ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Иқтисодиётнинг айрим соҳалари / Ёқилғи-энергетика комплекси / Нефть ва газни қазиб олиш ва қайта ишлаш. Нефть ва газ қувурлари /

Нефтни қайта ишлаш маҳсулотларидан фойдаланиш Қоидалари (ЎзР ВМ 23.06.2014 й. 164-сон қарорига илова)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

Вазирлар Маҳкамасининг

2014 йил 23 июндаги

164-сон қарорига

ИЛОВА



Нефтни қайта ишлаш маҳсулотларидан фойдаланиш

ҚОИДАЛАРИ


I БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


1. Мазкур Қоида "Энергиядан оқилона фойдаланиш тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига мувофиқ ишлаб чиқилган ҳамда қонун ҳужжатларига мувофиқ, ташкилий-ҳуқуқий шакллари ва мулкчилик шаклларидан қатъи назар, юридик шахслар томонидан нефтни қайта ишлаш маҳсулотларидан фойдаланиш тартибини белгилайди.

Нефтни қайта ишлаш маҳсулотларининг етказиб берувчилари ва истеъмолчилари ўртасидаги ўзаро муносабатлар иловага асосан схема бўйича амалга оширилади.



1-§. Асосий тушунчалар


2. Ушбу Қоидаларда қуйидаги тушунчалар қўлланилади:


автоматик қуйиш эстакадаси - автомобиль цистерналарига нефть маҳсулотлари қуйиш операциялари бажарилишини таъминлайдиган қурилмалар билан жиҳозланган иншоот;


автоматик тўкиш эстакадаси - автомобиль цистерналаридан нефть маҳсулотларини тўкиш операциялари бажарилишини таъминлайдиган қурилмалар билан жиҳозланган иншоот;


сифатини тиклаш (тузатиш) - кондиция талабларига жавоб бермайдиган нефть маҳсулотларининг сифат кўрсаткичларини, тегишли сифат захираси бўлган шу маркали кондицияли нефть маҳсулотлари билан аралаштириш ҳисобига, талаб даражасига етказиш;


темир йўл тўкиш-қуйиш эстакадаси - нефть маҳсулотларини темир йўл цистерналаридан тўкиш ёки (ва) уларни темир йўл цистерналарига қуйиш операциялари бажарилишини таъминлайдиган тўкиш-қуйиш қурилмалари билан жиҳозланган махсус темир йўллардаги иншоот;


сифат захираси - ҳақиқий сифат кўрсаткичлари ва норматив сифат кўрсаткичлари қийматининг тафовути бўйича аниқланадиган миқдори;


нефть маҳсулотининг сифати - нефть маҳсулотининг белгиланган мақсадга мувофиқ муайян эҳтиёжларни қондиришга яроқлилигини таъминлайдиган хусусиятлар мажмуи;


кондицияли нефть маҳсулоти - норматив ҳужжатнинг барча талабларини қаноатлантирадиган нефть маҳсулоти;


нефть маҳсулоти - углеводород (нефть, газ конденсати, табиий газ ва бошқалар) ёки органик синтез хом ашёсининг бошқа турларини қайта ишлашда олинадиган тайёр маҳсулот;


ишлатилган нефть маҳсулоти - норматив ҳужжатлар билан белгилаб берилган белгиланган муддатда ишлатилган ёки фойдаланиш жараёнида сифатини йўқотган ва жиҳозларнинг иш тизимидан (нефть мойи) тўкилган, шунингдек тозалаш иншоотлари ва таркибида нефть бўлган сувлардан чиқариб олинадиган (нефтли ювиб тозалаш суюқлиги, нефть ва нефть маҳсулотлари аралашмаси) сақлаш ва ташиш воситаларини ювиб тозалаш, тозалаш учун фойдаланишда ўзининг фойдаланиш хусусиятларини йўқотган нефть маҳсулоти;


кондиция талабларига жавоб бермайдиган нефть маҳсулоти - норматив ҳужжатлар талабларини қаноатлантирмайдиган нефть маҳсулоти;


нефть маҳсулотини етказиб берувчи - истеъмолчига нефть маҳсулоти етказиб беришни амалга оширадиган нефть маҳсулоти мулкдори ёки унинг томонидан ваколат берилган шахс;


нефть маҳсулоти истеъмолчиси - мақсадли равишда фойдаланиш учун етказиб берувчидан нефть маҳсулотини сотиб оладиган юридик шахс;


сифат кўрсаткичи - нефть маҳсулотини яратиш ва фойдаланиш ёки истеъмол қилишнинг муайян шартларига мувофиқ равишда кўриб чиқиладиган нефть маҳсулотининг сифатини ташкил қиладиган унинг бир ёки бир нечта хусусиятларининг миқдорий тавсифи.



2-§. Нефть маҳсулотларини сотиш


3. Нефть маҳсулотларини сотиш фаолияти фақат юридик шахслар томонидан амалга оширилади.

5. Нефть маҳсулотларидан фойдаланишнинг асосий йўналишлари ва ҳажмлари Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йил 28 июндаги 124-сон қарори билан тасдиқланган Моддий балансларни ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш учун киритиш тартиби тўғрисидаги низомга мувофиқ ишлаб чиқиладиган ва тасдиқланадиган моддий балансларда белгиланади.


6. Давлат эҳтиёжлари, узоқ муддат сақлаш корхоналари, ишлаб чиқарувчиларнинг ички тармоқлари эҳтиёжлари, истеъмолчилар учун нефть маҳсулотларини сотиш биржалар ва кимошди савдоларида тўғридан-тўғри шартномалар, комиссия шартномалари бўйича, шунингдек экспортга сотиш Вазирлар Маҳкамасининг 2004 йил 5 февралдаги 57-сон қарори билан тасдиқланган Моддий-техника ресурсларининг стратегик турларини сотишнинг махсус тартиби тўғрисидаги низомга мувофиқ амалга оширилади.


7. Нефть маҳсулотларини сотиш ва улардан фойдаланиш бўйича қонун ҳужжатларига ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга риоя этилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Энергетика вазирлиги ҳузуридаги Нефть маҳсулотлари ва газдан фойдаланишни назорат қилиш инспекцияси томонидан амалга оширилади.


II БОБ. НЕФТЬ МАҲСУЛОТЛАРИНИ

БЕРИШ ВА ҚАБУЛ ҚИЛИШ


1-§. Нефть маҳсулотларини бериш ва қабул

қилишнинг умумий қоидалари


8. Нефть маҳсулотларини етказиб бериш ёки олди-сотди шартномаси бўйича етказиб берувчилар берадилар, олувчилар эса қабул қиладилар, шартномада кўрсатилган иккала томонларнинг ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва жавобгарлигидан ташқари қуйидагилар келишиб олиниши керак: бериш ва қабул қилиш шохобчалари, иккала томон вакилларининг иштирок этишининг зарурияти, намуна олиш жойи ва методи, ўлчаш методининг нисбий хатолик чегаралари кўрсатилган ҳолда нефть маҳсулотлари миқдорини ўлчаш методлари, Инкотермс (франко-завод, франко-ташувчи ва бошқалар) қоидаларини қўллаш.


9. Нефть маҳсулотларини бериш ва қабул қилиш технологияси нефть маҳсулоти етказиб бериладиган ва юклаб жўнатиладиган транспорт воситаларининг турига, тўкиш-қуйиш операцияларининг жадаллигига, иқлим шароитларига ва нефть маҳсулотларининг физикавий-кимёвий хоссаларига боғлиқ бўлади.


10. Нефть маҳсулотларини бериш ва қабул қилиш қуйидаги стационар тўкиш-қуйиш қурилмалари:

темир йўл вагонлари-цистерналарига ва контейнер-цистерналарига - махсус эстакадаларда, алоҳида устунлар ёки тўкиш қурилмалари орқали;

автомобиль цистерналарига ва контейнер-цистерналарига - қуйиш станцияларида, автоэстакадаларда алоҳида устунлар орқали;

бочкалар, бидонлар ва бошқа идишларга - қуйиш ва қадоқлаш бўлимлари орқали амалга оширилиши керак.

Стационар тўкиш-қуйиш қурилмалари мавжуд бўлмаганда нефть маҳсулотларини қабул қилиш ва бериш бўйича операцияларнинг махсус кўчма ҳайдаш воситалари томонидан бажарилишига йўл қўйилади.


11. Нефть маҳсулотларини бериш ва қабул қилишда уларнинг миқдори етказиб бериш ёки олди-сотди шартномасида кўрсатилган ўлчаш методлари билан ҳамда сифат тавсифи муайян нефть маҳсулотига белгиланган норматив ҳужжат билан аниқланади.


12. Нефть маҳсулотларини бериш "ГОСТ 1510-84 (кейинчалик - ГОСТ 1510) Нефть ва нефть маҳсулотлари. Маркировкалаш, ўраш, транспорт воситасида ташиш ва сақлаш"га, транспортнинг ҳар бир турида амалда бўлган йўриқномалар, қоидаларга мувофиқ тайёрланган ҳамда қиёслаш сертификатига эга бўлган темир йўллар, автомобиль цистерналари ва ихтисослаштирилган контейнер-цистерналарда, шунингдек кичик истеъмол идишларида амалга оширилади.


13. Нефть, мазут, мойлар, битум ва физикавий-кимёвий хоссалари уларга ўхшаш нефть маҳсулотларини "Бензин" трафарет ёзувига эга бўлган цистерналарга беришга йўл қўйилмайди.


14. Нефть маҳсулотларини илова ҳужжатларисиз цистерналарга беришга йўл қўйилмайди.


15. Авиация техникасида фойдаланиладиган нефть маҳсулотлари алоҳида танланган цистерналарга берилади. Ушбу цистерналарга бошқа нефть маҳсулотларини беришга рухсат берилмайди.


16. Нефть маҳсулоти нефть маҳсулотининг маркаси ва массаси кўрсатилган ҳолда белгиланган шакллардаги темир йўл ёки товар-транспорт накладнойи, шунингдек сифат паспорти ва мувофиқлик сертификати билан бирга берилади.


17. Нефть маҳсулотларини қабул қилиш жараёнида юклаш миқдори ва сифатининг жўнатиш ҳужжатларига номувофиқлиги аниқланганда, идоравий техникавий нормалар ва қоидалар билан белгиланган тегишли ҳужжатлар расмийлаштирилади.


18. Нефть маҳсулотлари омборлари, темир йўл ва автомобиль тўкиш-қуйиш эстакадалари, қуйиладиган, қадоқланадиган, тарқатиладиган ва бошқа бинолар, иншоотлар ҳамда асбоб-ускуналар амалдаги қурилиш нормалари, қоидалари ва стандартлари талабларига жавоб бериши керак.


19. Нефть маҳсулотларини бериш ва қабул қилишда Давлат реестрига киритилган ва қиёслаш сертификатларига эга бўлган, белгиланган тартибда қўллашга рухсат берилган асбоб-ускуналар ва ўлчов воситаларидан фойдаланилиши керак.


20. Қиёслашдан ва давлат метрология аттестациясидан ўтмаган ўлчов воситаларидан фойдаланиш тақиқланади.



2-§. Нефть маҳсулотларини темир йўл вагонлари-цистерналари

ва контейнер-цистерналарига бериш ҳамда улардан нефть

маҳсулотларини қабул қилиш


21. Нефтни қайта ишлаш заводларида ва нефть базаларида темир йўл вагонлари-цистерналари (контейнер-цистерналар)да ташиладиган нефть маҳсулотларини бериш ва қабул қилиш операциялари, қоидага кўра, махсус бир ва икки томонлама эстакадалар, қуйиш ёки тўкиш қурилмалари, тозалаш ва ҳаво-вакуумли коллекторлар, мазут ва мойлар учун оралиқ резервуарлар, нефть маҳсулотини ҳисобга олиш боғланмалари, қиздириш приборларини кўтариш ва тушириш ҳамда цистерналарни майдонлар бўйлаб кўчириш воситалари билан жиҳозланган кириш йўли мавжуд бўлган темир йўлларда амалга оширилиши керак.

Истеъмолчиларнинг омборлари ва базаларида темир йўл вагонлари-цистерналари (контейнер-цистерналар)да ташиладиган нефть маҳсулотларини бериш ва қабул қилиш операциялари, қоидага кўра, хавфсизлик чораларига риоя қилган ҳолда ушбу операциялар учун мўлжалланган кириш йўли мавжуд бўлган темир йўлларда амалга оширилиши мумкин.


22. Боши берк темир йўлларнинг тўкиш-қуйиш эстакадалари ёнғин ҳолатида вагон-цистерналарни узиб қўйиш ва ёнғин ҳудудидан узоқлаштириш имконини берадиган қурилмалар билан жиҳозланган бўлиши керак.


23. Нефть маҳсулотларини қуйиш учун қўйиладиган вагон-цистерналар ва контейнер-цистерналар соз ҳолатда бўлиши, илгари ташилган нефть маҳсулотларидан тозаланган бўлиши, ГОСТ 1510 ва идоравий техник нормалар ва қоидалар талабларига жавоб бериши керак.

Контейнер-цистерналар техник паспортга ёки даврий равишда текширувдан ўтказилганлигини тасдиқлайдиган сертификатга эга бўлиши керак

Вагон-цистерналарнинг нефть маҳсулотлари қуйиш учун яроқлилиги юк жўнатувчи томонидан аниқланади.


24. Қуйиш олдидан барча цистерналар хавфли юкларни ташишнинг техник нормалари ва қоидаларида белгиланган тегишли ҳужжатлар билан расмийлаштирилган ҳолда техник кўрикдан ўтган бўлиши керак.

Нефть маҳсулотларини қуйиш учун техник кўрикдан ўтмаган ва бундай нефть маҳсулотларини ташиш учун уларнинг яроқлилиги эътироф этилмаган цистерналардан фойдаланиш тақиқланади.


25. Нефть маҳсулотларини қуйиш автоматлаштирилган шарнирли бириктирилган ёпиқ шлангсиз тизим бўйича ёки цистерналарга тошириб қуйилишининг бартараф этилишини таъминлайдиган қуйишнинг автоматик чеклагичлари билан жиҳозланган телескопик қурилмалар, шунингдек буғларни регенерация қурилмаси ёки газ йиғиш тизимига чиқариб юбориш билан қуйишни герметизация қилиш (зичлаш) қурилмалари билан амалга оширилиши керак. Қуйиш қурилмасининг пастки бўғини зарба бўлганда учқун юзага келишига йўл қўймайдиган металлдан тайёрланган бўлиши лозим.

Зарба бўлганда учқун юзага келишига йўл қўймайдиган металлдан тайёрланган ерга уланган симга эга бўлган учлик шланг рукаваларни қўллашга рухсат берилади. Рукаваларнинг учлик билан узунлиги цистернанинг тубигача унинг тушишини таъминлаши лозим.


26. Нефть маҳсулотини қуйиш жараёнида темир йўл цистернасида (контейнер-цистернада) унинг оқиши аниқланганда оқишни тўлиқ бартараф этгунга қадар қуйиш зудлик билан тўхтатиб турилиши керак. Оқишини бартараф этишнинг имкони бўлмаганда цистернани қуйилган нефть маҳсулотидан бўшатиш ҳамда жўнаш станциясига қайтариб юбориш лозим.


27. Цистерналарни тўкиш-қуйиш эстакадалари ҳудудида таъмирлаш тақиқланади.


28. Темир йўл цистерналарига (контейнер-цистерналарга) нефть маҳсулотларини қуйиш суюқ қатлам остида тўлдириш даражаси белгилангунга қадар сачратмасдан ва тўкмасдан, бораётган йўлда ҳарорати ошишидан кенгайиши имконини ҳисобга олган ҳолда амалга оширилиши керак.


29. Юқори қовушқоқли нефть маҳсулотларининг музлашига йўл қўймаслик учун қуйиш коммуникацияларида нефть маҳсулотининг унда айланиб туриши (циркуляцияси)ни амалга ошириш лозим. Айланиб туришни таъминлаш учун насосларни ошириш бериш қуйиш учун талаб қилинадиган баландликдан 30 фоиз юқори бўлиши керак.


30. Қуйиш тугаллангандан кейин қуйиш қурилмалари (рукавалар) фақат ундан нефть маҳсулоти тўлиқ оқиб бўлгандан кейин цистерналар туйнуклари оғзидан чиқариб олиниши керак.


31. Нефть маҳсулоти қолдиқларидан қуйиш қурилмалари ва коллекторларни бўшатиш дренаж қувурлар ва сўриш насослари ёрдамида амалга оширилиши керак.


32. Цистернадаги (контейнер-цистернадаги) қуйилган нефть маҳсулоти сатҳи ўлчангандан кейин унинг туйнугининг қопқоғи герметик зич (прокладкаларда) ёпилиши керак. Қопқоқ эҳтиётлик билан зарбаларсиз ёпилиши лозим.


33. Цистерналардан нефть маҳсулотини тўкишдан олдин темир йўл ва махсус ташкилотлар (шартномага асосан) вакиллари билан юк жўнатувчининг пломбалари бутунлигини ва илова қилинган ҳужжатлари мавжудлигини текшириш, амалдаги норматив ҳужжатларга мувофиқ намуналар олиш, етказиб бериш ёки олди-сотди шартномасида кўрсатилган метод билан нефть маҳсулотининг массасини аниқлаш керак.


34. Нефть маҳсулотларини тўкиш, қоидага кўра, ёпиқ (герметик) усулда цистерналарнинг пастки тўкиш приборлари ва пастки тўкиш қурилмалари орқали амалга оширилиши керак, улар носоз бўлганда ёки тўкиш мавжуд бўлмаганда тез аланга олувчи нефть маҳсулотларини вакуум-насослар ва нефть маҳсулотининг тўлиқ тўкилишини таъминлайдиган бошқа воситаларни қўллаган ҳолда цистерналар оғзи орқали амалга оширишга йўл қўйилади.

Чақнаш ҳарорати 120° С дан юқори бўлган нефть маҳсулотларини ва мазутларни тўкиш учун рельс оралиғи очиқ тўкиш қурилмалари ёки қопқоқлари ечиладиган ён коллекторлардан фойдаланишга йўл қўйилади.


35. Тўкиш жараёнида нефть маҳсулотининг буғланиб кетишдаги йўқотишларни қисқартириш, электрланишини ва кўпик ҳосил бўлишини камайтириш мақсадида тўкиш қурилмаси пастки бўғинининг узунлиги унинг цистернага туширилиши цистерна қозонининг пастки ҳосиласидан 200 мм дан ортиқ бўлмаган масофада бўлиши таъминланиши керак.


36. Темир йўллар цистерналаридан нефть маҳсулотларини тўкиш қабул қилиш резервуарларига мажбурий усулда (насослар ёрдамида) ёки ўз оқими билан амалга оширилиши керак. Тўйинган буғлар босими юқори бўлган бензинларни тўкиш учун юқоридан тўкиш учун ўзи сўрмайдиган марказдан қочувчи насослар қўлланилганда ёки резервуардаги нефть маҳсулоти сатҳи ва насос ўқи ўртасидаги белгининг кичик фарқи бўлганда, ишончли сўрилиши ва нефть маҳсулотининг темир йўллар цистерналаридан тўлиқ тўкилишини таъминлайдиган қурилмалардан (вакуумли насослар, чўкувчи эжекторлардан) фойдаланиш керак.


37. Чуқурлаштирилган оралиқ резервуарларида ўз оқими билан тўкилишида улардан нефть маҳсулотининг ер усти резервуарларига бир вақтда тортиб чиқариб олинишини таъминлаш зарур.

Оралиқ резервуарлари цистерналардан бир вақтда тўкиладиган сиғим суммасининг 75 фоизига тенг бўлган сиғимга эга бўлиши керак. Ушбу резервуарлардан нефть маҳсулотини насос билан тортиб чиқариш унумдорлиги уларни тўлдириш унумдорлигининг камида 50 фоизини ташкил қилиши керак. Бунда сиғим тошиб кетишдан ҳимояга эга бўлиши керак.


38. Цистерналар ва тўкиш-қуйиш қурилмаларидаги қотиб қолган нефть маҳсулотларини қизитиш зарурияти бўлганда буғ, иссиқ сув ёки электр иситгичлар қўлланилади. Очиқ алангадан фойдаланиш тақиқланади.


39. Темир йўллар цистерналарини тўкиш ва уларга қуйиш учун келтириш фақат аввалги цистерналарга қуйиш ва улардан тўкишда темир йўллар тўкилган нефть маҳсулотларидан пухта тозалаб ташлангандан кейин рухсат берилади. Тўкиш-қуйиш операцияларини бажариш вақтида тўкилган нефть маҳсулотлари йиғиб олинади, тозалаб олинган жойга қум сепилади.


40. Қуйиш ва тўкиш жараёнида ушбу Қоидаларда назарда тутилмаган қисмларда амалдаги идоравий йўриқномаларга, техник нормалар ва қоидаларга амал қилинади.



3-§. Нефть маҳсулотларини автомобиль цистерналари,

контейнер-цистерналарга бериш ва нефть маҳсулотларини

улардан қабул қилиб олиш


41. Автомобиль цистерналарига нефть маҳсулотларини бериш (қуйиш) автоматлаштирилган қуйиш тизими, автоматик тарзда қуйиш эстакадалари ва якка устунлар орқали, шунингдек махсус кўчма ҳайдаш воситаларидан фойдаланган ҳолда амалга оширилади.


42. Автомобиль цистерналари, тиркамалар ва ярим тиркамалар, контейнер-цистерналарга нефть маҳсулотларини қуйиш учун махсус, шу жумладан автоматлаштирилган, ҳисобга олиш-дозалаш қурилмалари, масофадан бошқариш пульти билан, қуйиш жараёнида тўлиб кетишини бартараф этиш ва герметиклаш (зичлаб ёпиш) қурилмалари билан жиҳозланган, шунингдек қуйилаётган нефть маҳсулотларининг масса (ҳажм) бирликларидаги миқдорини автоматлаштирилган тарзда ўлчаш тизимлари билан жиҳозланган юқори ва пастки қуйиш қурилмаларини қўллаш керак.


43. Гидравлик зарбаларни камайтириш, статистик электр пайдо бўлишининг олдини олиш ва нефть маҳсулотларини қуйиш сатҳининг жуда аниқ баландлигига эришиш учун қуйиш қурилмаси қуйишнинг бошланғич ва якунловчи босқичларида камайтирилган унумдорлик билан нефть маҳсулоти берилишини таъминлайдиган асбоб-ускуна билан жиҳозланади.


44. Нефть маҳсулотларини қуйиш қуйиш рукавалари ва қувурларини цистерналарнинг тубигача тўлиқ туширган ҳолда суюқ қатлам билан, сачратмасдан амалга оширилиши зарур. Рукаванинг учларида зарба бўлганда учқун ҳосил бўлишига йўл қўймайдиган металлдан тайёрланган учликлар билан бўлиши ҳамда ерга уланган сими бўлиши керак.


45. Нефть маҳсулотининг автомобиль цистернасига (контейнер-цистернасига) бериладиган миқдори суюқлик ҳисоблагичлар ёрдамида автомобиль тарозиларида тортиш ёки цистерналарнинг номинал сиғими бўйича аниқланади (планка бўйича). Автомобиль тарозиларининг юк кўтариш қуввати автомобиль цистерналарининг барча турлари тортилишини таъминлаши лозим.


46. Фойдаланиладиган ҳисоблагичлар ва фильтрлар уларни нефть маҳсулотларининг босими, қовушқоқлиги, унумдорлиги ва бошқа маълумотлар бўйича қўллаш шартларига мос келиши керак.


47. Нефть маҳсулотларини қуйиш учун қўйилаётган автомобиль цистерналари (контейнер-цистерналари) ГОСТ 1510 талабларига асосан тайёрланган бўлиши лозим.


48. Автомобиль цистерналари ва контейнер-цистерналар нефть маҳсулотлари қуйилгандан кейин ташишларнинг амалдаги қоидаларига мувофиқ пломбаланиши керак, нефть маҳсулотлари олувчининг автотранспорти билан ташиб кетиш (ўзи олиб кетиш) ҳолатлари бундан мустасно.


49. Тарқатиш резервуарларидан қуйиш қурилмаларигача боғловчи қувурлар автотранспортга юклаб жўнатиладиган нефть маҳсулотининг ҳар бир маркаси (тури) учун алоҳида бўлиши ва амалдаги градировка (даражалаш) жадвали бўлиши керак. Улар орқали турли маркалар (турлар)даги нефть маҳсулотларини кетма-кет оқизишга рухсат берилмайди.


50. Ёнғинга қарши инвентарлари бузилган ва улар билан бутланмаган автомобиль цистерналарига ҳамда контейнер-цистерналарига нефть маҳсулотларини қуйишга йўл қўйилмайди.


51. Атроф-муҳитнинг ифлосланишини бартараф этиш мақсадида қуйиш қурилмалари, қуйиш операциялари тугагандан кейин, қуйиш қурилмаларидан нефть маҳсулотлари қолдиғи оқишининг олдини олиш учун томчини тутадиган дренаж тизимига эга бўлиши керак.


52. Автомобиль цистерналарига нефть маҳсулотларини қуйиш двигатель ишламай турганда амалга оширилиши лозим.


53. Автомобиль цистерналаридан нефть маҳсулотларини қабул қилиб олувчининг резервуарига қабул қилиш (қуйиш) ҳайдаш насоси ва тўкиш муфтаси орқали ёки (контейнер-цистерналардан) ўз оқими билан амалга оширилади.


54. Тўкиш рукавалари учқун ҳосил қилмайдиган материаллардан тайёрланган учликлардан иборат бўлган, қатламларга ажралмаган ва ёриқлар бўлмаган, мой ва бензинга чидамли материаллардан ишланган бўлиши, қувурлар ва статик электр энергиясини қайтариш тармоғининг қабул қилувчи қурилмалар билан герметик бирикишини таъминлаши керак.


55. Нефть маҳсулотини тўкишда технологик асбоб-ускуналар, қувурлар, резервуарлар, беркитиш арматураси соз ҳолатда бўлиши керак.


56. Нефть маҳсулотларини қуйиш ва тўкишда ушбу Қоидаларда назарда тутилмаган қисмларида амалдаги идоравий йўриқномалар, техник нормалар ва қоидаларга амал қилинади.



4-§. Идишга нефть маҳсулотларини қуйиб бериш


57. ГОСТ 1510 га асосан идишга (бочкалар, бидонлар ва бошқаларга) нефть маҳсулотларини қуйиб бериш қуйиб берадиган, қадоқланадиган ёки тарқатиладиган бўлимлар орқали, белгиланган тартибда амалга оширилади.


58. Тарқатиш қурилмасига нефть маҳсулотларини қуйиб бериш ўз оқими билан ёки бериш тўхтатилганда қувурда босим ошиб кетганда ишлаб кетадиган сақловчи клапанлар билан жиҳозланган насослар ёрдамида амалга оширилиши мумкин.


59. Нефть маҳсулотларини кичик идишларга қуйишда қуйидаги талабларни бажариш зарур:

металл, ёғочдан ясалган, полимер идиш амалдаги норматив ҳужжатлар талабларига жавоб бериши ҳамда нефть маҳсулотларининг сифати ва миқдори сақланишини таъминлаши керак;

қуйиш олдидан идиш тоза ва қуруқ бўлиши керак, зарур ҳолларда у яхшилаб буғланади, ювилади, қуритилади;

нефть маҳсулотларини бир марта ташиш учун ишлатиладиган ёғоч бочкалар ва яшиклар, металл фанерли ва фанерли бидонлар ва барабанлар янги ва тоза бўлиши керак;

нефть маҳсулотини бевосита идишга қуйишдан олдин идишнинг ичи портлашдан ҳимояловчи ёритгич ёрдамида кўздан кечирилади ҳамда чет буюмлар, кир ва лойлар аниқланганда - брак қилинади;

нефть маҳсулоти қуйилгандан кейин идиш қопқоқ билан зич ёпилади.


60. Тез аланга олувчи нефть маҳсулотлари фақат қопқоғи махсус калитлар билан бураб қотириладиган ва бураб бўшатиладиган металл идишга қуйилади. Идиш ва калитлар учқун ҳосил қилмайдиган металлдан тайёрланган бўлиши керак.



III БОБ. НЕФТЬ МАҲСУЛОТЛАРИНИ

САҚЛАШ, ТАШИШ ВА АРАЛАШТИРИШ


1-§. Нефть маҳсулотларини сақлаш


61. Нефть маҳсулотлари турига қараб, ГОСТ 1510 га асосан металл, темир-бетон (вертикал, горизонтал) резервуарларда, шунингдек ташиш (бочкалар, канистрлар, барабанларда) ва истеъмол идишларида (бидонлар, банкалар, шиша идишларда) қадоқланган ҳолда сақланади.


62. Нефть маҳсулотларини сақлаш резервуарлари ГОСТ 31385-2008 "Нефть ва нефть маҳсулотлари учун цилиндрсимон пўлат вертикал резервуарлар", ГОСТ 17032-2010 "Нефть маҳсулотлари учун горизонтал пўлат резервуарлар", идоравий техник нормалар ва қоидалар талабларига мос бўлиши, амалдаги градировка жадвалига эга бўлиши ҳамда белгиланган тартибда қиёслашдан ўтказилган бўлиши керак.


63. Нефть маҳсулотларини сақлашда резервуарларнинг ички юза қисмини занглардан тозалаш, ҳимоя қилишнинг ГОСТ 1510 ва резервуарлардан фойдаланиш бўйича амалдаги йўриқномаларда белгиланган талабларига риоя қилинади.


64. Идишга солинган тез аланга олувчи нефть маҳсулотлари ва ёнилғи-мойлаш материаллари амалдаги норматив ҳужжатлар талабларига мувофиқ бостирма тагида ва майдончаларда, махсус жиҳозланган биноларда сақланиши керак.



2-§. Нефть маҳсулотларини ташиш


65. Нефть маҳсулотлари нефть маҳсулоти қувурлари, пастки қуйиш ва тўкиш қурилмалари билан жиҳозланган темир йўллар ҳамда автомобиллар цистерналари ва контейнер-цистерналарда, шунингдек солиб жойланган ташиш идишида ташилади.


66. Нефть маҳсулотларини ташиш қуйидаги тегишли транспортда ГОСТ 1510 ва юкларни ташиш қоидалари талабларига мувофиқ амалга оширилиши керак:

темир йўл вагон-цистерналари ва контейнер-цистерналарда - хавфли юкларни ташишнинг техник нормалари ва қоидаларига мувофиқ;

автомобиль транспортида - Вазирлар Маҳкамасининг 2011 йил 16 февралдаги 35-сон қарори билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасида хавфли юкларни автомобиль транспортида ташиш қоидаларига мувофиқ.


67. Нефть маҳсулотларини ташишда ГОСТ 1510 ва амалдаги транспортнинг муайян тури билан юклар ташиш қоидалари талабларига риоя қилинади.



3-§. Нефть маҳсулотларини аралаштириш


68. Нефть маҳсулотларини аралаштириш: битта қувур орқали турли хил ва турли маркали нефть маҳсулотини ҳайдашга, тегишли равишда тозаламасдан турли маркали нефть маҳсулотини идишга қуйишга йўл қўйилмайди.


69. Сифатини тиклаш учун турли маркали нефть маҳсулотларини аралаштиришга йўл қўйилмайди.


70. Нефть маҳсулотларини ғайриқонуний аралаштириш ҳоллари аниқланганда махсус тузилган комиссия томонидан нефть маҳсулотларини аралаштириш сабаблари, уларнинг миқдори ва сифатини тиклаш имконияти ёки бошқа маркага (турга) ўтказиш сабаблари кўрсатилган ҳолда тегишли далолатнома тузилади.


71. Нефть маҳсулотларини ғайриқонуний аралаштиришда айбдор бўлган шахслар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавоб берадилар.



IV БОБ. НЕФТЬ МАҲСУЛОТЛАРИНИ ҲИСОБГА ОЛИШ,

СИФАТИНИ НАЗОРАТ ҚИЛИШ ВА ТИКЛАШ


1-§. Нефть маҳсулотларини ҳисобга олиш


72. Келиб тушаётган, сақланаётган, ташилаётган ва берилаётган барча нефть маҳсулотлари уларнинг миқдори бўйича ҳисобга олиниши лозим.


73. Нефть маҳсулотларини ҳисобга олиш Ўлчов воситалари давлат реестрига киритилган ва қиёслаш сертификатига эга бўлган, белгиланган тартибда қўлланишга рухсат берилган ўлчов асбоб-ускуналари ва воситалари билан уларнинг миқдорини ўлчаш йўли билан амалга оширилади.


74. Қиёслашдан ёки давлат метрология аттестациясидан ўтмаган ўлчов воситаларидан фойдаланиш тақиқланади.


75. ГОСТ 8.587-2006 "Нефть ва нефть маҳсулотлари массаси. Ўлчовларни бажариш методикаларига умумий талаблар"да белгиланган нефть маҳсулотлари миқдорини ўлчаш методлари қонуний жиҳатдан бир хил ҳисобланади ва методларни амалга оширишнинг техник имкониятларини ҳисобга олган ҳолда технологик операцияларга мувофиқ равишда уларнинг аниқлигини баҳолаш асосида танлаб олинади.


76. Нефть маҳсулотларини қабул қилиш, сақлаш, беришда, шунингдек хатловдан ўтказишда уларни ҳисобга олиш амалдаги бухгалтерия ҳисоби бўйича миллий стандартларга мувофиқ амалга оширилади.



2-§. Нефть маҳсулотлари сифатини назорат қилиш


77. Нефть маҳсулотлари сифатини назорат қилиш транспорт воситасига беришда, сақлашда, шу жумладан, узоқ муддат сақлашда ва уларни қабул қилишда амалга оширилади.


78. Нефть маҳсулотлари сифатини назорат қилиш амалдаги норматив ҳужжатларга ҳамда стандартларда ва идоравий техник нормалар ва қоидаларда кўрсатилган ҳажмларга мувофиқ олинган намуналар бўйича амалга оширилади.


79. Нефть маҳсулотлари сифатини назорат қилиш қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда аккредитация қилинган ва аттестациядан ўтган лабораторияларда амалга оширилади.

Арбитраж намуналар бўйича нефть маҳсулотлари сифатини назорат қилиш манфаатдор томонларнинг келишуви бўйича танлаб олинган мустақил лабораторияда амалга оширилади.


80. Нефть маҳсулотларидан намуналар олиш, сифат тавсифини таҳлил қилиш бўйича барча операциялар тегишли далолатномаларда, шакллари идоравий техник нормалар ва қоидаларда белгиланган рўйхатга олиш дафтарларида акс эттирилади.


81. Сифати бўйича улар учун стандартлар талабларига мувофиқ бўлмаган нефть маҳсулотларини сотиш ва улардан фойдаланиш тақиқланади.



3-§. Нефть маҳсулотлари сифатини тиклаш


82. Аралаштириш, узоқ муддат сақлаш жараёнида нобуд бўлган ёки сифати бузилган нефть маҳсулотлари нефть маҳсулотини таҳлил этиш натижаларига кўра лаборатория тавсияномалари асосида сифати мос келмаганлиги аниқланган корхона раҳбари қарорига кўра тикланиши мумкин.


83. Нефть маҳсулоти сифатини тиклаш унинг талаб қилинган кўрсаткичлари бўйича захирасига эга бўлган шундай маркали нефть маҳсулоти билан аралаштириш йўли билан амалга оширилади.


84. Нефть маҳсулоти сифатини тиклаш мумкин бўлган кўрсаткичлар рўйхати идоравий техник нормалар ва қоидаларда белгиланади.


85. Авиация техникаларида қўлланиладиган нефть маҳсулотлари сифатини тиклаш қоидалари авиация техникасидан фойдаланадиган идоралар ва ташкилотларнинг тегишли ҳужжатлари билан белгиланади.



V БОБ. ИШЛАТИЛГАН НЕФТЬ

МАҲСУЛОТЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ


1-§. Ишлатилган нефть маҳсулотларини

тўплаш, сақлаш ва ҳисобга олиш


86. Ишлатилган барча нефть маҳсулотлари тўпланиши, сақланиши ва ҳисобга олиниши керак.


87. Фаолияти натижасида ишлатилган нефть маҳсулотлари ҳосил бўладиган корхоналар ишлатилган нефть маҳсулотларини тўплаш, сақлаш ва ташишни тартибга соладиган амалдаги норматив ҳужжатлар талаблари бажарилишини таъминлаши шарт.


88. Ишлатилган нефть маҳсулотларини тўплаш ГОСТ 21046-86 "Ишлатилган нефть маҳсулотлари. Умумий техник шартлар"да ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг 2012 йил 4 сентябрдаги 258-сон қарори билан тасдиқланган Ишлатилган техник мойларни топшириш, тўплаш, улар учун ҳисоб-китоб қилиш, уларни сақлаш ва ташиш тартиби тўғрисидаги низомда белгиланган гуруҳлар бўйича амалга оширилади.


89. Транспорт воситалари ва технологик асбоб-ускуналардан ишлатилган нефть маҳсулотларини тўкиш махсус қурилмалар ва/ёки уларнинг тўкилишига йўл қўймайдиган мосламалар ёрдамида амалга оширилади.


90. Ишлатилган суюқ нефть маҳсулотларини тўплаш тасодифий тўкилган нефть маҳсулотини тўплаш учун махсус металл тагликка ўрнатилган герметик сиғимларда амалга оширилади.


91. Ишлатилган қаттиқ нефть маҳсулотларини тўплаш қопқоғи маҳкам ёпиладиган махсус пластик ва металл герметик сиғимлар (бочкалар, яшиклар ва бошқалар) жойлаштириладиган полимер плёнкадан тайёрланган, тўғри тушадиган қуёш нуридан, ҳар қандай қизитиш таркибий қисмлари ва иситиш приборларидан узоқда жойлаштирилган пишиқ герметик қопларда амалга оширилади.


92. Ишлатилган ҳаво, ёқилғи, мой фильтрларини тўплаш фақат ишлатилган суюқ нефть маҳсулотлари қолдиқлари олдиндан йўқ қилингандан кейин амалга оширилади.


93. Ишлатилган нефть маҳсулотининг ҳар бир тури алоҳида сиғимда йиғилиши, унда ишлатилган нефть маҳсулотининг номи ва гуруҳи (бўёқ билан ёки стикер тарзида) ёзиб қўйилиши керак.


94. Ишлатилган нефть маҳсулотлари ёнғин хавфсизлиги талабларига риоя қилинишини таъминлайдиган, уларнинг тўкилиш ва оқиб кетиш имкониятларини чеклайдиган шартларга риоя қилинган ҳолда, шунингдек юклаш-тушириш ишларини амалга оширишда юк кўтариш механизмларини қўллаш имкони бўлган, махсус ажратилган майдончалардаги ёпиқ сиғимларда сақланиши керак.


95. Корхона ҳудудида ишлатилган нефть маҳсулотларининг тўпланиш жойи ва сақлаш участкалари чегаралари, шунингдек ишлатилган нефть маҳсулотларини тўплаш, сақлаш ва ҳисобга олиш учун масъул мансабдор шахс корхона раҳбари буйруғи билан белгиланади.


96. Ишлатилган нефть маҳсулотларидан такрор фойдаланиш ёки уларни ихтисослаштирилган шохобчаларга топширишдан олдин белгиланган тартибда аттестациядан ўтган ва аккредитация қилинган лабораторияларда физикавий-кимёвий хоссаларини таҳлил қилиш йўли билан уларнинг сифати назоратдан ўтказилиши керак. Таҳлиллар натижаси кейинчалик фойдаланиш учун нефть маҳсулотини муайян яроқлилик тоифасига киритиш мақсадида сифати тўғрисидаги ҳужжат билан расмийлаштирилиши лозим.


97. Корхоналарда ишлатилган нефть маҳсулотларини миқдори (массаси ва ҳажми) бўйича ҳисобга олиш бухгалтерия томонидан уларни тўплаш, сақлаш ва ҳисобга олиш учун жавобгар бўлган шахс тақдим қилган маълумотлар асосида моддий бойликларни ҳисобга олиш ҳужжатларида амалга оширилади.



2-§. Ишлатилган нефть маҳсулотларини

топшириш ва қабул қилиш


98. Ишлатилган нефть маҳсулотлари ихтисослаштирилган шохобчаларга топширилиши керак.


99. Ихтисослаштирилган тўплаш, сақлаш ёки қайта ишлаш шохобчаларига юбориладиган ишлатилган нефть маҳсулотларининг ҳар бир партияси белгиланган тартибда расмийлаштирилган миқдори ва сифати тўғрисидаги ҳужжатлар билан бирга юборилади.


100. Ихтисослаштирилган тўплаш, сақлаш ёки қайта ишлаш шохобчаларига ишлатилган нефть маҳсулотларини топшириш-қабул қилиш шартлари ишлатилган нефть маҳсулотларини етказиб берувчи корхоналар ва ихтисослаштирилган тўплаш, сақлаш ёки қайта ишлаш шохобчалари ўртасида тузиладиган шартнома билан белгиланади.


101. Ихтисослаштирилган тўплаш, сақлаш ёки қайта ишлаш шохобчаларига келиб тушган ишлатилган нефть маҳсулотлари белгиланган тартибда расмийлаштирилган ишлатилган нефть маҳсулотларини қабул қилишни ҳисобга олиш дафтарида рўйхатдан ўтказилади.



3-§. Ишлатилган нефть маҳсулотларини ихтисослаштирилган

тўплаш, сақлаш ёки қайта ишлаш шохобчаларига

қўйиладиган талаблар


102. Корхоналар ёки ишлаб чиқаришлардан ташқарида, улар оладиган ишлатилган нефть маҳсулотларидан фойдаланиш билан боғлиқ фаолиятни амалга оширадиган ихтисослаштирилган шохобчалар қуйидагиларга мажбур:

қайта ишлаш ва фойдаланиш учун ишлатилган нефть маҳсулотларини уларнинг яроқлилигини тоифалар бўйича қабул қилиш, таҳлил қилиш ва турларга ажратишни шартномага мувофиқ амалга ошириш;

давлат экология экспертизасининг ижобий хулосасига эга бўлган лойиҳаларга мувофиқ қурилиши (реконструкция қилиниши) амалга оширилган қурилмаларда ишлатилган нефть маҳсулотларини қайта ишлаш ёки йўқ қилиш;

йўқ қилиниши лозим бўлган таркибида ўта токсик компонентлар (яримхлорланган бифениллар, яримхлорланган терфениллар ва шунга ўхшашлар) мавжуд бўлган ишлатилган нефть маҳсулотларини қайта ишлашга ва улардан фойдаланишга йўл қўймаслик;

жараёнларнинг экологиялигини ошириш ва қўшимча хом ашё манбаи сифатида ишлатилган нефть маҳсулотларини хўжаликда ишлатишга максимал жалб қилиш мақсадида қайта ишлаш технологиясини такомиллаштириш.



4-§. Ишлатилган нефть маҳсулотларини жойлаш, маркалаш, ташиш


103. Ишлатилган нефть маҳсулотлари II класс ёнғин хавфсизлиги ёнилғи-мойлаш материалларига мансуб бўлади ҳамда ҳар бир транспорт воситаси учун белгиланган амалдаги хавфли юкларни ташиш қоидаларига ва ёнғин хавфсизлиги талабларига мувофиқ ташилиши лозим.


104. Ишлатилган нефть маҳсулотларини жойлаш ва маркалаш амалдаги норматив ҳужжатлар талабларига мувофиқ амалга оширилиши лозим. Идишда ёки ёрлиғида қуйидаги мазмундаги ёзув бўлиши керак:

ишлатилган нефть маҳсулоти гуруҳининг номи;

етказиб берувчи корхонанинг номи;

"Ёнғиндан хавфли" огоҳлантирувчи ёзуви.


105. Ишлатилган нефть маҳсулотларини ташиш уларнинг норматив ҳужжатлар билан белгиланган гуруҳлари бўйича алоҳида амалга оширилиши лозим.


106. Ишлатилган нефть маҳсулотларининг ҳар бир партияси уларнинг миқдори ва сифатини тасдиқлайдиган илова қилинган ҳужжатлари мавжуд бўлганда ташилади.


107. Транспорт воситасига ишлатилган нефть маҳсулотларини юклаш вақтидан тушириш вақтигача уларнинг хавфсиз олиб юрилиши учун жавобгарлик ушбу транспорт воситаси тегишли бўлган транспорт корхонасига юкланади.



VI БОБ. ХАВФСИЗЛИК ВА АТРОФ-МУҲИТНИ

МУҲОФАЗА ҚИЛИШ ТАЛАБЛАРИ


1-§. Нефть маҳсулотларини қабул қилиш,

бериш, сақлаш ва ташишда хавфсизлик


108. Темир йўл цистерналарида нефть маҳсулотларини қабул қилиш ва беришда хавфсизлик қуйидагича таъминланади:

автоматлаштирилган шарнирли бириктирилган шлангсиз тизим ёки қуйишнинг автоматик чеклагичлари бўлган телескопик қурилмалар билан жиҳозланган махсус асбоб-ускуналар билан таъминланган тўкиш-қуйиш қурилмаларини, шунингдек механизация воситаларини қўллаш;

регенерация қурилмасидаги буғларни газ йиғиш тизимига чиқариб юборган ҳолда нефть маҳсулотлари қуйишни герметизация қилиш;

битта ва айнан ўша қуйиш қурилмаси орқали қуйиладиган нефть маҳсулотларининг аралашиб кетишига йўл қўймаслик;

тўкишнинг юқоридаги ҳамда пастки герметикланган қурилмалари билан тўкиш-қуйиш эстакадаларини (босимнинг кичик қисми билан юқори қовушқоқли нефть маҳсулотларидан ташқари) жиҳозлаш;

кейинчалик тиндириш ва қабул қилиш резервуарларидан бўш (товар остидаги) сувларни чиқариб юбориш учун қабул қилиш резервуарларига пастки ёки юқориги тўкиш қурилмалари орқали авиация ёқилғисини ва бошқа очиқ рангли нефть маҳсулотларини тўкиш;

дренаж тизимига ифлосланган ва тўкилган нефть маҳсулотларини чиқариб юбориш қурилмалари билан жиҳозланган қуйиш ва тўкиш зоналарини қаттиқ бетон билан қоплаш;

асосан қуйишнинг автоматик тарзда тез ҳаракатланадиган бекитиб қўювчи (нефть маҳсулотининг белгиланган ҳажмига, цистернани тўлдириш чекланган сатҳига етганда) тизимлари ва қувурлардаги тез ҳаракатланувчи беркитиш қурилмаларини ўрнатиш;

нефть маҳсулотини бериш линиясида беркитиш-бошқариш арматураси воситаси орқали нефть маҳсулоти сарфини тартибга солиш йўли билан хавфсиз чегараларгача қуйишнинг максимал тезлигини чеклаш;

портлаш хавфи бўлган аралашмалар ҳосил бўлишига йўл қўймаслик учун инерт газ ёки буғни тўкиш ва қуйиш қувурлари ва коллекторлари тизимига олиб бориш;

ишлаб чиқариш ишларини кеча-кундуз амалга оширишни таъминлайдиган ҳолда (заруриятга кўра портлашга хавфсиз бўлганда) ёритиш.


109. Автомобиль тўкиш-қуйиш станцияларида нефть маҳсулотларини қабул қилиш ва беришда хавфсизлик қуйидагича таъминланади:

нефть маҳсулотлари гуруҳлари бўйича автомобиль цистерналарининг қуйиш майдончасини бирлаштирган ва ёнмайдиган материаллардан ишланган бостирма остида уларни жойлаштириш;

қуйиш учун насосларни қуйиш қурилмаларидан алоҳида жойлаштириш;

тўкиш-қуйиш қурилмалари механизмларининг ихтиёрий ҳаракатланишига йўл қўймаслик;

тўкиш-қуйиш қурилмаларини буғ чиқариш қурилмалари билан таъминлаш;

белгиланган мўлжалга етганда автоматик тарзда қуйишни тўхтатиш имконини берадиган қуйиш сатҳини автоматик равишда чеклайдиган чеклагичларни қўллаш.


110. Тўкиш-қуйиш эстакадалари алоҳида турадиган яшин қабул қилиш жойини ташкил этиш йўли билан яшиннинг тўғридан-тўғри уришидан ва электромагнит индукциясидан ҳимоя қилинади.


111. Нефть маҳсулотлари билан тўкиш-қуйиш технологик операцияларини бажаришда статик электр зарядлари тўпланиши ҳамда хавфли разрядларнинг вужудга келиши имкониятининг олдини олиш учун цистерналар, қувурлар, қуйиш қурилмаларининг ерга сим билан уланиши, шунингдек қуйишнинг дастлабки ва якуний босқичларида қуйиш тезлигини чеклаш назарда тутилади.


112. Темир йўл тўкиш-қуйиш эстакадаларида, автомобиль станцияларида ва тўкиш-қуйиш шохобчаларида нефть маҳсулотлари тўйинган буғларининг портлашдан олдин концентрацияси сигнализаторлари ўрнатилади.


113. Қотиб қолган ва юқори қовушқоқ даражада бўлган нефть маҳсулотларини қиздириш нефть маҳсулотини циркуляция усули билан, қиздирилган буғ ёки портлашдан хавфсиз бўлган материаллардан тайёрланган электр иситгичлар ёрдамида амалга оширилади.


114. Электр иситгичлар қўлланилганда қиздириладиган нефть маҳсулоти билан туташ бўлган юзасидаги ҳарорат 90° C га етганда электр энергияси узатишни тўхтатадиган қурилма назарда тутилади.


115. Нефть маҳсулотларини ташишда хавфсизликни таъминлаш ишлаб чиқувчилар томонидан белгиланадиган ҳимояловчи чораларга риоя қилган ҳолда нефть маҳсулотларининг муайян турлари бўйича қуйидагиларни ҳисобга олган ҳолда амалга оширилади:

ташилаётган нефть маҳсулотларининг ҳарорати ва босимига қўйиладиган талаблар;

нефть маҳсулотларини ташиш учун мўлжалланган идишга қўйиладиган талаблар;

битта сиғим ёки идишдаги ташилаётган нефть маҳсулотларининг умумий массаси нормалари;

портлаш хавфи ва ёнғин хавфи бўйича махсус чора-тадбирлар;

атроф-муҳит ҳароратига боғлиқ равишда нефть маҳсулотлари ҳажмининг кенгайиши оқибатида улар ҳажмининг кўпайиши имкониятини ҳисобга олган ҳолда темир йўл ва автомобиль цистерналарини нефть маҳсулотлари билан тўлдириш;

нефть маҳсулотларини ташиш учун мўлжалланган идишлардан хавфсиз такрорий фойдаланиш ёки уларни йўқ қилиш чоралари;

авария ҳолатлари, аварияларнинг олдини олиш ва уларнинг оқибатларини бартараф этиш.


116. Нефть маҳсулотларини бериш, қабул қилиш, сақлаш, жойлаш ва ташиш, намуналар олиш, резервуарларни тозалаш билан боғлиқ барча операцияларни бажаришда ҳар бир корхонада амалда бўлган ва ишлаб чиқариш хусусиятини ҳисобга олувчи техника хавфсизлиги, ишлаб чиқариш санитарияси ҳамда ёнғин хавфсизлиги йўриқнома ва қоидаларига, хавфли юкларни ташиш қоидаларига риоя қилинади.


117. Нефть маҳсулотлари билан ишлашда норматив ҳужжатлар билан белгиланган индивидуал ҳимоя воситаларини қўллаш зарур.


118. Нефть маҳсулотларидан фойдаланиш асбоб-ускуналаридан техник фойдаланиш ҳамда ишларни хавфсиз олиб бориш талабларига риоя этилишини назорат қилиш қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда Ўзбекистон Республикаси Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси томонидан амалга оширилади.

119. Нефть маҳсулотларини сотиш ва улардан фойдаланишда ёнғин хавфсизлиги талабларига риоя этилишини назорат қилиш қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Ёнғин хавфсизлиги бош бошқармаси томонидан амалга оширилади.



2-§. Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш


120. Нефть маҳсулотларидан фойдаланиш уларнинг атроф-муҳитга таъсир қилиш хавфига йўл қўймаслиги керак.


121. Нефть маҳсулотларини ишлаб чиқариш, сақлаш, тўкиш-қуйиш операциялари, ташишда технологик асбоб-ускуналар, гидравлик тизимларнинг (резервуарлар, қувурлар, шланглар, колонкалар ва шу кабиларнинг) герметиклиги таъминланади.


122. Нефть маҳсулотларидан фойдаланишда атроф-муҳитни муҳофаза қилишни таъминлаш қуйидагилардан иборат бўлади:

қонун ҳужжатларига, амалдаги норматив ҳужжатларга, нормалар ва қоидаларга риоя қилиш;

атмосфера ҳавоси, сув объектлари ва тупроқнинг углеводородлар билан ифлосланиш даражасини назорат қилиш;

таркибида нефть маҳсулотлари бўлган чиқиндиларнинг утилизация қилинишини ва ўз вақтида йўқотилишини назорат қилиш;

буғланиш ҳисобига нефть маҳсулотлари нобуд бўлишини қисқартириш тадбирларини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш.


123. Таркибида нефть маҳсулотлари бўлган чиқиндиларнинг атроф-муҳитни ифлослантиришининг олдини олиш мақсадида қуйидагиларга йўл қўйилмайди:

ишлатилган нефть маҳсулотларини ушбу мақсадлар учун мўлжалланмаган сув, хўжалик-маиший, ёмғир сувлари ва саноат канализациялари объектларига тўкиш;

ишлатилган нефть маҳсулотларини маиший ва саноат чиқиндилари полигонларида, шунингдек уларни сақлаш (кўмиш) учун мўлжалланмаган жойларда жойлаштириш;

белгиланган тартибда йўқ қилиниши лозим бўлган, таркибида токсик моддалар бўлган ишлатилган нефть маҳсулотлари ҳамда келиб чиқиши нефтдан бўлмаган маҳсулотлардан такрорий фойдаланиш.


124. Нефть маҳсулотларидан фойдаланиш натижасида атмосфера, тупроқ, сув ҳавзаларининг ифлосланишини назорат қилишни қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси амалга оширади.


VII БОБ. НЕФТНИ ҚАЙТА ИШЛАШ МАҲСУЛОТЛАРИДАН

ФОЙДАЛАНИШ ҚОИДАЛАРИНИ БУЗГАНЛИК

УЧУН ЖАВОБГАРЛИК


125. Нефть маҳсулотларининг етказиб берувчилари, истеъмолчилари, ташувчилари ва нефть маҳсулотларидан фойдаланувчи бошқа ташкилотлар, корхоналар ушбу Қоидаларни бузганликлари учун қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавоб берадилар.






Қоидаларга

ИЛОВА



Нефтни қайта ишлаш маҳсулотларининг

етказиб берувчилари ва истеъмолчилари

ўртасидаги ўзаро муносабатлар

СХЕМАСИ

Босқичлар

Субъектлар


Тадбирлар


Бажариш муддатлари






1-босқич

"Ўзнефтмаҳсулот" АК, "Ўзбекнефтгаз" МХК, Иқтисодиёт вазирлиги, Молия вазирлиги


    

1.1. Келгуси йил учун ресурслар ва нефть маҳсулотларини тақсимлаш моддий балансларини ишлаб чиқиш.



Вазирлар Маҳкамасининг фармойиши билан тасдиқланган жадвалга асосан.



Вазирлар Маҳкамаси


     

1.2. Келгуси йил учун ресурслар ва нефть маҳсулотларини тақсимлаш моддий балансларини белгиланган тартибда тасдиқлаш.













2-босқич

   

Вазирлар Маҳкамаси, Иқтисодиёт вазирлиги, "Ўзбекнефтгаз" МХК, "Ўзнефтмаҳсулот" АК

   


Истеъмолчилар (вазирликлар, идоралар)га моддий балансга мувофиқ нефть маҳсулотларини етказиб бериш ва сотиш ҳажмларини етказиш.


Ресурслар ва нефть маҳсулотларини тақсимлаш моддий баланслари тасдиқлангандан кейин бир ҳафта муддатда.













3-босқич

Истеъмолчи, етказиб берувчи


      

1. Лимитга кўра ва тўғридан-тўғри шартномалар бўйича нефть маҳсулотлари истеъмолчилари етказиб берувчига тасдиқланган ҳажмларга мувофиқ вилоятлар (нефть базалари) бўйича ҳар чораклик буюртманома берадилар.

2. Етказиб берувчи бошқа истеъмолчилар учун тасдиқланган ҳажмларга мувофиқ нефть маҳсулотларини биржа савдоларига қўяди.

       


Ресурслар ва нефть маҳсулотларини тақсимлаш моддий баланслари тасдиқлангандан кейин икки ҳафта муддатда.

Ҳар ой учун тасдиқланган ҳажмларга мувофиқ.













4-босқич

Етказиб берувчи, истеъмолчи


       

1. Лимитга кўра ва тўғридан-тўғри шартномалар бўйича нефть маҳсулотлари истеъмолчилари етказиб бериш ҳажмларини, муддатларини, қийматини ва шартларини кўрсатган ҳолда етказиб бериш ёки олди-сотди шартномалари тузадилар.

2. Бошқа истеъмолчилар биржа савдолари якунларига кўра биржа, харидор брокери ва етказиб берувчи брокери иштирокида нефть маҳсулотининг аниқ тури учун шартнома тузадилар.

      


Ресурслар ва нефть маҳсулотларини тақсимлаш моддий баланслари тасдиқлангандан кейин ўн кун муддатда.

Белгиланган тартибда бир ҳафта муддатда.













5-босқич

Етказиб берувчи


      

Нефть маҳсулотларининг маркаси, массаси, қиймати ва сифат тавсифлари кўрсатилган тегишли ҳужжатларни расмийлаштирган ҳолда етказиб бериш шартномасига кўра нефть маҳсулотларини беради.

     


Шартнома шартларига мувофиқ.













6-босқич

Истеъмолчи


      

Нефть маҳсулотларини уларнинг миқдорини ва сифатини текширган ҳолда қабул қилади.

     


Шартнома шартларига мувофиқ.



7-босқич

Истеъмолчи


     

Нефть маҳсулотларидан тегишли мақсадда фойдаланади.

   


     

Нефтни қайта ишлаш маҳсулотларидан фойдаланиш қоидаларига ва нефть маҳсулотларини етказиб бериш шартномасига мувофиқ.

     








"Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами",

2014 йил 30 июнь, 26-сон, 313-модда


"Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг қарорлари тўплами",

2014 йил, 6-сон, 64-модда































Время: 0.1384
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск