Внимание!

Документ утратил силу.
Смотрите подробности в начале документа.


ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Суд хокимияти. Одил судлов / Ўз кучини йўқотган ҳужжатлар / Суд экспертизаси. Криминалистика. Экспертлик муассасалари /

Давлат суд-экспертиза муассасаси ёки бошқа корхона, муассаса, ташкилот томонидан суд экспертизасини ўтказиш тартиби тўғрисида Намунавий низом (ЎзР ВМ 05.01.2011 й. 5-сон қарорига илова)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

Вазирлар Маҳкамасининг

2011 йил 5 январдаги

5-сон қарорига

ИЛОВА


Давлат суд-экспертиза муассасаси ёки бошқа

корхона, муассаса, ташкилот томонидан суд

экспертизасини ўтказиш тартиби тўғрисида

НАМУНАВИЙ НИЗОМ


I. УМУМИЙ МАСАЛАЛАР


1. Мазкур Намунавий низом "Суд экспертизаси тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 32-моддасига мувофиқ давлат суд-экспертиза муассасаси ёки бошқа корхона, муассаса, ташкилот (кейинги ўринларда экспертиза муассасаси деб аталади) томонидан суд экспертизаларини (кейинги ўринларда экспертиза деб аталади) ўтказиш тартиби ва шартларини белгилайди.


2. Экспертиза муассасасида экспертизалар терговга қадар текширувни амалга оширувчи органнинг мансабдор шахси, суриштирувчи, терговчи, прокурор ёки судьянинг қарори асосида, фуқаролик, иқтисодий ва жиноят ишлари (шу жумладан терговга қадар текширув материаллари), маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларга доир суд ажрими бўйича ўтказилади.

3. Экспертизалар давлат суд эксперти, бошқа ташкилот ходими ёки бошқа жисмоний шахс (кейинги ўринларда эксперт деб аталади) томонидан ўтказилади.

Экспертизани тайинлаган орган (шахс) билан келишмасдан бошқа шахсларни экспертизаларни ўтказиш учун жалб қилишга йўл қўйилмайди.

Экспертизаларни ўтказишда экспертнинг ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва жавобгарлиги қонун ҳужжатларида белгиланади.


4. Жиноий жавобгарликка олиб келмайдиган тарзда экспертиза ўтказиш тартибини бузганлиги ва эксперт вазифаларига виждонан муносабатда бўлмаганлиги учун эксперт қонун ҳужжатларига мувофиқ жавобгарликка тортилади.


5. Экспертиза муассасаси раҳбарининг ваколатлари қонун ҳужжатларида белгиланади.


6. Экспертизаларни ўтказиш муддатлари экспертизаларнинг мураккаблиги ва хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда 30 кун доирасида белгиланади.

Экспертизани ўтказишни 30 кун мобайнида бажариш мумкин бўлмаган тақдирда экспертиза муассасаси раҳбари муддат ўтишидан 3 кун олдин асосланган хулоса тузади ва бу тўғрида экспертизани тайинлаган орган (шахс)га ёзма равишда хабар қилади ҳамда улар билан келишган ҳолда қўшимча муддатни белгилайди.


7. Экспертизани ўтказиш муддатлари материаллар экспертиза муассасасига тушган кундан кейинги кундан бошлаб ҳисобланади ва улар экспертиза муассасаси раҳбари томонидан экспертизани тайинлаган орган (шахс)га юборилган кунда тугайди.

Экспертизани ўтказиш муддатлари қуйидаги даврларга тўхтатиб турилади:

экспертнинг экспертизага тақдим этилган материаллардаги нуқсонларни бартараф этиш тўғрисидаги илтимосномасини қондириш ёки илтимосномани қондиришнинг рад этилиши тўғрисида жавоб олиш;

экспертизани ўтказишни 30 кунгача бўлган муддатда бажариш мумкин бўлмаган тақдирда уни ўтказиш муддатларини келишиб олиш;

экспертнинг бошқа экспертизани бажариши муносабати билан хизмат сафарида бўлиши, уни бажаришни бошқа экспертга топшириш мумкин бўлмаган тақдирда;

экспертнинг вақтинчалик меҳнатга лаёқатсизлиги, экспертизани бажаришни бошқа экспертга топшириш мумкин бўлмаган тақдирда.

Қонун ҳужжатларида ва ушбу Намунавий низомда назарда тутилмаган асослар бўйича экспертиза ўтказиш муддатларини тўхтатиб туришга йўл қўйилмайди.


8. Давлат суд-экспертиза муассасасида фуқаролик ва хўжалик ишлари (қонун ҳужжатларида назарда тутилган ҳолатлардан ташқари) бўйича экспертизалар ўтказиш билан боғлиқ харажатларни амалга ошириш иш бўйича томонларга юкланади ва экспертизани ўтказиш бошлангунгача тўланади.

Ушбу банднинг биринчи хатбошида назарда тутилган харажатларга ҳақ тўлаш миқдори давлат суд-экспертиза муассасаси ўзи тасарруфида бўлган тегишли давлат органи томонидан Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги билан келишган ҳолда тасдиқланадиган тарифлар бўйича белгиланади.

Экспертизани ўтказиш бўйича харажатлар тўланмаганлиги материалларни экспертиза ўтказмасдан қайтариш учун асос ҳисобланади.


9. Экспертиза муассасасида экспертизаларни ўтказиш хизмат кўрсатиладиган минтақаларга мувофиқ ташкил этилади, минтақалар улар тасарруфида бўлган давлат тегишли органи томонидан белгиланади. Экспертизани тайинлаган орган (шахс)лар ва хизмат кўрсатиладиган минтақа ташқарисида жойлашган экспертиза муассасаси учун экспертиза, истисно тариқасида, кўрсатиб ўтилган муассаса томонидан қонун ҳужжатларига мувофиқ ўтказилиши мумкин.



II. ЭКСПЕРТИЗА ЎТКАЗИШ УЧУН ЮБОРИЛАДИГАН

МАТЕРИАЛЛАРНИ РАСМИЙЛАШТИРИШ


10. Экспертиза фақат уни тайинлаган орган (шахс) томонидан, процессуал қонунга, ушбу Намунавий низомга, шунингдек суд экспертизаларининг алоҳида турларини ўтказиш тўғрисидаги йўриқномаларга мувофиқ расмийлаштирилган материаллар тақдим этилган тақдирдагина ўтказилади.


11. Экспертизага экспертизани тайинлаш тўғрисидаги қарор (ажрим), текшириш объектлари ва иш материаллари, шунингдек текширишларни ўтказиш ва хулоса бериш учун суд экспертига зарур бўлган экспертиза предметига тааллуқли маълумотларга эга бўлган ҳужжатлар тақдим этилиши керак. Экспертизаларни тайинлаш тўғрисидаги қарорлар (ажримлар)нинг факсимил ва ёруғ сезгир қоғозга кўчирилган нусхаларини тақдим этишга йўл қўйилмайди.


12. Экспертга тақдим этилган текшириш объектлари, таққословчи материаллар, маълумотларнинг ишончлилиги учун экспертизани тайинлаган орган (шахс) жавоб беради.


13. Экспертизани тайинлаш тўғрисидаги битта қарор (ажрим)га кўп миқдордаги объектлар тушган тақдирда экспертиза муассасаси раҳбари бир қатор алоҳида-алоҳида экспертизалар ўтказилишини ташкил этиши мумкин.


14. Экспертизани ўтказиш икки ва ундан кўп экспертиза муассасаларига топширилган тақдирда экспертизаларни тайинлаш тўғрисидаги қарор (ажрим)да мазкур экспертизанинг қандай мутахассисликларга эга бўлган экспертлар томонидан ўтказилиши кераклиги, экспертлар комиссияси фаолиятини ташкил этишнинг қайси экспертиза муассасасига юкланаётганлиги ҳамда текшириладиган объектлар ва бошқа материаллар қайси экспертиза муассасасига юборилганлиги кўрсатилади.

Экспертизани тайинлаш тўғрисидаги қарор (ажрим) ҳар бир экспертиза муассасасига юборилади.


15. Қўшимча ёки такрорий экспертиза тайинланган тақдирда экспертиза муассасасига хулоса ёки олдинги ўтказилган экспертиза хулосасини бериш мумкин эмаслиги тўғрисидаги далолатнома барча иловалар (фотожадваллар, экспериментал материаллар ва шу кабилар) билан бирга тақдим этилади.

Қўшимча ёки такрорий экспертиза тайинлаш тўғрисидаги қарор (ажрим)да уни тайинлашнинг сабаблари ва асослари албатта кўрсатилади.


16. Экспертизага юборилаётган, уни ўтказиш имконини бермайдиган материалларни расмийлаштириш қоидаларига риоя этилмаган тақдирда экспертиза муассасаси раҳбари бу тўғрида экспертизани тайинлаган орган (шахс)га дарҳол хабар қилади.

Экспертизани тайинлаган орган (шахс) камчиликларни бартараф этиш учун зарур чора-тадбирларни кўрмаса экспертиза муассасаси раҳбари 30 кун ўтгач унга материалларни экспертиза ўтказмасдан қайтаради.

Расмийлаштиришнинг процессуал тартиби бузилган ҳолда такрорий, шунингдек комиссион ёки комплекс экспертиза ўтказишга тушган материаллар экспертизани тайинлаган орган (шахс)га уч кун муддатда қайтарилади.


17. Агар тайинланган экспертизани экспертиза муассасасида ўтказиш назарда тутилмаган бўлса ёки экспертиза муассасаси тегишли мутахассисларга ёки асбоб-ускуналарга эга бўлмаса, экспертиза муассасаси раҳбари экспертизага тақдим этилган материалларни уч кун муддатда, экспертизаларни тайинлаш тўғрисидаги қарор (ажрим)нинг бажарилмаганлиги сабабларини кўрсатган ҳолда экспертизани тайинлаган орган (шахс)га қайтаради.


18. Экспертизага наркотик воситалар, уларнинг аналоглари, психотроп моддалар, қимматбаҳо металлар ва тошлар, шунингдек улардан тайёрланган буюмлар, қурол ва унинг ўқ-дорилари, пул белгилари ва юқори қимматга ёки аҳамиятга эга бўлган бошқа объектлар тақдим этилган тақдирда эксперт ушбу материалларни экспертизага етказиб берган шахс ҳамда экспертиза муассасаси раҳбарларидан бирининг иштирокида идишни очиши, тарозида тортиб кўриши, тақдим этилган объектларни қайта санаб чиқиши, шунингдек тақдим этилган тартиб рақамли ва бошқа объектларнинг экспертизани тайинлаш тўғрисидаги қарор (ажрим) матнига мувофиқлигига ишонч ҳосил қилиши шарт. Уларнинг натижалари бўйича далолатнома тузилади, у экспертиза объектларини текширишда иштирок этган шахслар томонидан имзоланади.


III. ЭКСПЕРТИЗАНИ ЎТКАЗИШ ВА УНИНГ

НАТИЖАЛАРИНИ РАСМИЙЛАШТИРИШ


19. Эксперт экспертизани ўтказишга экспертиза муассасаси раҳбарининг ёзма топшириқномаси экспертизани тайинлаш тўғрисидаги қарор (ажрим) ва экспертизага тушган барча материаллар билан бирга олинган вақтдан бошлаб киришади.

Экспертизага тақдим этилган материалларни расмийлаштириш тартибининг бузилганлиги аниқланган тақдирда эксперт бу тўғрида экспертиза муассасаси раҳбарини хабардор қилади, раҳбар ушбу Намунавий низомнинг 16-бандида назарда тутилган чора-тадбирларни кўради.


20. Тақдим этилган материаллар тўлиқ бўлмаган тақдирда бу ҳақда эксперт экспертиза муассасаси раҳбари орқали экспертизани тайинлаган орган (шахс)га қўшимча материаллар тақдим этиш тўғрисида ёзма равишда маълум қилиш ҳуқуқига эга.

Қўшимча материаллар фақат экспертизани тайинлаган орган (шахс) томонидан тақдим этилади.

Қўшимча материаллар 30 кун мобайнида тушмаган тақдирда эксперт текширишни мавжуд материаллар бўйича ўтказади.


21. Эксперт қуйидаги ҳолларда қўйилган масалалар юзасидан хулоса бериш мумкин эмаслиги тўғрисида асосланган далолатнома тузади:

а) агар қўйилган масала экспертнинг махсус билимлари (ваколатлари) доирасидан четга чиқса ёки уни ҳал этиш учун махсус билимлар талаб қилинмаса ёхуд масала ҳуқуқий тусга эга бўлса;

б) тақдим этилган текшириш объектлари ёхуд материаллар уларнинг тўлиқ ёки сифатли эмаслиги туфайли хулоса бериш учун яроқсиз бўлса ва тўлдирилиши мумкин бўлмаса;

в) агар илм-фан ва экспертиза амалиётининг ҳолати қўйилган масалаларга жавоб бериш имконини бермаса;

г) текширишларни ўтказиш ва хулосалар бериш учун зарур шарт-шароитлар, услубий воситалар ва асбоб-ускуналар мавжуд бўлмаса.

Хулоса беришнинг имкони йўқлиги тўғрисидаги далолатнома ушбу Намунавий низомнинг 38-бандига мувофиқ тузилади.


22. Эксперт ўзига тақдим этилган объектлар ва материалларни текширишни тегишли соҳадаги билимларга амал қилган ҳолда, процессуал қонун талабларига қатъий мувофиқ равишда холисона ва муфассал амалга оширади.

Объектлар (тирик одамдан ташқари) фақат текширишни ўтказиш ва хулоса бериш учун зарур бўлган даражада шикастланган ва сарфланган бўлиши мумкин. Экспертизани ўтказиш текшириш учун тақдим этилган объектнинг шикастланишини (бузилишини) ёки сарфланишини талаб қиладиган ҳолларда бунинг учун экспертизани тайинлаган орган (шахс)нинг ёзма равишдаги розилиги олинган бўлиши керак, тайинланган экспертизанинг хусусиятлари объектнинг шикастланиши (бузилиши)ни ёки сарфланишини назарда тутадиган ҳолатлар бундан мустасно.


23. Кўрикдан ўтказиш талаб қилинадиган текшириш объектларини (экспертиза муассасасига тақдим этилган объектлардан ташқари) экспертизалардан ўтказишда экспертизани тайинлаган орган (шахс) эксперт учун объектга тўсиқсиз киришни ва уни текшириш имконини таъминлайди. Кўрикдан ўтказиш экспертизани тайинлаган орган (шахс) томонидан ташкил этилади, унинг мажбурий иштирокида амалга оширилади ва тегишли протокол билан расмийлаштирилади.


24. Ишда иштирок этадиган шахслар қонун ҳужжатларида назарда тутилган ҳолатларда ва тартибда экспертиза ўтказишда иштирок этиш ҳуқуқига эга. Сабабидан қатъи назар, уларнинг йўқлиги экспертиза ўтказишни тўхтатиб туриш учун асос ҳисобланмайди.


25. Эксперт ўзининг махсус билимларига мувофиқ, ўтказилган текширишлар асосида ўз номидан хулоса беради ва унинг учун жавоб беради.


26. Бир хил мутахассисликка эга бўлган икки ва ундан ортиқ экспертлар (экспертиза комиссияси)га экспертизадан ўтказиш топширилганда комиссияга киритилган экспертларнинг ҳар бири текширишни тўлиқ ҳажмда амалга оширади. Экспертлар комиссияси текширишда қатнашган экспертдан ҳар бири унга рози бўлган тақдирда умумий хулоса беради. Шунингдек, комиссияда иштирок этган экспертлар фикрининг бир қисмини акс эттирувчи ягона хулоса берилиши ҳам мумкин. Келишмовчилик бўлган тақдирда ҳар бир эксперт келишмовчиликка сабаб бўлган барча ёки айрим масалалар бўйича алоҳида хулоса тузади.


27. Экспертизани ўтказиш учун ҳар хил мутахассисликка эга бўлган икки ва ундан ортиқ экспертлар (комплекс экспертиза) тайинланганда ҳар бир эксперт текширишни амалга оширади ва ўз ваколати доирасида хулоса беради. Комплекс экспертиза хулосасида ҳар бир эксперт қандай текширишлар ва қандай ҳажмда ўтказганлиги, шахсан у қандай фактларни аниқлаганлиги ҳамда қандай хулосаларга келганлиги кўрсатилади. Эксперт комплекс экспертиза хулосасининг ўз ваколатига тегишли бўлган қисмини имзолайди.

Олинган натижаларни ва аниқ хулоса (хулосалар)ни шакллантиришни баҳолашда ваколатли бўлган экспертлар умумий хулоса (хулосалар) чиқаради. Агар комиссиянинг якуний хулосаси ёки унинг бир қисми учун асос экспертлардан бири (алоҳида экспертлар) томонидан аниқланган фактлар асос ҳисобланса, у ҳолда бу ҳақда хулосада кўрсатилиши керак. Келишмовчилик ҳолатида экспертларнинг ҳар бири келишмовчиликка сабаб бўлган масалалар бўйича алоҳида хулоса тузади.


28. Агар экспертиза тайинлаш тўғрисидаги қарор (ажрим)да турли хил экспертизалар предметига тааллуқли масалалар мавжуд бўлса, уларнинг ҳар бири бўйича алоҳида хулоса ёки хулоса бериш имконияти йўқлиги тўғрисида далолатнома тузилади.


29. Эксперт хулосаси уч қисмдан: кириш, текшириш ва хулосалар (якунловчи) қисмлардан иборат бўлади.

Эксперт хулосасининг кириш қисмида экспертнинг ҳуқуқлари ва мажбуриятларини унга тушунтириш ва уни билиб туриб нотўғри хулоса берганлиги, иш материалларини ошкор қилганлиги, шунингдек узрли сабабларсиз хулоса беришни рад этганлиги ёки бундан бош тортганлиги учун жиноий жавобгарликка тортилиши тўғрисида тушунтирилганлиги ҳақидаги эксперт тилхати олинганлиги кўрсатилади.


30. Хулосанинг кириш қисмида экспертиза ўтказиш асослари, экспертиза ўтказишни тайинлаган орган (шахс), текширишни ўтказган эксперт (экспертлар), экспертиза ҳал этиши учун қўйилган масалалар, текшириш ўтказиш учун тақдим қилинган материаллар тўғрисидаги маълумотлар, шунингдек экспертизани ўтказиш учун аҳамиятга эга бўлган бошқа маълумотлар кўрсатилади.


31. Эксперт хулосасининг текшириш қисмида эксперт олдига қўйилган ҳар бир масала бўйича текшириш жараёни ва унинг натижалари ёзилади, аниқланган фактлар бўйича илмий тушунтириш берилади.


32. Эксперт хулосалари унинг олдига қўйилган масалаларга жавоб шаклида баён қилинади ва турли талқинларга йўл қўймайдиган аниқ, тушунарли тилда баён қилиниши лозим.

Агар хулосани текшириш қисмида баён қилинган текшириш натижаларининг мукаммал тавсифисиз ва қўйилган масалага тўлиқ жавобсиз шакллантириш мумкин бўлмаса, хулосанинг текшириш қисмига ҳавола қилишга рухсат берилади.


33. Эксперт хулосасида қоидабузарлик сабаблари ва уларни содир этишга имкон берган шароитлар, шунингдек уларни бартараф этишнинг ташкилий-техникавий тавсиялари кўрсатилиши мумкин.


34. Эксперт хулосаси икки нусхада тузилади, текширишни ўтказган эксперт (экспертлар) томонидан имзоланади, унинг (уларнинг) имзоси экспертиза муассасаси муҳри билан тасдиқланади, шундан кейин хулосанинг бир нусхаси экспертиза муассасаси раҳбари томонидан экспертизани тайинлаган орган (шахс)га юборилади, иккинчи нусхаси эса экспертиза муассасасида 5 йил мобайнида сақланади.


35. Агар эксперт хулосасида эксперт текширишлар ва унинг натижаларини тасвирловчи фотожадваллар, диаграммалар, чизмалар ва шу каби иловалар берилса, улар ҳам эксперт (экспертлар) томонидан имзоланади. Эксперт текширишларининг бориши, шароитлари ва натижаларини ҳужжатлаштириш материаллари эксперт хулосаси нусхаси билан бирга экспертиза муассасасида сақланади. Экспертизани тайинлаган орган (шахс)нинг талабига кўра улар йиғмажилдга қўшиб қўйиш учун тақдим этилади.


36. Экспертиза муассасаси раҳбари хулосани кўриб чиқишда нотўғри хулосага олиб келиши мумкин бўлган тўлиқ бўлмаган текширишларни, текшириш ўтказиш услубиёти бузилишини ёки унинг нотўғри расмийлаштирилганлигини аниқлаган тақдирда хулоса зарур ўзгартиришлар ва аниқликлар киритиш учун экспертга қайтарилади.

Агар эксперт ўз хулосасини тўғри деб қатъий туриб олса, экспертиза муассасаси раҳбари текшириш ўтказишни белгиланган тартибда хулоса берадиган биринчи эксперт иштирокидаги экспертлар комиссиясига топшириш ҳуқуқига эга.


37. Экспертизани судда ўтказишда унинг натижалари мазкур Намунавий низомнинг 29-33-моддаларида назарда тутилган қоидалар бўйича расмийлаштирилади.

Эксперт хулосаси эксперт томонидан икки нусхада тузилади ва имзоланади, улардан бири судга, иккинчиси эса экспертиза муассасаси раҳбарига тақдим этилади.


38. Хулоса бериш имкони йўқлиги тўғрисидаги далолатнома уч қисмдан: кириш, асословчи ва якунловчи қисмлардан иборат бўлади.

Кириш қисмида ушбу Намунавий низомнинг 30-бандида кўрсатилган рўйхатга мувофиқ маълумотлар баён қилинади.

Асословчи қисмида хулоса бериш имкони йўқлиги сабаблари батафсил баён қилинади.

Якунловчи қисмида эксперт олдига қўйилган ҳар бир масала бўйича хулоса бериш имкони йўқлиги кўрсатилади.

Хулоса бериш имкони йўқлиги тўғрисидаги далолатнома икки нусхада тузилади, эксперт томонидан имзоланади, унинг имзоси экспертиза муассасаси муҳри билан тасдиқланади, шундан кейин унинг бир нусхаси экспертиза муассасаси раҳбари томонидан экспертизани тайинлаган орган (шахс)га юборилади, иккинчиси эса экспертиза муассасасида 5 йил мобайнида сақланади.

Агар хулоса бериш имкони йўқлиги тўғрисидаги далолатнома судда кўриб чиқиш босқичида тузилган бўлса, у эксперт томонидан икки нусхада тузилади ва имзоланади, улардан бири судга, иккинчиси эса экспертиза муассасаси раҳбарига тақдим этилади.


39. Агар бир масала бўйича эксперт хулоса берса, бошқаси бўйича эса хулоса бериш имкони йўқлиги тўғрисидаги далолатнома тузиш учун асос мавжуд бўлса, у ҳолда ягона ҳужжат - эксперт хулосаси тузилади.


40. Экспертнинг тегишли белгиларига мувофиқ эксперт текшируви объектлари бўлган предмет ва ҳужжатлар экспертнинг тегишли белгилари қўйилиб хулоса ёки хулоса бериш имкони йўқлиги тўғрисидаги далолатнома билан бирга экспертизани тайинлаган орган (шахс)га рўйхат бўйича қайтарилиши лозим.


41. Эксперт хулосаси, экспертиза текшируви объектлари бўлган предметлар ва ҳужжатлар ҳамда бошқа материаллар экспертизани тайинлаган шахсга ёки экспертизани тайинлаган органнинг ваколатли ходимига ёхуд экспертизани тайинлаган орган томонидан берилган ишончнома бўйича бошқа шахсга шахсан берилади ёки экспертизани тайинлаган орган (шахс)га почта орқали юборилади.

Эксперт хулосасининг, экспертиза текшируви объектлари бўлган предметлар ва ҳужжатлар ҳамда экспертизага берилган бошқа материалларнинг факсимил ёки ёруғ сезгир қоғозга кўчирилган ишончнома нусхаси орқали берилишига йўл қўйилмайди.



"Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами", 2011 йил, 1-2-сон, 7-модда.







































Время: 0.0068
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск