Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди кассация инстанциясининг 04.10.2010 й. 20-1010/6883-сон Қарори

Функция недоступна

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ОЛИЙ ХЎЖАЛИК СУДИНИНГ

КАССАЦИЯ ИНСТАНЦИЯСИ

ҚАРОРИ

04.10.2010 й.

N 20-1010/6883

(КЎЧИРМА)

Суд мажлиси баённомаси раислик қилувчи ва суд мажлиси котиби томонидан имзоланмаган бўлса, ҳал қилув қарори бекор қилинади

"Қурилиш лизинг" ОАЖ хўжалик судига даъво аризаси билан мурожаат қилиб, "Когон Муҳаммад Алишер" МЧЖдан 5721,26 АҚШ доллари миқдорида пеня ундириш, 2008 йил 5 майдаги 305/08Л-сонли лизинг шартномасини бекор қилиш ва бир дона "Doosah Solar" 210 WV-русумли ғилдиракли экскаваторни қайтариб олиб беришни сўраган.

Биринчи инстанция судининг 2010 йил 13 майдаги ҳал қилув қарори билан даъво қисман қаноатлантирилган. Жавобгардан 573 АҚШ доллари миқдорида пеня тўлов кунидаги Ўзбекистон Республикаси Марказий банки курси бўйича ва 2858852 сўм 47 тийин суд харажатлари ундирилган, 2008 йил 5 майдаги 305/08Л-сонли шартнома бекор қилиниб, лизинг объекти бўлган бир дона "Doosah Solar" 210 WV-русумли ғилдиракли экскаватор қайтарилган, даъвонинг қолган қисми рад этилган.

Апелляция инстанцияси судининг 2010 йил 6 августдаги қарори билан ҳал қилув қарори ўзгартирилган. Ҳал қилув қарори хулоса қисмининг 3-бандидаги "ўзаро 2008 йил 5 майда 305/08Л-сонли тузилган шартномани бекор қилиб, лизинг объекти бўлган бир дона "Doosah Solar" 210 WV-русумли ғилдиракли экскаватор қайтарилсин" деган жумла "ўзаро 2008 йил 5 майда 305/08Л-сонли тузилган шартномани бекор қилиш талабини қаноатлантириш рад этилсин. Лизинг объекти бўлган бир дона "Doosah Solar" 210 WV-русумли ғилдиракли экскаватори "Қурилиш лизинг" ОАЖ шаклидаги лизинг компаниясига қайтарилсин" деб ўзгартирилган. Ҳал қилув қарорининг асослантириш қисмидаги "автосамосвал" деган сўз "Doosah Solar" 210 WV-русумли ғилдиракли экскаватор" деб, ҳал қилув қарори хулосаси иккинчи қисмидаги "2858852 сўм 47 тийин тўланган суд харажатлари ундирилсин" деган жумла "22482052 сўм тўланган суд харажатлари ундирилсин" деб ўзгартирилган.

Кассация шикояти ва кассация протестида суд қарорларини бекор қилиш сўралган.

Судлов ҳайъати кассация шикояти ва протестда келтирилган важларни муҳокама қилиб, ишдаги ҳужжатларни ўрганиб чиқиб, қуйидагиларга кўра суд қарорларини бекор қилиб, ишни янгидан кўриш учун юборишни лозим топади.

Ишдаги ҳужжатлардан кўринишича, тарафлар ўртасида 2008 йил 5 майда тузилган 305/08Л-сонли лизинг шартномасига кўра даъвогар (лизинг берувчи) жавобгарга (лизинг олувчи) бир дона "Doosah Solar" 210 WV-русумли ғилдиракли экскаваторни лизинг асосида бериши, жавобгар эса шартноманинг 2.2-қисмига кўра олинган экскаватор учун ҳақнинг 15 фоизини аванс шаклида, қолган қисмини шартноманинг биринчи иловасидаги жадвалда кўрсатилган муддатларда ва тартибда тўлаши лозим бўлган.

Шартноманинг шартларидан келиб чиқиб, даъвогар жавобгарга шартномада кўрсатилган экскаваторни берган. Жавобгар иш бўйича ҳал қилув қарори қабул қилинган кунда даъвогардан лизинг тўлови бўйича 70879,96 АҚШ доллари миқдорида қарз бўлган.

Ўзбекистон Республикаси Хўжалик процессуал кодексининг 61-моддасига кўра, хўжалик суди ишдаги мавжуд далилларни ҳар томонлама, тўлиқ ва холис текширишга асосланган ўз ички ишончи бўйича баҳолайди.

Бироқ, суд инстанциялари томонидан ишдаги мавжуд далиллар ҳар томонлама ўрганилмаган ва уларга ҳуқуқий баҳо берилмасдан, даъвони қисман қаноатлантириш тўғрисида барвақт хулосага келинган.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси 597-моддасининг тўртинчи қисмига кўра, лизинг олувчи ўз мажбуриятларини жиддий равишда бузган тақдирда, агар лизинг шартномасида бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, лизинг берувчи бўлажак лизинг тўловларини тезлаштиришни ёки лизинг объектини қайтариб беришни ва зарарни ундирган ҳолда шартномани бекор қилишни талаб қилиш ҳуқуқига эга.

Бироқ, судлар жавобгар томонидан қанча миқдорда лизинг тўловлари амалга оширилганлиги, яъни лизинг объекти бўлган бир дона "Doosah Solar" 210 WV-русумли ғилдиракли экскаватор учун амалга оширилган лизинг тўловларининг аниқ ҳисоб-китобини талаб қилиб олмаган. Агар жавобгар томонидан тўловлар амалга оширилган бўлса, уни аниқлаб жавобгарга қайтариш масаласини ҳал этмаган.

Суд инстанциялари жавобгар томонидан лизинг тўлови сифатида 2010 йил 18 июнда даъвогарга тўлаб берилган 100000000 сўм пул маблағи нима сабабдан даъвогар томонидан қайтариб юборилганлигига аниқлик киритмаган ва ҳуқуқий баҳо бермаган.

Бундан ташқари, апелляция инстанцияси суди томонидан ишни кўришда процессуал ҳуқуқ нормаларининг бузилишига йўл қўйилган. Кассация инстанцияси судига тақдим этилган ҳужжатларга кўра апелляция инстанцияси судининг 2010 йил 28 июлдаги суд мажлиси баённомаси раислик қилувчи ҳамда суд мажлиси котиби томонидан имзоланмаган. Шунингдек, 2010 йил 2 августдаги ишни кейинга қолдириш тўғрисидаги ажрим судьялар томонидан имзоланмаган.

Қайд этилганларга кўра, суд қарорларини бекор қилиб, кассация шикояти ва протестни қаноатлантириб, ишни янгидан кўриш учун юбориш лозим.

“Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Ахборотномаси”,

2011 й., 8-сон