Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди кассация инстанциясининг 28.02.2005 й. 20-0408/4479-сонли Қарори

Функция недоступна

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ОЛИЙ ХЎЖАЛИК СУДИНИНГ

КАССАЦИЯ ИНСТАНЦИЯСИ

ҚАРОРИ

28.02.2005 й.

N 20-0408/4479

(КЎЧИРМА)

Агарда тўланиши лозим бўлган неустойка кредиторнинг мажбуриятини бузиш оқибатларига номутаносиблиги кўриниб турса, суд неустойкани камайтиришга ҳақлидир.

"Жасмин престиж" хусусий ишлаб чиқариш фирмаси хўжалик судига даъво аризаси билан мурожаат қилиб, "Жондор пахта тозалаш заводи" акциядорлик жамиятидан 43702675 сўм пеня ундиришни сўраган.

Хўжалик судининг ҳал қилув қарори билан даъво талаби қисман қаноатлантирилиб, жавобгардан 5000000 сўм пеня ундирилган.

Иш апелляция инстанциясида кўрилмаган.

"Жасмин престиж" хусусий ишлаб чиқариш фирмаси кассация шикояти бериб, даъвони тўлиқ қаноатлантиришни сўраган.

Судлов ҳайъати иш материалларини ўрганиб ва шикоят важларини муҳокама қилиб, қуйидаги асосларга кўра кассация шикоятини қаноатлантирмасликни, суднинг ҳал қилув қарорини ўзгаришсиз қолдиришни лозим деб ҳисоблайди.

Биринчи инстанция суди даъво талабини қисман қаноатлантириб тўғри хулосага келган.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 326-моддасига кўра, агарда тўланиши лозим бўлган неустойка кредиторнинг мажбуриятини бузиш оқибатларига номутаносиблиги кўриниб турса, суд неустойкани камайтиришга ҳақлидир. Бунда қарздор мажбуриятни қай даражада бажарганлиги, мажбуриятда иштирок этаётган тарафларнинг мулкий аҳволи, шунингдек кредиторнинг манфаатлари эътиборга олиниши керак.

Олий хўжалик суди Пленумининг 1999 йил 5 февралдаги "Хўжалик судлари томонидан Фуқаролик кодексининг жавобгарлик тўғрисидаги қоидаларини қўллашнинг айрим масалалари ҳақида"ги 77-сонли қарорининг 4-банди 3-қисмига асосан, неустойка ҳатто қарз суммасидан ошиб кетмаганда ҳам, лекин унинг қарздор томонидан тўланиши унинг фаолиятини ёмон оқибатларга, ҳатто иқтисодий жиҳатдан ночор аҳволга олиб келиши мумкинлиги ҳолатларида неустойка камайтирилиши мумкин. Бундай ҳолатда неустойканинг энг кам миқдори ФКнинг 327-моддасида кўрсатилган фоизлар миқдоридан кам бўлмаслиги лозим. Демак, биринчи инстанция суди юқорида кўрсатилган Кодекс ва Пленум қарорлари талабларига асосланган ҳолда тўғри ва асосли хулосага келган.

Судлов ҳайъати, қайд этилганлардан келиб чи??ан ҳолда биринчи инстанция суди ишдаги ҳужжатларга тегишли баҳо берганини инобатга олиб, кассация шикоятини қаноатлантирмасликни, суд қарорини ўзгаришсиз қолдиришни ва ушбу иш билан боғлиқ суд харажатларини даъвогар зиммасига юклашни лозим деб топди.

“Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Ахборотномаси”,

2005 йил, 5-сон