Ўзбекистон Республикасининг Ҳарбий доктринаси (ЎзР Олий Мажлисининг 30.08.1995 й. 105-I-сон қарори билан қабул қилинган)

Функция недоступна

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ

ҲАРБИЙ ДОКТРИНАСИ

I. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

Ҳарбий доктрина Ўзбекистон Республикаси мудофаа сиёсатининг негизини ташкил этади ва миллий хавфсизлик умумдавлат концепциясининг таркибий қисми бўлиб, ташқи сиёсат, давлатлараро муносабат масалаларига, уруш ва тинчлик муаммоларига мутлақо янгича ёндашувларга асосланади.

Ўзбекистон кенг кўламдаги мафкуравий қарама-қаршилик мушкулотлари ўтмишда қолган тарихий даврда, жаҳон урушининг бевосита хавфи анча камайишига эришилиб, "совуқ уруш"га барҳам берилган даврда мустақил давлатга айланди.

Айни чоғда халқаро муносабатлар таркибидаги ўзгаришлар, мувозанатлар янги тизимининг шаклланиши кескинлик, можароларнинг янги ўчоқлари пайдо бўлиши, экстремизм ва террорчилик турли кўринишларининг фаоллашиши билан бирга кечмоқда.

Шу туфайли ҳам ёш мустақил давлатнинг мудофаа қобилияти ва хавфсизлигини мустаҳкамлаш масалалари алоҳида аҳамият касб этмоқда.

Ўзбекистон ўз мустақиллигини эълон қилиб ва ўзининг маънавий ҳамда интеллектуал қадриятларини тиклаш, иқтисодий, сиёсий  ва ижтимоий соҳаларда туб ўзгаришларни амалга ошириш йўлига ўтиб, ҳуқуқий, демократик ва дунёвий жамият қурмоқда.

Ўтказилаётган демократик ислоҳотларни амалда рўёбга чиқаришда жамиятдаги барқарорликни мустаҳкамлаш ва давлатнинг пухта хавфсизлигини таъминлаш Ўзбекистон учун ҳаётий зарурдир.

Шуларни назарда тутиб, Ўзбекистон Республикаси мустақил давлат ва халқаро муносабатларнинг субъекти сифатида ўзининг мудофаа сиёсатини барча мамлакатларнинг тинч-тотув яшаши, бошқа давлатларнинг ички ишларига аралашмаслик, уларнинг мустақиллигини, шунингдек давлатлараро таркиб топган чегараларнинг бузилмаслиги ва ўзгармаслигини ҳурмат қилиш принципларига асослайди.

Ўзбекистон Республикаси ўз куч-ғайратларини барча давлатлар билан кўп томонлама алоқалар ўрнатиш ва бу алоқаларни ривожлантиришга, ялпи тинчликка, ҳамма жойда ижтимоий-сиёсий барқарорликка ва қуролсизланишга эришиш мақсадларига қаратади.

Ўзбекистон Республикаси барча мамлакатлар билан ўзаро манфаатли муносабатларни ривожлантириш ўз халқининг турмушини яхшилаш, халқаро ҳуқуқнинг умум эътироф этган нормаларига, демократия ва ижтимоий адолат принципларига асосланган ижтимоий тузумни мустаҳкамлаш учун қулай шарт-шароитлар яратади, деб ҳисоблайди.

Ўзбекистон Республикаси халқаро муносабатларда тинчликсеварлик йўлидан бориб, айни вақтда ўз фуқароларининг ҳаёти ва қадр-қимматини ҳимоя қилиш вазифасини ўз зиммасига олади, Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Уставига биноан ўзини ўзи мудофаа қилишдек ажралмас ҳуқуқини амалга оширади, давлатнинг ҳарбий қудрати ва мудофаа қобилияти оқилона зарурат даражасида бўлишини таъминлайди.

II. ДОКТРИНАНИНГ СИЁСИЙ ЖИҲАТЛАРИ

Ўзбекистон Республикасининг урушга муносабати

Ўзбекистон Республикаси халқаро ва давлатлараро муаммоларни уруш йўли билан ҳал этишга қатъиян қарши чиқади ва жаҳон ҳамжамияти давлатлари ўртасида ҳарбий можаролар чиқишини превентив дипломатия воситасида бартараф қилишда фаол иштирок этишни, зиддиятларни кескинлаштирадиган сабабларга барҳам беришга ёки уларни енгишга куч-ғайрат сарфлашни ўз ташқи сиёсатининг асосий вазифаси деб ҳисоблайди.

Урушнинг ва уруш хавфининг олдини олиш - бош стратегик йўналиш

Урушлар ва ҳарбий можароларнинг олдини олишни, ҳарбий блокларга кирмасликни ўз ташқи сиёсатининг бош стратегик йўналиши деб эълон қилиб, Ўзбекистон Республикаси шуни қайд этадики, у:

ўз Қуролли Кучларини бошқа давлатга қарши ишга солмайди, Ўзбекистон Республикасига ёки Ўзбекистон билан ўзаро ҳарбий ёрдам тўғрисидаги тегишли шартномалар орқали боғланган давлатларга қарши ҳужумни қайтариш ҳоллари бундан мустасно;

ҳеч кимга таҳдид солмайди ва жаҳондаги бирорта ҳам давлатни ўзининг душмани деб ҳисобламайди, улардан бирортасига на ҳудудий, на бошқа даъвоси бор ва барча мамлакатлар билан халқаро ҳуқуқ, хавфсизлик манфаатларини ўзаро ҳисобга олиш асосида муносабатлар ўрнатишга тайёр;

ядро қуролисиз яшаш: ядро қуролини жойлаштирмаслик, ишлаб чиқармаслик ва сотиб олмаслик принципларига амал қилади.

Урушнинг олдини олиш борасида Ўзбекистон Республикаси халқаро фаолиятининг бош мезонлари қуйидагилардан иборат:

умумий хавфсизликни таъминлашда БМТ ва бошқа халқаро ташкилотларнинг ролини ошириш;

давлатлар ва халқлар ўртасида тинчлик, барқарорлик ва ҳамкорликни таъминлашни бош мақсад қилиб олган халқаро ҳамда минтақалараро тузилмаларга фаол қўшилиш;

манфаатдор давлатлар ва жаҳон ҳамжамиятининг фаол иштирокида Марказий Осиёнинг минтақавий хавфсизлиги тизимини ривожлантириш;

ядро қуроллари синовини ёппасига тақиқлаш ва пировард натижада Ядро қуролини тарқатмаслик тўғрисидаги шартномадан уни бутунлай йўқ қилиш ҳақидаги шартномани тузишга ўтиш учун шароит яратиш;

Марказий Осиё минтақасини ядро қуролидан холи ҳудуд деб эълон қилиш;

кимёвий, бактериологик ва бошқа турдаги ялпи қирғин қуролларини ҳамма ерда йўқ қилиш, Ўзбекистон Республикасининг Кимёвий қуролларни тақиқлаш тўғрисидаги Конвенцияда ва бактериологик қуролларни тақиқлаш муаммолари юзасидан музокараларда иштирок этиши;

одамнинг руҳиятига ҳалокатли таъсир этадиган воситалар, тектоник ва бошқа турдаги қуроллар яратилиши, синовдан ўтказилиши ва ишлаб чиқарилишини тақиқлаш;

минтақага қурол-яроғ етказиб бериш ва у билан савдо қилиш устидан самарали назорат ўрнатишнинг, шу жумладан қонунсиз ҳарбий тузилмаларни қурол билан таъминлашнинг олдини олиш мақсадида самарали назорат ўрнатишнинг келишилган чора-тадбирларини ишлаб чиқиш. Бу чора-тадбирларга ахборот алмашишни, ўзаро текширувларни, мунтазам маслаҳатлашувларни, назорат қилишнинг миллий воситаларидан фойдаланишни асос қилиб олиш;

конверсияни фаол амалга оширишга қаратилган ҳаракатларни беғараз ёрдам ва имтиёзли кредитлар бериш тарзида моддий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш орқали рағбатлантириш;

барча мамлакатларда оддий қурол-яроғлар ва қуролли кучларни қисқартириш, ўзаро ишонч ва хавфсизликни мустаҳкамлаш чора-тадбирларини кенгайтириш;

ҳарбий қурилишнинг ошкоралиги ва ҳарбий соҳадаги алоқаларнинг кенгайтирилишига кўмаклашувчи давлатлараро ҳарбий ҳамкорликни ривожлантириш;

халқаро муносабатларда миллий ва диний муросасизликка йўл қўймаслик;

фундаментализм, экстремизм, террорчиликнинг кучайиш тенденциясига йўл қўймаслик;

тинчликни сақлаш бўйича ўзаро мажбуриятларга, барча давлатларнинг ҳарбий куч ишлатишдан ёки ҳарбий куч ишлатиш билан таҳдид қилишдан воз кечишига асосланган мустаҳкам давлатлараро муносабатлар тизимини яратиш;

қўшинларни фақат миллий чегаралар доирасида жойлаштиришни пировард мақсад қилиб олиб, ўзгалар ҳудудида ажнабий ҳарбийларнинг туришини изчил қисқартириб бориш;

ҳарбий-сиёсий иттифоқларнинг минтақавий миқёсда ҳам, жаҳон миқёсида ҳам сиёсий ҳамкорлик воситасига айлантирилишига эришиш.

III. ДОКТРИНАНИНГ ҲАРБИЙ-ТАШКИЛИЙ ЖИҲАТЛАРИ

Марказий Осиё минтақасининг ўзига хос хусусиятлари

Ўзбекистон барча минтақаларда ва энг аввало Марказий Осиёда хавфсизлик ва барқарорликни таъминлаш учун қатъий ва изчил ҳаракат қилади. Бу минтақанинг ўзига хос хусусияти, дунёда тутган сиёсий ўрнининг нозиклиги шундаки, воқеалар ривожи салбий тус олгудек бўлса, у бутун жаҳонда барқарорликни издан чиқариб юборувчи кучли детонаторга айланиши мумкин.

Марказий Осиёда турли этник ва диний гуруҳларга мансуб 60 миллионга яқин киши истиқомат қилади. Бу минтақада ядро қуроллари, шунингдек вайрон қилувчи қудратли кучга эга бўлган оддий қуроллар тўпланган. Минтақада тўқнашувлар юз берса, ақл бовар қилмайдиган фалокатларга олиб келиши мумкин.

Ҳозирги вақтда бу минтақадаги кўпгина мамлакатлар ўртасида том маънодаги чегаралар йўқ. Бундай шароитда ушбу мамлакатларнинг биронтасида келиб чиққан можаро бутун минтақага ёйилиб кетиши мумкин.

Жаҳонда ва энг аввало Марказий Осиё минтақасида ҳарбий-сиёсий вазият салбий томонга ривожланган тақдирда Ўзбекистон Республикаси олдида ўз хавфсизлигини таъминлаш масаласи кўндаланг бўлиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси урушнинг олдини олиш ишидаги ўз сиёсий-дипломатик ва бошқа тинчликпарвар саъй-ҳаракатлари устиворлигини таъкидлаш билан бир қаторда ўз мудофаа қобилиятини мустаҳкамлашни зарур деб ҳисоблайди.

Ҳарбий хавфнинг потенциал манбалари

Ҳарбий хавфнинг потенциал манбалари қуйидагилардан иборат:

жаҳоннинг турли минтақаларида қуролли гуруҳлар юқори даражада жамланганлиги;

жаҳондаги сиёсий вазиятнинг кескинлиги пасаймаётганлиги;

айрим давлатлар ёки давлатлар блокларининг ўз сиёсатини ўтказишда куч ишлатишга мойиллиги;

айрим давлатларнинг бошқа давлатлар чегаралари яқинида қуролли кучлар гуруҳларини кўпайтиришга интилиши;

қўшни мамлакатлардаги сиёсий вазиятнинг беқарорлиги ва унинг кучайиб кетиш эҳтимоли;

айрим давлатларнинг Марказий Осиё минтақаси мамлакатларидаги вазиятга ўз таъсирини кучайтиришга қаратилган ҳаракатлари;

экстремистик сиёсий ташкилотлар, ғайриқонуний ҳарбий тузилмалар томонидан минтақада амалга оширилаётган террорчилик хатти-ҳаракатлари, шунингдек уларнинг миллатчилик кайфиятларини ва диний муросасизликни авж олдиришга қаратилган фаолияти.

Ҳозирги замон урушларининг хусусияти ва оқибатлари

Жаҳонда юз бераётган ижобий ўзгаришлар шароитида янги жаҳон урушининг келиб чиқиш эҳтимоли камайди. Айни вақтда жаҳоннинг турли минтақаларида локал урушлар ва ҳарбий можаролар келиб чиқиши хавфи ортди, улар жаҳон кўламидаги оқибатларга олиб келиши ҳам мумкин.

Ўзбекистон Республикаси ҳозирги замон урушларининг стратегик характери ва оқибатларига баҳо беришда қуйидаги қоидаларга асосланади:

ядро уруши локал уруш бўла олмайди ва бирон-бир давлат ядро уруши бошлагудек бўлса, у бутун инсоният учун ҳалокатли оқибатларни келтириб чиқаради;

кўп миқдорда кимёвий қуроллар, вайрон қилувчи қудратли кучга эга бўлган қуроллар тўпланган давлатлар ўртасида оддий қуроллар воситасида олиб бориладиган локал урушлар ҳам жаҳон кўламига ёйилиб, оқибатда бутун цивилизация учун худди шундай ҳалокатли оқибатларни келтириб чиқариши мумкин.

Ҳарбий технологияларнинг такомиллаштирилиши ва қуролли кураш воситаларининг ривожлантирилиши ҳарбий можароларнинг локал урушларга, локал урушларнинг эса минтақавий урушга ёки ҳар қандай босқичда ядро урушига ўтиб кетиши мумкин бўлган жаҳон миқёсидаги урушга айланиш эҳтимолини туғдиради.

Ўзбекистонга ёки у билан ўзаро ҳарбий ёрдам тўғрисидаги шартномалар орқали боғланган давлатларга қарши қаратилган тажовузнинг олдини олиш учун Ўзбекистон Республикаси ўз ҳарбий имкониятларидан фойдаланиш ҳуқуқини сақлаб қолади.

Бош ҳарбий-стратегик вазифалар

Ўзбекистон Республикасининг бош ҳарбий-стратегик вазифалари:

тинчлик даврида  давлатнинг мудофаа қобилиятини республиканинг ҳудудий яхлитлигини, унинг суверенитетига қарши қилиниши мумкин бўлган иғво ва тажовузларнинг олдини олишни кафолатлайдиган оқилона зарурат даражасида сақлаб туришдан, ҳужумларни ҳам мустақил тарзда, ҳам Коллектив хавфсизлик тўғрисидаги Шартнома қатнашчиси бўлган давлатларнинг қуролли кучлари билан ўзаро ҳамкорликда даф этиш учун Қуролли Кучларининг ҳар тарафлама доимий тайёр туришини таъминлашдан;

уруш чиққан тақдирда - ҳам ўз кучлари билан, ҳам Ўзбекистон Республикаси билан тегишли шартномалар орқали боғланган бошқа давлатларнинг ҳарбий куч-қудрати билан биргаликда тажовузни кафолатли тарзда даф этиш, тажовузкорни қатъиян мағлуб қилишдан иборатдир.

Қуролли Кучлар қурилиши ва уларни стратегик

қўллаш принциплари

Ҳарбий хавф-хатарни, урушнинг эҳтимол тутилган характерини, мудофаа вазифалари кўламини англаган ҳолда ва республиканинг иқтисодий имкониятларига мувофиқ Қуролли Кучлар қурилиши, уларнинг таркибини такомиллаштириш ва тайёргарликдан ўтказиш  амалга оширилади, уларни жангда қўллаш принциплари белгиланади.

Қуролли Кучлар қурилиши уларнинг Ўзбекистон Республикасини ҳимоя қилишни таъминлай оладиган хилларини, қўшин турлари ва махсус қўшинларни тузиш ҳамда мутаносиб ривожлантириш асосида олиб борилади.

Ўзбекистон Республикасининг Қуролли Кучлари Қуруқликдаги қўшинлар, Ҳарбий-ҳаво кучлари, Ҳаво ҳужумидан мудофаа қўшинлари, Махсус ва муҳандислик-қурилиш қўшинлари ҳамда Миллий гвардиядан иборат.

Қуролли Кучлар қурилишини такомиллаштиришдан кўзланган мақсад уларни давлат тузилишининг хусусиятларига, минтақанинг физик-жуғрофий шароитларига мувофиқлаштиришдан, Қуролли Кучларнинг хиллари ва қўшин турларини, қуролларнинг асосий тизимларини уйғун ривожлантириш ва қўллашдан иборатдир.

Қуролли Кучлар қурилишида ислоҳот тинчлик даври қўшинлар гуруҳларининг жанговар қудрати локал (минтақавий) миқёсдаги тажовузни даф этишни таъминлайдиган даражада бўлишига алоҳида аҳамият берган ҳолда амалга оширилади.

Уруш чиққан тақдирда Қуролли Кучлар ўз вазифаларини Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари Олий Бош қўмондонининг уруш даврида оператив резерви ҳисобланувчи Миллий хавфсизлик хизмати чегара қўшинлари ҳамда Ички ишлар вазирлиги ички қўшинлари билан биргаликда адо этадилар.

Ўзбекистон Республикасининг Қуролли Кучлари мунтазам, кадрлар армияси қоидаси асосида қурилади.

Қуролли Кучларнинг таркиби ва тузилиши, уларнинг техника билан қуроллантирилиши ва қуролли кураш воситаларини такомиллаштириш, кадрлар тайёрлаш, сафарбарлик ресурсларига ва захираларига бўлган талаб-эҳтиёж, ҳарбий қурилишни пул билан таъминлаш ишини Ўзбекистон Республикаси тажовузни ҳам мустақил тарзда, ҳам Коллектив хавфсизлик тўўрисидаги Шартнома қатнашчиси бўлган давлатларнинг қуролли кучлари билан биргаликда ҳаракат қилиб, бартараф этиш учун пухта ва оқилона эҳтиёж принципига риоя этиш зарурати билан боғлайди.

Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучларни доимий жанговар шай ҳолатда сақлаб туришга, уларни барча зарур моддий-техника ресурслари билан таъминлашга, халқ хўжалигини, аҳолини ва ҳудудни тажовузни даф этишга тайёрлашга қаратилган тадбирлар мажмуини амалга оширади.

Армияга чақирилишдан олдинги тайёргарлик сифатини ошириш, ўспирин ёшларни ҳамма ерда соғломлаштириш, ҳарбий мутахассислар тайёрлаш давлат дастурларига асос қилиб олинган.

Қўшинларни жаҳон андозалари талабларига жавоб берадиган замонавий техника, қурол-яроғ билан таъминлаш, бу соҳада илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишланмаларини амалга ошириш ҳарбий-техника сиёсатига асос қилиб олинган.

Ўзбекистон Республикаси тажовузга жавоб тариқасидаги ҳаракатларни назарда тутиб иш олиб борар экан, айни вақтда тажовузкорни жиловлаш тадбирларини ўтказишни зарур деб ҳисоблайди ва Қуролли Кучларни қўққисдан ҳужум бўлишини истисно этадиган ва тажовузкорга дарҳол қарши зарба беришни таъминлайдиган даражада шай ҳолда сақлаб туради.

Тажовуз бошланган вақтда стратегик миқёсдаги ҳарбий ҳаракатларнинг асосий тури мудофаа бўлади. Бунда вазиятга қараб, муайян йўналишларда ҳужум ҳаракатлари олиб бориш истисно этилмайди.

Шу муносабат билан тинчлик даврида қўшинлар ҳар қандай шароитда, шу жумладан душман ядро қуролини қўллаган шароитда ҳам жанговар ҳаракат олиб боришга тайёрланади.

Штаблар ва қўшинларнинг оператив ва жанговар тайёргарлиги ҳам мудофаа, ҳам ҳужум операцияларини тайёрлаш ва олиб бориш усулларини ўзлаштириш ҳамда такомиллаштиришга қаратилгандир.

Шахсий таркибга таълим ва тарбия бериш жараёни жанговар навбатчилик вазифаларини аниқ бажаришга, жанговар шайлик даражасини, қўшинларнинг оператив ва жанговар тайёргарлик сифатини оширишга, қурол-яроғ, ҳарбий техникани ва улардан самарали фойдаланиш усулларини моҳирона эгаллашга, шахсий таркибда Ўзбекистон Республикасига, ўз халқига, Ҳарбий қасамёдга, ҳарбий бурчга садоқатни, шунингдек она Ватанининг тарихи ва анъаналарига чуқур ҳурмат-эҳтиромни, ўз Ватанининг ҳимояси учун юксак шахсий масъулиятни шакллантиришга қаратилган.

Ўзбекистон Республикаси тинчлик вақтида Қуролли Кучларнинг инфраструктурасини ривожлантиришни таъминлаш ва давлатнинг стратегик иқтисодий дастурларини бажариш мақсадида муҳандислик-қурилиш қўшинларини кенгайтиришни назарда тутади. Уруш чиққан тақдирда муҳандислик-қурилиш қўшинлари мудофаа иншоотлари, коммуникация мосламалари қуришга ва авария-тиклаш ишларини бажаришга жалб этиладилар.

Қуролли Кучлардан фойдаланиш шартлари

Ўзбекистон Республикаси, тинч воситалар ёрдамидаги куч-ғайратлар ҳамиша ҳам урушлар ва қуролли можароларнинг олдини олиш имконини беравермайди деб ҳисоблаб, қуйидаги мақсадларда ўз Қуролли Кучларини қўллаш ҳуқуқини ўзида сақлаб қолади:

Ўзбекистон Республикасига қарши ҳужумни даф этиш;

тажовуздан ўзаро мудофааланиш юзасидан шартнома мажбуриятларини бажариш;

Жанговар ҳаракатлар олиб бориш тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Президенти - Қуролли Кучлар Олий Бош қўмондони қарор қабул қилади ва буйруқ беради.

Фуқароларнинг, жамият ва давлатнинг хавфсизлигига таҳдид соладиган тажовузни, ички вазиятни беқарорлаштиришга, давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг амал қилишини издан чиқаришга қаратилган ҳаракатларнинг олдини олиш ва уларга барҳам бериш мақсадида Олий Бош қўмондон вазиятни барқарорлаштириш ишида Қуролли Кучлардан фойдаланиш ҳуқуқига эга, унинг бу хусусдаги қарори кейинчалик Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисида муҳокама этилади.

Қуролли Кучларни Ички ишлар вазирлигининг ички қўшинлари ва Миллий хавфсизлик хизматининг чегара қўшинлари билан биргаликда стратегик мақсадда қўллашни режалаштириш ишига Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги умумий раҳбарлик қилади.

Республика иқтисодиётини, ҳудудини ва аҳолисини

мудофаага тайёрлаш

Иқтисодиёт, давлат органлари ва бошқарув тизимининг уруш даврида ишлашга сафарбарлик тайёргарлиги, шунингдек мамлакат ҳудудини ва аҳолисини мудофаага тайёрлаш давлатнинг мудофаа қобилиятини мустаҳкамлашдаги муҳим йўналишдир.

Бундай тайёргарлик ҳарбий тажовуз бўлган тақдирда қисқа муддат ичида энг кўп одамлар резервини, моддий-техника ресурсларини сафарбар этиш, халқ хўжалигини уруш даври шароитида ишлашга ўтказиш имконини берадиган ташкилий ва амалий тадбирлар мажмуини тинчлик даврида ишлаб чиқиш ва рўёбга чиқаришни назарда тутади.

Иқтисодиётнинг сафарбарлик тайёргарлиги жумласига:

қурол-яроғ, ҳарбий техника ва мол-мулкни, шунингдек давлат хавфсизлигини таъминлаш, Қуролли Кучлар эҳтиёжларини қондиришга керакли ноҳарбий маҳсулотларни ишлаб чиқариш (таъмирлаш) учун сафарбарлик қувватларини вужудга келтириш ва сақлаб туриш;

уруш даврида давлат хавфсизлигини таъминлаш, саноатда, транспортда, автомобиль йўлларида, алоқа объектларида тиклаш, фойдаланиш, таъмирлаш, қурилиш ишларини ва бошқа ишларни бажариш учун, тиббий таъминотни ташкил этиш, бошқа эҳтиёжлар учун, махсус тузилмаларни ва муассасаларни барпо этиш ҳамда шай тутиш, шунингдек бу тузилмаларни Қуролли Кучлар таркибига бериш ёки улардан Қуролли Кучлар манфаатларини кўзлаб фойдаланиш;

сафарбарлик захирасида моддий бойликларни тўплаш, сақлаш ва янгилаб бориш киради.

Ҳудудни тинчлик даврида ва уруш даврида олдиндан мудофаага тайёрлаш Қуролли Кучларнинг барча турларини ривожлантириш, қайта жойлаштириш, жамлаш ва жанговар мувофиқлаштириш, мамлакат ичкарисидаги муҳим объектларни ва халқ хўжалигини замонавий зарба воситалари таъсиридан ҳимоялаш манфаатларини кўзлаб тадбирлар мажмуини амалга ошириш йўли билан рўёбга чиқарилади.

Умумдавлат тадбирлари коммуникация ва транспортнинг барча турларини яратиш ва ривожлантириш, алоқа ва бошқарув воситаларини тайёрлаш, давлат ва сафарбарлик захиралари базалари, омборлари тармоғини ривожлантириш, мудофаа буюртмаларини бажаришга мўлжалланган корхоналар ва ташкилотларни тайёрлаш, уларнинг фаолият кўрсатиши ва ҳимоя этилишини ташкил қилиш йўли билан амалга оширилади.

Аҳолини мудофаага тайёрлаш тинчлик даврида ҳам, уруш даврида ҳам умумдавлат амалий тадбирлари мажмуини ўтказиш орқали амалга оширилади.

Аҳолининг ҳарбий тайёргарлиги тинчлик даврида Қуролли Кучларнинг юксак жанговар тайёрлигини таъминлаш, қисқартирилган таркиб ва кадрлардан иборат қўшилмалар ва қисмларни, янги тузилаётган қўшилмалар ва қисмларни уруш даври штатида белгиланган даражага етказиб бутлаш ва сафарбар қилиш, шунингдек хавф туғилган даврда ва уруш вақтида талафотларнинг ўрнини тўлдириш мақсадида амалга оширилади.

Аҳолининг ҳарбий тайёргарлиги:

чақирув арафасидаги ва чақирилаётган ёшларни мактабларда ва бошқа ўқув юртларида, Ўзбекистон Республикасининг Мудофаага кўмаклашувчи "Ватанпарвар" жамиятига қарашли ўқув ташкилотларида ҳарбий хизматга тайёрлаш тизимида;

Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари сафида шахсий таркиб муддатли ҳарбий хизматни ўташи чоғида, турли ўқув-йиғин тадбирларида ҳарбий мажбурларнинг билимларини такомиллаштириш чоғида, курсантларга ҳарбий билим юртларида таълим бериш чоғида;

ҳарбий лицейларда, республика ноҳарбий олий ўқув юртларининг ҳарбий факультетлари ва кафедраларида;

Қуролли Кучларга бериладиган махсус тузилмаларда ўтказилади.

Ҳарбий доктринанинг ҳуқуқий асослари

Ўзбекистон Республикасининг Ҳарбий доктринаси Ўзбекистон Республикаси Конституциясига ва республиканинг ҳарбий хавфсизлигига тажовузларга қарши ҳаракатларни ташкил этишда мамлакатни мудофаага тайёрлаш борасидаги давлат фаолиятини, Ўзбекистон Республикасининг ҳаётий муҳим манфаатларини ҳимоя қилиш учун Қуролли Кучларни қўллашни тартибга солувчи қонунларига асосланади.

Ўзбекистон Республикаси ўз Ҳарбий доктринасининг моҳиятини эълон қилар экан, Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Уставидан, Хельсинкида имзоланган Якунловчи ҳужжатдан, Стокгольм конференцияси ҳужжатидан, икки томонлама, кўп томонлама шартномалар ва битимлардан, халқаро ҳуқуқий ҳужжатларнинг умум эътироф этган нормаларидан келиб чиқувчи барча халқаро мажбуриятларга қатъий риоя этилишини кафолатлайди.

Ўзбекистон Республикасининг ишончли мудофаа қобилияти ва Қуролли Кучларнинг юксак жанговарлик қобилияти иқтисодий, ҳарбий-техникавий ва илмий куч-қудратни ривожлантириш, Ўзбекистон халқининг жипслиги ва ҳар бир фуқарони ватанпарварлик руҳида тарбиялаш билан таъминланади.