Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди кассация инстанциясининг 01.11.2010 й. 18-1004/12969-сон Қарори

Функция недоступна

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ОЛИЙ ХЎЖАЛИК СУДИНИНГ

КАССАЦИЯ ИНСТАНЦИЯСИ

ҚАРОРИ

01.11.2010 й.

N 18-1004/12969

(КЎЧИРМА)

Агар тўланиши лозим бўлган неустойка кредиторнинг мажбуриятини бузиш оқибатларига номутаносиблиги кўриниб турса, суд неустойкани камайтиришга ҳақли

Қарши шаҳридаги "AZIZ-VOXA" хусусий ишлаб чиқариш фирмаси хўжалик судига даъво аризаси билан мурожаат қилиб, жавобгар - "Қарши бунёдкор қурилиш монтаж" МЧЖдан 33490662 сўм асосий қарз, 16745331 сўм жарима ва суд харажатларини ундиришни сўраган.

Иш бўйича ҳал қилув қарори қабул қилингунга қадар даъвогар даъво талабининг 16745331 сўм жарима ундириш қисмини ўзгартириб, жавобгардан 16745331 сўм пеня ундиришни сўраган.

Биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори билан даъво қисман қаноатлантирилиб, жавобгардан 33490662 сўм асосий қарз, 2344346 сўм пеня ундирилган.

Иш апелляция инстанцияси судида кўрилмаган.

Кассация шикоятида ҳал қилув қарорини бекор қилиш сўралган.

Судлов ҳайъати кассация шикоятида келтирилган важларни муҳокама қилиб, ишдаги ҳужжатларни ўрганиб чиқиб, қуйидагиларга кўра ҳал қилув қарорини ўзгаришсиз қолдиришни лозим топади.

Ишдаги ҳужжатлардан кўринишича, тарафлар ўртасида 2008 йил 10 ноябрда 25-сонли шартнома тузилган. Ушбу шартномага кўра, "AZIZ-VOXA" хусусий ишлаб чиқариш фирмаси "Қарши бунёдкор қурилиш монтаж" МЧЖнинг буюртмаси билан Нуристон қўрғонидаги 630-сонли мактаб биносида 137467460 сўмлик қурилиш-таъмирлаш ишларини бажарган.

"Қарши бунёдкор қурилиш монтаж" МЧЖ бажарилган ишлар учун 66000000 сўм тўловни амалга оширган, 37976798 сўмлик қурилиш материалларини берган, лекин қолган 33490662 сўмлик қарз тўловларини тўламаган.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 333-моддасига кўра, қарздор айби бўлган тақдирда мажбуриятни бажармаганлиги ёки лозим даражада бажармаганлиги учун, агар қонун ҳужжатларида ёки шартномада бошқача тартиб белгиланмаган бўлса, жавоб беради.

Тарафлар ўртасида тузилган шартномага кўра, даъвогар жавобгардан тўловлар кечиктирилган ҳар бир кун учун 0,2 фоиз миқдорида, аммо асосий қарзнинг 50 фоизидан ошмаган миқдорда - 16745331 сўм пеня ундиришни сўраган.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 326-моддасига кўра, агар тўланиши лозим бўлган неустойка кредиторнинг мажбуриятини бузиш оқибатларига номутаносиблиги кўриниб турса, суд неустойкани камайтиришга ҳақли. Бунда қарздор мажбуриятини қай даражада бажарганлиги, мажбуриятда иштирок этаётган тарафларнинг мулкий аҳволи, шунингдек кредиторнинг манфаатлари эътиборга олиниши керак. Суд алоҳида ҳолларда қарздор ва кредиторнинг манфаатларини ҳисобга олиб, кредиторга тўланиши лозим бўлган неустойкани камайтириш ҳуқуқига эга.

Бу ҳақда Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг "Мажбуриятларни бажармаганлик ёки лозим даражада бажармаганлик учун мулкий жавобгарлик тўғрисидаги фуқаролик қонун ҳужжатларини қўллашнинг айрим масалалари ҳақида" 2007 йил 15 июндаги 163-сонли қарорининг 4-бандида ҳам кўрсатилган.

Қайд этилганларга кўра, ҳал қилув қарорини ўзгаришсиз, кассация шикоятини қаноатлантирмасдан қолдириш лозим.

Ишни кассация инстанцияси судида кўриш билан боғлиқ бўлган суд харажатлари "Қарши бунёдкор қурилиш монтаж" МЧЖ томонидан тўланганлиги ҳисобга олиниб, унинг зиммасида қолдирилади.

“Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Ахборотномаси”,

2011 й., 10-сон