитига қараб, унинг қўриқланишини, тегишли равишда жиҳозланишини таъминлайдилар, айирбошлаш шохобчаси бошқа хизматлардан алоҳида ажратилган, ўтга чидамли пўлат сандиқлар (сейфлар), телефон алоқаси, қўриқчилар ва ёнғиндан сақлаш сигнализацияси, валютанинг ҳақиқийлигини аниқлайдиган детектор ёки тестер ва бошқа замонавий жиҳозлар, нусха кўпайтирувчи аппарат, ҳисоблаш ва тегишли дастурий таъминотга эга бўлган компьютер техникаси, унинг он-лайн тартибида ишлайдиган ягона электрон тизимига уланганлиги, шунингдек барча зарур йўриқномалар, назорат ва маълумот материаллари билан таъминланган бўлиши керак.

Айирбошлаш шохобчасининг майдони камида 6 кв.м., баландлиги 2-2,25 м дан кам бўлмаслиги, айирбошлаш шохобчасида вентиляция, қишки ва ёзги мавсумга мўлжалланган кондиционер ва видеокузатув дастурлари бўлиши ҳамда айирбошлаш шохобчаси туйнугининг (ойначасининг) эни ва бўйи 30 см дан ортиқ бўлмаслиги лозим.

Айирбошлаш шохобчасида тегишли шахсларни айирбошлаш шохобчаси кассири ёки назоратчиси лавозимига тайинлаш тўғрисида ваколатли банк бўйича буйруқдан кўчирма бўлиши керак. Кўрсатиб ўтилган ваколатли банк бўйича буйруқдан кўчирма ваколатли банк раҳбари томонидан имзоланган ва ваколатли банкнинг юмалоқ муҳри билан тасдиқланган бўлиши зарур.

Кассир ва назоратчи айирбошлаш шохобчасида ишлаётганида лавозими кўрсатилган хизмат гувоҳномаларини доимо ўзлари билан олиб юришлари керак.

Бегона шахсларнинг айирбошлаш шохобчасига кириши тақиқланади.


27. Мазкур Низомнинг 6-бандида назарда тутилган операциялар компьютер воситасида амалга оширилади, компьютер ёки компьютер дастури носоз бўлган ҳолларда харид операцияларининг қўлда бажарилишига йўл қўйилади. Агар айирбошлаш шохобчалари томонидан нақд чет эл валютасини сотиб олиш операцияси энг кам иш ҳақи 1000 баравари миқдорига тенг бўлган ёки ундан ошган ҳолларда харид операциялари фақат компьютер воситасида амалга оширилиши шарт. Айирбошлаш шохобчаларидаги компьютерларда ўрнатилган дастурлар Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан белгиланган талабларга мувофиқ бўлиши шарт.

28. Нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини сотиш ёки халқаро банк картасига чет эл валютасини ўтказиб бериш орқали сотишни амалга оширувчи айирбошлаш шохобчалари он-лайн режимидаги ягона электрон компьютер тизимига уланган бўлиши керак.

29. Айирбошлаш шохобчаларида ишлаш учун одатда етарли тажрибага эга ва бир ёки бир нечта чет тилларни биладиган штат ходимлари тайинланади. Чет тилларни ҳамда компьютерда ишлашни билмайдиган ходимлар учун ўқиш ташкил этилади. Айирбошлаш шохобчаларининг ходимлари билан шахсий моддий жавобгарлик тўғрисида шартномалар тузилади.

Айирбошлаш шохобчасининг кассири ва назоратчиси ишга қабул қилинаётганда ваколатли банк раҳбари уни иш жойидан, доимий яшаш жойидан, шунингдек ички ишлар бўлимидан маълумотномалар олиш йўли билан пухта текширади. Кассир ва назоратчини ишга қабул қилиш ваколатли банк бўйича чиқариладиган буйруқ билан расмийлаштирилади. Зарурат туғилганда ходим, ишга синов муддати билан қабул қилинади.

Яқин қариндошларнинг бир айирбошлаш шохобчасининг ўзида кассир ва назоратчи бўлиб ишлаши тақиқланади.

Айирбошлаш шохобчасининг ходимлари йилига бир марта Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаларида аттестациядан ўтишлари шарт.

Айирбошлаш шохобчаси ваколатли банк биносидан ташқарида жойлашган шароитда айирбошлаш шохобчасига ўзлари билан энг кам ойлик иш ҳақининг ярми миқдоридаги шахсий пулларни олиб киришлари мумкин. Бунда, улар иш куни бошланишидан олдин айирбошлаш шохобчасининг Шахсий пулларни рўйхатга олиш дафтарида шахсий маблағлар миқдорини қайд этишлари шарт.


30. Айирбошлаш шохобчасининг ҳар бир ходимига фамилияси кўрсатилган бурчак муҳри, айирбошлаш шохобчасининг назоратчисига эса ваколатли банк номи, рўйхатга олиш рақами ва айирбошлаш шохобчасининг манзили ёзилган муҳр бириктириб қўйилади.

Муҳрлар ваколатли банк раҳбари ёки унинг буйруғи билан тайинланган, қимматликлар билан операциялар олиб боришдан озод этилган шахс томонидан юритилган "муҳрлар ҳисоби ва ҳаракатини юритиш дафтари"га имзо чектирилган ҳолда берилади.


31. Айирбошлаш шохобчалари ходимлари бурчак муҳрлари ва қатъий ҳисобда турувчи бланкларнинг тегишлича сақланишини таъминлашлари шарт.

Айирбошлаш шохобчасида ишдан ташқари вақтда нақд чет эл валютаси, йўл чеклари, қатъий ҳисобда турувчи бланклар, муҳрлар, шунингдек нақд миллий валютани сақлаш тақиқланади.


32. Айирбошлаш шохобчаси кассирига қимматликлар солинган халталарни тамғалаш учун пломбир берилади. Унинг плашкасида айирбошлаш шохобчасининг рўйхат рақами ва қисқартирилган номи қайд этилади. Пломбир ваколатли банкнинг раҳбари ёки буйруқ билан белгиланган ходимда сақланадиган дафтарга имзо чектирилган ҳолда берилади.

Пломбир изи намунасининг инкассация бўлими (участкаси) бошлиғи ва ваколатли банкнинг касса мудири тасдиқлаган бир нусхаси айирбошлаш шохобчаси кассирига берилади. Бу намуна қимматликлар солинган халталар олинаётганда инкассаторга кўрсатилади.

Ушбу намунанинг иккинчи нусхаси ваколатли банкнинг кечки кассасига берилади.


33. Ваколатли банк раҳбарияти айирбошлаш шохобчаларининг янги ишга қабул қилинган ходимларини банкка етказилган зарар учун моддий жавобгарлик тўғрисидаги қонун ҳужжатлари бандлари, шунингдек қимматларни сақлаш, қабул қилиш, бериш, улар билан ишлаш, қайта санаш ва ташишга доир йўриқномалар ҳамда қоидалар, валюта айирбошлаш операцияларини ўтказиш ва уларнинг ҳисобини юритиш тартиби билан таништириши шарт.

Ваколатли банклар айирбошлаш шохобчалари ходимларига қалбаки пул белгиларини аниқлаш усулларини ўргатиш ва уларнинг малакасини ошириш бўйича ўқув курслари ташкил қилади.

Айирбошлаш шохобчаларига янги ишга қабул қилинган ходимларнинг юқорида кўрсатилган қоида ва йўриқномаларни билишларига ишонч ҳосил қилиш учун Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаларида синов (тест синови) ташкил қилинади.

Ўқув курслари тугагач ва синовлар (тест синови) ўтказилгач, ходимларга ўқув курсларини тамомлаганликлари ва синовдан (тест синовидан) ўтганликлари тўғрисида тегишли ҳужжат берилади. Унинг нусхаси айирбошлаш шохобчаси ходимининг шахсий ҳужжатлари йиғмажилдига тикиб қўйилади.



V. АЙИРБОШЛАШ ШОХОБЧАЛАРИНИ ЁПИШ ТАРТИБИ


34. Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси гувоҳномани бекор қилиши рўйхатга олинган айирбошлаш шохобчасининг ёпилишига олиб келади. Гувоҳнома бекор қилинганда бу ҳақда рўйхатга олиш дафтарига ёзиб қўйилади.


35. Гувоҳномани бекор қилиш тўғрисидаги ёзув рўйхатга олиш дафтарида қуйидагилар асосида қайд этилади:

ваколатли банкнинг рўйхатга олинган айирбошлаш шохобчасида валюта айирбошлаш операцияларини тўхтатиш тўғрисида ёзма аризаси;

Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси ушбу Низомнинг XIX бобига мувофиқ айирбошлаш шохобчасида ўтказилган текшириш далолатномалари ва материаллари асосида, шу жумладан, мазкур айирбошлаш шохобчаси Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси кўрсатмаларини бажармаган ҳолларда ваколатли банк томонидан рўйхатга олинган айирбошлаш шохобчасини ёпиш тўғрисида чиқарган буйруғи;

Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ваколатли банкнинг валюта операцияларини ўтказиш учун берилган лицензиясининг нақд чет эл валютаси билан операциялар ўтказиш қисми амал қилинишини тўхтатиб қўйиш тўғрисида чиқарган тегишли ҳужжатлари ва қонунчиликда назарда тутилган бошқа асослар.


36. Гувоҳномани бекор қилиш тўғрисидаги ёзув рўйхатга олиш дафтарида Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси томонидан ушбу Низомнинг 35-банди иккинчи-тўртинчи хатбошиларида кўрсатилган ҳужжатлар олинган санадан кейинги иш кунидан кечикмаган ҳолда қайд этилади.


37. Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси гувоҳнома бекор қилинганлиги тўғрисида рўйхатга олиш дафтарига ёзув киритилган куннинг ўзида ваколатли банкка хабар бериши шарт. Билдиришнома банкка шахсан ёки буюртма почта орқали юборилади. Мазкур почта жўнатмасининг олувчига тақдим этилганлиги тўғрисидаги билдиришнома тегишли айирбошлаш шохобчаси рўйхатга олинганлиги тўғрисидаги ёзув қайд этилган рўйхатга олиш дафтари варағининг орқа томонига елимлаб қўйилади.

Ваколатли банк Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасининг билдиришномасини олган куни рўйхатга олинган айирбошлаш шохобчасини ёпиши шарт.



VI. ҚАТЪИЙ ҲИСОБДА ТУРУВЧИ БЛАНКЛАРДАН

ФОЙДАЛАНИШГА ДОИР УМУМИЙ ТАЛАБЛАР


38. Валюта айирбошлаш операцияларини амалга оширишда қатъий ҳисобда турувчи бланклардан фойдаланилади.

Қатъий ҳисобда турувчи бланклар ваколатли банкнинг пул омборида сақланади ва 09001-сон талабнома (мазкур Низомга 4-илова) бўйича айирбошлаш шохобчалари ходимларига берилади.


39. Қуйидагилар қатъий ҳисобда турувчи бланклар ҳисобланади:

09002-сон маълумотнома (мазкур Низомга 5-илова);

09004-сон квитанция (мазкур Низомга 7-илова);

09005-сон квитанция (мазкур Низомга 8-илова);

09006-сон рухсатнома (мазкур Низомга 9-илова);

09006-1-сон рухсатнома (мазкур Низомга 23-илова);

09007-сон маълумотнома (мазкур Низомга 10-илова);

09007-1-сон маълумотнома (мазкур Низомга 24-илова);

09012-сон квитанция (мазкур Низомга 22-илова);

09015-сон квитанция (мазкур Низомга 17-илова).

40. Қатъий ҳисобда турувчи бланклар ваколатли банкларнинг буюртмаларига асосан "Давлат белгиси" давлат ишлаб чиқариш бирлашмаси томонидан тайёрланади. Унда ҳар бир нусханинг юқори чап бурчагида ваколатли банкнинг тўлиқ номи ёзилади ва у зарур ҳимоя даражаларига эга бўлади. Бунда, ҳар бир бланк серияга, бир хил тартиб рақамига ва ваколатли банк эмблемасига эга бўлган ҳолда икки нусхадан иборат бўлади.

Қатъий ҳисобда турмайдиган бланклар ваколатли банклар томонидан мустақил равишда тайёрланади.

Қатъий ҳисобда турувчи бланкларни қалбакилаштириш қонун бўйича таъқиб қилинади.


41. Қатъий ҳисобда турувчи бланкларни сақлаш "Ўзбекистон Республикаси банк муассасаларида валюта бойликлари билан касса ишларини амалга ошириш тўғрисида"ги низом (рўйхат рақами 468, 1998 йил 3 август), "Тижорат банкларида касса ишини ташкил этиш, инкассация ва қимматликларни ташишга доир йўриқнома" (рўйхат рақами 1831, 2008 йил 27 июнь) (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2008 йил, 26-27-сон, 258-модда) ва "Ўзбекистон Республикаси банкларида бухгалтерия ҳисобини юритиш ва бухгалтерия ишларини ташкил қилиш тартиби тўғрисидаги йўриқнома" (рўйхат рақами 1834, 2008 йил 11 июль) (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2008 йил, 28-сон, 276-модда) асосида амалга оширилади.


42. Валюта айирбошлаш операцияларини амалга оширмай туриб қатъий ҳисобда турувчи бланкларни расмийлаштириш ва бериш тақиқланади.


43. Ваколатли банк томонидан қатъий ҳисобда турувчи бланкларни расмийлаштириш ва бериш учун воситачилик ҳақи, шунингдек жисмоний шахслардан бошқа тўловларни ундириш тақиқланади.


44. Қатъий ҳисобда турувчи бланклар ва реквизитларнинг тўлдирилган матнларига ўзгартиришлар киритишга рухсат этилмайди. Қатъий ҳисобда турувчи бланклардаги айирбошлаш шохобчасининг реквизитлари, ушбу маълумотномани берган ваколатли банк номи ёки айирбошлаш шохобчаси муҳрининг изи яхши ўқилмаса, шунингдек бланкларда тузатишлар мавжуд бўлса ёки маълумотномани тўлдиришнинг Ўзбекистон Республикаси Марказий банки белгилаган тартибига риоя қилинмаган бўлса, ушбу бланклар ҳақиқий ҳисобланмайди.


45. Бузилган қатъий ҳисобда турувчи бланклар унинг икки нусхасида бланкнинг бутун майдони бўйича "Z" лотин ҳарфини қўйиш йўли билан бекор қилинади, кассир ва назоратчи имзоси билан тасдиқланади, 09009-сон ҳисоботда қайд этилади ва операцион кун охирида бошқа кунлик ҳужжатлар билан бирга ваколатли банкка етказилади.


46. Тўлдирилган ва бузилган (бекор қилинган) қатъий ҳисобда турувчи бланклар нусхалари ваколатли банкнинг архивига топширилганидан сўнг 5 йил давомида сақланиши шарт.



VII. АЙИРБОШЛАШ ШОХОБЧАЛАРИНИ ПУЛ БЎНАКЛАРИ,

ЙЎЛ ЧЕКЛАРИ ВА ҚАТЪИЙ ҲИСОБДА ТУРУВЧИ

БЛАНКЛАР БИЛАН ТАЪМИНЛАШ


47. Ваколатли банклар айирбошлаш шохобчалари ходимларини иш бошланишидан олдин миллий валютадаги ва чет эл валютасидаги бўнаклар, йўл чеклари, қатъий ҳисобда турувчи бланклар ва бошқа бланклар билан таъминлайди.


48. Ваколатли банклар ҳар бир айирбошлаш шохобчасига кун давомида ёки ваколатли банк белгилаган вақт давомида ишлашини таъминлаш учун зарур ҳажмда миллий валюта ва чет эл валютасидаги, шунингдек йўл чекларида бўнак лимитини белгилайди. Бу лимит айирбошлаш шохобчаси дам олиш ва байрам кунларида ҳамда бошқа зарур ҳолларда узлуксиз ишлашини таъминлаш учун оширилиши мумкин.

Бўнак лимити ваколатли банк бўйича буйруқ ёки ваколатли банк раҳбарининг алоҳида фармойишига кўра белгиланади. Бунда, раҳбарга ваколатли банк бўйича чиқарилган буйруққа асосан ушбу ҳуқуқ берилган бўлиши лозим.

Бўнакнинг лимити айни шу тартибда ўзгартирилиши мумкин.

Ҳисоб бериш шарти билан айирбошлаш шохобчалари ходимларига берилган бўнак суммаси ваколатли банк айланма кассасининг лимитига қўшилмайди.


49. Айирбошлаш шохобчаси ходимлари миллий валюта, нақд чет эл валютаси ва қатъий ҳисобда турувчи бланкларни олиш учун ваколатли банкка икки нусхада 09001-сон талабномаларни беради. Талабноманинг биринчи нусхаси ваколатли банкнинг кассасида қолади, иккинчи нусхаси эса кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади. Зарурат туғилганда кун давомида қўшимча олинган бўнакка 09001-сон талабнома ёки аванс талабномаси тўлдирилади.


50. Айирбошлаш шохобчасини иш бошланишидан аввал миллий валюта, чет эл валютаси, йўл чеклари ва бошқа қимматликлар билан таъминлаш ёки унга иш куни давомида қўшимча пул келтириш инкассаторлар зиммасига юклатилади.

Бунинг учун ваколатли банк бухгалтериясининг масъул ходими айирбошлаш шохобчаси талабномаси ва тегишли касса ва балансдан ташқари ордерлар асосида уч нусхадаги рўйхатни тузади. Уларнинг ҳар бирига банкнинг моддий жавобгар шахси имзо чекади.

Моддий жавобгар шахслар айирбошлаш шохобчасига жўнатиш учун тайёрланган қимматликлар рўйхатининг биринчи нусхаси билан бирга инкассация халтасига жойлайдилар, шундан сўнг халта тамғаланади.

Ҳар бир айирбошлаш шохобчасига бириктирилган инкассация халтасида унинг рўйхат рақами, шунингдек айирбошлаш шохобчасининг номи ёзилади.


51. Қимматликлар билан бирга рўйхатнинг биринчи нусхалари солиниб, тамғаланган халталар белгиланган тартибда инкассаторга берилади. Улар бу ҳақда шу рўйхатларнинг иккинчи нусхасига имзо чекадилар.


52. Қимматликлар солиниб, инкассаторлар томонидан келтирилган халталар айирбошлаш шохобчаси кассири томонидан назоратчи иштирокида қабул қилинади. Бунда, халтанинг тамға урилган тизимчасининг бутлиги ва тамға изининг аниқлиги синчиклаб текширилади.

Айирбошлаш шохобчасининг кассири халтани очаётганида ва унга солинган қимматликларни текшираётганида унинг ёнида назоратчи ва инкассатор туриши шарт.

Айирбошлаш шохобчасининг кассири ва назоратчиси қимматликлар солинган халтани олганлиги тўғрисида рўйхатнинг иккинчи нусхасига имзо чекиб, айирбошлаш шохобчасининг муҳри билан тасдиқлайдилар. Рўйхатнинг иккинчи нусхаси бўшатилган халтача билан бирга кейинчалик ваколатли банкнинг касса мудирига бериш учун инкассаторга қайтарилади.


53. Ваколатли банкнинг касса мудири рўйхатнинг учинчи нусхасини иккинчи нусхаси билан таққослаш орқали инкассаторлар қимматликлар солинган халталарни айирбошлаш шохобчаларига тўла-тўкис олиб келганини текширади.


54. Ваколатли банкларда моддий жавобгар шахсларнинг банклардаги иши айирбошлаш шохобчалари иши бошланадиган вақтга тўғри келмайдиган ҳолларда айирбошлаш шохобчаларига қўшимча нақд миллий валюта, чет эл валютаси ва бошқа қимматликларни етказиб бериш вазифаси шу мақсадлар учун махсус ажратилган тажрибали касса ва бухгалтерия ходимлари зиммасига юклатилади. Бунда, касса мудири томонидан қимматликлар ҳисобот бериш шарти билан уларга топширилади ва қуролли соқчилар ҳамроҳлигида айирбошлаш шохобчаларига етказилади.


55. Айрим ҳолларда айирбошлаш шохобчасининг кассири тегишли чиқим ордерларига имзо чеккан ҳолда қимматликларни олади ҳамда қимматликлар ва қатъий ҳисобда турувчи бланкларни уларнинг тури бўйича бирма-бир санаб чиқади. Шундан сўнг, уларни сумка ёки чамадонга жойлаб, қуролли соқчилар ҳамроҳлигида айирбошлаш шохобчасига етказиб беради.

Агар айирбошлаш шохобчасининг ишида қимматликлар айланиши катта бўлса, кассир қимматликларни ҳамда қатъий ҳисобда турувчи бланкларни олдиндан олиб, тайёрлаб қўяди. Бунда, кассир томонидан қимматликлар солиниб тамғаланган қоп тегишли омборда сақлаш учун ваколатли банкка топширилади.



VIII. НАҚД ЧЕТ ЭЛ ВАЛЮТАСИНИ СОТИБ ОЛИШГА

ДОИР ОПЕРАЦИЯЛАРНИ БАЖАРИШ ВА УЛАРНИ

РАСМИЙЛАШТИРИШ


56. Айирбошлаш шохобчалари жисмоний шахс бўлган резидентлардан ва норезидентлардан нақд чет эл валютасини ва чет эл валютасидаги тўлов ҳужжатларини сотиб олади.

Айирбошлаш шохобчалари томонидан энг кам иш ҳақи миқдорининг 1000 баробарига тенг бўлган ёки ундан ошган эквивалентдаги нақд чет эл валютасини сотиб олиш операцияси резидентлардан паспорт (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат), норезидентлардан паспорт тақдим этилганда амалга оширилади.

Резидент ва норезидентлардан энг кам иш ҳақи миқдорининг 1000 баробарига тенг бўлган ёки ундан ошган эквивалентдаги нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини сотиб олиш бўйича операциялар, уларнинг паспорт маълумотларини он-лайн режимидаги ягона электрон компьютер тизимига киритиш орқали амалга оширилади.


57. Нақд чет эл валютаси, халқаро банк картасидаги чет эл валютаси ва чет эл валютасидаги йўл чекларини нақд миллий валютага айирбошлаш амалиётлари 09003-сонли реестрга (мазкур Низомга 6-илова) расмийлаштирилади.

58. Нақд чет эл валютаси сотиб олинаётганда 09002-сон маълумотнома икки нусхада тўлдирилади. 09002-сон маълумотномани икки нусхада тўлдириш нусха кўчириш қоғози (лазер принтердан фойдаланиш) орқали амалга оширилади. Бунда, нусха кўчириш қоғози биринчи нусханинг орқа томони ва иккинчи нусханинг олд томонлари ўртасига қўйилади.

Нақд чет эл валютаси резидентлардан сотиб олинаётганда мижозларга 09002-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси берилади. У валюта айирбошлаш шохобчаси томонидан сотиб олинганлигини тасдиқлайди, бироқ, у сарфланмаган сўмларни чет эл валютасига қайта алмаштириш ҳуқуқини бермайди. Биринчи нусхаси эса (топширилаётган валюта суммаси энг кам иш ҳақининг 1000 баробарига тенг бўлган ёки ундан ошган ҳолатда мижознинг паспорти ёки Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат нусхаси билан) кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.

Норезидентлардан чет эл валютаси четдан олиб келинганлигини тасдиқловчи божхона декларацияси мавжуд бўлган ҳолда улардан нақд чет эл валютаси сотиб олинса, уларга 09002-сон маълумотноманинг биринчи нусхаси берилади (декларацияда кўрсатилган валюта миқдоридан ошмаган суммада). Бу маълумотнома сарфланмаган сўмларни нақд чет эл валютасига қайта алмаштириш ҳуқуқини беради. Бунда, маълумотноманинг иккинчи нусхаси норезидентнинг паспорт нусхаси билан кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади, божхона декларациясида валюта алмаштирилганлиги тўғрисида белги қўйилади.

Норезидентлардан божхона декларациясида кўрсатилган суммадан кўпроқ нақд чет эл валютаси сотиб олинганда уларга 09002-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси берилади.

09002-сон маълумотноманинг ҳар иккала нусхаси айирбошлаш шохобчаси кассири ва назоратчиси ҳамда мижоз томонидан имзоланади.


59. 09002-сон маълумотномалар 09003-сон реестрга илова қилинади ва у ҳисобот тузиш учун асос бўлади ва кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.



IX. ЙЎЛ ЧЕКЛАРИНИ СОТИБ ОЛИШГА

ДОИР ОПЕРАЦИЯЛАРНИ БАЖАРИШ

ВА УЛАРНИ РАСМИЙЛАШТИРИШ


60. Айирбошлаш шохобчалари ваколатли банклар ва эмитент ҳамда эмитент бўлмаган хорижий банклар ўртасида тузилган банклараро битимда қайд этилган тартибда ва шартларда йўл чекларини тўлашлари мумкин. Бунда, ваколатли банкларда назорат материаллари (йўл чеклари нусхалари, ҳақ тўлаш қоидалари) мавжуд бўлиши керак.


61. Йўл чекининг матнида йўл чеки номи, эмитент банк номи, унинг ваколатли мансабдор шахслари имзолари, эмитент банкнинг чет эл валютаси ёки миллий валютадаги муайян суммани тўлаш тўғрисидаги мажбуриятлари, шунингдек чекни тўлаш пайтида чек эгаси қўйган имзоси намунаси кўрсатилади.


62. Муайян амал қилиш муддати белгиланган йўл чеклари ушбу муддат давомида тўланади. Муддати ўтган чеклар ёки банклараро битимда кўзда тутилмаган эмитент банк чеклари ваколатли банклар томонидан фақат инкассога қабул қилиниши мумкин.


63. Ваколатли банклар чет эл банкларининг йўл чекларида шакли, реквизитлари ва уларни тўлаш тартибида юз берган ҳар бир ўзгаришларни кузатиб боради ва ўз бўлимларига ахборот хатлари орқали хабар қилади. Бу ахборот хатлари чет эл банкларининг назорат материаллари (йўл чеклари намуналарини ва уларни тўлашга доир йўриқномалар) билан бирга маълумотлар тўпламида сақланади. Назорат материаллари "Бекор қилинди, асос: "___" _________ 20___даги ___-сон ахборот хати" деган ёзув қўйилган ҳолда йўқ қилинади. Шундан сўнг кўрсатилган материаллар тегишли чет эл банкининг маълумотлар тўпламидан чиқарилиб олинади ва йўл чекларини тўлаш бўйича бекор қилинган материаллар йиғмажилдига қўшиб қўйилади.


64. Йўл чеклари резидентларга паспорт тақдим этганларида уларнинг хоҳишларига кўра чет эл валютасига ёки миллий валютага алмаштириб берилади.

Бунда, йўл чекларининг миллий валютага алмаштирилиши операция амалга ошириладиган санадаги айирбошлаш шохобчаси курси бўйича амалга оширилади ва мижозга 09002-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси берилади, биринчи нусхаси эса кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.

65. Йўл чекларини норезидентларга паспорт тақдим этганларида, уларнинг хоҳишларига кўра чет эл ёки миллий валютага алмаштириб берилади.

Норезидентларга йўл чеклари миллий валютага алмаштирилаётганда, уларда йўл чеклари четдан олиб келинганлигини тасдиқловчи божхона декларацияси мавжуд бўлган тақдирда, улар томонидан сарфланмай қолган сўмларни қайта айирбошлаш ҳуқуқини берувчи 09002-сон маълумотноманинг (декларацияда кўрсатилган йўл чеклари суммасидан ошмаган суммада) биринчи нусхаси берилади. Бунда, божхона декларациясида алмаштирилган суммаси қайд этилиб, айирбошлаш шохобчасининг муҳри босилади ва ундан нусха олиниб, маълумотноманинг иккинчи нусхаси билан бирга кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.

Норезидентларга декларацияларида кўрсатилган йўл чеклари суммасидан ошган суммага 09002-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси берилади.


66. Йўл чеклари фақат дастлабки эгасига, чекда унинг имзосининг намунаси мавжуд бўлган тақдирда, паспорт тақдим этилган ҳолда тўланади. Йўл чеклари тўлиқ сумма бўйича тўланади, чекларни қисман сумма бўйича тўлашга рухсат берилмайди.

Йўл чекларини чет эл валютасига айирбошлаш бўйича операциялар 09016-сонли (мазкур Низомга 18-илова) реестрда расмийлаштирилади. Бунда, 09015-сон квитанция икки нусхада тўлдирилади. 09015-сон квитанциянинг иккинчи нусхаси нусха кўчириш қоғози қўйилган ҳолда тўлдирилади. 09015-сон квитанциянинг ҳар иккала нусхаси айирбошлаш шохобчаси назоратчиси, кассири ва мижоз томонидан имзоланади. Квитанциянинг биринчи нусхаси мижозга берилади, иккинчи нусхаси эса 09016-сонли реестрга илова қилиниб, у билан бирга ҳисобот тузишда асос ҳисобланади ва кунлик ҳужжатларга тикилади.

67. Айирбошлаш шохобчалари йўл чекларини сотиб олиш ва сотиш худди нақд чет эл валютасини сотиб олиш ва сотиш операцияларидагидек расмийлаштирилади.

Айирбошлаш шохобчалари томонидан энг кам иш ҳақининг 1000 баробарига тенг бўлган ёки ундан ошган эквивалентдаги йўл чекларини сотиб олиш операцияси резидентлардан паспорт (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат), норезидентлардан паспорт тақдим этилган ҳолда амалга оширилади.

Резидент ва норезидентлардан энг кам иш ҳақи миқдорининг 1000 баробарига тенг бўлган ёки ундан ошган эквивалентдаги нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини сотиб олиш бўйича операциялар, уларнинг паспорт маълумотларини он-лайн режимидаги ягона электрон компьютер тизимига киритиш орқали амалга оширилади.


68. Мижоздан йўл чеки қабул қилиб олинаётганда ушбу чекнинг мавжуд намуналар билан бир хиллиги, чек эгаси имзосининг намунаси ҳамда бу чек йўқолган ва қалбаки чеклар рўйхатида қайд этилган ёки этилмаганлиги текширилади.

Чекнинг тўловга яроқлилиги ва намунага мослиги аниқланганидан сўнг ходим мижозга ўзининг ҳузурида чекнинг махсус ажратилган жойига имзо чекишни таклиф этади.

Агар мижознинг имзоси чекдаги намуна имзосига мос келмаса, банк ходими унга чекнинг орқасига бир неча марта имзо чекишни таклиф этади, агар ушбу имзолар намунага мос келмаса, паспортдаги имзо намунаси билан қиёслайди. Агар чекдаги имзо намунаси паспортдаги имзо билан бир хил бўлса, банк ходими паспорт реквизитларини чекнинг орқа томонига ёзиб қўяди ҳамда имзони тасдиқлайди ва чекни тўлайди. Акс ҳолда, чек банк бўлими орқали фақат инкассога қабул қилиниши мумкин.


69. Тўланган йўл чеклари мавжуд келишувга мувофиқ текшириш ва тўловга қабул қилиш учун илова хатлари билан бирга эмитент банкларга юборилади.



X. РЕЗИДЕНТЛАРГА НАҚД ЧЕТ ЭЛ ВАЛЮТАСИНИ

СОТИШ, ШУ ЖУМЛАДАН ХАЛҚАРО БАНК КАРТАСИГА

ЎТКАЗИБ БЕРИШ ВА ЙЎЛ ЧЕКЛАРИНИ СОТИШГА

ДОИР ОПЕРАЦИЯЛАРНИ БАЖАРИШ

ВА РАСМИЙЛАШТИРИШ

70. Айирбошлаш шохобчалари жисмоний шахс бўлган резидентларга чет эл валютасини нақд кўринишда ёки уларнинг номига очилган халқаро банк карталарига ўтказиб бериш орқали сотади.

Резидентларга нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини сотиш ҳамда айирбошлаш шохобчаси орқали сотилган чет эл валютасини уларнинг номига очилган халқаро банк карталарига ўтказиб бериш бўйича операциялар уларнинг паспорт маълумотларини он-лайн режимидаги ягона электрон компьютер тизимига киритиш орқали амалга оширилади.


71. Чет эл валютаси халқаро банк картасига ўтказиб бериш орқали сотилганда, халқаро банк картаси тўғрисидаги маълумотлар он-лайн режимидаги ягона электрон компьютер тизимига киритиш орқали амалга оширилади ва 09008-сонли реестрда (мазкур Низомга 11-илова) акс эттирилади.

72. Айирбошлаш шохобчаларида резидентларга нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини сотиш паспорт (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат) тақдим этилганда амалга оширилади.

73. Айирбошлаш шохобчасида халқаро банк картасига чет эл валютасини ўтказиб бериш орқали сотилган чет эл валютаси ваколатли банк томонидан эмиссияланган халқаро банк карталарига резидент жисмоний шахсларнинг аризаси асосида ўтказиб берилади.

Айирбошлаш шохобчаси орқали халқаро банк картасига ўтказиб бериш йўли билан сотилган нақд чет эл валютаси, Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган ваколатли банкларнинг валюта айирбошлаш шохобчаларида ўрнатилган терминаллардан ваколатли банкларнинг сотиб олиш курсига мувофиқ миллий валютада ечиб берилади.


74. Нақд чет эл валютасини нақд миллий валютага сотиш бўйича операциялар нақд миллий валютага сотилган нақд чет эл валютаси ва йўл чекларининг ҳисобини юритиш бўйича 09008-сонли реестрда (мазкур Низомга 11-илова) расмийлаштирилади.

75. Резидентларга нақд чет эл валютасини сотишда икки нусхада 09007-сон маълумотнома тўлдирилади. 09007-сон маълумотнома нусха кўчириш қоғози қўйилган (ёки лазер принтердан фойдаланган) ҳолда тўлдирилади. Бунда, нусха кўчириш қоғози биринчи нусханинг орқа томони ва иккинчи нусханинг олд томони ўртасига қўйилади. 09007-сон маълумотноманинг иккала нусхаси айирбошлаш шохобчаси кассири ва назоратчиси ҳамда мижоз томонидан имзоланади.


76. Нақд чет эл валютасини мижозга сотишда мазкур жисмоний шахсга айирбошлаш шохобчаси томонидан валюта сотилганлигини тасдиқловчи 09007-сон маълумотноманинг биринчи нусхаси берилади.

09007-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси 09008-сонли реестрга илова қилинади, у ҳисобот тузишда асос ҳисобланади ва кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.

77. Резидентлар томонидан мазкур Низомнинг 25-иловасига мувофиқ шаклда берилган аризага асосан чет эл валютаси халқаро банк картасига ўтказиб бериш орқали сотилганда мазкур Низомнинг 24-иловасига мувофиқ шаклда икки нусхада 09007-1-сонли маълумотнома тўлдирилади. 09007-1-сонли маълумотнома нусха кўчириш қоғози қўйилган ёки лазер принтердан фойдаланган ҳолда тўлдирилади. Ушбу маълумотнома нусхалари айирбошлаш шохобчаси кассири ва назоратчиси ҳамда мижоз томонидан имзоланади. Мазкур амалиёт бўйича мижозга айирбошлаш шохобчаси томонидан чет эл валютаси сотилганлигини тасдиқловчи маълумотноманинг бир нусхаси берилади.

Маълумотноманинг иккинчи нусхаси 09008-сонли реестрга илова қилинади ҳамда ҳисобот тузишда асос ҳисобланади ва кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.

78. Айирбошлаш шохобчалари жисмоний шахслар - резидентларга нуфузли хорижий банклар ва молия институтлари чиқарган йўл чекларини нақд миллий валютага сотишлари мумкин.


79. Сотилаётган йўл чеклари нақд чет эл валютасини сотиш бўйича операциялар каби амалга оширилади. Айирбошлаш шохобчаси кассири йўл чеклари сотилганлиги тўғрисидаги тегишли квитанцияни тўлдиради. Квитанцияда йўл чекларининг сони, уларнинг номинали, суммаси, чекларнинг серияси ва рақамлари, шунингдек мижознинг исми, фамилияси ва отасининг исми қайд этилади.


80. Мижоз сотиб олаётган ҳар бир йўл чекларига кассирга кўрсатган ҳолда имзо чекади.

Кассир 09007-сон маълумотномани расмийлаштиради ва мижозга унинг тегишли нусхасини, йўл чекларини беради.


81. Айирбошлаш шохобчасининг ходимлари нақд чет эл валютаси ва йўл чекларини сотишда квитанциянинг бир нусхасини, 09007-сон маълумотноманинг иккинчи нусхасини, сотиб олувчи имзолаган йўл чеклари нусхасини, сотиб олувчининг имзоси қўйилган паспорт нусхасини, шунингдек айирбошлаш учун асос бўладиган бошқа ҳужжатларни кунлик ҳужжатларга тикиб қўяди.



XI. НОРЕЗИДЕНТЛАРГА НАҚД ЧЕТ ЭЛ ВАЛЮТАСИ

ЁКИ ЙЎЛ ЧЕКЛАРИНИ СОТИШ ОПЕРАЦИЯЛАРИНИ

АМАЛГА ОШИРИШ ВА РАСМИЙЛАШТИРИШ


82. Айирбошлаш шохобчалари норезидентларга нақд чет эл валютаси ва йўл чекларини илгари сўмга алмаштирилган чет эл валютаси (йўл чеклари) миқдорида, айирбошлаш шохобчасининг тасдиқловчи маълумотномасини ёки банкомат чекини, шунингдек қонун ҳужжатларига мувофиқ халқаро жорий операциялар амалга оширилиши натижасида сўм маблағларининг қонуний йўл билан олинганлигини тасдиқловчи бошқа ҳужжатлар тақдим этилган тақдирда сотадилар.


83. Норезидентларга нақд чет эл валютаси ва йўл чекларини сотиш илгари улар томонидан сўмга алмаштирилган чет эл валютаси (йўл чеклари) миқдорида, айирбошлаш шохобчасининг тасдиқловчи 09002-сон маълумотноманинг биринчи нусхаси ёки банкомат чеки тақдим этилган тақдирда амалга оширилади. Бунда, божхона декларациясида сарфланмай қолган сўмларнинг чет эл валютаси ёки йўл чекларига алмаштирилгани тўғрисидаги айирбошлаш шохобчасининг штампи қўйилади ва божхона декларациясининг белги қўйилган нусхаси олиниб, айирбошлаш шохобчасининг кунлик ҳужжатларига тикилади.

09002-сон маълумотнома аслининг пастки қисми тўлдирилган биринчи нусхаси кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.


84. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида дипломатик ва консуллик имтиёзлари иммунитетларидан фойдаланадиган норезидентларга чет эл валютаси ва йўл чекларини сотиш улар томонидан 09002-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси ва паспорт тақдим этилган тақдирда амалга оширилади. Бу ҳолатда 09002-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси кунлик ҳужжатларга тикилади.

Норезидентларга чет эл валютаси ёки йўл чекларини сотиш, қонун ҳужжатларига мувофиқ халқаро жорий операцияларни амалга ошириш натижасида сўм маблағлари қонуний йўл билан олинганлигини тасдиқловчи қуйидаги ҳужжатларнинг асл нусхалари тақдим этилганда ҳам амалга оширилади:

меҳнат шартномаси бўйича даромадлардан солиқ тўлангани тўғрисидаги иш жойидан маълумотнома;

банкдаги ҳисобварақдан сўм маблағлари олингани тўғрисида банкнинг маълумотномаси;

акциядорлик жамиятининг қимматли қоғозлар бўйича дивидендларининг нақд пул шаклида берилганлиги тўғрисидаги акциядорлар умумий мажлисининг қароридан кўчирма;

етказилган зарарнинг ўрнини қоплаш сифатида олинган маблағлар бўйича суд қарори;

қонун ҳужжатларига мувофиқ халқаро жорий операцияларни амалга ошириш натижасида сўм маблағлари қонуний йўл билан олинганлигини тасдиқловчи бошқа ҳужжатлар.

Қонун ҳужжатларига мувофиқ халқаро жорий операцияларни амалга ошириш натижасида сўм маблағлари қонуний йўл билан олинганлигини тасдиқловчи тақдим қилинган ҳужжатнинг (мазкур банднинг олтинчи хатбошисида кўрсатилган ҳужжат бундан мустасно) асл нусхаси кунлик ҳужжатларга тикилади.

Айирбошлаш шохобчасига мазкур банднинг бешинчи ва олтинчи хатбошиларида кўрсатилган ҳужжатлар тақдим этилганда, сўм маблағлари ҳисобварақдан олинганлиги тўғрисида банкнинг маълумотномаси талаб қилинади.

Айни пайтда, сарфланмай қолган миллий валютани халқаро банк картаси орқали берилган нақд чет эл валютасига алмаштирилган суммага, мижознинг илтимосига биноан, нақд чет эл валютасини хорижга олиб чиқиб кетиш учун 09006-сон рухсатнома берилиши мумкин. Рухсатноманинг ҳар икки нусхаси айирбошлаш шохобчаси ходимлари томонидан имзоланади, айирбошлаш шохобчасининг ҳамда ходимларнинг шахсий штамплари босилади. Бунда, мижозга 09006-сон рухсатноманинг биринчи нусхаси берилади, иккинчи нусхаси эса кунлик ҳужжатларга тикилади.

Норезидентларнинг сарфланмай қолган миллий валютасини чет эл валютаси ёки йўл чекларига банкомат чеки асосида алмаштириш ушбу Низомнинг 98-бандида кўрсатилган тартибда амалга оширилади.


85. Норезидентларга чет эл валютаси ёки йўл чекларини сотиш бўйича операциялар Ўзбекистон Республикаси резидентларига чет эл валютасини сотиш операциялари каби расмийлаштирилади. Бунда, мазкур жисмоний шахсга айирбошлаш шохобчаси томонидан чет эл валютаси сотилганлигини тасдиқловчи 09007-сон маълумотноманинг биринчи нусхаси берилади.



XII. НАҚД ЧЕТ ЭЛ ВАЛЮТАСИНИ ВА ЙЎЛ

ЧЕКЛАРИНИ ИНКАССОГА ҚАБУЛ ҚИЛИШ


86. Айирбошлаш шохобчаси норезидентлардан хориждан олиб кирилганлигини тасдиқловчи божхона декларацияси бўлган ҳолда, шунингдек Ўзбекистон Республикаси резидентларидан нақд чет эл валютаси ёки йўл чекларини, жумладан, тўловга яроқсиз (муомаладан чиқарилган) деб топилган валютани, инкассога қабул қилиши мумкин.


87. Нақд чет эл валютасини ёки йўл чекларини инкассога қабул қилиш аризага асосан резидентлардан паспорт (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат) тақдим этилганда, уларнинг ҳисобидан воситачилик ҳақи ундирилган ҳолда амалга оширилади.

Аризада мижознинг фамилияси, исми ва отасининг исми, унинг уй манзили, унинг шахсини тасдиқловчи ҳужжатининг тартиб рақами ва серияси, пул белгилари ва тўлов ҳужжатининг номинали, чиқарилган йили, эмитент банк, ҳар бир банкнот ва тўлов ҳужжатининг номи, зарур ҳолларда инкассога қабул қилинаётган пул белгилари ва тўлов ҳужжатининг бошқа реквизитлари кўрсатилади.


88. Нақд чет эл валютаси ёки йўл чеклари инкассога қабул қилинаётганда мижозга 09004-сон квитанция берилади. 09004-сон квитанция икки нусхада тўлдирилади. Бунда, нусха кўчириш қоғози биринчи нусханинг орқа томонига ва иккинчи нусханинг олд томони ўртасига қўйилади. Тўлдирилган квитанциянинг биринчи нусхаси мижозга берилади, иккинчи нусхаси эса ҳисобот тузишда асос ҳисобланади ва мижознинг паспорти (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат) нусхаси билан кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.


89. Чет эл вакил банкидан инкассога қабул қилинган йўл чеклари учун ҳақ олинганидан сўнг ушбу маблағ мижознинг банкдаги чет эл ёки миллий валютадаги ҳисобварағига киритилиши ёки мижозга унинг хоҳишига кўра нақд миллий ёки чет эл валютасида берилиши мумкин. Бунда, норезидентнинг божхона декларациясига алмаштирилганлик тўғрисида белги қўйилади ҳамда божхона декларациясининг белги қўйилган нусхаси, шунингдек маълумотноманинг иккинчи нусхаси кунлик ҳужжатларга тикилади.


90. Ваколатли банк инкассога қимматликлар қабул қилингани учун ҳақ олингани тўғрисида аризада кўрсатилган манзил бўйича ўз вақтида мижозга ёзма хабар юборади.

Чет эл вакил банки инкассога қабул қилинган нақд чет эл валютаси ёки йўл чеклари учун ҳақ тўлашдан бош тортса, ваколатли банк мижозга чет эл вакил банки қимматликларни тўлашдан бош тортганлиги ҳақида хабар юборади. Унга нақд чет эл валютаси ёки йўл чеклари учун ҳақ тўлашдан бош тортиш сабабларини тасдиқловчи ҳужжат нусхаси илова қилинади.



XIII. ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРДАН НАҚД ЧЕТ

ЭЛ ВАЛЮТАСИ ВА ЙЎЛ ЧЕКЛАРИНИ

ЭКСПЕРТИЗАГА ҚАБУЛ ҚИЛИШ


91. Нақд чет эл валютасини ва йўл чекларини экспертизага қабул қилиш резидентлардан паспорт ёки Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёхуд шахсни тасдиқловчи ҳужжат, шунингдек норезидентлардан фақат паспорт тақдим этилганда амалга оширилади.

Ҳақиқийлигига шубҳа уйғотган ёки қалбакилаштиришнинг аниқ белгилари бўлган хорижий давлатларнинг нақд чет эл валютаси, йўл чеклари уни тақдим этувчига қайтарилмайди ҳамда ваколатли банк кассири томонидан олиб қўйилади. Бунда мижозга ҳақиқийлигига шубҳа уйғотган нақд чет эл валютаси ёки йўл чекининг экспертизага қабул қилинганлиги тўғрисида 09005-сон квитанция берилади.

Квитанциянинг биринчи нусхаси мижозга берилади, иккинчи нусхаси мижознинг паспорти (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат) нусхаси билан кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.


92. Экспертизага топширилган нақд чет эл валюталари ва йўл чекларининг ҳақиқийлигини аниқлаш учун ваколатли банклар эксперт комиссиясини тузадилар. Экспертиза натижалари бўйича комиссия томонидан далолатнома тузилади. Унда валюта тури, номинали, чиқарилган йили, рақами ва серияси, эмитент банк ва экспертизага топширилган нақд чет эл валютаси ёки йўл чекининг бошқа ўзига хос хусусиятлари кўрсатилади.

Зарур бўлганда ваколатли банклар ҳақиқийлигига шубҳа уйғотган ёки қалбакилаштиришнинг аниқ белгилари бўлган нақд чет эл валюталари ва йўл чекларини бошқа ваколатли банклар ёки чет эл вакил банкларига экспертизага юборишлари мумкин.


93. Агар экспертиза нақд чет эл валюталари ёки йўл чекларини ҳақиқий деб топса, воситачилик ҳақи ушланиб қолинган ҳолда мижозга пул белгиси ёки йўл чеки қайтариб берилади.

Нақд чет эл валютаси ва йўл чекларини экспертизага қабул қилиш бўйича операциялар мазкур Низомнинг VIII ва IX бобларида белгиланган тартибда қатъий ҳисобда турувчи бланкларда расмийлаштирилади.

94. Экспертиза ҳақиқий деб тан олмаган пул белгилари (йўл чеклари) унинг эгасига қайтариб берилмайди ва экспертиза далолатномаси билан бирга ҳуқуқни ҳимоя қилувчи органларга топширилади. Бунда, ҳақиқий бўлмаган нақд чет эл валютаси (йўл чеки) эгасига унинг талаби бўйича экспертиза далолатномасининг нусхаси берилади.


95. Экспертизага қабул қилинган нақд чет эл валюталари (йўл чеклари) 93609 - "Сақланадиган бойликлар" ҳисобварағида ҳисобга олинади.



XIV. ХАЛҚАРО БАНК КАРТАЛАРИ БЎЙИЧА НАҚД

ЧЕТ ЭЛ ВАЛЮТАСИНИ РАСМИЙЛАШТИРИШГА

ДОИР ОПЕРАЦИЯЛАРНИ ЎТКАЗИШ


96. Айирбошлаш шохобчалари жисмоний шахслар - резидент ва норезидентларга ваколатли банклар ва бошқа хорижий банклар, тўлов тизимлари, ташкилотлари, ассоциациялари ва жамиятлари (кейинги ўринларда эмитент-ташкилот деб юритилади) томонидан эмиссия қилинган халқаро банк карталари бўйича нақд чет эл валютасини бериш ёки чет эл валютасини ваколатли банкларнинг сотиб олиш курсига мувофиқ миллий валютада бериш бўйича операцияларни амалга оширади.

Халқаро банк карточкалари бўйича нақд хорижий валютани бериш бўйича операция резидентлардан паспорт ёки Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат, шунингдек норезидентлардан фақат паспорт тақдим қилган ҳолда амалга оширилади.

Айирбошлаш шохобчалари ваколатли банклар ва эмитент-ташкилотлар ўртасида тузилган битимларда қайд этилган тартиб ва шартларда назорат материаллари (халқаро банк карталари бўйича нақд чет эл валютасини бериш қоидалари, чеклар, карточкалар намуналари ва махсус жиҳозлар) мавжуд бўлган тақдирда, халқаро банк карталари бўйича нақд чет эл валютасини беради. Резидент ва норезидентларга халқаро банк карталари бўйича нақд чет эл валютасини бериш операциялари мазкур Низомнинг 19-иловасига мувофиқ шаклдаги 09017-сонли реестрга расмийлаштирилади. 09017-сонли реестр айирбошлаш шохобчасининг ҳисоботи учун асос ҳисобланади ва кунлик ҳужжатларга тикилади.

Айни пайтнинг ўзида жисмоний шахслар - норезидентларга халқаро банк карталари бўйича нақд чет эл валютасини бериш вақтида айирбошлаш шохобчалари нақд чет эл валютасини сотиб олиш операцияларини бажаришлари мумкин.

Нақд чет эл валютаси халқаро банк карталари бўйича терминалдан олинганлигини тасдиқловчи чек мавжуд бўлган тақдирда норезидентларга сарфланмай қолган сўмларни қайта нақд чет эл валютасига алмаштириш ҳуқуқини берувчи 09002-сон маълумотноманинг (чекда кўрсатилган чет эл валютаси суммасидан ошмаган суммага) биринчи нусхаси берилади. Бунда, тақдим этилган нақд чет эл валютаси халқаро банк карталари бўйича олинганлигини тасдиқловчи чекнинг асл нусхаси А4 ўлчамдаги қоғозга елимланиб, маълумотноманинг иккинчи нусхаси билан кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.


97. Ваколатли банклар ва эмитент-ташкилотлар ўртасида тузилган шартномаларга асосан халқаро банк карталари эгаларига хизмат кўрсатилаётганда нақд маблағларни банкомат орқали бериш операция вақтида айирбошлаш шохобчалари учун ўрнатилган сотиб олиш курси бўйича халқаро банк карталаридан ечилаётган чет эл валютаси маблағларини конвертациялаш (алмаштириш) йўли билан миллий валютада амалга оширилади.

Халқаро банк карталари бўйича миллий валютадаги маблағларни банкоматлар орқали бериш, ваколатли банкнинг процессинг маркази тасдиқлагандан сўнг, авторизация асосида, яъни халқаро банк картасининг эмитент-ташкилоти ҳисоб-китоб марказида тўловга қобилиятлилигини текшириш асосида амалга оширилади.

Мижозга банкоматдан бериладиган чекда қуйидаги ахборотлар мавжуд бўлиши шарт:

банкоматнинг рақами;

халқаро банк картасининг рақами;

транзакция рақами;

операция ўтказилган сана ва вақт;

харид қилинган чет эл валютаси суммаси;

миллий валютада берилган маблағлар суммаси;

алмаштириш курси;

ваколатли банкнинг номи.


98. Норезидентларга чет эл валютаси ва йўл чекларини сотиш улар томонидан илгари халқаро банк карталаридан ечилган чет эл валютасидаги маблағларни банкомат орқали алмаштириш натижасида олинган миллий валютадаги сумма доирасида амалга оширилади.

Норезидентларга чет эл валютасини сотишда паспорт ва миллий валютада маблағларни олиш операциясини бажаришда берилган банкомат чекининг асл нусхаси асос бўлиб ҳисобланади. Бунда, чекни тақдим қилган шахс халқаро банк картасининг эгаси эканлиги, чекда кўрсатилган номернинг халқаро банк картасида қайд этилган номерга, шунингдек халқаро банк картасидаги қайд этилган исм-шарифи унинг паспортидаги ёзувларга мос келиши аниқланиши лозим.

Тақдим этилган чекнинг асл нусхаси А4 ўлчамдаги қоғозга елимланиб, 09002-сон маълумотноманинг биринчи нусхаси ўрнига қайта алмаштириш учун асос сифатида кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.

Божхона декларациясига сарфланмай қолган сўмлар чет эл валютасига алмаштирилганлиги тўғрисида штамп (муҳр) қўйилади ва белги қўйилган божхона декларациясининг нусхаси айирбошлаш шохобчасининг кунлик ҳужжатларига тикиб қўйилади.

Норезидентларга чет эл валютаси ва йўл чекларини сотиш операциялари резидентларга нақд чет эл валютасини сотиш операцияси (ушбу Низомнинг X боби) каби амалга оширилади. Бунда, мижозга айирбошлаш шохобчаси орқали ушбу жисмоний шахсга валюта сотилганлигини тасдиқловчи 09007-сон маълумотноманинг биринчи нусхаси берилади.

Мазкур Низомнинг 84-банди ва мазкур банднинг иккинчи хатбошисига мувофиқ мижоз илтимосига кўра, нақд чет эл валютаси ва йўл чекларини хорижга олиб кетиш учун 09006-сон рухсатнома берилиши мумкин.



XV. ХОРИЖИЙ ДАВЛАТЛАРНИНГ ШИКАСТЛАНГАН

ПУЛ БЕЛГИЛАРИНИ АЛМАШТИРИШ, МАЙДАЛАШ

ВА КОНВЕРСИЯ ОПЕРАЦИЯЛАРИНИ

РАСМИЙЛАШТИРИШ


99. Айирбошлаш шохобчалари хорижий давлатларнинг шикастланган пул белгиларини ўша давлатнинг шикастланмаган пул белгиларига алмаштириш операцияларини амалга оширишлари мумкин. Бу операциялар айирбошлаш шохобчаси ходимлари томонидан 09013-сонли реестрга (мазкур Низомга 12-илова) расмийлаштирилади. 09013-сонли реестр айирбошлаш шохобчасининг ҳисоботи учун асос ҳисобланади ва кунлик ҳужжатларга тикилади.

Айирбошлаш шохобчаси томонидан энг кам иш ҳақининг 100 баробари ёки ундан ошган эквивалентдаги хорижий давлатнинг шикастланган пул белгиларини ўша давлатнинг шикастланмаган шу миқдордаги пул белгиларига алмаштириш операцияси резидентлардан паспорт (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат), норезидентлардан паспорт тақдим қилган ҳолда амалга оширилади.

Бунда, хорижий давлатнинг пул белгиларида нуқсонлар мавжуд бўлса ёки мазкур Низомнинг 109-бандида назарда тутилган асослар мавжуд бўлса, пул белгилари шикастланган деб топилади.

100. Ҳақиқийлигига шубҳа уйғотган пул белгилари мазкур Низомнинг XIII бобига мувофиқ расмийлаштирилади.

101. Хорижий давлатларнинг шикастланган пул белгиларини алмаштириш операцияси 09012-сон квитанцияни тўлдириш йўли орқали амалга оширилади. Тўлдирилган квитанциянинг биринчи нусхаси мижозга берилади, иккинчи нусхаси (операция миқдори энг кам иш ҳақининг миқдори 100 баробари ёки ундан ошганда мижоз паспорти билан) кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.

102. Хорижий давлатнинг шикастланган пул белгиларини ўша давлатнинг яроқли пул белгиларига алмаштириш операциялари алоҳида журналда ҳисобга олинади. Унда мижознинг фамилияси, исми, отасининг исми, паспорт маълумотлари, манзили, шунингдек валютанинг тури, номинали, чиқарилган йили, тартиб рақами ва серияси, эмитент банк ва пул белгиларининг бошқа махсус хусусиятлари кўрсатилади.


103. Айирбошлаш шохобчалари хорижий давлатнинг тўловга яроқли пул белгиларини ўша давлатнинг тўловга яроқли пул белгиларига майдалаб бериш бўйича операцияларни амалга оширишлари мумкин.

Айирбошлаш шохобчаси томонидан энг кам иш ҳақининг 100 баробари ёки ундан ошган эквивалентдаги хорижий давлатнинг тўловга яроқли пул белгиларини ўша давлатнинг тўловга яроқли шу миқдордаги пул белгиларига майдалаб бериш операцияси резидентлардан паспорт (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат), норезидентлардан паспорт тақдим қилган ҳолда амалга оширилади.


104. Айирбошлаш шохобчаларида хорижий давлатнинг тўловга яроқли пул белгиларини ўша давлатнинг тўловга яроқли майда пул белгиларига алмаштириш операциялари 09013-сонли реестрга расмийлаштирилади.

Майдалаш пайтида икки нусхада 09014-сон маълумотнома (мазкур Низомга 13-илова) тўлдирилади. 09014-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси мижозга берилади, майдалаш операциясини тасдиқловчи биринчи нусхаси (операция миқдори энг кам иш ҳақи миқдорининг 100 баробари ёки ундан ошганда мижоз паспортининг нусхаси билан) кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.


105. 09014-сон маълумотнома қатъий ҳисобда турувчи бланк ҳисобланмайди ва ваколатли банклар томонидан мустақил равишда тайёрланади.


106. Айирбошлаш шохобчалари бир хорижий давлатнинг нақд валютасини бошқа хорижий давлатнинг нақд валютасига алмаштириш (конверсия) операцияларини амалга оширишлари мумкин.

Айирбошлаш шохобчаси томонидан энг кам иш ҳақининг 100 баробари ёки ундан ошган эквивалентдаги хорижий давлатнинг пул белгиларининг конверсия операцияси резидентлардан паспорт (Ўзбекистон Республикасида яшаш рухсатномаси, Ўзбекистон Республикасининг ҳарбий хизматчилари учун ҳарбий билет ёки шахсини тасдиқловчи ҳужжат), норезидентлардан паспорт тақдим қилган ҳолда амалга оширилади.


107. Айирбошлаш шохобчалари конверсия операцияларини 09019-сонли "Конверсия қилинган (алмаштирилган) нақд чет эл валютасини ҳисобга олиш реестри"га (мазкур Низомга 21-илова) расмийлаштиради.

Конверсия операциясини амалга оширганда 09018-сон маълумотнома икки нусхада (мазкур Низомга 20-илова) тўлдирилади. 09018-сон маълумотноманинг иккинчи нусхаси мижозга берилади, конверсия операциясини тасдиқловчи биринчи нусхаси (операция миқдори энг кам иш ҳақи миқдорининг 100 баробари ёки ундан ошганда мижоз паспорти нусхаси билан) кунлик ҳужжатларга тикиб қўйилади.

09018-сон маълумотнома қатъий ҳисобда турувчи бланк ҳисобланмайди ва ваколатли банклар томонидан мустақил равишда тайёрланади.



XVI. ЧЕТ ЭЛ ВАЛЮТАСИДАГИ ПУЛ БЕЛГИЛАРИ

ВА ЙЎЛ ЧЕКЛАРИНИНГ ТЎЛОВГА

ЯРОҚЛИЛИГИНИ АНИҚЛАШ


108. Чет эл валютаси пул белгилари ва йўл чеклари қуйидаги ҳолларда тўловга яроқли деб тан олинади:

тўловга яроқлилигининг қуйидаги асосий белгиларини сақлаб қолганда: эмитент банкнинг номи, қиймати рақамлар ва ёзув билан кўрсатилиши, олд ва орқа томонининг асосий расми (сурати), шунингдек қалбакилаштиришдан ҳимоя қилувчи элементлари (сув белгиси, магнитли белгилар, қоғозга киритилган рангли толалар, жумладан, ультрабинафша нурларда кўринадиган толалар, конфетти, ҳимоя иплари, микроматн, нур сочувчи расмлар ва бошқалар);

сийқаланган ва ифлосланганда;

ёпиштириб қўйилган йиртилган бурчаклари ёки қисмлари бўлганда (майдони 1 - 2 кв.см. дан ошмаслиги лозим). Йиртилган қисмлар сўзсиз шу банкнотга тегишли бўлиши шарт;

банкнот энининг тўртдан бир қисмидан ошмаган ёпиштириб қўйилган, унчалик катта бўлмаган йиртиқларга эга бўлганда;

майда мой доғлари ва бошқа доғлар, ёзувлар ва муҳрлар ўрни бўлганда (банкнот ҳақиқий эмаслигидан далолат берадиганлардан ташқари) ва улар банкнотнинг ҳақиқийлигини аниқлашга ҳалақит бермайдиган ва мазкур банднинг иккинчи хатбошисида кўрсатилган тўловга яроқлиликнинг асосий белгиларини муайян даражада (50 фоиздан ортиғини) тўсиб қўймаганда;

банкнотлар тешигининг диаметри 1 мм дан ошмаганда;

тегишли хорижий давлат эмитент банк томонидан муомаладан чиқарилган деб эълон қилинган пул белгилари, жумладан, расмий равишда эълон қилинган санагача. Мазкур пул белгилари муомаладан чиқарилган санадан бошлаб эмитент банк томонидан тўловга яроқсиз деб эълон қилинади ва фақат инкассога қабул қилинади.


109. Чет эл валютасидаги пул белгилари ва йўл чеклари қуйидаги санаб ўтилган нуқсонларнинг бири мавжуд бўлган тақдирда, шикастланган ҳисобланади:

агар қисмлар шубҳасиз бир билетга тегишли бўлса, бўлакларга бўлинган ва елимланган бўлса;

тўловга яроқлиликнинг асосий белгиларини сақлаб қолмаса;

дастлабки ранги ўзгарган ёки ранги ўчган бўлса;

ёндирилган ёки куйдирилган бўлса;

тўлиқ ёки муайян даражада бўёқ ва сиёҳ тўкилган бўлса;

кимёвий реактивлар, жумладан ультрабинафша нурларда қоғознинг нурланишига олиб келган реактивлар таъсирида бўлган бўлса;

муайян даражада қасддан шикастланган (асосий расмлари, хусусан номинали ва суратлари ўзгартирилган, ҳимоя ипчалари олиб ташланган, катта ҳажмда ёзувлар бўлган, жумладан, ультрабинафша нурларида кўринадиган) бўлса;

банкнотлар аниқ босма хатога эга бўлган (сув белгиси ёки ҳимоя ипчаларининг йўқлиги ёки нотўғри жойлашганлиги), тасвирларнинг тўлиқ босилмаган ёки суркалиб кетган бўлса;

сурат катталанган ёки кичрайиш томонига 3 мм ортиқ геометрик ҳажмларининг ўзгариши.


110. Хорижий давлатнинг шикастланган пул белгилари инкассога, шунингдек мижоз ҳисобидан эмитент банкка экспертизага жўнатиш учун қабул қилиб олиниши мумкин.


111. Айирбошлаш шохобчалари ходимлари ўзлари қабул қилган чет эл валютасидаги пул белгилари ва йўл чекларининг ҳақиқийлиги ва тўловга яроқлилиги учун жавобгардирлар. Нақд чет эл валютаси ва йўл чекларининг ҳақиқийлиги ва тўловга яроқлилиги ахборот, назорат ва маълумот материаллари бўйича, шунингдек замонавий техника воситаларини қўллаш ёрдамида аниқланади.



XVII. ОПЕРАЦИОН КУННИ ЯКУНЛАШ


112. Мижозлар билан операциялар тугагандан кейин:

харид қилинган чет эл валютаси суммалари рўйхат бўйича санаб чиқилади, улар номинали қийматининг ва валюта ҳамда тўлов ҳужжатлари турлари бўйича миллий валютадаги эквивалентининг якуний маълумотлари ёзиб қўйилади. Дафтар бўйича ҳисоблаш ҳам айнан шу тартибда амалга оширилади. Бунда, дафтардаги якуний маълумотлар сотилган чет эл валютаси суммалари қайд этилган ҳужжатлар бўйича чиқарилган якуний билан таққосланиши лозим;

маълумотномалар, квитанциялар, реестрлар ва қатъий ҳисобда турувчи бланкларнинг тегишли нусхалари асосида айирбошлаш шохобчасининг операциялари тўғрисида 09009-сон (мазкур Низомга 14-илова) ҳисобот тузилади. Ҳисоботнинг рақамида ифодаланган барча маълумотлар сўмларда ёзилади. Ҳисоботда кун давомида ишлатилган қатъий ҳисобда турувчи бланклар тўғрисида маълумотлар акс эттирилади.

113. Реестрларга ва ҳисоботга айирбошлаш шохобчаси кассири ва назоратчиси имзо чекиши лозим.

114. Амалда мавжуд қимматликларни санаш, уларни саралаш, тайёрлаш ва ўраб боғлаш ишлари билан айирбошлаш шохобчасининг кассири ва назоратчиси шуғулланади. Бунда, айирбошлаш шохобчаси кассири кун бошида ваколатли банкдан олган қимматликлар қолдиғи, иш куни давомида қимматликлар билан ўтказилган операцияларни ҳисобга олган ҳолда, мазкур қимматликларнинг ҳар бир тури бўйича кун охирида амалда қолган қимматликлар миқдорига мос келишига ишонч ҳосил қилиши лозим.

Қимматликлар кам ёки ортиқча эканлиги аниқланган ҳолларда кассир бу ҳақда ваколатли банкка ёзма равишда хабар қилиши шарт. Камомад ёки ортиқча пул чиққани тўғрисидаги хабарни кассир ваколатли банкка шу куни бажарилган операциялар тўғрисида ҳисобот билан жўнатади. Аниқланган ортиқча пуллар ёки камомад тўғрисида икки нусхада далолатнома тузилиб, унга кассир ва назоратчи имзо чекади. Далолатноманинг биринчи нусхаси ҳисобот билан бирга ваколатли банкка юборилади. Йўқотилган қимматликлар айбдор шахслардан ундирилади, ортиқча маблағлар ваколатли банк даромадига кирим қилинади.


115. Қимматликлар ва айирбошлаш шохобчасида бажарилган операциялар тўғрисидаги ҳисоботлар, реестрларни ва қатъий ҳисобда турувчи бланкларни илова қилиб, шу куннинг ўзида инкассаторлар ёки шахсан кассирнинг ўзи томонидан қуролли соқчилар ҳамроҳлигида ваколатли банкка олиб борилади.

116. Инкассаторлар томонидан ваколатли банкка олиб бориладиган қимматликлар учун айирбошлаш шохобчасининг кассири томонидан уч нусхада илова қайдномаси тузилади. Қайдномага кассир ва назоратчи имзо чекади. Кассир қимматликларни, шунингдек қайдноманинг биринчи нусхасини ҳисобот ва тасдиқловчи ҳужжатлар билан бирга халтага солади ва уни тамғалайди.


117. Қимматликлар солинган халтани олишдан аввал инкассатор айирбошлаш шохобчасининг кассирига ўзининг хизмат гувоҳномасини, қимматликларни олиш ҳуқуқини берувчи ишончномани, ташриф варақасини ва бўш халтачани кўрсатади.

Айирбошлаш шохобчаси кассири ташриф варақасининг тегишли устунига қимматликлар топширилган вақтни, халтанинг рақамини, топширилган қимматликлар суммасининг сўмдаги эквивалентини, олинган бўш халта рақамини ёзиб қўяди, унга имзо чекади ва инкассаторга у кўрсатган ҳужжатларни қайтариб, қимматликлар солинган ҳамда тамғаланган халтани беради. Инкассатор тамғалагич изининг аниқлигини, унинг намунадагига мос келишини, шунингдек ташриф варақасига ёзилган суммалар илова қайдномасида кўрсатилгани билан бир хиллигини текшириб, қимматликлар солинган халтани олгани тўғрисида илова қайдномасининг кассирда қоладиган нусхаси (учинчи нусхаси)га имзо чекади, санани ёзади ва инкассация бўлими (участкаси) номи ёзилган муҳрни босади. Шундан сўнг, илова қайдномасининг иккинчи нусхаси билан бирга халтани қабул қилади.


118. Инкассация хизматидан фойдаланмаган ҳолатларда айирбошлаш шохобчасининг кассири шахсан ваколатли банкка олиб бориладиган қимматликлар солинган халтани илова қайдномасининг иккинчи нусхаси билан бирга ваколатли банкнинг касса мудирига ёки кечки касса ходимига топширади, бу ҳақда илова қайдномасининг нусхасига кечки кассанинг штампи босилиб, имзо чекилади.


119. Дам олиш ва байрам кунлари айирбошлаш шохобчасида операциялар ўтказилса, кассир ваколатли банкка олиб борилган қимматликлар солинган халтани кечки касса ходимларига топширмайди, балки уни ўзи учун махсус ажратилган ўтга чидамли сейфга солиб, ўз тамғалагичи билан тамға босади ва белгиланган тартибда қўриқлашга топширади. Бундай ҳолатларда айирбошлаш шохобчасининг кассири қимматликлар солинган халта учун илова қайдномасини тузмайди. Мазкур қимматликлар айирбошлаш шохобчасига ва ваколатли банкка қуролли соқчилар ҳамроҳлигида олиб борилади.


120. Айирбошлаш шохобчаларининг ходимлари навбат билан алмашиб ишлайдиган ҳолатларда аввалги иш куни кассири қўлидаги қимматликлар, жумладан, қатъий ҳисобда турувчи бланклар иш куни охирида келаси иш куни кассирига иш учун зарур миқдорда берилиши мумкин. Бу кассир уларни қимматликлар ва ҳужжатларни топшириш дафтарига қараб бирма-бир санаб, қабул қилади. Бу дафтар икки нусхада тутилган бўлиши керак, бундай ҳолатларда дафтарнинг биринчи нусхаси қимматликларни кейинги иш кунига топширган ходимлар ҳисоботига илова қилиниши лозим. Иккинчи нусхаси кейинги иш куни кассирларида қолади. Қолган қимматликлар суммаси ҳисобот ва тасдиқловчи ҳужжатлар билан бирга ушбу Низомда белгиланган тартибда ваколатли банкка юборилади.


121. Айирбошлаш шохобчаларининг қимматликлари солиниб ваколатли банкка келтирилган халталар ва уларнинг юкхатлари кечки касса ходимлари томонидан қабул қилиб олинади ва эртасига ваколатли банкнинг касса мудирига белгиланган тартибда топширилади.

Банкнинг иш шароитига қараб кечки касса ходимлари қимматликлар солинган ушбу халталарни ва уларнинг юкхатларини белгиланган тартибда касса мудирига бериш учун пул санаш кассасига раҳбарлик қилувчи кассир (назоратчи)га беришлари мумкин.


122. Халталарни очиш ва уларга солинган қимматликларни санаш "Ўзбекистон Республикаси банк муассасаларида валюта бойликлари билан касса ишларини амалга ошириш тўғрисида"ги низомда (рўйхат рақами 468, 1998 йил 3 август) белгиланган тартибда амалга оширилади.

Айирбошлаш шохобчасининг ҳисоботи ҳамда унга илова қилиниб, қимматликлар солинган халтага жойланган тасдиқловчи ҳужжатлар текшириш учун бухгалтерия ходимларига берилади.


123. Халтага солинган чет эл валютаси саналаётганда унинг ҳар бир тури бўйича амалда чиққан валютанинг номинал суммаси юкхатда ва илова қайдномасида кўрсатилган маълумотлар билан таққосланади.

Халтадан амалда чиққан қимматликлар суммаси билан юкхат ва илова қайдномасидаги маълумотлар бир-биридан фарқ қилмаса, пулни санаган ва бу жараённи назорат қилган шахслар мазкур ҳужжатларга имзо чекиб, банк бухгалтериясининг масъул ходимига беради.

Чет эл валютаси кам ёки кўп чиққан ҳолатларда илова қайдномасининг биринчи ва иккинчи нусхасида далолатнома тузилади. Ортиқча чиққан пуллар ваколатли банк даромадига киритилади, камомад эса айбдор шахслардан ундирилади.


124. Ваколатли банклар бухгалтериясининг масъул ходимлари тақдим қилинган ҳужжатлар бўйича тузилган ҳисоботнинг тўғрилигини, қимматликлар тўла-тўкис топширилганини, қатъий ҳисобда турувчи бланклардан тўғри фойдаланганини текширадилар, айирбошлаш шохобчасининг ҳисоботига киритилган операцияларни ваколатли банк балансида акс эттириш, шунингдек мазкур айирбошлаш шохобчаси кассири ҳисобидаги бўнаклар суммалари юзасидан ҳисоб-китоб қилиш учун кирим-чиқим ордерларини тузадилар. Юқорида айтилган барча ҳужжатлар ва тузилган ордерлар валюта операциялари бўлими бошлиғи ёки бош бухгалтер томонидан текширилиб, кунлик ҳужжатларга жойлаштирилади.

125. Айирбошлаш шохобчаси кассири халқаро банк картасига чет эл валютасини ўтказиб бериш учун пластик карточкалар бўлимига мижознинг аризасини унинг шахсини тасдиқловчи ҳужжати нусхаси билан биргаликда топширади.

Пластик карточкалар бўлими халқаро банк картасига чет эл валютасини ўтказиб бериш учун мижоздан қабул қилинган аризани ўрганиш муддати ариза топширилган кундан бошлаб 5 банк кунидан кечиктирмаган ҳолда кўриб чиқилиши лозим.

Барча кўрсатилган ҳужжатлар ва тузилган ордерлар бош бухгалтер ва тегишли бўлим бошлиғи томонидан текширилади ва кунлик ҳужжатларга жойлаштирилади.


XVIII. АЙИРБОШЛАШ ШОХОБЧАСИ НАЗОРАТЧИСИ

ВА КАССИРИНИНГ ВАЗИФАЛАРИ ВА МАЖБУРИЯТИ


126. Икки ёки уч киши ишлайдиган айирбошлаш шохобчасининг назоратчиси айни бир вақтда айирбошлаш шохобчаси мудири ҳисобланади.

Тўрт ва ундан кўп ходимлар ишлайдиган айирбошлаш шохобчаларида айирбошлаш шохобчасининг бошқа ишларидан озод қилинган мудир лавозимини жорий қилиш тавсия этилади.


127. Айирбошлаш шохобчасининг назоратчиси ўз хизмат вазифаларига мувофиқ:

инкассатор (кассир) келтирган қимматликлар солинган халтачаларни қабул қилади ва очишда иштирок этади ҳамда ундаги қимматликлар кам ёки ортиқча чиққан ҳолларда икки нусхада далолатнома тузади, ушбу далолатномага ўзи ва кассир имзо чекади. Унинг бир нусхаси банкка юборилади;

айирбошлаш учун тақдим этилган миллий валюта ва чет эл валютаси эквивалентини алмаштириш санасидаги харид ва сотиш курси бўйича воситачилик ҳақи ҳисобга олинган ҳолда ҳисоб-китоб қилади;

ҳар бир валюта айирбошлаш операцияларини бажариш чоғида уни тегишли реестрларга қайд этади;

маълумотнома, квитанция ва рухсатномаларни тузади ва имзолайди;

мижозлар томонидан тақдим этилган ҳужжатлар бўйича уларнинг шахсини текширади;

Тижорат банкларида жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга ва терроризмни молиялаштиришга қарши курашиш бўйича ички назорат қоидаларига (рўйхат рақами 2023, 2009 йил 23 октябрь) мувофиқ шубҳали операциялар ҳақида зудлик билан ваколатли банкка хабар беради;

иш куни охирида амалга оширилган валюта айирбошлаш операциялари бўйича тегишли ҳужжатларга имзо чекади;

айирбошлаш шохобчаси операциялари тўғрисида кассир томонидан тузилган ҳисоботни тегишли дафтарлар, рўйхатлар ва маълумотномалар нусхаси асосида текшириб, унга имзо чекади;

иш куни охирида амалда қолган қимматликларни дасталари бўйича санаб чиқади ва бу қимматликлар дасталари халталарга тўла-тўкис солинишини назорат қилади;

қимматликларнинг амалдаги қолдиқларини айирбошлаш шохобчасининг операциялари тўғрисидаги ҳисобот маълумотлари билан солиштиради ва маблағлар ортиқча ёки кам чиққан ҳолатда икки нусхада далолатнома тузади, далолатномага ўзи ва кассир имзо чекади. Унинг бир нусхаси банкка юборилади ва иккинчи нусхаси айирбошлаш шохобчасининг кунлик ҳужжатларига тикиб қўйилади. Камомад аниқланган тақдирда, уни қоплаш чораларини кўради.

128. Айирбошлаш шохобчаси кассири ўз хизмат вазифаларига мувофиқ:

миллий валюта, нақд чет эл валютаси, чет эл валютасидаги тўлов ҳужжатлари ҳамда қатъий ҳисобда турувчи бланкларни олиш учун бўнак буюртманомаларини тузиб, уларни банкка тақдим этади;

инкассаторлар олиб келган қимматликлар солинган халталарни қабул қилиб олади ҳамда назоратчи ва инкассатор ҳузурида очади ёки ваколатли банк кассасидан қимматликларни қабул қилади ва қуролли соқчилар ҳамроҳлигида айирбошлаш шохобчасига олиб келади;

айирбошлаш шохобчаси кассасига алмаштириш учун тақдим этилган банкнотлар ва йўл чеклари қабул қилинаётганда, уларнинг ҳақиқийлиги ва тўловга яроқлилигини текширади;

қимматликларни қабул қилади ва беради;

реестрлар ва тегишли маълумотномаларни имзолайди;

иш куни охирида амалда қолган қимматликларни санайди, уларни саралаб, дасталайди ва назоратчи кузатувида қимматликларни халталарга жойлайди;

қимматликларнинг амалдаги қолдиқларини айирбошлаш шохобчаси операциялари тўғрисидаги ҳисобот маълумотлари билан солиштиради ва қимматликлар кам ёки кўп чиққан ҳолларда бу ҳақда ёзма равишда ваколатли банк раҳбариятига хабар қилади.


129. Айирбошлаш шохобчаси кассири ва назоратчиси операциялар тўғри бажарилиши, ҳисоботлар тўғрилиги, валюталар халталарга тўла-тўкис жойланиши ва улар ваколатли банкка етказиб берилиши (бойликлар ходимлар томонидан олиб борилса) учун қонун ҳужжатларига мувофиқ жавоб беради.

Шахсий моддий жавобгарлик тўғрисидаги шартномага мувофиқ айирбошлаш шохобчасининг кассири "Тижорат банкларида касса ишини ташкил этиш, инкассация ва қимматликларни ташишга доир йўриқнома"нинг (рўйхат рақами 1831, 2008 йил 27 июнь) IV боби талаблари асосида пул ва тангаларни тахлаш ҳамда уларнинг ўраб-боғланишига шахсан жавоб беради.


130. Қуйидагилар қатъиян тақиқланади:

миллий валютани чет эл валютасига эгаси келмаган паспортлар бўйича (сиртдан) алмаштириш;

нақд чет эл валютасини маълумотноманинг тегишли нусхасини бермасдан сотиб олиш ва сотиш;

мижознинг шахсини тасдиқловчи ҳужжатлардаги маълумотларни ягона компьютер дастурига киритмай туриб, шунингдек компьютер ёки компьютер дастури ишламаган ҳолда нақд чет эл валютаси ва йўл чекларини сотиш ва айирбошлаш шохобчалари томонидан нақд чет эл валютаси ва йўл чекларини энг кам иш ҳақи миқдорининг 1000 баробарига тенг бўлган ёки ундан ошган миқдорда сотиб олиш;

миллий валютани қабул қилмасдан, нақд чет эл валютасини сотиш ва чет эл валютасини халқаро банк картасига ўтказиб бериш ҳамда харид операциясида чет эл валютасини қабул қилмасдан, миллий валютани бериш;

айирбошлаш шохобчасида хорижий валюта ва миллий валютадаги шахсий жамғармаларнинг бўлиши (энг кам ойлик иш ҳақининг ярмидан ортиқ миқдорда), шунингдек шахсий пулларни кассада айирбошлаш шохобчаси қимматликлари билан биргаликда сақлаш;

валюта айирбошлаш операцияларини амалда бажармай, бу тўғрида маълумотлар бериш;

назоратчи ва кассирга топширилган ишларни бошқа шахсларга ишониб топшириш;

мазкур Низомнинг 6-бандида назарда тутилмаган операцияларни амалга ошириш;

айирбошлаш шохобчаси учун кун давомида белгиланган вақтда сабабсиз фаолият юритмаслик;

айирбошлаш шохобчаларини нақд миллий валюта, чет эл валютаси ва қатъий ҳисобда турувчи бланклар билан ўз вақтида таъминламаслик;

айирбошлаш шохобчаларида чет эл валютасининг харид ва сотув курсларини белгилашда мазкур Низомнинг 7-бандида кўрсатилган талабларга риоя қилмаслик;

нақд чет эл валютаси учун қабул қилинган нақд миллий валютани тўлиқ санаб олмай, сотиш амалиётини бажариш;

валюта айирбошлаш операциялари бўйича қонун ҳужжатлари талабларини бажармаслик ёки қониқарсиз бажариш;

халқаро банк картасига чет эл валютасини ўтказиб бериш амалиёти бўйича мижознинг аризасини асоссиз равишда ўз вақтида кўриб чиқмаслик.

131. Айирбошлаш шохобчаларида тафтиш ва текширувлар ўтказилганда нақд миллий ва чет эл валютаси, шунингдек чет эл валютасидаги тўлов ҳужжатлари ортиқча ёки кам чиқса, шунингдек бошқа тартиббузарликлар аниқланса, хизмат текшируви ўтказилгандан кейин айбдор шахслар интизомий жазога тортилади, жумладан, ишончни йўқотгани учун ишдан бўшатилади. Зарур бўлса, ваколатли банк материалларни ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга топширади. Ортиқча чиққан маблағлар ваколатли банк даромадига кирим қилинади, камомад эса айбдор шахслардан ундирилади.



XIX. АЙИРБОШЛАШ ШОХОБЧАЛАРИДА

ВАЛЮТА АЙИРБОШЛАШ ОПЕРАЦИЯЛАРИ

ЎТКАЗИЛИШИНИ НАЗОРАТ ҚИЛИШ


132. Ваколатли банк раҳбарлари ва бош бухгалтерлари айирбошлаш шохобчаларида операциялар ўтказилишини, олинган бўнаклар аҳволини, ҳисоботлар тузилишини, шунингдек валюта айирбошлаш операциялари тўғри бажарилишини, миллий ва чет эл валютаси, қатъий ҳисобда турувчи бланклар мавжудлигини, улар банк бухгалтерлик маълумотларига мос келишини, қимматликларни сақлаш қоидаларига риоя этилишини назорат қилишлари шарт.


133. Айирбошлаш шохобчаларида мунтазам равишда, бироқ бир ойда бир мартадан кам бўлмаган ҳолатда тафтишлар ўтказилиши шарт. Тафтиш ўтказилаётган пайтда қуйидагилар текширилиши лозим:

миллий валюта, чет эл валютаси, қатъий ҳисобда турувчи бланклар мавжудлиги ва уларнинг жорий кун давомида айирбошлаш шохобчаси томонидан амалга оширилган операцияларни ҳисобга олган ҳолда бухгалтерия ҳисоби маълумотларига мос келиши;

қимматликларни, қатъий ҳисобда турувчи бланкларни, шунингдек айирбошлаш шохобчаларининг тўртбурчак муҳрларини олиш ва сақлаш қоидаларига риоя этиш;

реестр ва ҳисоботларни, чет эл валютасини сотиб олиш ва сотиш тўғрисидаги маълумотномалар ва бошқа ҳужжатларнинг ўз вақтида ва тўғри тўлдирилиши;

амалга оширилган операциялар учун воситачилик ҳақларининг тўғри ундирилиши;

чет эл валютасининг ҳақиқийлигини аниқлаш учун зарур бўлган детектор, тестер, бошқа замонавий жиҳозлар, сейфлар, телефон алоқаси, қўриқлаш-ёнғиндан сақлаш воситалари, ҳисоблаш ва компьютер техникаси, шунингдек йўриқномалар, назорат ва маълумот материаллари мавжудлиги ва уларни сақлаш тартиби;

айирбошлаш шохобчаси ходимлари томонидан бошқа меъёрий ҳужжатлар талабларига риоя этилиши.


134. Тафтиш натижасига кўра далолатномалар тузилади. Улар ваколатли банк раҳбари томонидан кўриб чиқилиши ва 3 кун муддат ичида белгиланган камчиликларни бартараф этиш бўйича чоралар кўриши керак.


135. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ваколатли банкларнинг айирбошлаш шохобчалари фаолиятини қонун ҳужжатлари талабларига риоя этилиши юзасидан режали ва тўсатдан текширишларни ташкил этиш ва ўтказиш ҳуқуқига эгадир.


136. Марказий банк ҳудудий Бош бошқармалари томонидан валюта айирбошлаш операцияларини бажариш қоидалари ва бошқа қонун ҳужжатлари талабларига риоя этишини текшириб турадилар.

Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармалари валютани назорат қилувчи органлар, шунингдек зарур ҳолатларда Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси ваколатли банкларга қарашли валюта айирбошлаш операцияларини белгиланган тартибга риоя этилишини мунтазам равишда текшириш учун ҳуқуқни муҳофаза қилиш идоралари билан ўзаро ҳамкорликни амалга оширадилар.

137. Текшириш давомида қонун ҳужжатлари талабларини айирбошлаш шохобчалари томонидан бузиш ҳоллари аниқланганда, Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармалари ваколатли банкка маълум бир муддатда йўл қўйилган тартиббузарликларни бартараф этиш бўйича кўрсатма юборади.

Агар айирбошлаш шохобчаларида мазкур Низомнинг талаблари бир неча бор (икки мартадан кўп) бузилган ёки аниқланган камчиликлар ваколатли банк томонидан бартараф этилиши юзасидан Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасининг кўрсатмалари бир неча бор (икки мартадан кўп) ижро этилмаган тақдирда Ўзбекистон Республикаси Марказий банки олдига ваколатли банкнинг валюта операцияларини амалга ошириш бўйича Бош лицензиясининг валюта айирбошлаш операцияларини амалга ошириш қисмининг амал қилиниши тўхтатилиши ҳақидаги масала қўйилиши зарур.


138. Агар валюта айирбошлаш операцияларини бажариш пайтида мунтазам равишда камчиликларга йўл қўйиш ҳолатлари аниқланса, Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ваколатли банкларнинг валюта операцияларини амалга ошириш бўйича Бош лицензиясини 6 ойгача бўлган муддатга тўхтатиб қўйиш ёки бекор қилишга ҳақли.


139. Ўзбекистон Республикасининг "Ўзбекистон Республикаси Марказий банки тўғрисида"ги Қонунининг 53-моддасига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси Марказий банки мазкур Низом талабларини ва ушбу соҳага оид бошқа қонун ҳужжатлари талабларига риоя этмаганлик учун ваколатли банкларга жарималар солиш ҳуқуқига эга.


140. Белгиланган тартибда рўйхатга олинмаган айирбошлаш шохобчаси томонидан валюта айирбошлаш операцияларини бажариш ҳолатлари аниқланса, Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки олдига ваколатли банкнинг валюта операцияларини амалга ошириш бўйича Бош лицензиясининг валюта айирбошлаш операциялари қисмини тўхтатиб қўйиш тўғрисидаги масалани қўяди.


141. Мазкур Низомнинг 37-бандига мувофиқ ваколатли банкка Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси гувоҳномани бекор қилиш тўғрисидаги хабарномаси юборилганидан кейин айирбошлаш шохобчаси томонидан валюта айирбошлаш операцияларини бажариш ҳолатлари аниқланса ҳамда мазкур гувоҳнома ушбу Низом 35-бандининг иккинчи - тўртинчи хатбошиларида кўрсатилган ҳолатларга кўра бекор қилинган бўлса, Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки олдига ваколатли банкни валюта операцияларини амалга ошириш бўйича Бош лицензиядан маҳрум қилиш тўғрисидаги масалани қўйиши шарт.



XX. РЎЙХАТГА ОЛИНГАН АЙИРБОШЛАШ ШОХОБЧАЛАРИ

ВА УЛАРДА ЎТКАЗИЛАДИГАН ВАЛЮТА АЙИРБОШЛАШ

ОПЕРАЦИЯЛАРИ ТЎҒРИСИДА ҲИСОБОТ


142. Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармалари ҳисобот ойидан кейинги ойнинг бешинчи кунидан кечикмаган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Марказий банкига ўз ҳудудида рўйхатга олинган ваколатли банкларга қарашли валюта айирбошлаш шохобчалари ва уларнинг жойлашган ўрни ҳақидаги ҳисоботни (мазкур Низомга 15 ва 16-иловалар) ҳар ойда тақдим этишлари лозим.


143. Ваколатли банклар белгиланган айирбошлаш курсларининг ҳар бир ўзгариши тўғрисида, шунингдек валюта айирбошлаш операциялари ҳақидаги бошқа маълумот ва ҳисоботларни белгиланган муддат ва шаклларда Ўзбекистон Республикаси Марказий банкига хабар қиладилар.



XXI. ЯКУНИЙ ҚОИДА


144. Мазкур Низом талабларининг бузилишида айбдор шахслар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавобгарликка тортилади.






Низомга

1-ИЛОВА



Валюта айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш

ДАФТАРИ

   

Т/р

Т/р

Т/р

Рўйхатга

олиш санаси


Айирбош-

лаш шохоб-

часининг

манзили


Банк номи

ва манзили


Мансабдор

шахс

Ф.И.Ш. ва

имзоси


Бекор

қилинди

(сана ва

мансабдор

шахс

имзоси,

бошқарма

бўйича

буйруқ

рақами ва

санаси)


Гувоҳнома

бекор

қилини-

шига асос


1


2


3


4


5


6


7


а


б

в






00


000


000







Низомга

2-ИЛОВА



Рўйхатга олиш дафтарини юритиш

ҚОИДАЛАРИ


1 "а"-устунда Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига қарашли вилоят коди қўйилади.

1 "б"-устунда банк коди қўйилади.

1 "в"-устунда Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси томонидан айнан бир банк айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш тартибига қараб айирбошлаш шохобчасига берилган тартиб рақами қайд этилади.

2-устунда рўйхатга олиш санаси кўрсатилади.

3-устунда банкнинг рўйхатга олинган айирбошлаш шохобчаси манзили ёзилади.

4-устунда ваколатли банкнинг Ўзбекистон Республикаси Марказий банкида рўйхатга олинишига мувофиқ қайд этилган тўлиқ номи ва манзили кўрсатилади.

5-устунда Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси раҳбарининг фамилияси, исми ва отасининг исми ёзилади ҳамда имзоси қўйилади.

6-устунда Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси гувоҳномани бекор қилган сана кўрсатилади, шунингдек Марказий банк раҳбарининг имзоси қўйилади.

7-устунда ушбу Низомнинг 4.2-бандига мувофиқ гувоҳнома бекор қилинишининг асоси ёзилади: рўйхатга олинган айирбошлаш шохобчасида валюта айирбошлаш операциялари тўхтатилиши тўғрисида банк ёзган хат, Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси бўйича чиқарилган буйруқ ёки Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг тегишли ҳужжатлари.

Айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш дафтари рақамланади, тизимча билан тикилади ва Марказий банк ҳудудий Бош бошқармасининг гербли муҳри босилади. Рўйхатга олиш дафтарининг сўнгги варағи орқасида Марказий банк ҳудудий Бош бошқармасининг гербли муҳри билан тасдиқланган варақлар сони ёзиб қўйилади.

Айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш дафтари сўнгги варағининг орқа томонига қуйидагилар ёзиб қўйилади: "Ушбу дафтарда ___ варақ рақамланган, тикилган ва Марказий банк ҳудудий Бош бошқармасининг гербли муҳри билан тасдиқланган".

Ушбу ёзув Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси бошлиғи томонидан тасдиқланади. Рўйхатга олиш дафтари қўлда тўлдирилади ва юритилади. Рўйхатга олиш дафтарида ёзувлар ўчирилишига, чаплаштирилишига, шунингдек Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси бошлиғининг имзоси билан тасдиқланмаган тузатишлар бўлишига йўл қўйилмайди. Рўйхатга олиш дафтаридаги ҳар бир варақнинг орқа томони ушбу низомда белгиланган ҳолларда почта жўнатмалари топширилгани тўғрисидаги билдиришномаларни елимлаш учун мўлжалланган.






Низомга

3-ИЛОВА



Марказий банк ҳудудий бошқармаси

бланкида тўлдирилади


______________________* Валюта айирбошлаш

шохобчаси рўйхатга олингани тўғрисида

Г У В О Ҳ Н О М А


_____________ банкка (Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг Бош бошқармаси рўйхатга олишига мувофиқ банкнинг тўлиқ номи кўрсатилади) унинг _______-сон айирбошлаш шохобчаси ________________________ ________________________ манзил бўйича (айирбошлаш шохобчасининг тўлиқ манзили кўрсатилади) Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ______________________ Бош бошқармаси томонидан рўйхатга олинганлиги тўғрисида берилди.

__________________ айирбошлаш шохобчаси фаолиятини Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ___________________ Бош бошқармаси назорат қилади**.

__________________ айирбошлаш шохобчаси фаолиятини Ўзбекистон Республикаси ҳудудида айирбошлаш шохобчалари ишларини ташкил этишнинг Ўзбекистон Республикаси Марказий банки белгилаган тартибини бузган, шунингдек Марказий банк кўрсатмаларини бажармаган тақдирда ________________ айирбошлаш шохобчаси ёпилади ҳамда ваколатли банк Ўзбекистон Республикасининг амалдаги қонунларига мувофиқ жавоб беради.



Ўзбекистон Республикаси

Марказий банки

Бош бошқармаси бошлиғи _______________


М.Ў.



*) Ваколатли банк айирбошлаш шохобчасининг рўйхат рақами саккизта рақамдан иборат бўлади: биринчи сон - вилоят коди (рўйхатга олиш дафтарининг 1 "а" устуни), иккинчи сон - банк коди (рўйхатга олиш дафтарининг 1 "б" устуни), учинчи сон - Марказий банк Бош бошқармасига қарашли ҳудудда бир банкнинг ўзи очган ҳар бир навбатдаги айирбошлаш шохобчасига улар рўйхатдан ўтиши тартибига қараб бериладиган тартиб рақами (рўйхатга олиш дафтарининг 1 "в" устуни).

**) Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармаси номи кўрсатилади.






Низомга

4-ИЛОВА



09001-сонли

          



Банк муассасасининг штампи


Рухсат бераман

Айирбошлаш шохобчасида операцияларни

амалга ошириш учун бўнак олиш тўғрисида

ТАЛАБНОМА

         

(айирбошлаш шохобчаси ходимининг Ф.И.О.)

          

(айирбошлаш шохобчасининг номи)

айирбошлаш шохобчасида операцияларни амалга ошириш учун қуйидагиларни беришга рухсат этишингизни сўрайман:


I. 20__ йил "___" ___________ ҳолатига кўра чет эл валютасида ва сўмда қуйидаги миқдордаги бўнак:

а) сўмларда:



(сумма рақам ва ёзув билан ёзилади)

б) нақд чет эл валютаси:

      

         

        

          

(валюта номи, суммаси рақам ва ёзув билан ёзилади)

в) халқаро банк картасига ўтказиладиган (нақдсиз кўринишда) чет эл валютаси:

       

         

        

          

(валюта номи, суммаси рақам ва ёзув билан ёзилади)

II. Қатъий ҳисобда турувчи бланклар:

         

сонли:


        

сонли:



          



(айирбошлаш шохобчаси ходимининг имзоси)


        




Низомга

5-ИЛОВА



09002-son

1-nusxa


Vakolatli bankning emblemasi


(Vakolatli bank nomi)                         (Ayirboshlash shoxobchasi muhri)


_____ _______ - sonli MA`LUMOTNOMA - CERTIFICAТЕ


20__ y. "__"___________

almashtirildi


(valyuta nomi, summasi raqam va so`z bilan yozilsin

type of currency, amount in figures and in words)

            

            

so`m berildi

vositachilik haqi undirildi

sums paid out

commission recovered

   

          

         

(valyuta egasining imzosi -

holder`s signature)

(ayirboshlash shoxobchasi

xodimlarining imzosi)

           

                


Sarflanmay qolgan so`mlarni almashtirish qoidalari orqa tomonda berilgan

the rules of exchange of unspent sums see on the reverse.

              

SARFLANMAY QOLGAN SO`MLARNI

CHET EL VALYUTASIGA ALMASНTIRISН

EXCHANGE OF UNSPENT SUMS

AGAINST FOREIGN CURRENCY


        

             


               

so`m berildi

Sums handed out

(summasi raqam va so`z bilan yozilsin - in figures and in words)

             

                

Almashtirish uchun

sums accept for exchange


so`m berildi

Out of this amount


naqd valyuta to`landi

cash currency paid out



            


              



vositachilik haqi undirildi.

Summa commission recovered

              

               


manzilga o`tkazilishi lozim


       

qaytim berildi

change paid out

(oluvchining familiyasi va ismi - recipient`s name)

            

(valyuta egasining imzosi -

holder`s signature)

(ayirboshlash shoxobchasi

xodimlarining imzosi)

        

            



20__ у. "___"_________


         

           


QALBAKILASНTIRISН QONUNGA

MUVOFIQ TA`QIB QILINADI

TUZATISH KIRITISH MUMKIN EMAS

BOSHQA SHAXSLARGA BERISH TAQIQLANADI


Orqa tomoni

09002-son


Mazkur ma`lumotnomani taqdim etib, Siz sarflanmay qolgan so`mni naqd chet el valyutasiga almashtirishingiz yoki uning ekvivalentini O`zbekiston Respublikasining bank muassasalari orqali chet elga o`tkazishingiz mumkin.


MA`LUMOTNOMANI BOSHQA SHAXSLARGA

BERISH TAQIQLANADI


Upon presentation of this certificate you may exchange unspent sums into foreign currency cash and travel cheques or remit the equivalent abroad through banking institutions of the Republic of Uzbekistan.


THE CERTIFICATE SHOULD NOT BE

TRANSFERRED TO OTHER PERSONS




09002-son

2-nusxa



Vakolatli bankning emblemasi


(Vakolatli bank nomi)                              (Ayirboshlash shoxobchasi muhri)


_____ _______ - sonli MA`LUMOTNOMA - CERTIFICAТЕ


20__ y. "__"___________

               

аlmashtirildi

(valyuta nomi, summasi raqam va so`z bilan yozilsin

type of currency, amount in figures and in words)


             

        

so`m berildi

vositachilik haqi undirildi

sums paid out

commission recovered

             

                      

              

(valyuta egasining imzosi -

holder`s signature)

(ayirboshlash shoxobchasi

xodimlarining imzosi)

               


        

Mazkur ma`lumotnoma chet el valyutasi so`mga almashtirilganligini tasdiqlash maqsadida berildi. U sarflanmay qolgan so`mni naqd chet el valyutasi, xorijiy chek yoki o`tkazmaga qayta almashtirish huquqini bermaydi.

             

This certificate is delivered in confirmation of the fact of exchange of foreign currency against sums and does not give any right to effect of reexchange for foreign currency, cheques or transfer abroad.

             

QALBAKILASНTIRISН QONUNGA

MUVOFIQ TA`QIB QILINADI

TUZATISH KIRITISH MUMKIN EMAS

BOSHQA SHAXSLARGA

BERISH TAQIQLANADI


                





Низомга

6-ИЛОВА



09003-сонли реестр

           


Банк муассасасининг штампи


Харид қилинган нақд чет эл валютаси, халқаро

банк картаси ва йўл чекларини ҳисобга олиш

РЕЕСТРИ


20___ йил "____" _________________

         

Ф.И.О.

(халқаро банк

картаси орқали

операциялар

амалга

оширилганда

тўлдирилади)


Мижознинг паспорт маълумотлари

(халқаро банк картаси орқали операциялар

амалга оширилганда тўлдирилади)


Нақд чет

эл валютаси

ва халқаро банк

картаси бўйича


Курс


Сумма

(сўмда)

мижозга

берилди


Операция

бажарил-

ган вақти


09002-сонли

маълумот-

номанинг

рақами


серия-

си

рақа-

ми

қачон

ва ким

томонидан

берилган


турар

жойи


номи


сум-

маси


сум-

маси


1


2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12


























































    












    



______________________







    



(имзо)







    












   



______________________







   



(имзо)





          





Низомга

7-ИЛОВА



09004-son

               


(bank nomi)


_____ _________-sonli KVITANSIYA

Naqd chet el valyutasini va yo`l cheklarini

inkassoga qabul qilish bo`yicha


20__ yil "___" _________________

Ushbu tasdiqlovchi hujjat berildi


              

(familiyasi, ismi va otasining ismi, pasport raqami va seriyasi

               

shaxsini tasdiqlovchi yoki boshqa hujjatlar)

            

Turar joyi bo`yicha manzil _____________________________________________

Xorijiy davlatning pul birligini inkassoga qabul qilish (chet el valyutasidagi to`lov hujjati):

           

1.

         


(chet el valyutasining to`liq nomi, nominali, seriyasi va raqami, bank-emitentning nomi)

        

2.


        

3.


       

4.


Bank kassiri





(imzo)


(familiyasi va inisiali)

     

M.O`.

Xorij valyutaning




egasi

(imzo)


(familiyasi va inisiali)

     

       

2 nusxada to`ldiriladi:

1-nusxa mijozga beriladi, 2-nusxa bank buxgalteriyasida saqlanadi.






Низомга

8-ИЛОВА



09005-son


Bankning emblemasi



(vakolatli bankning nomi)


     

KVITANSIYA ____№ _____

Chet el valyutasidagi to`lov hujjatlari va naqd chet el

valyutasini ekspertizaga qabul qilish to`g`risida


"___" _____________ 20___ y.

Ushbu tasdiqlovchi hujjat berildi


           

(familiyasi, ismi va otasining ismi, pasport raqami va seriyasi, shaxsini

              

tasdiqlovchi yoki boshqa hujjatlar)

Turar joyi bo`yicha manzil


Chet el valyutasidagi to`lov hujjatlari va pul birligini ekspertizaga qabul qilish:

1.

         


(chet el valyutasining to`liq nomi, nominali, seriyasi va raqami, bank-emitentning nomi)

        

2.


        

3.


       

4.


Qayd etilgan pul birligi (to`lov hujjati) o`rnatilgan tartibda ekspertiza uchun qabul qilinadi.

Bank xodimlari

       

        

(imzo, familiya va inisial)

   

М.O`.

          

QALBAKILASНTIRISН QONUNGA

MUVOFIQ TAQIB QILINADI

TUZATISH KIRITISH MUMKIN EMAS

BOSHQA SHAXSLARGA

BERISH TAQIQLANADI

         

              

2 nusxada to`ldiriladi:

1-nusxa mijozga beriladi,

2-nusxa bank buxgalteriyasida

saqlanadi.


           

Низомга

9-ИЛОВА



09006-son


Bankning emblemasi


O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI MARKAZIY BANKI

____ ________-sonli RUXSATNOMA


20__ yil "___" ______________

Xorijga jo`nab ketayotgan


ga


(familiyasi, ismi va otasining ismi)


ushbu hujjat bo`yicha xorijga chiqish ruxsati bo`lgan pasporti


            

(seriyasi, nomeri)


ko`rsatilganda

(berilgan vaqti, kim tomonidan berilgan)


           

(summasi raqam va so`z bilan yozilsin)

           

(chet el valyutasining to`liq nomi)

            

miqdoridagi naqd chet el valyutasini xorijga olib chiqishga ruxsat etiladi.

Ushbu ruxsatnoma bojxonaga topshirilishi shart.

O`zbekiston Respublikasi

Markaziy banki Raisi o`rinbosari





(imzo)



M.O`.

QALBAKILASНTIRISН QONUNGA

MUVOFIQ TAQIB QILINADI

TUZATISH KIRITISH MUMKIN EMAS

BOSHQA SHAXSLARGA

BERISH TAQIQLANADI

UCH OY DAVOMIDA HAQIQIYDIR

                





Низомга

10-ИЛОВА



09007-son


Vakolatli bankning emblemasi


(Vakolatli bank nomi)                       (ayirboshlash shoxobchasi muhri)


_____ ________- son MALUMOTNOMA


20__ y. "___" _____________

Berildi

shu haqdakim, uning so`mi

(familiyasi, ismi va otasining ismi)


        

          

       

miqdoridagi

(valyutaning belgilangan qiymat bo`yicha raqam va so`z bilan yozilgan summasi)


           


ga almashtirildi.

(chet el valyutasi nomi)

           


                     

Ayirboshlash shoxobchasi xodimlarining imzosi _______________

Mijozning imzosi ________________

             

Mazkur ma`lumotnoma naqd chet el valyutasini O`zbekiston Respublikasidan tashqariga olib chiqib ketish uchun asos bo`la olmaydi.


               

Qalbakilashtirish qonunga

muvofiq ta`qib qilinadi


Boshqa shaxslarga berish

taqiqlanadi


           

QALBAKILASНTIRISН QONUNGA

MUVOFIQ TA`QIB QILINADI

TUZATISH KIRITISH MUMKIN EMAS

BOSHQA SHAXSLARGA

BERISH TAQIQLANADI


         





Низомга

11-ИЛОВА



09008-son

                  


(банк муассасасининг номи)


Нақд сўмга сотилган нақд чет эл валютаси ва чет

эл валютасидаги йўл чекларини ҳисобга олиш

РЕЕСТРИ


20___ йил "___" _________________

       

Чет эл

валютаси номи


Сотилган

чет эл

валютаси

суммаси


Курс


Сумма (сўмда)


Маълу-

мотнома

рақами

09007-

сон


Операция

бажарила-

диган вақт


курс

бўйича


восита-

чилик

ҳақи


мижоз-

дан

қабул

қилинди


  

  








   

    








09008-son дафтарнинг

орқа томони

Чет эл

валютаси

номи


Чет эл

валютасининг

суммаси


Курс


Сумма (сўмда)



Берилган

маълумот-

нома

рақами

09007-сон


Операция

бажарила-

диган вақт


курс

бўйича


восита-

чилик

ҳақи


мижоз-

дан

қабул

қилинди









       

       























Сотилган чел эл валютаси ва йўл чеклари тўғрисида

МАЪЛУМОТ

       






























      

     









Операцияни расмийлаштирган банк ходими


        


         









Ҳисоботни текширди


          

        

Бош бухгалтер (бўлим бошлиғи)


         









                 





Низомга

12-ИЛОВА



09013-сонли реестр

   

         


Банк муассасасининг штампи


     

      

Чет эл валютасининг тўловга яроқсиз (шикастланган)

пул белгиларини ўша чет эл валютасининг тўловга

яроқли (шикастланмаган) пул белгиларига майдалаш

(алмаштириш) бўйича операциялар

РЕЕСТРИ

    

Чет эл

валютасининг

номи


Майдалаш ёки

алмаштириш учун

чет эл валютасининг

номинали, номери

ва серияси


Алмаштириш

тартибида қабул

қилинган чет эл

валютасининг

номинали, номери

ва серияси


Воситачилик

ҳақининг

суммаси


Расмийлаштирилган

09012-сонли

квитанциянинг

рақами


Расмийлаштирилган

09014-сонли

маълумотноманинг

рақами


1


2

3

4

5

6
















     





      





Назоратчи:





     

(Ф.И.О.)


(имзо)


     





Кассир:





     

(Ф.И.О.)


(имзо)


   

            





Низомга

13-ИЛОВА



09014-son


Банкнинг эмблемаси

             


(ваколатли банк номи)


-СОН МАЪЛУМОТНОМА

Ушбу маълумотнома берилди шу ҳақдаким


            

(мижознинг фамилияси, исми ва отасининг исми)

Хорижий давлат ____________________________________________ пул белгиси бошқа хорижий давлатнинг ____________________________ пул белгисига алмаштирилди. Мижоздан ______________

          

(валюта номи, суммаси рақам билан ва сўз билан ёзилсин)

        

Чет эл

валютасининг

номи


Алмаштириш учун қабул қилинаётган

хорижий давлатнинг пул белгиси

номинали, рақами ва серияси


Алмаштириш тартибида берилган

хорижий давлатнинг пул белгиси

номинали, рақами ва серияси








       


  миқдорида воситачилик ҳақи олинди.

(сумма рақам билан ва сўз билан ёзилсин)


            





(мижоз имзоси)


(назоратчи имзоси)


(кассир имзоси)

      

       


(Банк муҳри

ёки айирбошлаш

шохобчасининг штампи)


              

             

2 нусхада тўлдирилади.






Низомга

14-ИЛОВА



09009-son

                   


(банк муассасасининг номи)


___________________________________________________

(ҳисобот тузган ходимнинг Ф.И.Ш.)


Айирбошлаш шохобчасидаги операциялар тўғрисида

Ҳ И С О Б О Т


20___ йил "___" _________________


Бир кунлик бўнак лимити:

а) чет эл валютасида ва йўл чекларида


б) сўмда



(сўм ва тийин)

Операция мазмуни


Сўм


Чет эл валютаси*


кирим


чиқим


кирим


чиқим


I. Кун бошидаги қолдиқ (олинган бўнак)






II. Кунлик айланмалар:






1. Сотиб олинган валюта ва йўл чеклари






2. Сотилган валюта






3. Воситачилик ҳақи ундирилди






4. _________________________________






5. _____________________________






6. _________________________________






7. Кейинги смена кассирига топширилди






Жами айланмалар

III. Банк кассасига топширилиши керак







БАЛАНС






      

*) "чет эл валютаси" графаси Марказий банк курси бўйича тўлдирилади.



09009-сонли реестрнинг

орқа томони



Қатъий ҳисобда турувчи бланклар

ҲАРАКАТИ

Бланкнинг номи

Олинди


Сарфланди


Қолди


Шулардан

бузилгани


рақам-

дан


рақам-

гача


рақам-

дан


рақам-

гача


рақам-

дан


рақам-

гача


рақам-

дан


рақам-

гача


Ш










Ш










Ш










Ш










          

          

Илова _________ варақдан иборат.

            

(айирбошлаш шохобчаси ходимларининг имзоси)

Ҳисоботни текширди



(бош бухгалтер ёки бўлим бошлиғи имзоси)

20__ йил "___" _____________






Низомга

15-ИЛОВА



Марказий банк Бош бошқармаси

бланкида тўлдирилади


Ўзбекистон Республикаси

Марказий банки Валюта айирбошлаш

операциялари Махсус бошқармаси

700001, Тошкент шаҳри,

Ўзбекистон шоҳ кўчаси, 6-уй


______ йилнинг _______ ойида банкларнинг

рўйхатга олинган айирбошлаш

шохобчалари тўғрисидаги

Ҳ И С О Б О Т


1. Ҳисобот йилининг 1 январь ҳолатига кўра Марказий банк __________ _______________________ Бош бошқармасида рўйхатга олинган айирбошлаш шохобчалари сони _____дан иборат.


2. ______ ҳисобот ойида Марказий банк Бош бошқармаси рўйхатга олган айирбошлаш шохобчалари сони _____дан иборат.


3. Аввалги ойда Марказий банк Бош бошқармаси рўйхатга олган айирбошлаш шохобчалари сони _____дан иборат.


4. Ҳисобот санасида Марказий банкнинг ҳудудий Бош бошқармасига айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш тўғрисида банклар томонидан кўриб чиқиш учун берилган аризалар сони ____та (ҳисобот ойида банкларнинг айирбошлаш шохобчаларини рўйхатга олиш тўғрисида тушган аризаларга асосан маълумотлар кўрсатилади).


5. Ҳисобот ойида, жумладан, Марказий банк _________________ Бош бошқармаси буйруғига мувофиқ фаолияти тўхтатилган айирбошлаш шохобчалари сони ____ та.


6. Марказий банк Бош бошқармасида ҳисобот йилининг 1 январидан бошлаб ҳисобот санасигача рўйхатга олинган (_______ ўсиб борувчи якун бўйича) айирбошлаш шохобчалари сони ____ та.

Ўзбекистон Республикаси

Марказий банки

Бош бошқармаси бошлиғи





(имзо)


(Ф.И.О.)

        

М.Ў.






Низомга

16-ИЛОВА



20__ йил "___" ______________ ҳолатига

кўра ваколатли банклар айирбошлаш

шохобчалари жойлашиши

      

Т/р


Ваколатли

банк номи


Айирбошлаш

шохобчасининг

рўйхатга олиш

рақами


Айирбошлаш

шохобчасининг

манзили (тўлиқ

манзили)


Айирбошлаш

шохобчасининг

телефон рақами


1

2


3

4

5




           





           





          




       





               


               





Низомга

17-ИЛОВА



09015-son


Vakolatli bankning emblemasi

                    


(vakolatli bankning nomi)


       

___ ______ -son KVITANSIYA


20___ y. "____" _______________

          

    

Ushbu Kvitansiya


dan


(familiyasi va ismi)


          

miqdoridagi  naqd

(xorijiy valyuta yoki to`lov hujjatining nomi, summasi raqam va so`z bilan yozilsin)


              

xorijiy valyuta yoki to`lov hujjatining



(qabul qilinish maqsadi yozilsin)

uchun qabul qilinganligini tasdiqlaydi.

Vositachilik haqi


undirildi


(undiriladigan milliy yoki xorijiy valyutaning nomi va raqami yozilsin)


      

        

Bank xodimlarining imzosi ___________________________

   

M.O`.

  

Mijozning imzosi ___________________________________


Mazkur Kvitansiya ikki nusxada to`ldiriladi:

birinchi nusxa mijozga, ikkinchi nusxa buxgalteriya kunlik hujjatlariga tikiladi.






Низомга

18-ИЛОВА


09016-son

          


(банк муассасасининг номи)


      

Нақд чет эл валютасида тўланган чет эл

валютасидаги тўлов ҳужжатларининг

РЎЙХАТИ


20___ йил "___" ______________

         

Чет эл валютаси-

даги чет эл тўлов

ҳужжатларининг

номи


Тўлов

ҳужжатларининг

рақамларда

кўрсатилган

суммаси


Берилган чет эл

валютасининг

номи


Чет эл

валютасининг

рақамларда

кўрсатилган

суммаси


Воситачилик

ҳақининг

суммаси


Берилган

09015-сонли

квитанция-

нинг рақами


1


2

3

4

5

6

        

    






     

    






    

  






    

      






Нақд чет эл валютасида тўланган чет эл валютасидаги

тўлов ҳужжатлари бўйича маълумотлар жами

        
















        

      

Операцияни расмийлаштирган банк ходими

         


Ҳисоботни текширди

            

Бош бухгалтер (бўлим бошлиғи)

           





Низомга

19-ИЛОВА



09017-son

               


(банк муассасасининг номи)


           

Халқаро банк карталари бўйича берилган нақд

чет эл валютаси ёки чет эл валютасини

пластик картага ўтказиб бериш бўйича

РЕЕСТР


20___ йил "___" ________________

         

Пластик

карта

эмитенти-

нинг номи


Пластик

картани

берган банк

номи


Пластик

карта рақами


Ҳисоб

рақамдан

чиқариш

тартибида

мижозга

берилган

валютанинг

номи


Ҳисоб

рақамдан

чиқариш

тартибида

мижозга

берилган

валютанинг

суммаси


Воситачилик

ҳақининг

суммаси


Чек ёки

кирим

ордерининг

рақами


1


2

3

4

5

6

7



















      

        

Халқаро банк карталари бўйича берилган нақд

чет эл валютаси ёки чет эл валютасининг банк

картасига ўтказиб бериш тўғрисидаги жами

МАЪЛУМОТЛАР

         



















Операцияни расмийлаштирган банк ходими

                 


Ҳисоботни текширди

              

Бош бухгалтер (бўлим бошлиғи)

                  





Низомга

20-ИЛОВА



09018-son


Vakolatli bankning emblemasi


(Vakolatli bank nomi)                             (ayirboshlash shoxobchasi shtampi)


____ __________sonli MA`LUMOTNOMA - CERTIFICATE


20__ y. "___" ____________

              

(qabul qilingan valyuta nomi, summasi raqam va so`z bilan yozilsin)

                 

vositachilik haqi undirildi.

(konversiya qilingan valyuta nomi, summasi raqam va so`z bilan yozilsin)   


                   

  


(valyuta egasining imzosi - holders signature)    

  

(ayirboshlash shoxobchasi xodimlarining imzosi)

      

Mazkur ma`lumotnoma bir chet el valyutasi boshqa chet el valyutasiga almashtirilganligini tasdiqlash maqsadida berildi.


QALBAKILASНTIRISН QONUNGA

MUVOFIQ TAQIB QILINADI

TUZATISH KIRITISH MUMKIN EMAS

BOSHQA SHAXSLARGA

BERISН TAQIQLANADI






Низомга

21-ИЛОВА



09019-сонли реестр

         


Банк муассасасининг штампи


Конверсия қилинган (алмаштирилган)

нақд чет эл валютасини ҳисобга олиш

РЕЕСТРИ

20___ йил "____" _________________

Ф.И.О.


Мижознинг паспорт

маълумотлари

Қабул

қилинган чет

эл валютаси


Курс


Восита-

чилик ҳақи


Алмаштирилиб

берилган валютаси


Операция

бажарилган

вақт


серия-

си

рақа-

ми


қачон ва ким

томонидан

берилган


турар

жойи


номи


сум-

маси


номи


суммаси


1


2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

















































































(имзо)































(имзо)






        





Низомга

22-ИЛОВА



09012-son


Bankning emblemasi



(vakolatli bankning nomi)


        

KVITANSIYA ____ № _____


"___" _____________ 20___ y.

Ushbu tasdiqlovchi hujjat berildi


                

(familiyasi, ismi va otasining ismi, pasport raqami va seriyasi, shaxsini tasdiqlovchi yoki boshqa hujjatlar)

Turar joyi boyicha manzil


Shikastlangan chet el valyutasini shikastlanmagan chet el valyutasiga almashtirish.

Qabul qilindi



(chet el valyutasining nomi, valyutaning belgilangan qiymat bo`yicha

          

raqam va so`z bilan yozilgan summasi, nominali, seriyasi va raqami, bank-emitentning nomi)

Berildi



(chet el valyutasining nomi, valyutaning qiymat bo`yicha raqam va so`z bilan yozilgan summasi)

Komissiya undirildi



(chet el valyutasining qiymat bo`yicha raqam va so`z bilan yozilgan summasi)




(mijozning imzosi)


(bank xodimlari imzosi)

М.O`.


QALBAKILASНTIRISН QONUNGA

MUVOFIQ TAQIB QILINADI

TUZATISH KIRITISH MUMKIN EMAS

BOSHQA SHAXSLARGA

BERISН TAQIQLANADI

           

                 

2 nusxada to`ldiriladi:

1-nusxa mijozga beriladi,

2-nusxa bank buxgalteriyasida

saqlanadi.


       





Низомга

23-ИЛОВА



09006-1-sonli


Bankning emblemasi


(vakolatli bankning shtampi)


____ ________-sonli RUXSATNOMA

20__-yil "___" ______________

Xorijga jo`nab ketayotgan


ga


(familiyasi, ismi va otasining ismi)


ushbu hujjat bo`yicha xorijga chiqish ruxsati bo`lgan pasporti


          

(seriyasi, nomeri)


ko`rsatilganda

(qachon va kim tomonidan berilgan)


          

(summasi raqam va so`z bilan yozilsin)

        

(chet el valutasining to`liq nomi)

miqdoridagi naqd chet el valutasini xorijga olib chiqishga ruxsat etiladi.


Ushbu ruxsatnoma bojxonaga topshirilishi shart.

Vakolatli bank rahbari:





(imzo)



M.O`.



MAZKUR BLANKANI QALBAKILASНTIRISН

QONUNGA MUVOFIQ TA`QIB QILINADI

UNGA BIROR-BIR TUZATISН KIRITISН MAN ETILADI

UNI BOSНQA SНAXSLARGA BERISН TAQIQLANADI

UCН OY DAVOMIDA НAQIQIYDIR






Низомга

24-ИЛОВА



09007-1-sonli


Vakolatli bankning emblemasi

           



(vakolatli bank nomi)


(ayirboshlash shoxobchasi muhri)

-sonli MA`LUMOTNOMA


20___ y. "____" ______________

Mijoz


dan


(F.I.O.)



qabul qilindi

(milliy valutaning summasi raqam va so`z bilan yoziladi)



xalqaro bank kartasiga o`tkazildi

(chet el valutasining nomi, summasi raqam va so`z bilan yozilsin)


Ayirboshlash shoxobchasi

xodimlarining imzosi, muhri



Mijoz imzosi



MAZKUR BLANKANI QALBAKILASНTIRISН

QONUNGA MUVOFIQ TA`QIB QILINADI

UNGA BIROR-BIR TUZATISН KIRITISН MAN ETILADI

UNI BOSНQA SНAXSLARGA BERISН TAQIQLANADI






Низомга

25-ИЛОВА



бошқарувчиси


(ваколатли банк номи)




га


(Ф.И.О.)



фуқаро


дан



(Ф.И.О.)


А Р И З А


Менга банкингизга қарашли валюта айирбошлаш шохобчаси орқали


миқдоридаги чет эл валютасини

(чет эл валютасининг суммаси ва номи)


_______ халқаро банк картасига ўтказиб беришингизни сўрайман.


        





(сана)


(имзо)


"Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами", 2011 йил, 3-сон, 28-модда.




































































Время: 0.2019
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск