Ўзбекистон Республикасининг 07.05.1993 й. 860-XII-сон "Маҳсулот белгилари ва хизмат кўрсатиш белгилари тўғрисида"ги Қонуни

I боб. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

Ўзбекистон Республикасида маҳсулот белгилари ва хизмат кўрсатиш белгиларини рўйхатдан ўтказиш, ҳуқукий жиҳатдан муҳофаза этиш ва улардан фойдаланиш билан боғлиқ муносабатлар ушбу Қонун ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бошқа қонун хужжатлари билан тартибга солиб борилади.

Қорақалпоғистон Республикасида маҳсулот белгилари ва хизмат кўрсатиш белгиларини ҳуқуқий жиҳатдак муҳофаза қилиш соҳасидаги муносабатлар Қорақалпоғистон Республикаси Қонунлари билан ҳам тартибга солиб борилади.

1. Ўзбекистон Республикаси Давлат патент идораси (матнда бундан кейин “Патент идораси” деб юритилади) ушбу Қонунга мувофиқ маҳсулот белгилари ва хизмат кўрсатиш белгиларини муҳофаза этиш соҳасида давлатнинг ягона сиёсатини амалга оширади.

Патент идораси маҳсулот белгилари ва хизмат кўрсатиш белгиларини рўйхатга олиш тўғрисидаги талабномаларни кўриб чиқиш учун қабул қилади, улар бўйича экспертиза ўтказади, уларни давлат рўйхатидан ўтказади, гувоҳномалар беради, давлат реестрларини юритади, расмий маълумотларни эълон қилади, ушбу қонуннинг қўлланишига оид тушунтиришларни чоп этади, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланадиган Низомга мувофиқ бошқа вазифаларни амалга оширади.

2. Маҳсулот белгилари ва хизмат кўрсатиш белгилари билан боғлиқ юридик аҳамиятга молик амаллар учун патент идораси томонидан олинадиган патент божи, давлат бюджети маблағи, шунингдек патент идораси томонидан кўрсатиладиган хизматлар ва бериладиган материаллар учун олинадиган ҳақ патент идорасининг фаолиятини маблағлар билан таъминлашнинг манбаи ҳисобланади.

1. Ўзбекистон Республикасида маҳсулот белгиси, хизмат кўрсатиш белгиси ва жамоа белгисини (матнда бундан кейин “Маҳсулот белгиси” деб юритилади) ҳуқуқий жиҳатдан муҳофаза қилиш улар давлат рўйхатидан ўтганлиги ва ушбу Қонунда белгиланган тартибда рўйхатдан ўтганлик тўғрисида гувоҳнома берилганлигига асосан таъминланади.

2. Маҳсулот белгисига оид ҳуқуқ қонун муҳофазасидадир.

3.Хўжалик-тижорат фаолияти билан шуғулланаётган ҳамда маҳсулот

муомаласида қатнашаётган ҳар қандай юридик ёки жисмоний шахсга маҳсулот белгисини ҳуқуқий жиҳатдан муҳофаза қилиш топширилиши мумкин.

1. Маҳсулот белгиси ва хизмат кўрсатиш белгиси - бу бир жисмоний ёки юридик шахснинг маҳсулотлари ва хизматларини ўзга юридик ёки жисмоний шахсларнинг бир турдаги маҳсулотлари ва хизматларидан (матнда бундан кейин “маҳсулотлар” деб юритилади) фарқлаш учун хизмат қиладиган белгидир.

2. Хўжалик ассоциацияси ёки корхоналарнинг бошқа шаклдаги ихтиёрий бирлашмаси (матнда бундан кейин “бирлашма” деб юритилади) томонидан ишлаб чиқарилаётган ва сотилаётган ягона сифат кўрсатгичи ёки ўзгача умумий хусусиятларга эга бўлган маҳсулотларни белгилаб қўйишга мўлжалланган маҳсулот белгиси жамоа белгиси ҳисобланади.

3. Маҳсулот белгиси сифатида сўзлар, тасвирлар, қабариқ ва бошқа белгилар, ёки уларни жамлама ифодаси рўйхатдан ўтказилиши мумкин.

4. Маҳсулот белгиси исталган бир рангда ёки турли рангларда рўйхатдан ўтказилиши мумкин.

1. Маҳсулот белгиларини рўйхатдан ўтказишга йўл қўйилмайди, агар улар:

фарқланиш хусусиятига эга бўлмаса;

давлат герби, байроғи ва рамзларини; давлатларнинг расмий номларини, халқаро ёки ҳукуматлараро ташкилотларнинг қиска ёки тўлиқ номларини, расмий назорат, кафолат тамғалари ва намуна йўсинидаги тамғалар, муҳрлар, мукофотлар ва бошқа нишонлар ҳамда алмаштириб юбориш даражасида уларга айнан ўхшаш бўлган белгиларни, шунингдек маҳсулот тайёрловчисининг жойлашган ерини кўрсатувчи белги сифатида фаҳмланиши мумкин бўлган, қисман ёки бутунлай жуғрофий белгилардан иборат бўлган белгиларни ифодаласа. Бундай белгилар, башарти тегишли ваколатли идоранинг ёки белги эгасининг розилиги олинган бўлса маҳсулот белгисига муҳофаза қилинмайдиган қисм сифатида киритилиши мумкин;

муайян турдаги маҳсулотларни англатувчи белги сифатида умум исътемолга кириб кетган бўлса;

умум эътироф этган рамзлар ва атамалар бўлса;

маҳсулотнинг тури, сифати, хусусияти, қандай мақсадга мўлжалланганлиги, қиймати, шунингдек маҳсулотнинг ишлаб чиқарилаётган ёки сотилаётган жойи ва вақтини ифода этса.

Мазкур қисмнинг бешинчи ва олтинчи хатбошиларида баён этилган белгилар, башарти, улар белгида етакчи ўринни эгалламасалар, маҳсулот белгисига муҳофаза қилинмайдиган қисм сифатида киритилиши мумкин.

2. Қуйидаги белгилар, чунончи:

қалбаки ёки исътемолчини маҳсулот ёхуд унинг ишлаб чиқарувчиси ҳақида чалғитадиган;

жамоат манфаатларига, одамийлик ва ахлоқ қоидаларига зид бўлган белгилар маҳсулот белгиси ёки маҳсулот белгисининг қисми сифатида рўйхатдан ўтказилишига йўл қўйилмайди.

1. Қуйидаги белгилар, чунончи:

илгари Ўзбекистон Республикасида ўзга шахс номига хатланган ёки рўйхатдан ўтказилишини сўраб талабнома берилган худди шу турдаги маҳсулотнинг белгилари билан;

ўзга шахсларнинг Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларига асосан рўйхатдан ўтказилмай ҳам муҳофаза қилинадиган маҳсулот белгилари билан;

белгиланган тартибда рўйхатга олинган сертификат белгилари билан бир хил ёки алмаштириб юбориш даражасида уларга айнан ўхшаш бўлган белгилар маҳсулот белгиси сифатида рўйхатдан ўтказилиши мумкин эмас.

2. Қуйидаги белгилар, чунончи;

ўзга шахсларга тегишли ва Ўзбекистон Республикаси ҳудудида таниқли бўлган фирма номларини (ёки уларнинг бир қисмини), агар бу номга эгалик ҳуқуқи бир турдаги маҳсулотларни белгилаш учун маҳсулот белгисига доир талабнома келиб тушишидан аввалроқ олинган бўлса;

эгалик ҳуқуқи Ўзбекистон Республикасида ўзга шахсларга тегишли бўлган саноат намуналарини;

муаллифлик ҳуқуқига эга бўлган шахс ёки унинг ҳукуқий ворислари (меросхўрлари) розилигини олмаган тарзда Ўзбекистон Республикасида машҳур бўлган илмий асарлар, адабиёт ва санъат асарларининг номларини, улариинг қаҳрамонларини ёки ибораларини, санъат асарларини ёки улардан кўринишларни;

атоқли шахслар, уларнинг меросхўрлари ёхуд, башарти, Ўзбекистон Республикасининг тарихий ва маданий бойлиги сифатида эътироф қилинган бўлса, тегишли ваколатли идоралар розилигини олмаган тарзда ана шу атоқли шахсларнинг фамилиялари, исмлари, тахаллуслари ва улардан ясалган сўзларни, мазкур атоқли шахсларнинг портретларини ҳамда дастхатларини ўзида акс эттирган белгилар маҳсулот белгиси сифатида рўйхатдан ўтказилмайди.

Маҳсулот белгисини рўйхатдан ўтказиш тўғрисидаги талабнома (матнда бундан кейин “талабнома” деб юритилади) юридик ёки жисмоний шахслар томонидан (матнда бундан буён “талабнома берувчи” деб юритилади) шахсан ёки Патент идорасида рўйхатга олинган патент вакили орқали берилиши мумкин. Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан ташқарида истиқомат қилувчи жисмоний шахслар ёки бошқа давлатларнинг юридик шахслари ёхуд уларнинг патент вакиллари маҳсулот белгиларини рўйхатдан ўтказиш ва шу билан боғлиқ юридик аҳамиятга молик амалларни Патент идорасида рўйхатга олинган патент вакиллари орқали юритадилар. Патент вакилининг ваколати талабнома берувчи патент вакилига берган ишонч қоғози билан тасдиқланади.

1. Талабнома бир маҳсулот белгисига тааллуқли бўлиши лозим.

2. Талабнома:

талабнома берувчининг кимлиги, шунингдек қаерга жойлашганлиги ёки қаерда яшаши кўрсатилган белгини маҳсулот белгиси сифатида рўйхатдан ўтказиш сўралган аризадан;

талабномада кўрсатилган белги ва унинг тавсифидан;

белгиларни рўйхатдан ўтказиш учун маҳсулотлар ва хизматларнинг Халқаро таснифи бўйича гуруҳланган маҳсулот белгисини рўйхатдан ўтказиш сўралган маҳсулотларнинг рўйхатидан иборат бўлиши керак.

3. Талабномага белгиланган миқдорда бож тўланганлигини тасдиқловчи, башарти талабнома патент вакили орқали берилган бўлса, унинг ваколати тасдиқланган ҳужжат илова қилинмоғи лозим.

4. Талабномага тааллуқли ҳужжатларга доир талабларни Патент идораси белгилайди.

1. Жамоа белгисини рўйхатдан ўтказиш сўралган талабномага ушбу Қонунннинг 8-моддасида назарда тутилган ҳужжатлардан ташқари жамоа белгисининг устави илова қилинади.

2. Жамоа белгисининг устави қуйидагиларни ўз ичига олиши лозим:

жамоа белгисини ўз номига расмийлаштириш ваколатига эга бўлган бирлашманинг номи;

ушбу белгини рўйхатдан ўтказишдан кўзланган мақсад;

ушбу белгидан фойдаланиш ҳуқуқига эга бўладиган субъектлар рўйхати;

жамоа белгиси билан белгиланадиган маҳсулотларнинг рўйхати ва уларнинг ягона сифат кўрсатгичлари ёки ўзга умумий хусусиятлари;

белгидан фойдаланиш шартлари;

белгидан фойдаланишни назорат этиб туриш тартиби;

жамоа белгиси уставининг қоидаларига риоя қилмаганлик учун жавобгарлик.

3. Жамоа белгисига тааллуқли талабномага доир талаблар Патент идораси томонидан белгиланади.

1. Маҳсулот белгисининг устиворлиги (преоритети) талабнома ушбу Қонуннинг 8 ва 9-моддаларига мувофиқ тарзда расмийлаштирилиб, Патент идорасига келиб тушган кунга қараб белгиланади.

2. Маҳсулот белгисининг устиворлиги биринчи талабнома саноат мулкини муҳофаза қилиш халқаро иттифоқининг қатнашчиси бўлмиш давлатга берилган вақтга қараб, башарти Патент идорасига талабнома ана шу вақтдан кейин олти ой мобайнида тушган бўлса (конвенсия устиворлиги), белгиланиши мумкин.

3. Саноат мулкини муҳофаза қилиш халқаро иттифоқининг қатнашчиси бўлмиш давлатлардан бирининг ҳудудида ташкил этилган расмий ёки расмий деб тан олинган халқаро кўргазмаларнинг экспонатларига қўйилган маҳсулот белгисининг устиворлиги экспонат кўргазмада очиқ намойиш этила бошланган (кўргазма устиворлиги) вақтга қараб, башарти патент идорасига маҳсулот белгисига доир талабнома ана шу вақтдан кейин олти ой мобайнида тушган бўлса, белгиланиши мумкин.

4 Конвенсия ёки кўргазма устиворлиги ҳукуқидан фойдаланиш истагида бўлган талабнома берувчи бу ҳакда маҳсулот белгисига доир талабнома бераётганида ёки Патент идорасига талабнома тушгандан кейинги икки ой мобайнида албатта маълум қилиш ҳамда қўйилган талаблар ҳаққоний эканлигини тасдиқловчи зарур ҳужжатларни илова қилиши, ёхуд бундай ҳужжатларни Патент идорасига талабнома тушган вақтдан эътиборан уч ойдан кечиктирмай такдим этиши лозим.

5. Маҳсулот белгисининг устиворлиги Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларига мувофиқ маҳсулот белгиси халқаро рўйхатга олинган вақтга қараб белгиланиши мумкин.

1. Талабномани экспертизадан ўтказиш Патент идораси томонидан амалга оширилади ва у дастлабки экспертиза ҳамда рўйхатдан ўтказиш сўралаётган белгининг экспертизасидан иборат бўлади.

2. Талабномани экспертизадан ўтказиш даврида бу талабнома юзасидан қарор қабул қилингунга қадар талабнома берувчи ўз ташаббуси билан талабномага оид материалларни тўлдириш, аниқлаштириш ёки тузатишга ҳақлидир.

Башарти, қўшимча материаллар талабнома моҳиятини ўзгартиргудек бўлса, бундай материаллар қараб чиқиш учун қабул қилинмайди ва талабнома берувчи томонидан мустақил талабнома сифатида расмийлаштирилиши мумкин.

3. Экспертиза ўтказиш даврида қўшимча материалларсиз экспертиза ўтказиш мумкин бўлмаса Патент идораси талабнома берувчидан бундай материалларни сўраш ҳуқуқига эгадир.

Экспертизанинг қўшимча материалларга доир сўрови олинган кундан кейинги икки ой мобайнида улар тақдим этилмоғи лозим. Талабнома берувчининг илтимосига биноан мазкур муддат, башарти уни узайтириш хусусидаги илтимос бу муддат тугашига қадар тушган бўлса, узайтирилиши мумкин. Агар талабнома берувчи ушбу муддатни бузса ёки экспертиза сўровини жавобсиз қолдирса, талабнома қайтариб олинган ҳисобланади.

4. Талабнома уни қараб чиқишнинг исталган босқичида, аммо маҳсулот белгисини рўйхатга олиш вақтигача талабнома берувчининг илтимосига биноан қайтариб олиниши мумкин.

5. Патент идораси томонидан қараб чиқиш учун қабул қилинган талабномалар талабнома берувчиларга қайтарилмайди.

1. Талабноманинг дастлабки экспертизаси у Патент идорасига тушган кундан эътиборан бир ой ичида ўтказилади.

2. Дастлабки экспертиза давомида талабнома мазмуни, зарур ҳужжатларнинг мавжудлиги, шунингдек уларнинг белгиланган талабларга мос келиши текширилади. Дастлабки экспертиза натижаларига биноан талабнома қараб чиқиш учун қабул қилингани ёки рад этилгани ҳақида талабнома берувчига маълум килинади.

3. Талабнома қараб чиқиш учун қабул қилинган тақдирда талабнома берувчига маҳсулот белгиси устиворлиги белгиланганлиги маълум қилинади. Талабнома берувчи конвенсия ёки кўргазма устиворлигини сўраган, лекин талабномани қараб чиқиш учун қабул қилиш чоғида қўйилаётган талаб тўғри эканлигини тасдиқловчи зарур ҳужжатларни тақдим этмаган ҳоллар бундан мустаснодир.

1. Талабномада ифодаланган белгининг экспертизаси дастлабки экспертиза тугагач, талабнома Патент идорасига тушган пайтдан эътиборан ўн икки ой ичида ўтказилади.

Экспертиза давомида аризада ифодаланган белгининг ушбу Қонун 5, 6, 8, 9-моддалари талабларига мослиги текширилади ва башарти, дастлабки экспертиза ўтказилаётганида белгиланмаган бўлса, маҳсулот белгисининг устиворлиги белгиланади.

2. Экспертиза натижаларига биноан маҳсулот белгисини рўйхатдан ўтказиш ёки рад этиш тўғрисида қарор қабул қилинади.

3. Бир мунча олдинги устиворликка эга бўлган талабнома тушган тақдирда маҳсулот белгисини рўйхатдан ўтказиш тўғрисидаги экспертизанинг қарори ушбу Қонуннинг 10-моддасига мувофиқ қайта кўриб чиқилиши мумкин.

1. Талабнома берувчи экспертиза қарорида кўрсатилган материаллар билан танишишга ва талабнома юзасидан чиқарилган қарорни олганидан сўнг бир ой мобайнида ана шу материалларнинг нусхасини талаб қилиб олишга ҳақлидир.

2. Агар талабнома берувчи дастлабки экспертиза ёки талабномада ифодаланган белги юзасидан ўтказилган экспертиза қароридан норози бўлса, қарор олинган пайтдан эътиборан уч ой мобайнида Патент идорасининг Апелляция Кенгашига (матнда бундан кейин Апелляция кенгаши деб юритилади) эътирознома беришга ҳақлидир. Эътирознома тўрт ой ичида Аппелляция кенгаши томонидан қараб чиқилиши керак.

3. Талабнома берувчи Апелляция кенгаши қароридан норози бўлган тақдирда қарор олинган кундан эътиборан олти ой ичида Олий судга шикоят билан мурожаат этиши мумкин.

4. Ушбу Қонун 11-моддасининг 3-бандида ва мазкур модданинг биринчи бандида назарда тутилган, талабнома берувчи томонидан ўтказиб юборилган муддатлар ана шу муддатлар тугашига қадар икки ой ичида талабнома берувчининг илтимосига биноан Патент идораси томонидан, башарти, узрли сабаблар мавжудлиги тасдиқланса ва бож тўланса,тикланиши мумкин.

1. Маҳсулот белгисини рўйхатга олиш ҳақидаги қарорга асосан Патент идораси маҳсулот белгисини Ўзбекистон Республикасининг Маҳсулот белгилари давлат реестрида (матнда бундан кейин “Давлат реестри” деб юритилади) рўйхатдан ўтказади. Давлат реестрига ва маҳсулот белгиси рўйхатдан ўтганлиги тўғрисидаги гувоҳномага маҳсулот белгисининг тасвири, унинг эгаси ҳақидаги маълумотлар, маҳсулот белгиси устиворлиги белгиланган ва белги рўйхатдан ўтказилган вақт ушбу белгини қўйиш мўлжалланган маҳсулотлар рўйхати, маҳсулот белгисини рўйхатдан ўтказишга тегишли бошқа маълумотлар, шунингдек бу маълумотларга тааллуқли кейинги барча ўзгартиришлар киритилади.

2. Давлат реестрига ва жамоа белгиси рўйхатдан ўтганлиги тўғрисидаги гувоҳномага ушбу модданинг 1-бандида назарда тутилган маълумотларга қўшимча равишда мазкур белгидан фойдаланиш ҳуқуқига эга бўлган корхоналар рўйхати киритилади.

Жамоа белгисининг эгаси жамоа белгиси уставига киритилган ўзгартишлар ҳақида Патент идорасини хабардор қилади.

Ушбу Қонуннинг 15-моддасига мувофиқ маҳсулот белгиси рўйхатдан ўтказилганлиги ва Давлат реестрига киритилганлигига оид маълумотлар Патент идорасининг расмий ахборотномасида эълон қилинади.

Шунингдек, рўйхатдан ўтказишга тааллуқли маълумотлардаги кейинги барча ўзгаришлар ҳам эълон қилиниб борилади.

Эълон қилинадиган маълумотларнинг тўлиқ таркибини Патент идораси белгилайди.

1. Ушбу Қонунга мувофиқ рўйхатдан ўтказилган маҳсулот белгиларига маҳсулот белгиси рўйхатдан ўтганлиги тўғрисида белгиланган нусхадаги гувоҳнома берилади.

2. Маҳсулот белгиси Давлат реестрида рўйхатдан ўтказилганидан ва белгиланган бож тўланганлиги ҳақидаги ҳужжат олинганидан кейин уч ой ичида Патент идораси маҳсулот белгиси рўйхатдан ўтганлиги тўғрисида гувоҳнома беради.

3. Маҳсулот белгиси рўйхатдан ўтганлиги тўғрисидаги гувоҳнома талабномада ифодаланган белгининг маҳсулот белгиси сифатида рўйхатдан ўтказилганлигини, маҳсулот белгисининг устиворлигини, маҳсулот белгиси эгасининг гувоҳномада кўрсатилган маҳсулотлар ва хизматларга нисбатан мутлақ ҳуқуқини тасдиқлайди.

4. Маҳсулот белгиси рўйхатдан ўтганлиги тўғрисидаги гувоҳноманинг шаклини ва унда келтирилиши керак бўлган маълумотлар рўйхатини Патент идораси белгилайди.