Внимание!

Документ утратил силу.
Смотрите подробности в начале документа.


Внимание!

NB! Мазкур кодекс ЎзР 25.12.2007 й. ЎРК-136-сон Конуни билан тасдикланган Солик кодекси 2008 йил 1 январдан амалга киритилганлиги сабабли ўз кучини йўкотган


ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Конституциялар ва кодекслар / Ўз кучини йўқотган ҳужжатлар / Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодекси /

Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодекси (ЎзР 24.04.1997 й. 396-I-сон Қонуни билан тасдиқланган)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

СОЛИҚ КОДЕКСИ


УМУМИЙ ҚИСМ



I БЎЛИМ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


1-БОБ. АСОСИЙ ҚОИДАЛАР


1-модда. Солиқ кодекси билан тартибга

солинадиган муносабатлар


Ушбу Кодекс солиқ тизимининг ҳуқуқий асосларини, солиқ тўловчиларнинг ҳуқуқлари ҳамда мажбуриятларини белгилайди, солиқ ишларини юритиш тартиботини ва солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарликни тартибга солиб туради.



2-модда. Солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатлари


Солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатлари ушбу Кодексдан, солиқлар ҳамда йиғимлар соҳасидаги муносабатларни тартибга соладиган бошқа қонунлар ва қонун ҳужжатларидан иборатдир.

Солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бошқа қонунлар ва қонун ҳужжатларидан ўрин олган нормалари ушбу Кодексга мувофиқ бўлиши лозим.

Агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида ушбу Кодексдагидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.



3-модда. Солиқ ҳақидаги қонун

ҳужжатларининг амал қилиши


Солиқ солиш бу ҳаракат содир этилган пайтда муомалада бўлган қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади.

Солиқ соҳасидаги ҳуқуқбузарликлар учун жавобгарликни енгиллаштирадиган ёки бартараф этадиган қонун ҳужжатлари орқага қайтиш кучига эга. Солиқ соҳасидаги ҳуқуқбузарликлар учун жавобгарликни белгилайдиган ёки кучайтирадиган қонун ҳужжатлари орқага қайтиш кучига эга эмас.

Солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларининг бузилишига доир ишлар ҳуқуқбузарлик содир этилган вақтда амал қилиб турган қонун ҳужжатлари асосида юритилади.



4-модда. Солиқ ҳақидаги қонун

ҳужжатларининг асосий принциплари


Хар бир шахс ушбу Кодексда белгиланган солиқлар ва йиғимларни тўлаши шарт.

Солиқ солиш-юридик шахсларга нисбатан мулкчилик шаклидан қатъи назар, қонун олдида тенглик, жисмоний шахсларга нисбатан эса жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахсий ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар, қонун олдида тенглик асосида амалга оширилади.

Белгиланаётган солиқлар ва йиғимлар товарларнинг (ишлар, хизматларнинг) ёки пул маблағларининг Ўзбекистон Республикаси ҳудуди доирасида эркин муомалада бўлишини бевосита ёки билвосита чеклаб қўйиши ёхуд солиқ тўловчининг иқтисодий фаолиятини бошқача тарзда чеклаб қўйиши ёки унга гов бўлиши мумкин эмас.

Олинган манбаларидан қатъи назар, барча даромадларга солиқ солиниши шарт.

Солиқ имтиёзларини белгилаш ижтимоий адолат принципларига мос бўлиши керак.

Солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловларга оид норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардаги бартараф этиб бўлмайдиган барча шубҳали, зиддиятли қоидалар ва ноаниқликлар солиқ тўловчи тадбиркорлик субъекти фойдасига талқин қилинади.


2-БОБ. СОЛИҚЛАР ТИЗИМИ


5-модда. Солиқлар ва йиғимлар


Ўзбекистон Республикаси ҳудудида солиқлар ва йиғимлар Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан белгиланади ва бекор қилинади, ушбу Кодексда назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно.

Ўзбекистон Республикаси ҳудудида:

умумдавлат солиқлари;

маҳаллий солиқлар ва йиғимлар амал қилади.

Солиқлар ва йиғимлар бўйича имтиёзлар Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси ёки у ваколат берган давлат органи томонидан белгиланади.



6-модда. Умумдавлат солиқлари


Умумдавлат солиқларига қуйидагилар киради:

1) юридик шахслардан олинадиган даромад (фойда) солиғи;

2) жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи;

3) қўшилган қиймат солиғи;

4) акциз солиғи;

5) ер ости бойликларидан фойдаланганлик учун солиқ;

7) сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ.

Умумдавлат солиқлари ҳар йили қонуний тартибда белгиланадиган нормативлар бўйича тегишли бюджетлар ўртасида тақсимланади.



7-модда. Маҳаллий солиқлар ва йиғимлар


Маҳаллий солиқлар ва йиғимларга қуйидагилар киради:

1) мол-мулк солиғи;

2) ер солиғи;

3) ободонлаштириш ва ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш солиғи;

4) жисмоний шахслардан транспорт воситаларига бензин, дизель ёқилғиси ва газ ишлатганлик учун олинадиган солиқ;

5) айрим турлардаги товарлар билан савдо қилиш ҳуқуқи учун йиғим;

6) юридик шахсларни, шунингдек тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи жисмоний шахсларни рўйхатга олганлик учун йиғим.

Қорақалпоғистон Республикасида маҳаллий солиқлар ва йиғимлар ушбу Кодекс, Ўзбекистон Республикасининг бошқа қонун ҳужжатлари, шунингдек Қорақалпоғистон Республикасининг қонун ҳужжатлари билан ҳам тартибга солинади.

Ушбу модданинг 1 ва 2-бандларида назарда тутилган маҳаллий солиқлар ва йиғимлар Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари билан жорий этилади ва республиканинг бутун ҳудудида ундирилади. Бу солиқлар ва йиғимлар ставкаларининг миқдорлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.

Ушбу модданинг 3-8-бандларида назарда тутилган маҳаллий солиқлар ва йиғимлар Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар давлат ҳокимияти органлари томонидан жорий этилади. Бу маҳаллий солиқлар ва йиғимлар ставкаларининг энг юқори миқдорлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.

Янги маҳаллий солиқлар ва йиғимларни жорий этиш Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси билан мувофиқлаштирилиши лозим.

Маҳаллий солиқлар ва йиғимлар маҳаллий бюджетга ўтказилади.



8-модда. Айрим тоифадаги солиқ

тўловчиларга солиқ солиш хусусиятлари

Ушбу Кодекс ёки Ўзбекистон Республикаси Президенти қарорлари билан белгиланган айрим тоифадаги солиқ тўловчилар учун солиқ солишнинг қуйидагиларни тўлашни назарда тутувчи соддалаштирилган тартиби қўлланилиши мумкин:

1) ягона солиқ тўловини;

2) ягона ер солиғини;

3) тадбиркорлик фаолиятининг айрим турлари бўйича қатъий белгиланган солиқни.

Микрофирмалар ва кичик корхоналар солиқ солишнинг ягона солиқ тўлови тўлашни назарда тутувчи соддалаштирилган тартибини ёки умумбелгиланган тартибдаги солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тўлашни танлашга ҳақли, ушбу модданинг учинчи, тўртинчи ва ўнинчи қисмларида назарда тутилган микрофирмалар ва кичик корхоналар бундан мустасно.

Алкоголь маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи микрофирмалар ва кичик корхоналар ягона солиқ тўлови тўлашга ўтишга ҳақли эмас.

Савдо ва умумий овқатланиш корхоналари, лотереялар ташкил қилиш доирасида фаолият кўрсатадиган юридик шахслар, хусусий амалиёт билан шуғулланувчи нотариуслар ягона солиқ тўлови тўлайдилар ҳамда умумбелгиланган тартибда солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тўлашга ўтишга ҳақли эмас.

Ягона солиқ тўлови тўловчилар ягона солиқ тўловини бюджетга тўланадиган қўшилган қиймат солиғи суммасига, бироқ бир вақтнинг ўзида эллик фоиздан кўп бўлмаган миқдорга камайтирган ҳолда қўшилган қиймат солиғи тўлашга ҳақлидирлар.

Солиқ солишнинг соддалаштирилган тартибини қўлловчи ишлаб чиқариш микрофирмалари ва кичик корхоналари ягона солиқ тўлови бўйича солиқ солинадиган базани олинган янги технологик жиҳозлар қийматига тенг миқдорда, бироқ солиқ солинадиган базанинг йигирма беш фоизидан кўп бўлмаган миқдорда беш йил мобайнида камайтиришга ҳақлидир. Мазкур солиқ имтиёзи янги технологик жиҳозлар ишга туширилган пайтдан эътиборан навбатдаги солиқ ҳисоботи даври учун қўлланилади. Янги технологик жиҳозлар олинган (импорт қилинган) пайтдан эътиборан уч йил мобайнида реализация қилинган ёки текинга берилган такдирда, мазкур имтиёзнинг амал қилиши имтиёз қўлланилган бутун давр учун ягона солиқ тўлови тўлаш бўйича мажбуриятлар тикланган ҳолда бекор қилинади.

Ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган солиқлар барча умумбелгиланган тартибдаги солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар ўрнига тўланади, қуйидагилар бундан мустасно:

1) юридик шахслар учун:

ушбу Кодексда назарда тутилган тартибда Ўзбекистон Республикаси норезидентлари томонидан бажарилган (кўрсатилган) ишлар (хизматлар) бўйича қўшилган қиймат солиғи;

акциз солиғи (акциз солиғи тўланадиган маҳсулот ишлаб чиқарилганда);

ер остидан фойдаланганлик учун солиқ;

божхона тўловлари;

давлат божлари;

айрим товар турлари билан чакана савдо қилиш ҳуқуқи учун йиғим;

ягона ижтимоий тўлов;

давлат мақсадли жамғармаларига мажбурий ажратмалар (ягона солиқ тўлови тўловчилар бундан мустасно);

олинган ва вақтинчалик олиб кириладиган автотранспорт воситалари қийматидан Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Республика йўл жамғармасига йиғим;

2) якка тартибдаги тадбиркорлар учун: акциз солиғи (акциз солиғи тўланадиган маҳсулот ишлаб чиқарилганда);

ер остидан фойдаланганлик учун солиқ;

сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ (тадбиркорлик фаолияти учун сув ресурсларидан фойдаланилганда);

ер солиғи;

мол-мулк солиғи;

божхона тўловлари;

Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасига суғурта бадаллари;

давлат божлари;

олинган ва вақтинчалик олиб кириладиган автотранспорт воситалари қийматидан Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Республика йўл жамғармасига йиғим.

Солиқ солишнинг соддалаштирилган тартибини қўлловчи юридик шахсларда солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларни тўлов манбаида ушлаб қолиш ҳамда бюджетга ўтказиш мажбуриятлари ҳам сақланиб қолади.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарорига биноан кончилик саноати тармоқларининг айрим корхоналари учун устама фойда солиғи тўланишини назарда тутадиган фойданинг бир қисмига солиқ солишнинг алоҳида тартиби жорий этилиши мумкин.

Маҳсулот тақсимотига оид битим бўйича ишларни бажаришда қатнашаётган инвесторларга, уларнинг пудратчиларига ва иккиламчи пудратчиларига солиқ солиш "Маҳсулот тақсимотига оид битимлар тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунида назарда тутилган хусусиятлар инобатга олинган ҳолда амалга оширилади.

Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган солиқларни ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ёки у ваколат берган орган томонидан белгиланади.

Солиқ солишнинг ушбу моддада назарда тутилган хусусиятларига эга бўлган юридик шахслар солиқ солиниши мақсадидан келиб чиқиб, тегишли фаолият турларининг алоҳида бухгалтерия ҳисобини юритишлари шарт.



9-модда. Солиқлар ва йиғимлар

ҳисоблаб чиқариладиган пул бирлиги


Ўзбекистон Республикаси ҳудудида солиқлар ва йиғимлар Ўзбекистон Республикасининг пул бирлиги-сўмда ҳисоблаб чиқарилади.



10-модда. Солиқни ҳисобга олиш


Юридик шахсларнинг даромадлари ва солиқларни ҳисоблаб чиқариш учун улар бўйича тегишли чегирмалар, тўлов тўланган вақт ва пул келиб тушган санадан қатъи назар, улар тааллуқли бўлган ҳисобот даврида бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ акс эттирилади.



3-БОБ. СОЛИҚ ТЎЛОВЧИЛАРНИНГ

ҲУҚУҚ ВА МАЖБУРИЯТЛАРИ


11-модда. Солиқ тўловчиларнинг ҳуқуқлари


Солиқ тўловчилар қуйидаги ҳуқуқларга эга:

1) солиқ органларидан солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатлари масалалари бўйича ахборот ва маслаҳатлар олиш;

2) ушбу Кодексда ва бошқа қонун ҳужжатларида белгилаб қўйилган тартибда ва асосларда солиқ имтиёзларидан фойдаланиш;

3) бюджетга ортиқча миқдорда тушган солиқлар ва йиғимлар суммасини қайтариш тўғрисида ёзма ариза билан мурожаат қилиш;

4) солиқлар ва йиғимлар бўйича бюджет олдидаги ўз мажбуриятларини бажариш юзасидан солиқ органларидаги мавжуд маълумотлар билан танишиш;

5) солиқ органлари ўтказган текширув материаллари билан танишиш ва текширув далолатномаларини олиш, текширувларнинг натижаларидан норози бўлган тақдирда солиқ органига ўзининг ёзма эътирозларини ўн кунлик муддат ичида тақдим этиш;

6) солиқ органларининг қарорлари ва улар мансабдор шахсларининг хатти-ҳаракатлари устидан юқори солиқ органларига ёки судга шикоят қилиш;

7) солиқ солиш объектини ҳисобга олишда, солиқлар ва йиғимларни ҳисоблаб чиқариш ва тўлашда ўзлари йўл қўйган хатоларни мустақил равишда тузатиш.

Солиқ тўловчилар ушбу Кодексда ва бошқа қонун ҳужжатларида назарда тутилган ўзга ҳуқуқларга ҳам эгадир.



12-модда. Солиқ тўловчиларнинг мажбуриятлари


Солиқ тўловчилар қуйидаги мажбуриятларга эга:

1) белгиланган тартибда ва муддатларда солиқ органларида рўйхатдан ўтиш, почта манзили ўзгарган тақдирда эса (нотижорат ташкилотлар қайта рўйхатдан ўтказилган тақдирда ҳам), бу ҳақда солиқ органларини ўн кунлик муддат ичида ёзма равишда хабардор этиш;

2) солиқлар ва йиғимларнинг тегишли суммасини ўз вақтида ва тўлиқ ҳажмда тўлаш;

3) бухгалтерия ҳисобини ва ҳисоб ҳужжатларини қонун ҳужжатларига мувофиқ юритиш;

4) молиявий ҳисоботни, солиқлар бўйича ҳисоб-китобларни ёки даромадлар тўғрисидаги декларацияларни қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда солиқ органларига тақдим этиш;

5) солиқлар ва йиғимларни ҳисоблаб чиқариш, тўлаш билан боғлиқ ҳужжатлар ва маълумотларни, шунингдек солиқлар ва йиғимлар юзасидан имтиёзлар ҳуқуқини тасдиқловчи ҳужжатларни солиқ органларига тақдим этиш;

6) солиқлар ва йиғимларни ҳисоблаб чиқариш, тўлаш масалаларини текшириш учун солиқ органларининг мансабдор шахсларини даромад олиш ёки солиқ солиш объектларининг сақланиши билан боғлиқ бинолар ва жойларга киришига рухсат бериш;

7) солиқ органларининг солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузиш ҳолларини бартараф этиш тўғрисидаги талабларини бажариш.

Солиқ тўловчилар ушбу Кодексда ва бошқа қонун ҳужжатларида ўз зиммаларига юклатилган бошқа мажбуриятларни ҳам бажарадилар.



МАХСУС ҚИСМ


II БЎЛИМ. ЮРИДИК ШАХСЛАРДАН

ОЛИНАДИГАН ДАРОМАД

(ФОЙДА) СОЛИҒИ


4-БОБ. СОЛИҚ ТЎЛОВЧИЛАР ВА

СОЛИҚ СОЛИШ ОБЪЕКТИ


13-модда. Даромад (фойда)

солиғи тўловчилар


Молия йилида солиқ солинадиган даромадга (фойдага) эга бўлган юридик шахслар даромад (фойда) солиғи тўловчилар ҳисобланади.

Юридик шахслар даромад (фойда) солиғи бўйича бюджет билан ҳисоб-китобларни мустақил равишда амалга оширадилар. Айрим тармоқлар юридик шахсларининг бирлашмалари бюджет билан ҳисоб-китобларни Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорига биноан марказлаштирилган тартибда амалга оширишлари мумкин.



14-модда. Резидентлар ва норезидентларнинг

солиқ солинадиган даромади (фойдаси)


Ўзбекистонда таъсис этилган ёки рўйхатдан ўтказилган юридик шахс, шунингдек Ўзбекистон Республикасидан ташқарида рўйхатдан ўтган, бош корхонаси Ўзбекистонда жойлашган юридик шахс Ўзбекистон Республикасининг резиденти ҳисобланади.

Ўзбекистон Республикасининг резиденти бўлган юридик шахсларга Ўзбекистон Республикасидаги ва ундан ташқаридаги фаолият манбаларидан олган даромадлари (фойдалари) бўйича солиқ солинади.

Ўзбекистон Республикасининг резиденти бўлмаган юридик шахсларга Ўзбекистон ҳудудидаги манбалардан олган даромадлари (фойдалари) бўйича солиқ солинади.


15-модда. Ўзбекистон Республикасидан

ташқарида тўланган даромад (фойда)

солиғининг ҳисобга олиниши


Ўзбекистон Республикасидан ташқарида тўланган даромад (фойда) солиғи суммалари Ўзбекистон Республикасида солиқ тўлаш вақтида Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларига мувофиқ ҳисобга олинади.

Ҳисобга олинадиган суммалар миқдори Ўзбекистон Республикасида амалда бўлган ставкалар бўйича ҳисоблаб чиқарилган даромад (фойда) солиғи суммасидан ортиқ бўлмаслиги керак.



16-модда. Солиқ солиш объекти


Жами даромад билан ушбу Кодексга мувофиқ белгиланадиган чегирмалар ўртасидаги фарқ сифатида ҳисобланган даромад (фойда) солиқ солиш объектидир.

Ўзи ишлаб чиқарган товарларни (бажарган ишларни, кўрсатган хизматларни) эркин конвертация қилинадиган валютада экспорт қилувчи корхоналар экспортни ички бозор нархларидан паст нархларда амалга оширсалар, улар учун солиқ солинадиган база экспорт маҳсулоти реализация қилинган ҳақиқий нархдан келиб чиққан ҳолда ҳисоблаб чиқилади. Ушбу қоида савдо-воситачилик ташкилотларига, шунингдек тасдиқланган рўйхатга мувофиқ хом ашё товарларини экспорт қилувчи ишлаб чиқариш корхоналарига нисбатан татбиқ этилмайди.

Устав фондига қўшилган, умумий вазифаларни ҳал этиш учун бирлаштирилган бадаллар, пайлар ва аниқ мақсадга қаратилган бошқа молиявий маблағлар (капитал) ана шу вазифаларни ҳал этиш учун махсус тузилган юридик шахснинг даромадлари ҳисобланмайди ва солиқ солиш объекти бўлмайди.

Юридик шахс бўлган акциядорнинг ўтган йилларнинг тақсимланмаган фойдасини устав фондини (капиталини) кўпайтириш учун йўналтириш чоғида қўшимча акциялар қиймати ёки акцияларнинг номинал қийматини кўпайтириш тарзида олинган даромадлари (фойдаси) солиқ солиш объекти бўлмайди.


5-БОБ. ЖАМИ ДАРОМАД


17-модда. Жами даромаднинг таркиби


Жами даромадга жўнатилган товар, бажарилган ишлар, кўрсатилган хизматлар ва бошқа операциялар учун юридик шахс олиши лозим бўлган (олган) ёки текинга олган пул ёхуд бошқа маблағлар киради.

Бундай даромадлар жумласига қуйидагилар киради:

1) товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилишдан келадиган тушум;

2) асосий воситалар, номоддий активлар, қимматли қоғозлар, интеллектуал мулк объектлари, материаллар ва бошқа активларни реализация қилишдан келадиган даромад;

3) фоизлар кўринишидаги даромадлар;

4) дивидендлар;

5) текинга олинган мол-мулк;

6) мол-мулкни ижарага (лизингга) беришдан келадиган даромад;

7) роялти;

8) текин молиявий ёрдам (давлат бюджетидан берилган субсидиялар бундан мустасно);

9) даъво муддати ўтказиб юборилган кредиторлик ва депонент қарздорликни ҳисобдан чиқаришдан олинган даромадлар;

10) илгари чегириб ташланган харажатлар, зарарлар ёки шубҳали қарзларнинг ўрнини қоплаш тариқасида олинган даромадлар;

11) валюта ҳисобварақларидаги курс бўйича мусбат фарқ;

12) фавқулодда даромадлар;

13) бошқа даромадлар.


6-БОБ. ЧЕГИРМАЛАР ВА ЗАРАРЛАР


19-модда. Жами даромаддан чегирмалар


Солиқ солинадиган даромадларни (фойдаларни) белгилашда жами даромаддан қуйидаги чегирмалар амалга оширилади:

қўшилган қиймат солиғи, акциз солиғи, мол-мулк солиғи, ер солиғи, ер ости бойликларидан фойдаланганлик учун солиқ, сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ, шунингдек божхона божлари суммалари;

банкларнинг ва бошқа молия-кредит ташкилотларининг кредитлари учун фоиз тўловлари суммалари, бундан банкларнинг ва бошқа молия-кредит ташкилотларининг инвестиция даврида капитал қўйилмалар таркибига кирадиган инвестиция учун олган кредитлари бўйича фоизлар ҳамда тўлов муддати ўтган ва узайтирилган ссудалар бўйича фоизлар мустасно;

ходимларга иш ҳақи тўлаш бўйича харажатлар;

белгиланган тартибда киритиладиган рента тўловларининг суммаси;

ижара ҳақи;

асосий воситаларни таъмирлаш харажатлари;

чет юридик ва жисмоний шахсларнинг моддий харажатлари ва кўрсатган хизматларининг қиймати;

мажбурий суғурта тўловлари бўйича ўтказиладиган, қонун ҳужжатларига мувофиқ иш ҳақига ҳисобланган суммалар;

маҳсулотни (хизматларни) сертификатлаш ишларига ҳақ тўлаш харажатлари суммалари;

қонун ҳужжатларига мувофиқ нормалар бўйича хизмат сафари харажатлари суммалари;

қонун ҳужжатларига мувофиқ нормалар бўйича вакиллик мақсадларидаги харажатлар суммалари;

реклама харажатлари суммалари;

солиқ тўловчи фаолияти ихтисослиги бўйича кадрлар тайёрлаш ва қайта тайёрлаш учун харажатлар суммалари;

солиқ тўловчи балансидаги соғлиқни сақлаш объектлари, қариялар ва ногиронлар уйлари, мактабгача тарбия болалар муассасалари, болаларнинг дам олиш лагерлари, маданият ва спорт объектлари, халқ таълими муассасалари, уй-жой фондини сақлашга қилинадиган харажатлар суммалари, шунингдек солиқ тўловчилар санаб ўтилган муассасаларни сақлашда улуш қўшиб қатнашиб, ана шу мақсадлар учун қиладиган харажатларининг суммалари;

лизинг объектини сотиб олиш учун олинган кредитлар фоизлари ва бошқа белгиланган тўловлар суммалари;

лизинг берувчининг лизинг шартномаси бўйича лизинг тўлови таркибида тўланадиган даромади;

қонун ҳужжатларида белгиланган нормалар доирасидаги ихтиёрий суғурта турлари бўйича харажатлар суммалари, ушбу қисмнинг ўн тўққизинчи хатбошисида назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно;

мол-мулкни суғурта қилиш ва ҳаётни узоқ муддатли суғурта қилиш бўйича суғурта мукофотлари суммалари;

қонун ҳужжатларида белгилаб қўйиладиган бошқа мажбурий тўловлар.

Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган харажатлар ва мажбурий тўловлардан ташқари қуйидаги харажатлар ва ажратмалар ҳам жами даромаддан чегириб ташланиши лозим:

1) банклар бўйича:

кредит ресурслари учун тўловлар, операция харажатлари, пул маблағлари ва бойликларни ташиш ҳамда сақлаш харажатлари;

мижозларнинг ҳисобварақлари, шу жумладан жисмоний шахсларнинг омонатлари бўйича ҳисобланган ва тўланган фоизлар;

таваккалчилик операциялари бўйича захира ҳисобидан ўчирилган умидсиз ссуда суммалари;

2) суғурта ташкилотлари бўйича:

қайта суғурта шартномалари бўйича берилган тўлов суммалари;

амал қилиши ҳисобот йили охиригача тугамаган суғурта ва қайта суғурта шартномалари бўйича тўлов суммалари;

суғурта ва қайта суғурта мажбуриятлари бўйича амалга оширилган ва ҳисобланган тўлов суммалари;

ўтган йиллардаги суғурта ҳодисалари бўйича тугалланмаган тўлов суммалари, шу жумладан даъво муддати доирасидаги мажбуриятлар суммалари;

суғурта ҳолатининг рўй берганлиги ҳақида маълум қилинган, лекин зарар миқдори тақдим этилмаган шартномалар бўйича суғурта суммалари;

суғурта ташкилоти суғурта ҳодисалари рўй беришини бартараф этиш ва унинг олдини олишга доир тадбирларни (превентив тадбирларни) молиялашга сарфлайдиган маблағлар суммалари;

суғурта ташкилотларининг захира фондлари бу ташкилотлар устав фондининг йигирма беш фоизига етгунига қадар суғурта ташкилотлари ўз даромадларининг йигирма фоизи миқдорида захира фондларига қиладиган ажратмалар.

Жами даромаддан чегириб ташланадиган харажатлар, мажбурий тўловлар, чиқимлар ва ажратмаларни аниқлаш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.

Агар амалга оширилган харажат харажатларнинг бир неча тоифасига киритилган бўлса, у фақат бир марта жами даромаддан чегириб ташланиши мумкин.

Асосий воситалар сотиб олиш ва уларни монтаж қилишга, номоддий активлар сотиб олишга қилинган харажатлар, шунингдек бошқа капитал харажатлар амортизация тариқасида кейинги даврларда жами даромаддан чегириб ташланиши лозим.



20-модда. Умидсиз қарзлар бўйича чегирмалар


Солиқ тўловчи (банклар ва суғурта ташкилотлари бундан мустасно) даъво муддати ўтганидан сўнг даромадлари товарларнинг (ишлар, хизматларнинг) реализация қилиниши билан боғлиқ бўлган, илгари жами даромадга қўшилган умидсиз қарзлар бўйича чегирма қилиниш ҳуқуқига эга бўлади.



21-модда. Молиявий жазо чоралари ва пеня суммалари


Молиявий жазо чоралари ва ҳисобланган пеня суммалари жами даромаддан чегириб ташланмайди.



22-модда. Асосий воситалар,

қимматли қоғозлар ва бошқа активлар

реализация қилинганида кўрилган зарарлар


Тадбиркорлик фаолиятида уч йилдан ортиқ фойдаланилган асосий воситалар реализация қилинганида вужудга келган зарарлар жами даромаддан чегириб ташланади.

Қимматли қоғозлар реализация қилинганида вужудга келган зарарлар жами даромаддан чегириб ташланмайди.

Иш ҳайвонлари ва кўп йиллик дарахтлардан фойдаланганда вужудга келган зарарлар фақат ана шу активлардан фойдаланишдан олинган даромаддан чегириб ташланади.



23-модда. Амортизация

бўйича чегирмалар


Асосий воситалар амортизация қилинади, ер бундан мустасно. Асосий воситаларнинг солиқ солинадиган давр мобайнида белгиланган нормалар доирасида ҳисобланган амортизация ажратмалари суммалари жами даромаддан чегириб ташланади.

Амортизация ажратмаларининг суммалари асосий воситаларнинг дастлабки (тикланиш) қиймати ва ушбу моддада белгиланган амортизация нормалари асосида ҳисоблаб чиқарилади. Амортизация муддати тугаганидан сўнг эскириш ҳисобланмайди.

Асосий воситаларни узоқ муддатга ижарага олган юридик шахслар ҳам ўзларига қарашли, ҳам ижарага олинган асосий воситалар юзасидан амортизация ажратмаларини ҳисоблайдилар. Бу ҳолда ижарага берувчи ижарага берилган асосий воситалар учун амортизация ажратмаларини ҳисобламайди.


АСОСИЙ ВОСИТАЛАРНИНГ АМОРТИЗАЦИЯ НОРМАЛАРИ:


Асосий воситалар гуруҳлари

Амортизация

нормаси


1. Енгил автомобиллар, такси, йўлларда фойдаланиладиган автотрактор техникаси, махсус асбоб-ускуна, инвентарь ва жиҳозлар. Компьютерлар, периферия қурилмалари ва маълумотларни қайта ишлаш ускуналари


20 фоиз

2. Юк автомобиллари, автобуслар, махсус автомобиллар ва автотиркамалар. Саноатнинг барча тармоқлари, металл қуйиш корхонаси учун машиналар ва ускуналар, темирчилик-пресслаш ускуналари, қурилиш ускуналари, қишлоқ хўжалик машиналари ва ускуналари. Офислар учун мебель


15 фоиз

3. Темир йўл, денгиз, дарё ва ҳаво транспорти воситалари. Куч-қувват берадиган машиналар ва ускуналар: иссиқлик техника ускуналари, турбина ускуналари, электр двигателлари ва дизель-генераторлар. Электр узатиш ва алоқа қурилмалари. Трубопроводлар


8 фоиз

4. Бинолар, иншоотлар ва иморатлар


5 фоиз

5. Бошқа гуруҳларга киритилмаган, амортизация қилинадиган активлар


10 фоиз


24-модда. Номоддий активлар

бўйича чегирмалар


Номоддий активларга қилинган харажатлар жами даромаддан эскириш тарзида ҳар ойда, юридик шахс томонидан уларнинг бошланғич қиймати ва улардан унумли фойдаланиш муддати (бироқ юридик шахснинг фаолият муддатидан ортиқ бўлмаган муддат) асосида ҳисоблаб чиқарилган нормалар бўйича чегириб ташланади.

Унумли фойдаланиш муддатини аниқлаб бўлмайдиган номоддий активлар бўйича амортизация нормалари беш йилга (бироқ юридик шахснинг фаолият муддатидан ортиқ бўлмаган муддатга) мўлжаллаб белгиланади.



25-модда. Геологик тадқиқотлар ва табиий

ресурсларни қазиб олишга тайёргарлик

кўриш харажатлари бўйича чегирмалар


Солиқ тўловчининг геологик тадқиқотлар ва табиий ресурсларни қазиб олишга тайёргарлик ишлари учун қилган харажатлари жами даромаддан амортизация сифатида, амортизация ажратмалари нормаси бўйича-ўн беш фоиз миқдорида чегириб ташланади.



26-модда. Тадбиркорлик фаолияти

билан боғлиқ бўлмаган харажатлар


Солиқ тўловчининг тадбиркорлик фаолиятига тааллуқли бўлмаган тадбирларни ўтказиш билан боғлиқ харажатлари бўйича чегирмалар қилинмайди.

Агар маданий, спорт ва бошқа тадбирлар учун харажатлар солиқ тўловчининг асосий фаолияти доирасида ўтказиладиган бўлса, ушбу модданинг қоидалари унга нисбатан қўлланилмайди.



27-модда. Ижтимоий эҳтиёжларга ажратмалар


Давлатга қарашли бўлмаган пенсия фондларига ажратмалар жами даромаддан чегириб ташланмайди.


27-1-модда. Зарарларни тақсимлаб ўтказиш

Ушбу Кодексда назарда тутилган, чегириб ташланиши лозим бўлган харажатларнинг жами даромаддан ошиб кетиши зарар деб эътироф этилади.

Солиқ тўловчи кўрилган зарарларни зарар кўрилган ҳисобот йилидан кейинги беш йил муддат давомида тақсимлаб ўтказишни амалга оширишга ҳақлидир.

Ўтган ҳисобот йилида ёки ўтган ҳисобот йилларида ушбу модданинг биринчи қисмига мувофиқ ҳисоблаб чиқарилган зарарга (зарарларга) эга бўлган даромад (фойда) солиғи тўловчилар жорий йилдаги солиқ солинадиган даромадни (фойдани) кўрилган зарарларнинг тўлиқ суммасига ёки ушбу сумманинг бир қисмига камайтиришга ҳақлидир.

Тақсимлаб ўтказилаётган зарарнинг ҳар бир навбатдаги йилда ҳисобга олинадиган жами суммаси ушбу Кодексга мувофиқ ҳисоблаб чиқарилган жорий йилдаги солиқ солинадиган даромаднинг (фойданинг) 50 фоизидан ошмаслиги керак.

Солиқ солинадиган база ўрни қопланиши керак бўлган зарар суммаси миқдорига фақат йил якунлари бўйича камайтирилиши мумкин.

Бирдан ортиқ календарь йилда кўрилган зарарлар улар кўрилган кетма-кетликда тақсимлаб ўтказилади.

Солиқ тўловчининг даромад (фойда) солиғидан озод қилинган даврдаги зарарлари кейинги даврларга тақсимлаб ўтказилиши мумкин эмас.



7-БОБ. ДАРОМАД (ФОЙДА) СОЛИҒИ СТАВКАЛАРИ


28-модда. Юридик шахсларнинг даромадига

(фойдасига) солинадиган солиқ ставкалари


Юридик шахсларнинг солиқ солинадиган даромадига (фойдасига) энг юқори-ўттиз беш фоизлик ставка бўйича солиқ солинади.

Ҳар йили Давлат бюджети тасдиқланаётган вақтда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси юридик шахсларнинг даромадларига (фойдасига) солинадиган солиқ ставкасини ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган энг юқори миқдоридан кўпайтирмай белгилаган ҳолда уни қайта кўриб чиқиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси юридик шахслар учун даромадига (фойдасига) солинадиган солиқнинг камайтирилган ставкаларини белгилаши мумкин:

чет эл инвестициялари иштирокидаги юридик шахслар учун;

болаларбоп товарлар, аёллар гигиенаси ашёлари, бадиий ҳунармандчилик маҳсулотлари ва ўйинчоқлар ишлаб чиқарувчи юридик шахслар учун;

ўзи ишлаб чиқарган маҳсулотларни экспорт қилувчи юридик шахслар учун.



29-модда. Резидентнинг дивидендлар

ва фоизлар бўйича оладиган даромадларига

(фойдасига) солинадиган солиқ ставкалари


Юридик шахсларга тўланадиган дивидендлар ва фоизларга Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси белгилайдиган ставка бўйича тўлов манбаида солиқ солинади.

Акциялар бўйича ва хўжалик юритувчи субъектларнинг устав сармоясидаги улушбай қатнашувдан олинадиган даромадлар солиқ солиш мақсадлари учун дивидендлар ҳисобланади. Депозит қўйилмалар, қарз мажбуриятлари ва бошқа қимматли қоғозлар бўйича олинадиган даромадлар фоизлар жумласига киритилади.

Давлат облигациялари ва давлатнинг бошқа қимматли қоғозлари бўйича дивидендлар ва фоизлар шунингдек Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасининг вақтинча бўш маблағларини молиявий бозорларга жойлаштиришдан фоизлар тарзида олинадиган даромадлар солиқ солишдан озод этилади.

Ўзбекистон Республикасидаги тўлов манбаида илгари солиқ ундирилган дивидендлар ва фоизларни олган резидент-юридик шахс тўлов манбаининг солиқни тўлаганлигини тасдиқлайдиган ҳужжатлар мавжуд бўлса, уларни жами даромаддан чегириб ташлаш ҳуқуқига эгадир.

Банклар ва бошқа резидент молия-кредит ташкилотларига тўланадиган фоизларга тўлов манбаида солиқ солинмайди, балки банк ва бошқа резидент молия-кредит ташкилотида белгиланган тартибда солиқ солинади.



30-модда. Тўлов манбаида норезидентларнинг

даромадларига (фойдасига) солинадиган

солиқ ставкалари


Норезидентнинг Ўзбекистон Республикасидаги тўлов манбаидан олинган, доимий муассаса билан боғлиқ бўлмаган даромадига (фойдасига) манбада чегирмаларсиз қуйидаги ставкалар бўйича солиқ солинади:


Дивидендлар ва фоизлар


10 фоиз

таваккалчиликларни суғурта қилишга ёки қайта суғурта қилишга тўланган суғурта мукофотлари


10 фоиз

Ўзбекистон Республикаси билан бошқа давлатлар ўртасида ҳаракат қилишда халқаро алоқа учун телекоммуникациялар ёки транспорт хизматлари (фрахтдан даромадлар)


6 фоиз

роялти, ижарадан (лизингдан) олинган даромадлар, хизматлар кўрсатиш, шу жумладан бошқарув, маслаҳат хизматлари кўрсатишдан келадиган даромадлар ва бошқа даромадлар, даромад солиғи солинган даромадлар (фойда) бунга кирмайди

20 фоиз


8-БОБ. ДАРОМАД (ФОЙДА) СОЛИҒИ БЎЙИЧА ИМТИЁЗЛАР


31-модда. Юридик шахсларни даромад

(фойда) солиғидан озод қилиш


Қуйидаги юридик шахслар даромад (фойда) солиғидан озод қилинади:

2) протез-ортопедия буюмлари, инвентари ишлаб чиқаришга, шунингдек ногиронларга хизмат кўрсатишга ихтисослашган юридик шахслар-асосий фаолият тури бўйича;

3) ногиронларнинг жамоат бирлашмалари, “Нуроний” жамғармаси ва Ўзбекистон чернобилчилар ассоциацияси мулкида бўлган, ишловчилари умумий сонининг камида эллик фоизини ногиронлар, 1941-1945 йиллардаги уруш ва меҳнат фронти фахрийлари ташкил этган юридик шахслар, савдо, воситачилик, таъминот-сотиш ва тайёрлов фаолияти билан шуғулланадиган юридик шахслардан ташқари;

4) даволаш муассасалари қошидаги даволаш-ишлаб чиқариш устахоналари;

5) жазони ижро этиш муассасалари;

6) тижорат билан шуғулланмайдиган юридик шахслар,* уларнинг тадбиркорлик фаолиятидан олган даромадларидан (фойдаларидан) ташқари;

7) шаҳар йўловчилар транспорти (таксидан, шу жумладан йўналишли таксидан ташқари) йўловчиларни ташиш билан боғлиқ хизматлари бўйича;

8) юридик шахслар тарих ва маданият ёдгорликларини таъмирлаш ва қайта тиклаш ишларини амалга оширишдан олинган даромадлар (фойдалар) бўйича;

21) ички ишлар органлари ҳузуридаги соқчилик бўлинмалари;

25) гастроль-концерт фаолияти билан шуғулланиш ҳуқуқини берувчи лицензияси бўлган юридик шахслар;

26) суғурта шартномалари бўйича суғурта товони (суғурта пули) тариқасида олинган маблағлар суммаси бўйича;

27) дивидендлар кўринишида олинган ва юридик шахсдан олиниб, унинг устав капиталига (фондига) йўналтирилган даромадлар бўйича;

28) Халқ банки - фуқароларнинг шахсий жамғариб бориладиган пенсия ҳисобварақларидаги маблағлардан фойдаланишдан олинган даромадлар бўйича;

29) телекоммуникациялар тармоқларида тезкор-қидирув тадбирлари тизимининг техник воситаларини текинга топшириш ва (ёки) олишдан, шунингдек мазкур воситалардан фойдаланишга ҳамда уларга хизмат кўрсатишга доир хизматлардан олинган даромадлар (фойда) бўйича.


-----------------------------------

*) ушбу Кодексда солиқ солиш мақсадларида "тижорат билан шуғулланмайдиган ташкилотлар" дейилганда қуйидагилар тушунилади:

фақатгина давлат бюджети маблағлари ҳисобидан молияланадиган, харажатларни қоплаш учун тасдиқланган сметалар доирасида бюджетдан дотация оладиган корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар;

хайрия бирлашмалари, уюшмалари ва фондлари, халқаро ташкилотлар, диний бирлашмалар ва бошқа ташкилотлар:

а) тадбиркорлик фаолиятидан даромадлар олишни кўзламайдиган, таъсис ҳужжатларида белгилаб қўйилган ижтимоий-хайрия ёки бошқа мақсадларда тузилган ташкилот ва бирлашмалар;

б) молиявий ва бошқа маблағларни муайян ташкилотлар ходимлари, муассислари ёки аъзоларининг шахсий манфаатлари йўлида тақсимламайдиган ва инвестиция қилмайдиган ташкилот ва бирлашмалар (қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда меҳнатга ҳақ тўлаш бундан мустасно).



32-модда. Солиқ солинадиган

даромаднинг (фойданинг) камайтирилиши


Юридик шахсларнинг солиқ солинадиган даромади (фойдаси) қуйидаги суммага камайтирилади:

экология, саломатлик ва хайрия фондлари, маданият, халқ таълими, соғлиқни сақлаш, меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш, жисмоний тарбия ва спорт муассасаларига фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларига бериладиган бадаллар суммасига, бироқ солиқ солинадиган даромаднинг (фойданинг) бир фоизидан кўп бўлмаган миқдорда;

асосий ишлаб чиқаришни янги қурилиш шаклида кенгайтиришга, ишлаб чиқариш мақсадида фойдаланиладиган бинолар ва иншоотларни реконструкция қилишга, шунингдек ушбу мақсадлар учун олинган кредитларни узишга йўналтириладиган маблағлар суммасига, ҳисобот даврида амортизацияга ҳисобланган суммалардан тўлиқ фойдаланиш шарти билан, бироқ солиқ солинадиган даромаднинг (фойданинг) ўттиз фоизидан кўп бўлмаган миқдорда;

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси қарори асосида коллежлар, академик лицейлар, мактаблар ва мактабгача таълим муассасалари қурилишига йўналтирилган маблағлар суммасига, бироқ солиқ солинадиган даромаднинг (фойданинг) ўттиз фоизидан кўп бўлмаган миқдорда;

диний ва жамоат бирлашмаларининг (касаба уюшмалари, сиёсий партиялар ва ҳаракатлардан ташқари), хайрия фондларининг мулкида бўлган корхоналар даромадидан (фойдасидан) шу бирлашмалар ва фондларнинг уставда белгиланган фаолиятни амалга ошириш учун йўналтириладиган ажратмалари суммасига;

Юридик шахслар солиқ солинадиган даромадни (фойдани) ишлаб чиқаришни модернизациялашга, техник ва технологик жиҳатдан қайта жиҳозлашга, ушбу мақсадлар учун берилган кредитларни узишга ва лизинг объекти қийматини тўлашга йўналтириладиган маблағлар суммасига, ҳисобот даврида ҳисобланган амортизация маблағларидан тўлиқ фойдаланиш шарти билан уч йил мобайнида камайтириш хуқуқига эга. Мазкур солиқ имтиёзи янги технологик жиҳозлар ишга туширилган пайтдан эътиборан навбатдаги солиқ ҳисоботи даври учун қўлланилади. Янги технологик жиҳозлар олинган (импорт қилинган) пайтдан эътиборан уч йил мобайнида реализация қилинган ёки текинга берилган тақдирда, мазкур имтиёзнинг амал қилиши имтиёз қўлланилган бутун давр учун даромад (фойда) солиғи тўлаш бўйича мажбуриятлар тикланган ҳолда бекор қилинади.

Ишловчилари умумий сонининг уч фоизидан кўпроғини ногиронлар ташкил этган юридик шахслар учун даромад (фойда) солиғи суммаси қуйидаги тарзда: белгиланган нормадан ортиқ ишга жойлаштирилган ногиронларнинг ҳар бир фоизига даромад (фойда) солиғи бир фоиз камайтирилади.



9-БОБ. НОРЕЗИДЕНТЛАР ҲАМДА ЧЕТ ЭЛЛИК

ЮРИДИК ШАХСЛАРНИНГ ДАРОМАДЛАРИГА

(ФОЙДАСИГА) СОЛИҚ СОЛИШ


33-модда. Норезидентнинг доимий муассаса

орқали оладиган даромади (фойдаси)


Ўзбекистон Республикасида фаолиятни доимий муассаса орқали амалга оширадиган солиқ тўловчи-норезидент Ўзбекистон Республикасида бўлган, доимий муассаса билан боғланган манбалардан олинган даромадлари (фойдаси)дан ушбу Кодексда ана шундай даромадга (фойдага) нисбатан назарда тутилган чегирмалар суммасига камайтирилган солиқни тўловчи ҳисобланади.



34-модда. Даромад (фойда) солиғининг

тўлов манбаида ундирилиши


Норезидентнинг доимий муассаса билан боғлиқ бўлмаган даромадига, агар даромад манбаи Ўзбекистон Республикасида жойлашган бўлса, жами даромаддан чегирма қилмай, ушбу Кодекснинг 30-моддасида назарда тутилган ставкалар бўйича тўлов манбаида солиқ солинади.

Норезидентларнинг Ўзбекистон Республикасидан ташқарида бажарган ишларидан, кўрсатган хизматларидан олган даромадлари Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги манбалардан олинган даромадларга кирмайди.

Тўлов манбаида солиқ солиш тўловнинг Ўзбекистон Республикаси ичида ёки унинг ҳудудидан ташқарида амалга оширилганидан қатъи назар қўлланилади.



35-модда. Чет эллик юридик шахсларга

солиқ солиш хусусиятлари


Чет эллик юридик шахсларга Ўзбекистон Республикаси ҳудудида Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларида белгиланган хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда ушбу Кодексга мувофиқ солиқ солинади.

Чет эллик юридик шахслардан солиқлар ва йиғимларни ундириш ўзаро келишув асосида тўхтатилиши ёки чекланиши мумкин, башарти тегишли чет давлатда ҳам Ўзбекистон Республикасининг юридик шахсларига нисбатан худди шундай чора-тадбирлар кўрилган бўлса.

Чет эллик юридик шахслар билан битимлар тузиш чоғида бундай битимларнинг шартларига Ўзбекистон Республикасида фаолиятни амалга оширадиган солиқ тўловчилар ҳамда бошқа шахслар чет эллик юридик шахсларнинг солиқлар ва йиғимларни тўлаш бўйича харажатларини ўз зиммасига олишини назарда тутадиган солиқ ҳақидаги изоҳларнинг киритилишига рухсат берилмайди.

Норезидент-юридик шахснинг доимий муассасасига даромад (фойда) солиғига қўшимча равишда ушбу доимий муассасанинг чет элга ўтказадиган даромадидан ўн фоиз миқдорида солиқ олинади. Чет эллик юридик шахсларга Ўзбекистон Республикаси ҳудудида Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларида белгиланган хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда ушбу Кодексга мувофиқ солиқ солинади.



10-БОБ. СОЛИҚНИ ҲИСОБГА ОЛИШ ҚОИДАЛАРИ


36-модда. Узоқ муддатли контрактлар

бўйича даромадлар ва чегирмалар


Узоқ муддатли контрактларга тааллуқли даромадлар ва чегирмалар уларнинг амалда бажарилган қисми бўйича молия йили давомида ҳисобга олинади.

Узоқ муддатли контрактнинг амалда бажарилганлиги молия йили охиригача қилинган харажатларни ушбу контракт бўйича жами харажатлар билан таққослаш орқали аниқланади.



37-модда. Товар моддий захираларни

баҳолаш ва ҳисобга олиш


Солиқ солиш мақсадида товар-моддий захираларни баҳолаш ва ҳисобга олиш бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади.

Товар-моддий захираларни қўшимча баҳолаш суммаси товарларнинг (ишларнинг, хизматларнинг) реализация қилинишига қараб, солиқ солинадиган даромад (фойда) таркибига киритилади.



38-модда. Асосий воситалар лизинги

Амортизация қилиниши керак бўлган асосий воситаларнинг ижараси бир тараф (лизинг берувчи) иккинчи тарафнинг (лизинг олувчининг) топшириғига биноан учинчи тарафдан (сотувчидан) лизинг шартномасида шартлашилган мол-мулкни (лизинг объектини) мулк қилиб сотиб олганда ҳамда уни лизинг шартномасида белгиланган шартларда ҳақ эвазига эгалик қилиш ва фойдаланиш учун лизинг олувчига берганда лизинг (молиявий ижара) деб ҳисобланади. Бунда ижара муддати ўн икки ойдан ортиқ бўлиши ва лизинг шартномаси қуйидаги шартлардан бирига мувофиқ бўлиши лозим:

лизинг шартномасининг муддати тугагач, асосий воситалар лизинг олувчининг мулки бўлиб ўтса;

ижара муддати асосий воситалар хизмат муддатининг саксон фоизидан ортиқ бўлса;

лизинг олувчи асосий воситаларни уларнинг бозор қийматидан паст нархда эвазини тўлаб сотиб олиш ҳуқуқига эга бўлса, бунда ана шу ҳуқуқни амалга ошириш кунидаги асосий воситалар қиймати асос бўлади;

ижарага олинган асосий воситаларнинг ижара тугаганидан кейинги қолдиқ қиймати уларнинг ижара бошланишидаги қийматининг йигирма фоизидан кам бўлса;

лизинг шартномасининг бутун даври учун лизинг тўловларининг жорий суммаси ижарага олинган воситалар қийматининг тўқсон фоизидан ортиқ бўлса.



39-модда. Активлар реализация қилинганида

улар қийматининг ўсишидан олинадиган

даромадлар ва кўриладиган зарарлар


Активлар реализация қилинганида уларни реализация қилишдан олинган тушум билан бу активларнинг қиймати ўртасидаги мусбат фарқ активлар қийматининг ўсишидан олинган даромад ҳисобланади.

Активларни реализация қилишдан олинган тушум билан бу активларнинг қиймати ўртасидаги манфий фарқ активларни реализация қилишдан кўрилган зарар ҳисобланади.

Активлар қийматига уларни олиш, ишлаб чиқариш, қуриш, монтаж қилиш ва ўрнатиш харажатлари, шунингдек уларнинг қийматини орттирадиган бошқа харажатлар қўшилади, солиқ тўловчи чегириш ҳуқуқига эга бўлган харажатлар бундан мустасно.

Агар активларнинг фақат бир қисми реализация қилинса, унда активларнинг реализация қилиш пайтидаги қиймати қолган ва реализация қилинган қисмлари ўртасида тақсимланади.



40-модда. Активларни текинга ёки камайтирилган

қиймат бўйича топширишдан олинадиган даромадлар


Активлар текинга ёки камайтирилган қиймат бўйича топширилганида топширувчи шахсга қарашли активларнинг қиймати вужудга келган харажатлар асосида, олувчи шахснинг даромадлари эса-кирим қилинган баҳолаш қиймати бўйича, лекин топширилаётган активларнинг таннархидан кам бўлмаган миқдорда белгиланади.



11-БОБ. ДАРОМАД (ФОЙДА) СОЛИҒИНИНГ

ҲИСОБЛАБ ЧИҚАРИЛИШИ, ҲИСОБОТИ ВА ТЎЛАНИШИ


41-модда. Даромад (фойда) солиғи

бўйича ҳисоботлар, ҳисоб-китоблар


Тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи юридик шахслар ортиб борувчи якун билан чиқарилган даромад (фойда) солиғи бўйича ҳисоб-китобларни, агар қонун ҳужжатларида бошқа тартиб белгиланмаган бўлса, солиқ рўйхатидан ўтган жойдаги солиқ органларига йил чоракларига оид ва йиллик молиявий ҳисоботни тақдим этиш муддатларида топширадилар.

Юридик шахс тугатилган тақдирда солиқ органи солиқ тўловчидан камроқ бўлган давр учун ҳисоботлар, солиқ бўйича ҳисоб-китобларни тақдим этишни ёзма хабарнома топшириш йўли билан талаб қилиши мумкин бўлиб, хабарномада бунинг сабаби ва ҳисоботлар, солиқ бўйича ҳисоб-китоблар қачон ва қайси давр учун тақдим этилиши лозимлиги кўрсатилади.

Юридик шахсни тугатиш ҳақида белгиланган тартибда қарор қабул қилинган тақдирда тугатиш комиссияси (тугатувчи) беш кунлик муддатда бу ҳақда солиқ органини ёзма равишда хабардор қилади.

Юридик шахсни тугатиш ҳақида қарор қабул қилинганидан сўнг солиқ тўловчи ўн беш кун ичида солиқ органига ҳисоботлар, солиқ бўйича ҳисоб-китобларни тақдим этиши шарт.

Даромад (фойда) солиғи бўйича ҳисоботлар, ҳисоб-китоблар қонун ҳужжатларида белгиланган шакл ва тартибда тақдим этилади.



42-модда. Даромад (фойда) солиғини

тўлов манбаида ушлаб қолиш


Даромад (фойда) солиғини тўлов манбаида ушлаб қолишни қуйидагилар амалга ошириши шарт:

юридик шахсларга дивидендлар ва фоизлар тўловчи юридик шахслар;

норезидент юридик шахсларга ушбу Кодекснинг 30-моддасига мувофиқ тўловларни амалга оширувчи юридик шахслар.

Даромад (фойда) солиғини ушлаб қолиш ва бюджетга ўтказиш учун даромад тўловчи юридик шахс жавобгардир. Солиқ суммаси ушлаб қолинмаганда даромад тўловчи юридик шахс ушлаб қолинмаган солиқ суммасини ҳамда у билан боғлиқ жарима ва пеняларни бюджетга тўлаши шарт.

Ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган юридик шахслар қуйидагиларни бажариши шарт:

солиқни тўлов амалга оширилган ой тугаганидан сўнг беш кун ичида бюджетга ўтказиши;

даромад олувчи юридик шахсларнинг рўйхат рақами, уларнинг номи, даромадининг умумий суммаси ва ҳисобот йилида ушлаб қолинган солиқнинг умумий суммаси кўрсатилган маълумотномани молия йили тугаганидан сўнг ўттиз кун ичида солиқ органларига тақдим этиши, шунингдек даромад олувчи юридик шахсларга уларнинг талабига кўра юбориши лозим.



43-модда. Даромад (фойда) солиғини тўлаш


Юридик шахслар даромад (фойда) солиғини даромад (фойда) солиғи бўйича ҳисоб-китобларни топшириш учун белгиланган кундан бошлаб беш кун ичида, ушбу Кодекснинг 41-моддасига мувофиқ ўтган ҳисобот даврининг молиявий натижалари асосида тўлайди.

Йилнинг ҳисобот чорагида товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилишдан энг кам иш ҳақининг икки юз бараваридан кўпроқ миқдорда даромад (фойда) олган юридик шахслар даромад (фойда) солиғи бўйича жорий тўловларни ҳар ойнинг 15-кунига қадар йилнинг чораги бўйича даромад (фойда) солиғи суммасининг учдан бир қисми миқдорида тўлайди.

Юридик шахслар жорий тўловлар суммасини ҳисоблаб чиқариш учун йилнинг жорий чораги биринчи ойининг 5-кунигача ўзлари солиқ рўйхатидан ўтган жойдаги солиқ органига йилнинг тегишли чорагида олиш мўлжалланган даромад (фойда) ҳамда белгиланган даромад (фойда) солиғи ставкаси асосида маълумотнома тақдим этадилар.

Йил мобайнида тўланган даромад (фойда) солиғи суммалари тегишли ҳисобот йили учун солиқ тўловчига ҳисоблаб чиқарилган солиқ ҳисобига ўтказилади.



III БЎЛИМ. ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРНИНГ

ДАРОМАДИГА СОЛИНАДИГАН СОЛИҚ


12-БОБ. СОЛИҚ ТЎЛОВЧИЛАР

ВА СОЛИҚ СОЛИШ ОБЪЕКТИ


44-модда. Жисмоний шахсларнинг даромадига

солинадиган солиқни тўловчилар


Молия йилида солиқ солинадиган даромадга эга бўлган жисмоний шахслар жисмоний шахсларнинг даромадига солинадиган солиқни тўловчилардир.



45-модда. Резидент ва норезидент жисмоний

шахсларнинг солиқ солинадиган даромади


Ўзбекистон Республикасида доимий яшаб турган ёки молия йилида бошланадиган ёки тугайдиган ўн икки ойгача бўлган исталган давр мобайнида 183 кун ёки ундан кўпроқ муддатда Ўзбекистонда турган жисмоний шахс Ўзбекистон Республикасининг резиденти деб қаралади.

Ўзбекистон Республикаси резиденти бўлмиш жисмоний шахсларга уларнинг Ўзбекистон Республикасидаги, шунингдек ундан ташқаридаги фаолияти манбаларидан олинган даромадлари бўйича солиқ солинади.

Ўзбекистон Республикаси резиденти бўлмаган жисмоний шахсларга Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги манбалардан олинган даромадлар бўйича солиқ солинади.


46-модда. Ўзбекистон Республикасидан

ташқарида тўланган солиқнинг ҳисобга олиниши


Ўзбекистон Республикасидан ташқарида тўланган жисмоний шахсларнинг даромад солиғи суммалари Ўзбекистон Республикасида солиқни тўлашда Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларига мувофиқ ҳисобга олинади.

Ҳисобга олинадиган суммалар миқдори жисмоний шахсларнинг Ўзбекистон Республикасида амал қилаётган ставкалар бўйича ҳисоблаб чиқарилган даромад солиғи суммасидан ошмаслиги лозим.



47-модда. Солиқ солиш объекти

Ушбу Кодексга мувофиқ белгиланадиган жами йиллик даромад солиқ солиш объектидир.



13-БОБ. ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРНИНГ

ЖАМИ ЙИЛЛИК ДАРОМАДИ


48-модда. Жисмоний шахсларнинг

жами йиллик даромади таркиби


Жисмоний шахсларнинг жами йиллик даромадига солиқ тўловчи олиши лозим бўлган (олган) ёки текинга олган пул ёхуд бошқа маблағлар, шу жумладан:

меҳнатга ҳақ тўлаш шаклида олинадиган даромадлар; жисмоний шахсларнинг мулкий даромади; жисмоний шахсларнинг тадбиркорлик фаолиятидан келадиган ялпи даромад киради.


49-модда. Меҳнатга ҳақ тўлаш

шаклида олинадиган даромадлар


Меҳнатга ҳақ тўлаш шаклида олинадиган даромадларга жисмоний шахсларнинг меҳнат шартномаси бўйича қилинган ишлардан ва фуқаролик-ҳуқуқий шартномалар бўйича оладиган даромадлари киради.

Меҳнатга ҳақ тўлаш шаклида олинадиган даромадларга қуйидагилар ҳам киради:

1) ходимларга сотиладиган товарлар (ишлар, хизматлар) қиймати билан бундай товарларни (ишларни, хизматларни) харид қилиш нархи ёки уларнинг таннархи ўртасидаги манфий фарқ;

2) иш берувчи томонидан ўз фаолияти билан боғлиқ бўлмаган, ходимларнинг чиқимларини қоплаш учун қилинган харажатлар;

3) ходим иш берувчига тўлаши керак бўлган, аммо иш берувчининг қарори билан ҳисобдан чиқарилган қарз суммалари;

4) иш берувчи ўз ходимларининг ҳаёти ёки соғлиғини ихтиёрий суғурталаш бадалларини тўлаш учун қилган харажатлар;

5) иш берувчининг жисмоний шахсдан ушлаб қолиниши керак бўлган тўловлар юзасидан тўлаган суммаси;

6) иш берувчининг ўз ходимларининг бевосита ёки билвосита даромадларини ташкил этадиган бошқа харажатлари.

Ходимларга Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси белгилаган нормалар доирасида бериладиган хизмат сафари тўловларининг суммалари жами йиллик даромадга киритилмайди.



50-модда. Жисмоний шахсларнинг

мулкий даромади


Жисмоний шахсларнинг мулкий даромадига фоизлар, дивидендлар бўйича олинган даромад, мол-мулкни ижарага беришдан келадиган даромад киради.



51-модда. Жисмоний шахсларнинг

тадбиркорлик фаолиятидан келадиган даромад

Жисмоний шахсларнинг тадбиркорлик фаолиятидан келадиган даромадга товарлар (ишлар, хизматлар) реализациясидан, қонун ҳужжатларида тақиқланмаган, якка тартибда амалга оширилаётган бошқа фаолиятдан келадиган барча тушумлар ушбу даромадни топиш билан боғлиқ харажатлар, мажбурий тўловлар, чиқимлар ва ажратмалар чегириб ташланган ҳолда киради.

Солиқ солиш объектини аниқлаш мақсадида чегириб ташланиши лозим бўлган харажатлар, мажбурий тўловлар, чиқимлар ва ажратмаларни аниқлаш тартиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.


15-БОБ. ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРНИНГ

ДАРОМАДЛАРИГА СОЛИНАДИГАН

СОЛИҚ СТАВКАЛАРИ


55-модда. Жисмоний шахсларнинг

даромадларига солинадиган солиқ ставкалари


Жисмоний шахсларнинг иш ҳақлари, мукофот пуллари ва бошқа даромадлари суммаларидан солиқ қуйидаги миқдорда ундирилади:

Жами даромад миқдори


Солиқ суммаси


энг кам иш ҳақининг беш баравари миқдоригача


даромад суммасининг 13 фоизи


энг кам иш ҳақининг беш баравари миқдоридан (+1 сўм) ўн баравари миқдоригача


энг кам иш ҳақининг беш баравари миқдоридан олинадиган солиқ + беш бараваридан ошадиган сумманинг 18 фоизи


энг кам иш ҳақининг ўн баравари миқдоридан (+1 сўм) ва ундан юқори миқдоридан


энг кам иш ҳақининг ўн баравари миқдоридан олинадиган солиқ + ўн бараваридан ошадиган сумманинг 25 фоизи


Солиқ солиш мақсадлари учун энг кам иш ҳақининг миқдори йил бошидан эътиборан ортиб борувчи якун тарзида ҳисобланади (йил бошидан эътиборан тегишли давр учун энг кам иш ҳақининг ойлик миқдорлари суммаси).

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси зарарли ва оғир шароитли ишларда банд бўлган жисмоний шахсларнинг айрим тоифалари учун, шунингдек табиий-иқлим шароитлари ёмон жойларда ишлаш билан боғлиқ бўлган қўшимча тўловлар бўйича имтиёзли даромад солиғи ставкаларини белгилашга ҳақли.



56-модда. Резидентнинг дивидендлар ва фоизлар

бўйича даромадларига солинадиган солиқ ставкаси


Жисмоний шахсларга тўланадиган дивидендлар ва фоизларга Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси белгилайдиган ставкалар бўйича тўлов манбаида солиқ солинади.



57-модда. Норезидент жисмоний шахсларнинг

даромадларига тўлов манбаида

солинадиган солиқ ставкаси


Норезидент жисмоний шахсларнинг доимий муассаса билан боғлиқ бўлмаган ҳолда Ўзбекистон Республикасидаги манбадан олган даромадларига уларни тўлаш манбаида чегирмаларсиз, ушбу Кодекснинг 30-моддасида назарда тутилган ставкалар бўйича солиқ солинади.

Норезидентларнинг Ўзбекистон Республикасидан ташқарида бажарган ишларидан, кўрсатган хизматларидан олган даромадлари Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги манбалардан олинган даромадларга кирмайди.

Тўлов манбаида солиқ солиш, тўлов Ўзбекистон Республикаси ичида ёки унинг ташқарисида амалга оширилганидан қатъи назар, татбиқ этилади.



16-БОБ. ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРНИНГ

ДАРОМАДЛАРИГА СОЛИНАДИГАН

СОЛИҚ БЎЙИЧА ИМТИЁЗЛАР


58-модда. Жисмоний шахсларнинг

солиқ солинмайдиган даромадлари


Қуйидагилар жисмоний шахсларнинг солиқ солинадиган даромадига киритилмайди:

а) меҳнат шартномаси бекор қилинганда тўланадиган, энг кам иш ҳақининг ўн икки баравари миқдори доирасидаги ишдан бўшатиш нафақаси, давлат ижтимоий суғуртаси ва давлат ижтимоий таъминоти бўйича нафақалар, ишсизлик нафақалари, ҳомиладорлик ва туғиш нафақалари (вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик нафақалари, шу жумладан оиланинг бемор аъзосини парваришлаш нафақалари бундан мустасно), шунингдек хайрия ва экология жамғармалари маблағларидан фуқароларга пул ва натура шаклида бериладиган нафақалар ва бошқа ёрдам турлари;

б) олинадиган алиментлар;

в) олий ўқув юртлари ва ўрта махсус ҳамда ҳунар-техника ўқув юртлари ҳамда улар базасида ташкил этилган бизнес мактаблари, шу жумладан олий ва ўрта диний ўқув юртлари томонидан ўз талабаларига ва ўқувчиларига тайинланадиган стипендиялар, шунингдек ушбу модданинг "а" кичик бандида кўрсатилган жамғармаларнинг маблағларидан таъсис этиладиган стипендиялар;

д) давлат пенсиялари, шунингдек уларга устамалар;

е) шахслар қон топширганлик учун, донорликнинг бошқа турлари учун, она сути топширганлик учун оладиган суммалар, шунингдек тиббиёт муассасаларининг ходимлари қон йиғиб топширганликлари учун оладиган суммалар;

ж) майиб бўлиш ёки соғлиғининг бошқача тарзда шикастланиши билан боғлиқ ҳолда, шунингдек боқувчисининг вафот этганлиги муносабати билан кўрилган зарарни қоплаш юзасидан олинадиган суммалар;

з) фуқароларнинг хорижда ишлашга юборилиши муносабати билан давлат бюджетидан молиялаштириладиган муассасалар ва ташкилотлардан чет эл валютасида оладиган иш ҳақи суммалари ва бошқа суммалар, қонун ҳужжатларида белгиланган суммалар доирасида;

и) жисмоний шахсларнинг хусусий мулк ҳуқуқи асосида ўзларига қарашли бўлган мол-мулкни сотиш натижасида оладиган суммалари, тадбиркорлик фаолияти доирасида мол-мулк сотишдан олинган даромадлар бундан мустасно;

к) шахсларнинг шахсий ёрдамчи хўжаликда етиштирган қорамол, қуён, нутрия, балиқ, паррандаларни ҳам тирик ҳолатда, ҳам уларни сўйиб маҳсулотларини хом ва қайта ишланган ҳолда, шунингдек асаларичилик маҳсулотларини ва бундай хўжаликда етиштирилган табиий ёки қайта ишланган деҳқончилик маҳсулотларини сотишдан олган даромадлари суммаси. Фуқарода шахсий ёрдамчи хўжалик мавжудлиги маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ёки фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органларининг маълумотномаси билан тасдиқланади;

л) бир йил мобайнида юридик шахслардан олинган энг кам иш ҳақи миқдорининг олти бараваригача бўлган суммадаги қимматли совғалар қиймати, шунингдек халқаро ҳамда республика танлов ва мусобақаларида олинган соврин буюмлар қийматининг суммаси;

м) мерос қилиб қолдириш ва ҳадя қилиш натижасида олинган суммалар ва мол-мулк қиймати, фан, адабиёт ва санъат асарлари муаллифларининг меросхўрлари (ҳуқуқий ворислари) оладиган муаллифлик ҳақи суммалари бундан мустасно;

н) давлат заёмларининг облигациялари ва лотереялар бўйича ютуқлар, шунингдек Ўзбекистон Республикасининг давлат қимматли қоғозлари бўйича фоизлар;

о) фуқароларнинг суғурта бўйича оладиган суммалари;

п) бир йил мобайнида берилган моддий ёрдам суммалари:

табиий офатлар, бошқа фавқулодда ҳолатлар муносабати билан бериладиган моддий ёрдам суммалари-тўлалигича;

вафот этган ходимнинг оила аъзоларига ёки оила аъзолари вафот этганлиги муносабати билан ходимга бериладиган моддий ёрдам суммалари-энг кам иш ҳақининг ўн бараваригача миқдорда;

бошқа ҳолларда-энг кам иш ҳақининг ўн икки бараваригача миқдорда;

р) депозит сертификатлар бўйича даромадлар, банклардаги омонатлар ва давлат хазина мажбуриятлари бўйича фоизлар ва ютуқлар.

с) фуқароларнинг иш ҳақи ва солиқ солинадиган бошқа даромадларининг давлат корхоналари мол-мулкини сотиб олиш, хусусийлаштирилаётган корхоналар акцияларини сотиб олишга йўналтирилган суммалари, шунингдек ўтган йилларнинг тақсимланмаган фойдасини устав фондини (капиталини) кўпайтириш учун йўналтириш чоғида қўшимча акциялар қиймати ёки акцияларнинг номинал қийматини кўпайтириш тарзида олинган даромадлари дивидендлар тариқасида олинган ҳамда дивиденд тўлаган юридик шахснинг устав фондига (капиталига) йўналтирилган даромадлар. Мазкур мол-мулк сотилганида илгари солиқ солишдан озод қилинган даромадларга умумий асосларда солиқ солинади;

т) патент эгаси бўлган жисмоний шахснинг (лицензиарнинг) саноат мулки объектларидан ўз ишлаб чиқаришида фойдаланишдан ёки фойдаланиш бошланган санадан эътиборан амал қилиш муддати доирасида уларга лицензия сотишдан, шунингдек лицензиатнинг саноат мулки объектларидан фойдаланишдан олган даромади суммаси:

ихтиролар ва селекция ютуғидан фойдалана бошлаган санадан эътиборан-беш йил давомида;

саноат намунасидан фойдалана бошлаган санадан эътиборан  уч йил давомида;

фойдали моделдан фойдалана бошлаган санадан эътиборан  икки йил давомида;

у) болалар лагерлари ва бошқа соғломлаштириш лагерларига, ота-оналарнинг болалари билан дам олишига махсус мўлжалланган санаторий-курорт муассасаларига бориш учун болалар ва ўсмирларга бериладиган йўлланмалар қийматини, шунингдек ўз ходимларининг амбулатория ёки стационар тиббий хизматдан фойдаланиш қийматини тўлиқ ёки қисман компенсациялаш тартибида корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар ўз ходимларига ёки улар учун тўлаган суммалар. Кўрсатиб ўтилган тўловлар жумласига ногиронларнинг соғломлаштириш ва санаторий-курорт муассасаларига берилган йўлланмалари қийматини, даволаниш ва тиббий хизматдан фойдаланиш, ногиронликнинг олдини олиш мақсадида техника воситалари сотиб олиш учун ҳамда ногиронларнинг саломатлигини тиклаш учун қилинган харажатларни тўлиқ ёки қисман тўлаш тартибида корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар тўлаган суммалар ҳам киради;

ф) амалдаги қонун ҳужжатларида назарда тутилган нормалар доирасидаги товон тўловлари, меҳнат шартномасини бекор қилиш пайтида фойдаланилмаган таътил учун бериладиган товонлар бундан мустасно.

х) вақтинчалик бир марталик ишларни бажаришдан олинган даромадлар, башарти бундай ишлар Вақтинчалик бир марталик иш билан таъминлаш марказлари кўмагида амалга оширилаётган бўлса;

ц) хусусий корхона томонидан солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тўланганидан кейин хусусий корхона мулкдори ихтиёрига келиб тушадиган фойда суммаси;

ч) Ўзбекистон Республикасининг давлат мукофотлари ва давлат пул мукофотларига сазовор бўлган жисмоний шахслар олган бир йўла бериладиган пул мукофотлари ёки шунга тенг баҳодаги эсдалик совғаларининг қиймати;

ш) Олимпия ўйинларида ва бошқа халқаро спорт мусобақаларида совринли ўринларни эгаллаганлиги учун спортчилар олган бир йўла бериладиган пул мукофотлари;

э) жамғариб бориладиган мажбурий пенсия бадаллари, улар бўйича олинган фоиз тарзидаги ва бошқа даромадлар, жамғариб бориладиган пенсия тўловлари.

ю) корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг мол-мулкни суғурта қилиш ва ҳаётни узоқ муддатли суғурта қилиш бўйича ўз ходимлари учун суғурта мукофотлари тўловига тўлаган суммалари;

я) фуқароларнинг иш ҳақи ва солиқ солинадиган бошқа даромадларининг мол-мулкни суғурта қилиш ва ҳаётни узоқ муддатли суғурта қилиш бўйича суғурта мукофотлари тўлови учун йўналтириладиган суммалари.


59-модда. Жисмоний шахсларнинг

даромадига солинадиган

солиқдан озод қилиш


Жисмоний шахсларнинг даромадига солинадиган солиқни тўлашдан қуйидаги жисмоний шахслар озод қилинадилар:

1) тўлалигича:

а) хорижий давлатлар дипломатия ваколатхоналарининг бошлиқлари ва аъзолари ҳамда консуллик муассасаларининг мансабдор шахслари, уларнинг ўзлари билан бирга яшайдиган оила аъзолари, агар улар Ўзбекистон Республикаси фуқароси бўлмаса,-Ўзбекистон Республикасидаги манбалардан олинадиган, дипломатлик ва консуллик хизмати билан боғлиқ бўлмаган даромадларидан ташқари барча даромадлари бўйича;

б) хорижий давлатлар дипломатия ваколатхоналари ва консуллик муассасаларининг маъмурий-техник ходимлари ва уларнинг ўзлари билан бирга яшайдиган оила аъзолари, агар улар Ўзбекистон Республикаси фуқароси бўлмаса ёки Ўзбекистон Республикасида доимий яшамаса,-Ўзбекистон Республикасидаги манбалардан олинадиган, дипломатлик ва консуллик хизмати билан боғлиқ бўлмаган даромадларидан ташқари барча даромадлари бўйича;

в) хорижий давлатлар дипломатия ваколатхоналарига, консуллик муассасаларига хизмат кўрсатадиган ходимлар таркибига кирган шахслар, агар улар Ўзбекистон Республикаси фуқароси бўлмаса ёки Ўзбекистон Республикасида доимий яшамаса,-ўз хизмати юзасидан оладиган барча даромадлари бўйича;

г) хорижий давлатлар дипломатия ваколатхоналари ва консуллик муассасалари ходимларининг уйларида ишловчилар, агар улар Ўзбекистон Республикаси фуқароси бўлмаса ёки Ўзбекистон Республикасида доимий яшамаса,-ўз хизмати юзасидан оладиган барча даромадлари бўйича;

д) ҳукуматга қарашли бўлмаган халқаро ташкилотларнинг мансабдор шахслари - агар улар Ўзбекистон Республикаси фуқароси бўлмаса, ушбу ташкилотларда олган даромадлари бўйича;

е) Мудофаа, Ички ишлар ва Фавқулодда вазиятлар вазирликларининг, Миллий хавфсизлик хизматининг ҳарбий хизматчилари, ички ишлар органлари ва божхона органларининг оддий хизматчилари ва бошлиқлари таркибига мансуб шахслар, шунингдек ўқув ёки синов йиғинларига чақирилган ҳарбий хизматга мажбурлар-хизматни ўташ (хизмат вазифасини бажариш) муносабати билан олган пул таъминоти, пул мукофотлари ва бошқа тўлов суммалари бўйича;

ж) гастроль-концерт фаолияти билан шуғулланиш ҳуқуқини берувчи лицензияси бўлган шахслар гастроль-концерт фаолиятидан олинган даромадлари бўйича;

з) прокуратура органларининг даража унвонларига эга бўлган ходимлари.

2) қисман, ҳар бир тўлиқ ой учун энг кам иш ҳақининг тўрт баравари миқдорида:

а) "Ўзбекистон Қаҳрамони", Совет Иттифоқи Қаҳрамони, Меҳнат Қаҳрамони унвонларига сазовор бўлган шахслар, учала даражадаги Шуҳрат ордени билан тақдирланган шахслар, уруш ногиронлари ёхуд 1941-1945 йиллардаги уруш даврида ёки ҳарбий хизматнинг бошқа мажбуриятларини бажариш чоғида яраланиш, контузия бўлиш ёки шикастланиш оқибатида ёхуд фронтда бўлиш билан боғлиқ касаллик туфайли ногирон бўлиб қолган ҳарбий хизматчилар жумласидан бўлган бошқа ногиронлар, собиқ партизанлар жумласидан бўлган ногиронлар, шунингдек пенсия таъминоти бўйича мазкур тоифадаги ҳарбий хизматчиларга тенглаштирилган бошқа ногиронлар;

б) хизматни ҳаракатдаги армия таркибига кирган ҳарбий қисмлар, штаблар ва муассасаларда ўтаган ҳарбий хизматчилар, собиқ партизанлар жумласидан бўлиб, фуқаролар уруши ва 1941-1945 йиллардаги уруш, собиқ СССРни ҳимоя қилиш бўйича бошқа жанговар операцияларнинг қатнашчилари, 1941-1945 йиллардаги уруш даври меҳнат фронтининг фахрийлари ва концентрацион лагерларнинг собиқ ёш тутқунлари;

в) Ленинград қамали пайтида 1941 йил 8 сентябрдан 1944 йил 27 январгача бўлган даврда Ленинград шаҳрида ишлаган фуқаролар;

г) ички ишлар органларининг бошлиқлари ва оддий хизматчилари жумласидан бўлиб, хизмат вазифаларини бажариш чоғида яраланиш, контузия бўлиш ва шикастланиш оқибатида ногирон бўлиб қолганлар;

д) болаликдан ногирон бўлиб қолганлар, шунингдек I ва II гуруҳ ногиронлари;

е) қаҳрамон оналар, ўн ва ундан ортиқ боласи бўлган аёллар;

ж) собиқ СССРни ҳимоя қилиш ёхуд ҳарбий хизматнинг бошқа мажбуриятларини бажариш чоғида яраланиш, контузия бўлиш ёхуд шикастланиш оқибатида ёки фронтда бўлиш билан боғлиқ касаллик туфайли ҳалок бўлган ҳарбий хизматчиларнинг ота-оналари ва рафиқалари;

з) хизматни Афғонистон Республикасида ва жанговар ҳаракатлар олиб борилган бошқа мамлакатларда вақтинча бўлган қўшинларнинг чекланган контингенти таркибида ўтаган ҳарбий хизматчилар ҳамда ўқув ва синов йиғинларига чақирилган ҳарбий хизматга мажбурлар;

и) Чернобиль АЭСдаги фалокат оқибатида жабр кўрган шахслар;

к) икки ва ундан ортиқ ўн олти ёшга тўлмаган болалари бор ёлғиз оналар;

л) икки ва ундан ортиқ боласи бор ва боқувчисини йўқотганлик учун пенсия олмайдиган бева аёл ва бева эркаклар;

м) болалигидан ногирон бўлган ва доимий парваришни талаб қиладиган фарзанди билан бирга яшаб, уни тарбиялаётган ота-онасидан бири;

н) корхоналар, муассасалар, ташкилотлар ва ўқув юртлари томонидан қишлоқ хўжалик ишларига юборилган фуқаролар-ушбу ишларни бажарганлик учун олган даромадлари бўйича.

Жисмоний шахсларнинг имтиёзларга бўлган ҳуқуқи улар ҳисобот йили учун тегишли ҳужжатларни тақдим этганида вужудга келади.



17-БОБ. НОРЕЗИДЕНТЛАР ҲАМДА ЧЕТ ЭЛЛИК

ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРГА СОЛИҚ СОЛИШ


60-модда. Норезидентнинг доимий

муассасадан оладиган даромадлари


Ўзбекистон Республикасида доимий муассаса орқали фаолиятни амалга оширадиган норезидент жисмоний шахс Ўзбекистон Республикасидаги манбалардан олинган даромадлари бўйича солиқ тўловчи ҳисобланади.



61-модда. Чет эллик жисмоний

шахсларга солиқ солиш хусусиятлари


Чет эллик жисмоний шахсларга Ўзбекистон Республикаси ҳудудида Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларида белгиланган хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда ушбу Кодексга мувофиқ солиқ солинади.

Чет эллик жисмоний шахслардан солиқлар ва йиғимларни ундириш тегишли чет давлатда Ўзбекистон Республикасининг жисмоний шахсларига нисбатан ҳам худди шундай чора-тадбирлар кўрилган ҳолларда ўзаро келишув асосида тўхтатилиши ёки чекланиши мумкин.

Чет эллик жисмоний шахслар билан битимлар тузиш чоғида, бундай битимларнинг шартларига Ўзбекистон Республикасида фаолиятни амалга оширадиган солиқ тўловчилар ҳамда бошқа шахслар чет эллик жисмоний шахсларнинг солиқлар ва йиғимларни тўлаш бўйича харажатларини ўз зиммасига олишини назарда тутадиган солиқ ҳақидаги изоҳларнинг киритилишига рухсат берилмайди.



18-БОБ. ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРНИНГ

ДАРОМАДИГА СОЛИНАДИГАН СОЛИҚНИНГ

ҲИСОБЛАБ ЧИҚАРИЛИШИ, ҲИСОБОТИ ВА ТЎЛАНИШИ


62-модда. Жисмоний шахсларнинг даромадига

солинадиган солиқ бўйича ҳисоботлар,

ҳисоб китоблар ва даромадлар ҳақидаги декларациялар

Асосий бўлмаган иш жойидан (Ўзбекистон Республикасидаги, шунингдек унинг ҳудудидан ташқаридаги манбалардан) даромад олган резидент-жисмоний шахс доимий истиқомат жойидаги солиқ органига ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 1 апрелидан кечиктирмай жами йиллик даромад ҳақида декларация тақдим этади. Тамом бўлган календарь йилида фақат асосий иш (хизмат, ўқиш) жойида меҳнат вазифаларини бажаришдан даромад олган жисмоний шахслар шу йил учун олинган даромадлар ҳақида декларация тақдим этмайдилар.

Чет эллик жисмоний шахс Ўзбекистон Республикасига келган кунидан эътиборан бир ой мобайнида мўлжалдаги даромадлар ҳақида декларация топширади. Чет эллик жисмоний шахснинг фаолияти календарь йили мобайнида тўхтаган ва у Ўзбекистон Республикасидан чиқиб кетадиган бўлса, амалда олинган даромадлар ҳақида жўнаб кетишдан камида бир ой олдин декларация тақдим этилиши керак.

Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи жисмоний шахс олинган даромадлар ва қилинган харажатлар тўғрисидаги декларацияни белгиланган тартибда қуйидаги муддатларда тақдим этади:

- шундай даромадлар пайдо бўлган кундан эътиборан биринчи ой ўтганидан кейин беш кун ичида;

- ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 15 январигача.

Ўзбекистон Республикасидаги жисмоний шахснинг тадбиркорлик фаолияти тўхтатилган тақдирда, солиқ органи солиқ тўловчидан камроқ бўлган давр учун ҳисоботлар, солиқ бўйича ҳисоб-китоблар ҳамда даромадлар тўғрисидаги декларацияни тақдим этишни ёзма хабарнома топшириш йўли билан талаб қилиши мумкин бўлиб, хабарномада бунинг сабаби ва ҳисоботлар, солиқ бўйича ҳисоб-китоблар ҳамда жами йиллик даромад ва қилинган чегирмалар тўғрисидаги декларация қачон ва қайси давр учун тақдим этилиши лозимлиги кўрсатилади.

Жисмоний шахснинг тадбиркорлик фаолиятини тўхтатиш ҳақида белгиланган тартибда қарор қабул қилинган тақдирда солиқ тўловчи беш кунлик муддатда бу ҳақда солиқ органини ёзма равишда хабардор қилади.

Жисмоний шахснинг тадбиркорлик фаолиятини тўхтатиш ҳақида қарор қабул қилинганидан сўнг солиқ тўловчи ўн беш кун ичида солиқ органига ҳисоботлар, солиқ бўйича ҳисоб-китоблар ҳамда даромадлар ҳақидаги декларацияни тақдим этиши шарт.

Ҳисоботлар, солиқ бўйича ҳисоб-китоблар ҳамда даромадлар ҳақидаги декларациялар қонун ҳужжатларида белгиланган шаклда ва тартибда тақдим этилади.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси даромад солиғини ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартибига ўзгартишлар киритиш ҳуқуқига эга.



63-модда. Жисмоний шахсларнинг

даромадига солинадиган солиқни

тўлов манбаида ушлаб қолиш


Жисмоний шахсларнинг даромадига солинадиган солиқни тўлов манбаида ушлаб қолишни қуйидагилар амалга ошириши шарт:

ишлайдиган жисмоний шахсларга меҳнат шартномалари ёки фуқаролик-ҳуқуқий шартномалар бўйича тўловларни амалга оширувчи юридик шахслар;

нодавлат пенсияларини тўловчи юридик шахслар;

жисмоний шахсларга дивидендлар ва фоизлар тўловчи юридик шахслар;

норезидентларга ушбу Кодекснинг 30-моддасига мувофиқ тўловларни амалга оширувчи юридик шахслар;

Жисмоний шахсларнинг даромадига солинадиган солиқни ушлаб қолиш ва бюджетга ўтказиш учун даромад тўловчи юридик шахс жавобгардир. Солиқ суммаси ушлаб қолинмаганда даромад тўловчи юридик шахс ушлаб қолинмаган солиқ суммасини ҳамда у билан боғлиқ жарима ва пеняларни бюджетга тўлаши шарт.

Жисмоний шахсларнинг даромадига солинадиган солиқ тўлов манбаида ушлаб қолинганда солиқ қуйидаги муддатларда тўланади:

даромад тўловчи юридик шахслар томонидан, ушлаб қолинган солиқ суммаси шу мақсадларда пул маблағлари олиш учун банкка ҳужжатлар тақдим этиш билан бир вақтда бюджетга ўтказилади;

тўловни натура ҳолида ёки маҳсулотни реализация қилишдан, ишлар бажариш ёхуд хизмат кўрсатишдан тушган тушумдан тўловчи юридик шахслар томонидан, ушлаб қолинган солиқ суммаси тўлов амалга оширилган ой тугаганидан кейин беш кун ичида бюджетга ўтказилади.

Ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган юридик шахслар:

иш ҳақини тўлаш чоғида жисмоний шахснинг талабига кўра унга унинг даромади суммаси ва тури, шунингдек ушлаб қолинган солиқ суммаси (агар солиқ ушлаб қолинган бўлса) кўрсатилган маълумотномани бериши;

асосий бўлмаган иш жойидан олинган даромадлар тўғрисида жисмоний шахснинг рўйхат рақами, фамилияси, исми ва отасининг исми, доимий яшаш манзили, ҳисобот йилида қилган даромадининг умумий суммаси ва ушлаб қолинган солиқнинг умумий суммаси кўрсатилган маълумотномани қонун ҳужжатларида белгиланган шаклда молия йили тугаганидан сўнг ўттиз кун ичида солиқ органларига тақдим этиши шарт;

ёлланиб ишлайдиганларга меҳнат ҳақи тарзида ҳисоблаб чиқарилган ва амалда тўланган суммалар ҳамда бошқа даромадлар, шунингдек бу даромадларнинг солиқ суммалари тўғрисидаги маълумотларни қонун ҳужжатларида белгиланган шаклда йилнинг ҳар чорагида, йилнинг ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 15-кунига қадар солиқ органларига тақдим этиши.

Иш берувчи юридик шахслар жисмоний шахсларнинг даромадларидан ушлаб қолинган солиқ суммасини жамғариб бориладиган мажбурий пенсия бадаллари суммаси миқдорида камайтирган ҳолда бюджетга ўтказадилар.


64-модда. Жисмоний шахсларнинг

даромадига солинадиган солиқни тўлаш


Резидент жисмоний шахслар жами йиллик даромад ҳақидаги декларация маълумотлари бўйича ҳисоблаб чиқарилган даромад солиғини ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 1 июнидан кечикмай, даромад солиғи йил мобайнида қайта ҳисобланганда эса, декларация солиқ органига тақдим этилган кундан эътиборан бир ой ичида тўлайдилар.

Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи жисмоний шахслар даромад солиғини қуйидаги тартибда тўлайдилар:

тўловчи йилнинг ҳар чорагида ўтган йилги даромадлар бўйича ҳисоблаб чиқарилган йиллик солиқ суммасининг йигирма беш фоизини, солиқни биринчи марта тўлайдиган тўловчи эса,-жорий йилда олиш мўлжалланган даромад бўйича солиқ органи унга ҳисоблаб берган сумманинг йигирма беш фоизини тўлайди. Йил мобайнида тўловчининг даромади анчагина кўпайган ёки камайган тақдирда солиқ тўловчи солиқ тўлашнинг бошланмаган муддатлари бўйича даромад солиғи суммаларини қайта ҳисоблаб чиқариши мумкин;

йил ўтиши билан йиллик солиқ суммаси амалда олинган даромад бўйича ҳисоблаб чиқарилади. Ана шу сумма билан йил мобайнида тўланган сумма ўртасидаги фарқ кейинги йилнинг 15 мартидан кечикмай, тугаган даромад манбаи бўйича эса, ўн беш кунлик муддатда тўловчидан ундириб олиниши ёки унга қайтариб берилиши керак.

Жисмоний шахслар даромадига солинадиган солиқнинг йил мобайнида тўлаб борилган суммалари тегишли ҳисобот йили учун солиқ тўловчига ҳисоблаб чиқарилган солиқ ҳисобига ўтказилади.


IV-БЎЛИМ. ҚЎШИЛГАН ҚИЙМАТ СОЛИҒИ


19-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


65-модда. Қўшилган қиймат солиғи


Қўшилган қиймат солиғи товарлар ишлаб чиқариш (ишлар бажариш, хизматлар кўрсатиш), уларни реализация қилиш ҳамда Ўзбекистон Республикаси ҳудудига товарлар (ишлар, хизматлар) импорт қилиш жараёнида қўшилган қийматнинг бир қисмини бюджетга ажратишдир.



66-модда. Қўшилган қиймат

солиғини тўловчилар


Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи юридик шахслар қўшилган қиймат солиғи тўловчилардир.

Товарларни (ишларни, хизматларни) импорт қилувчи юридик шахслар, шунингдек ўз эҳтиёжлари учун товарларни божсиз олиб кириш нормаларидан ортиқча олиб келувчи жисмоний шахслар импорт қилинаётган ана шу товарлар (ишлар, хизматлар) бўйича қўшилган қиймат солиғи тўловчилар ҳисобланади.


67-модда. Қўшилган қиймат

солиғи солинадиган объект


Товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилиш обороти, товарларнинг импорти, шунингдек Ўзбекистон Республикаси ҳудудида бажариладиган ишларнинг (кўрсатиладиган хизматларнинг) импорти қўшилган қиймат солиғи солинадиган объект ҳисобланади.

Товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилиш обороти солиқ солинадиган оборотдир, қўшилган қиймат солиғи тўлашдан озод қилинган ва ўз ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун фойдаланиладиган товарлар (ишлар, хизматлар) бундан мустасно.


20-БОБ. СОЛИҚ СОЛИНАДИГАН ОБОРОТНИ БЕЛГИЛАШ


68-модда. Реализация бўйича солиқ

солинадиган оборот миқдори


Реализация бўйича солиқ солинадиган оборот миқдори реализация қилинадиган товарлар (ишлар, хизматлар) қиймати асосида, қўлланиладиган нархлар ва тарифлардан келиб чиқиб, акциз солиғини ҳисобга олган ҳолда уларга қўшилган қиймат солиғини киритмасдан белгиланади.

Товарлар (ишлар, хизматлар) айирбошланган ёки текин берилган тақдирда, солиқ солинадиган оборот миқдори солиқ тўловчида айирбошлаш ёки бериш пайтида таркиб топган нархлар даражасидан келиб чиқиб, уларга қўшилган қиймат солиғини киритмасдан, бироқ амалда таркиб топган харажатлардан кам бўлмаган миқдорда белгиланади.



69-модда. Реализация бўйича солиқ

солинадиган оборотга тузатиш киритиш


Харидорлар ҳисоб-китоб ва йўл ҳужжатлари бўйича ҳақ тўланганидан сўнг товарларни қайтарган, шунингдек буюртмачилар илгари ҳақи тўлаб қўйилган ишлар ёки хизматлардан воз кечган ҳолларда, даъво қўзғатишнинг бир йиллик муддатига риоя қилинган тақдирда товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилиш оборотларига бундай операциялар бўйича қўшилган қиймат солиғи суммаси миқдорида тузатиш киритилади.

Агар кафолатли хизмат муддати белгиланган товарлар ана шу муддат ичида уларни тайёрлаган корхонага қайтарилса, бундай товарлар бўйича қўшилган қиймат солиғини ҳисобга олиш ёки қайтариш харидорлар ҳисоб-китоб ҳужжатлари бўйича дастлабки ҳақни қачон тўлаганликларидан ва солиқ қачон бюджетга тушганлигидан қатъи назар, амалга оширилади.



70-модда. Импортга солинадиган солиқ миқдори


Импорт қилинадиган товарларга (ишларга, хизматларга) солинадиган солиқ миқдорига товарларнинг (ишларнинг, хизматларнинг) божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ белгиланадиган бож қиймати, шунингдек Ўзбекистон Республикасига товарларни (ишларни, хизматларни) импорт қилишда тўланадиган акциз солиғи, божхона божлари суммалари киритилади.



21-БОБ. ҚЎШИЛГАН ҚИЙМАТ СОЛИҒИ БЎЙИЧА ИМТИЁЗЛАР


71-модда. Қўшилган қиймат солиғидан озод қилиш

Фаолиятнинг товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилишга доир қисми бўйича қуйидагилар қўшилган қиймат солиғидан озод қилинади:

1) суғурта бўйича воситачилар ва агентлар амалга оширадиган суғурта қилиш ва қайта суғурта қилиш операциялари, шу жумладан бундай операциялар билан боғлиқ хизматлар;

2) ссудалар бериш ва ўтказиш операциялари;

3) пул омонатлари, жорий ҳисобварақлар, тўловлар, ўтказмалар, чеклар ва бошқа қимматли қоғозларга дахлдор операциялар, шунингдек жамғариб бориладиган пенсия тизими маблағлари айланмаси;

4) қонуний тўлов воситаси бўлган чет эл валютаси ва пуллар муомаласига дахлдор операциялар, нумизматика мақсадида фойдаланиладиганлари бундан мустасно;

5) қимматли қоғозлар муомаласига дахлдор операциялар, уларни тайёрлаш операциялари бундан мустасно;

6) махсус вакил қилинган органлар томонидан бажариладиган ва давлат божи, йиғимлар ундириладиган ҳаракатлар;

7) болаларни мактабгача тарбия муассасаларида боқишга, беморлар ва қарияларни парвариш қилишга доир хизматлар;

8) дафн этиш бюролари ва қабристонларнинг маросим хизматлари;

9) интеллектуал мулк объектларига бўлган ҳуқуқларни олганлик учун патент божлари, рўйхатга олиш йиғимлари ва лицензия тўловлари;

10) протез-ортопедия буюмлари, ногиронлар учун инвентарлар ишлаб чиқариш ва ногиронларга ортопедик протезлаш хизмати кўрсатишга ихтисослашган корхоналарнинг маҳсулотлари, даволаш муассасалари ҳузуридаги даволаш-ишлаб чиқариш устахоналарининг маҳсулотлари;

12) почта маркалари (коллекция қилинадиганларидан ташқари), маркали откриткалар ва конвертлар сотиш;

13) алоқа ташкилотларининг пенсия ва нафақалар тўлаш бўйича хизматлари;

14) Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан бажариладиган илмий-тадқиқот ва инновация ишлари;

15) шаҳар йўловчилар транспортининг хизматлари (такси, шу жумладан йўналишли таксидан ташқари), шунингдек умумий фойдаланишдаги темир йўл ва автомобиль транспортида (такси, шу жумладан йўналишли таксидан ташқари) шаҳар атрофидаги йўналишларда йўловчилар ташиш хизматлари;

16) аҳолига кўрсатиладиган уй-жой-коммунал ва уй-жойдан фойдаланиш хизматлари (сув таъминоти, иссиқлик таъминоти ва газ таъминоти бўйича коммунал хизматлардан ташқари);

17) халқ таълими соҳасидаги, ўқув-ишлаб чиқариш жараёни билан боғлиқ хизматлар, шунингдек олий ва ўрта махсус, касб-ҳунар ўқув юртларидаги таълим учун ҳақ;

18) сақлаб туриш бўйича ваколатли давлат органига қимматбаҳо металларни реализация қилиш оборотлари;

19) диний ташкилотлар ҳамда бирлашмаларнинг удумлар ва маросимлар ўтказишга доир хизматлари;

20) санаторий-курорт ва соғломлаштириш, туристик-экскурсия хизматлари, жисмоний тарбия ва спорт муассасаларининг асосий (соҳа) фаолияти бўйича кўрсатадиган хизматлари, болалар дам олиш лагерларининг хизматлари;

21) хусусийлаштирилаётган давлат мулкининг қиймати;

22) гидрометеорология ва аэрология ишлари;

23) геология ва топография ишлари;

24) нашриётларнинг, газета ва журналлар таҳририятларининг, матбаа ва китоб савдоси корхоналарининг, Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг, унинг таркибига кирувчи корхона ва ташкилотларнинг, Ўзбекистон Миллий ахборот агентлигининг асосий фаолиятига доир маҳсулотлари ва хизматлари;

25) ваколатли давлат ташкилотлари ўтказадиган экология экспертизаси хизматлари;

26) давлат тилини ва давлат тилида иш юритишни ўргатиш хизматлари;

28) экспорт қилинаётган товарларни ташиш, ортиш, тушириш, қайта ортиш бўйича хизматлар;

29) ногиронларнинг жамоат бирлашмалари, "Нуроний" жамғармаси ва Ўзбекистон чернобилчилар ассоциацияси мулкида бўлган, ишловчилари умумий сонининг камида эллик фоизини ногиронлар ташкил этувчи юридик шахслар ишлаб чиқараётган товарлар, бажараётган ишлар ва кўрсатаётган хизматлар (савдо, воситачилик, таъминот-сотиш ва тайёрлов фаолияти билан боғлиқ ишлар ва хизматлар бундан мустасно);

30) ички ишлар органлари ҳузуридаги соқчилик бўлинмаларининг хизматлари;

31) фаолиятнинг гастроль-концерт тури билан шуғулланиш ҳуқуқини берувчи лицензияга эга бўлган юридик шахсларнинг гастроль-концерт фаолияти;

32) китоб маҳсулотларини, мактаб ўқув ашёлари ва кўргазмали қуролларини, дори-дармон воситалари ва тиббий буюмларни улгуржи реализация қилиш;

33) мол-мулкни лизингга берганлик учун лизинг тўловлари;

34) давлат бюджети маблағлари ҳисобидан бажариладиган ер-кадастр, ер тузиш, тупроқ ва геоботаника соҳасидаги ишлар.

35) тиббий (ветеринария) хизматлар (косметология хизматлари бундан мустасно), шунингдек тиббиёт (ветеринария) учун мўлжалланган дори-дармон воситалари ва буюмларни, шу жумладан, мазкур восита ва буюмларни ишлаб чиқарувчилар томонидан уларни реализация қилиш оборотлари;

36) ўзи ишлаб чиқарган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини реализация қилиш оборотлари;

37) телекоммуникациялар тармоқларида тезкор-қидирув тадбирлари тизими техник воситаларининг, шунингдек мазкур воситалардан фойдаланишга ва уларга хизмат кўрсатишга доир хизматларнинг қиймати.

Фаолиятнинг товарларни (ишларни, хизматларни) импорт қилишга доир қисми бўйича қуйидагилар қўшимча қиймат солиғидан озод қилинади:

1) товарларни божсиз олиб киришнинг божхона тўғрисидаги қонун ҳужжатлари билан тасдиқланган нормалари доирасида жисмоний шахслар томонидан импорт қилинаётган товарлар;

2) табиий офатлар, қуролли можаролар, бахтсиз ҳодисалар ёки фалокатлар юз берганда ёрдам кўрсатиш учун инсонпарварлик ёрдами ва беғараз техник кўмак сифатида Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб кирилаётган товарлар, шунингдек давлатлар, ҳукуматлар, халқаро ташкилотлар томонидан хайрия мақсадида олиб кирилаётган товарлар;

3) Ўзбекистон Республикаси тузган шартномалар (битимлар) бўйича халқаро ва ҳукуматга қарашли бўлган чет эл молиявий ва иқтисодий ташкилотлари берган қарзлар ва грантлар ҳисобига Ўзбекистон Республикасининг юридик шахслари, шу жумладан норезидентлари томонидан олиб кирилаётган асбоб-ускуналар, материаллар (ишлар ва хизматлар);

5) тиббиёт (ветеринария) учун мўлжалланган дори-дармон воситалари (ветеринария препаратлари) ва буюмлар, шунингдек тиббиёт (ветеринария) учун мўлжалланган дори-дармон воситалари ва буюмлар ишлаб чиқариш учун олиб кирилаётган хом ашё;

6) Ўзбекистон Республикаси ҳудудига қонун ҳужжатларида белгиланадиган тартибда тасдиқланадиган рўйхат бўйича қуйидаги мақсадларда олиб кирилаётган технологик жиҳозлар, шунингдек бутловчи буюмлар ва эҳтиёт қисмлар, агар уларни етказиб бериш технологик жиҳозларни етказиб бериш контракти шартларида назарда тутилган бўлса:

Ўзбекистон Республикаси номидан ёки унинг кафолати остида жалб этиладиган чет эл кредитлари ҳисобидан молиялаштириладиган инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш учун;

чет эл инвестициялари иштирокидаги корхоналарнинг устав капиталига чет эллик инвесторлар томонидан улуш сифатида;

янги ишлаб чиқаришларни барпо этиш, шунингдек ишлаб турган ишлаб чиқаришларни кенгайтириш, реконструкция қилиш, модернизациялаш ва техник жиҳатдан қайта жиҳозлаш учун;

лизингга топшириш учун;

чет эллик инвесторнинг инвестиция мажбуриятлари ҳисобидан хусусийлаштирилаётган корхоналар учун.

Янги технологик жиҳозлар (бутловчи буюмлар ва эҳтиёт қисмлар, агар улар технологик жиҳозларни етказиб бериш контракти шартларига мувофиқ етказиб берилган бўлса) олинган (импорт қилинган) пайтдан эътиборан уч йил мобайнида реализация қилинган ёки текинга берилган тақдирда, мазкур имтиёзнинг амал қилиши имтиёз қўлланилган бутун давр учун қўшилган қиймат солиғи тўлаш бўйича мажбуриятлар тикланган ҳолда бекор қилинади;

7) чет эл инвестициялари иштирокидаги, болалар пойабзали ишлаб чиқаришга ихтисослашаётган корхоналар томонидан ўз ишлаб чиқаришларида фойдаланиш учун олиб кирилаётган хом ашё, материаллар ва ярим тайёр маҳсулотлар;

8) ушбу модда биринчи қисмининг 1-9, 13, 14, 17, 19, 20, 22-24, 26, 28, 33-бандларида кўрсатилган ишлар (хизматлар);

9) ваколатли органнинг ёзма тасдиғи бўлган тақдирда, телекоммуникациялар операторлари ва тезкор-қидирув тадбирлари тизимининг техник воситаларини сертификатлаштириш бўйича махсус орган томонидан олинадиган тезкор-қидирув тадбирлари тизими техник воситалари.

Ушбу модданинг иккинчи қисмида назарда тутилган имтиёзлар юридик шахслар томонидан олиб кирилаётган истеъмол товарларига нисбатан татбиқ этилмайди, ушбу модда иккинчи қисмининг 2, 3, 5, 6 ва 7-бандларида назарда тутилган товарлар бундан мустасно. Товарларни истеъмол товарлари жумласига киритиш қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади.



72-модда. Ноль даражали

ставка бўйича солиқ солиш


Қуйидагиларга ноль даражали ставка бўйича солиқ солинади:

агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаларида бошқача қоида назарда тутилмаган бўлса, товарларнинг, шунингдек Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан ташқарида бажариладиган ишларнинг (кўрсатиладиган хизматларнинг) эркин конвертация қилинадиган валютадаги экспортига, шу жумладан Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги мамлакатларига етказиб берилишига;

чет эл тарафи томонидан ўзаро дўстлик принципи қўлланган тақдирда, чет эл дипломатик ваколатхоналари ҳамда уларга тенглаштирилган ваколатхоналарнинг расмий фойдаланиши учун, шунингдек бу ваколатхоналар дипломатик ва маъмурий-техник ходимларининг, шу жумладан улар билан биргаликда яшаётган оила аъзоларининг, агар улар Ўзбекистон Республикаси фуқароси бўлмасалар ҳамда республикада доимий яшаётган бўлмасалар, шахсий фойдаланиши учун реализация қилинаётган товарларга (ишларга, хизматларга);

божхона ҳудудида қайта ишлаш" божхона режимига жойлаштирилган товарларни қайта ишлаш бўйича эркин конвертация қилинадиган валютада бажариладиган ишларга (кўрсатиладиган хизматларга);

чет мамлакатларнинг Ўзбекистон Республикаси ҳудуди орқали олиб ўтиладиган юкларини (транзит юкларни) ташиш бўйича кўрсатиладиган хизматларга;

сув таъминоти, иссиқлик таъминоти ва газ таъминоти бўйича аҳолига кўрсатиладиган коммунал хизматларга.


22 БОБ. ҚЎШИЛГАН ҚИЙМАТ СОЛИҒИ СТАВКАЛАРИ,

УНИ ҲИСОБЛАБ ЧИҚАРИШ ВА ТЎЛАШ ТАРТИБИ


73-модда. Қўшилган қиймат

солиғининг ставкалари


Қўшилган қиймат солиғи йигирма фоиз ставка бўйича тўланади.

Ижтимоий аҳамиятга молик айрим озиқ-овқат товарлари бўйича қўшилган қиймат солиғи камайтирилган ставкаларда тўланиши мумкин. Бундай товарларнинг ставкалари ва рўйхати Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.


74-модда. Қўшилган қиймат солиғининг

бюджетга тўланиши лозим бўлган

суммасини белгилаш тартиби


Бюджетга тўланиши лозим бўлган қўшилган қиймат солиғи солиқ солинадиган оборот бўйича ҳисоблаб чиқарилган солиқ суммаси билан ушбу Кодекснинг 75-моддасига мувофиқ ҳисобга ўтказиладиган солиқ суммаси ўртасидаги фарқ сифатида белгиланади.

Товарлар импорти бўйича қўшилган қиймат солиғи суммаси уларнинг солиқ солинадиган оборотидан ҳамда ушбу Кодекснинг 70 ва 73 моддаларида назарда тутилган солиқ ставкаларидан келиб чиққан ҳолда белгиланади.



75-модда. Қўшилган қиймат солиғининг бюджетга

бериладиган бадалларни белгилашда

ҳисобга ўтказиладиган суммаси

Ҳисобга ўтказиладиган қўшилган қиймат солиғи суммаси амалда келиб тушган, шу жумладан импорт қилинаётган, ҳисобот даврида товарлар (ишлар, хизматлар) ишлаб чиқариш харажатларига қаратиладиган товарлар (ишлар, хизматлар) учун тақдим этилган ҳисобварақ-фактуралар бўйича тўланиши керак бўлган солиқ суммасидир. Олинган ўз эҳтиёжлари учун фойдаланилаётган асосий воситалар ва номоддий активлар бўйича солиқ суммаси ҳисобга ўтказилмаслиги керак.



76-модда. Ҳисобварақ-фактуралар


Қўшилган қиймат солиғи солинадиган товарларни юклаб жўнатаётган, ишлар бажараётган ва хизматлар кўрсатаётган солиқ тўловчи ушбу товарларни олаётган (ишлардан, хизматлардан фойдаланаётган) шахсга қонун ҳужжатларида белгиланган шаклда тайёрланган ҳисобварақ-фактурани тақдим этиши шарт.

Қўшилган қиймат солиғини тўловчи бўлмаган харидорлар товарларни чакана савдодан сотиб олган тақдирда, ҳисобварақ-фактуранинг қонун ҳужжатларида белгиланган соддалаштирилган шаклидан фойдаланиш мумкин.

Қўшилган қиймат солиғини тўловчи бўлмаган шахс "қўшилган қиймат солиғисиз" деган белги қўйилган ҳисобварақ-фактурани ёзиши шарт. Ушбу Кодекснинг 21 бобига мувофиқ қўшилган қиймат солиғидан озод қилинган товарлар (ишлар, хизматлар) бўйича ёзилган ҳисобварақ-фактураларга нисбатан ҳам шундай талаб қўйилади.

Ҳисобварақ-фактура товарлар юклаб жўнатилган, ишлар бажарилган ва хизматлар кўрсатилган санадан кечиктирмай ёзилади.



23-БОБ. ҚЎШИЛГАН ҚИЙМАТ СОЛИҒИНИ ТЎЛАШ

ВА ҲИСОБ-КИТОБЛАРНИ ТАҚДИМ ЭТИШ МУДДАТЛАРИ


77-модда. Қўшилган қиймат солиғи бўйича

ҳисоб-китобларни тақдим этиш муддатлари


Солиқ тўловчи, микрофирмалар ва кичик корхоналардан ташқари, қўшилган қиймат солиғи бўйича тасдиқланган шаклдаги ҳисоб-китобларни ортиб борувчи якун билан солиқ юзасидан рўйхатдан ўтган жойидаги солиқ органларига ҳар ойда, ҳисобот ойидан кейинги ойнинг 15-кунидан кечиктирмай ва йил якунлари бўйича йиллик молиявий ҳисоботни топшириш муддатида тақдим этади.

Микрофирмалар ва кичик корхоналар қўшилган қиймат солиғи бўйича тасдиқланган шаклдаги ҳисоб-китобларни ортиб борувчи якун билан солиқ юзасидан рўйхатдан ўтган жойидаги солиқ органларига ҳар чоракда, ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 25-кунидан кечиктирмай ва йил якунлари бўйича йиллик молиявий ҳисоботни топшириш муддатида тақдим этади.


78-модда. Қўшилган қиймат

солиғини тўлаш муддатлари


Солиқ тўловчи солиқни ушбу Кодекс 77-моддасига мувофиқ қўшилган қиймат солиғи бўйича ҳисоб-китоблар тақдим этиладиган кундан кечиктирмай тегишли давр (ой) учун реализация бўйича амалдаги оборот асосида тўлайди.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси айрим тоифадаги солиқ тўловчилар учун қўшилган қиймат солиғини тўлашнинг бошқа муддатларини белгилаши мумкин.

Импорт қилинаётган товарлар бўйича қўшилган қиймат солиғи божхонада расмийлаштирилгунга қадар ёки расмийлаштириш пайтида тўланади.



79-модда. Қўшилган қиймат солиғини

ҳисобга ўтказишни тартибга солиш


Агар бундан олдинги ҳисобот даврида ҳисобга ўтказиладиган қўшилган қиймат солиғи суммаси ҳисобланган солиқ суммасидан ортиқча миқдорда тўланган бўлса, кўрсатилган ортиқча сумма ҳисобот давридан кейинги даврда ҳисобга ўтказилади.

Қўшилган қиймат солиғидан озод қилинган оборотлар бўйича сотиб олиш пайтида тўланган солиқ суммаси ҳисобга ўтказилмайди, балки харажатлар таркибига киритилади.

Солиқ тўловчининг тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ бўлмаган ҳолда олинаётган товарларга (ишларга, хизматларга) қўшилган қиймат солиғи ҳисобга ўтказилмайди ва унинг соф даромади ҳисобидан қопланади.

Ноль даражали ставка бўйича солиқ солинадиган оборотлардан тўланган, ушбу модданинг биринчи қисмида кўрсатилган ортиқча миқдор тўловчига, агар унда солиқлар ва йиғимлар бўйича қарздорлик бўлмаса, қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда қайтарилади.


V БЎЛИМ. АКЦИЗ СОЛИҒИ


24-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


80-модда. Акциз солиғи солиш


Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ишлаб чиқарилган товарларга ва импорт қилинган, акциз тўланадиган товарларга акциз солиғи солинади.

Қуйидагиларга акциз солиғи солинмайди:

экспортга чиқариладиган товарлар рўйхати Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланадиган айрим товарлар бундан мустасно;

табиий офатлар, қуролли можаролар, бахтсиз ҳодисалар ёки фалокатлар юз берганида ёрдам кўрсатиш учун инсонпарварлик ёрдами ва беғараз техник кўмак сифатида Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб кирилаётган товарларга, шунингдек давлатлар, ҳукуматлар, халқаро ташкилотлар томонидан хайрия мақсадларида олиб кирилаётган товарларга.


81-модда. Акциз солиғи тўловчилар


Ўзбекистон Республикасида акциз тўланадиган товарлар ишлаб чиқараётган ёки бундай товарларни импорт қилаётган юридик ва жисмоний шахслар бюджетга акциз солиғи тўлайдилар.



82-модда. Акциз тўланадиган товарлар

рўйхати ва акциз солиғи ставкалари


Акциз тўланадиган товарлар рўйхати ва акциз солиғи ставкалари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланади.


25-БОБ. АКЦИЗ ТЎЛАНАДИГАН ТОВАРЛАР


83-модда. Солиқ солиш объекти


Ўзбекистон Республикасида ишлаб чиқарилган, акциз тўланадиган товарлар учун уларнинг қўшилган қиймат солиғи ҳисобга олинмаган ҳолдаги (акциз солиғи суммасини ўз ичига олган) қиймати ёки товарнинг физик ҳажми солиқ солиш объекти ҳисобланади.

Агар товар ишлаб чиқарувчи акциз тўланадиган товарни натурал ҳақ ёки совға сифатида берса, солиқ тўловчида товарни топшириш пайтида таркиб топган, лекин амалда қилинган харажатлардан кам бўлмаган нархлар даражасидан келиб чиқиб ҳисобланган қиймат солиқ солиш объекти ҳисобланади.

Ушбу модда биринчи ва иккинчи қисмларининг қоидалари, товарлар ўз хом ашёсидан ёки берилган хом ашёдан ишлаб чиқарилганидан қатъи назар, қўлланилади.

Берилган хом ашёдан ишлаб чиқарилган товарлар бўйича акциз солиғи уларни буюртмачига бериш пайтида ушбу модданинг биринчи ва иккинчи қисмлари қоидаларига мувофиқ белгиланган нархлар бўйича ҳисоблаб чиқарилади.



84-модда. Акциз солиғини тўлаш муддатлари


Акциз солиғи бюджетга, агар қонун ҳужжатларида бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, ойнинг акциз тўланадиган товар реализация қилинган ўн кунлиги тугаганидан кейин уч кундан кечиктирмай ўтказилиши лозим.

Солиқ тўловчи микрофирмалар ва кичик корхоналардан ташқари акциз солиғи бўйича ҳисоб-китобларни солиқ юзасидан рўйхатдан ўтган жойидаги тегишли солиқ органига ҳар ойда ҳисобот ойидан кейинги ойнинг 20-кунигача тақдим этади.

Микрофирмалар ва кичик корхоналар акциз солиғи бўйича ҳисоб-китобларни солиқ юзасидан рўйхатдан ўтган жойидаги тегишли солиқ органига ҳар чоракда, ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 25-кунигача тақдим этади.


85-модда. Акциз солиғини ҳисобга ўтказиш


Акциз тўланадиган товар Ўзбекистон Республикаси ҳудудида акциз солиғи тўланган хом ашёдан ишлаб чиқарилган тақдирда, мазкур хом ашё бўйича тўланган акциз солиғи суммаси товарга солинадиган акциз солиғи суммасини ҳисоблаб чиқаришда ҳисобга ўтказилиши лозим.



26-БОБ. АКЦИЗ ТЎЛАНАДИГАН ИМПОРТ ТОВАРЛАР


86-модда. Солиқ солиш объекти


Акциз тўланадиган импорт товарлар учун божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ белгиланган бож қиймати солиқ солиш объекти ҳисобланади.



87-модда. Акциз тўланадиган импорт товарлар

учун акциз солиғи тўлаш муддати


Акциз тўланадиган импорт товарлар учун акциз солиғи божхонада расмийлаштирилгунга қадар ёки расмийлаштириш пайтида тўланади.



88-модда. Акциз тўланадиган импорт

товарларни акциз солиғидан озод қилиш


Акциз тўланадиган импорт товарларни акциз солиғидан озод қилиш божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади.


VI БЎЛИМ. МОЛ-МУЛК СОЛИҒИ


27-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


89-модда. Мол-мулк солиғи тўловчилар


Солиқ солинадиган мол-мулкка эга бўлган юридик ва жисмоний шахслар мол-мулк солиғи тўловчилардир.



90-модда. Солиқ солиш объектлари


Юридик шахслар учун асосий воситаларнинг (қонун ҳужжатларига мувофиқ мулк қилиб олинган ернинг қиймати бундан мустасно) ва номоддий активларнинг ўртача йиллик қолдиқ қиймати, шунингдек белгиланган муддатларда тугалланмаган қурилиш объектларининг ва норматив муддатларда ўрнатилмаган ускуналар қиймати солиқ солиш объекти ҳисобланади.

Жисмоний шахслар учун уларнинг мулки бўлган уй-жойлар, квартиралар, чорбоғ ва боғ уйлари, гаражлар ва бошқа иморатлар, бинолар ва иншоотлар қиймати солиқ солиш объекти ҳисобланади.


28-БОБ. МОЛ-МУЛК СОЛИҒИ ВА ИМТИЁЗЛАР


91-модда. Мол-мулк солиғи ставкалари

Юридик ва жисмоний шахсларнинг мол-мулкига солиқ ставкалари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.



92-модда. Юридик шахсларнинг мол-мулкига

солинадиган солиқ бўйича имтиёзлар


Юридик шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқ ҳисоблаб чиқарилаётганида солиқ солинадиган база қуйидагиларнинг қийматига камайтирилади:

солиқ тўловчининг балансида бўлган уй-жой-коммунал ва ижтимоий-маданий соҳа объектларининг;

табиатни муҳофаза қилиш, санитария-тозалаш мақсадида ва ёнгинга қарши хавфсизлик учун фойдаланиладиган объектларнинг;

маҳсулот ўтказгичлар, алоқа йўллари (шу жумладан автомобиль йўллари), алоқа ва энергия узатиш линияларининг, шунингдек уларни фойдаланишга яроқли ҳолда сақлаб туриш мақсадида қурилган иншоотларнинг;

алоқа йўлдошларининг;

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорига кўра тўхтатиб қўйилган асосий ишлаб чиқариш фондларининг;

шаҳар йўловчилар транспортининг (таксидан, шу жумладан йўналишли таксидан ташқари), шаҳар атрофидаги йўналишларда йўловчилар ташийдиган умумий фойдаланишдаги автомобиль транспортининг (такси, шу жумладан йўналишли таксидан ташқари);

солиқ тўловчининг балансида бўлган ҳамда тадбиркорлик фаолиятида фойдаланилмаётган фуқаролик ҳимояси ва сафарбарлик аҳамиятига молик объектларнинг.

чет эл кредити ҳисобига олинган ускуналарнинг, шу кредитни қоплаш муддатига, лекин беш йилдан ортиқ бўлмаган муддатга;

лизингга олинган мол-мулкнинг, лизинг шартномаси амал қилиш муддатига;

белгиланган тартибда касаначилик билан шуғулланаётган фуқароларга юридик шахснинг буюртмаси бўйича ишларни бажариш учун мазкур юридик шахс томонидан текин фойдаланишга берилган асбоб-ускуналар, жиҳозлар ва инвентарларнинг, фойдаланиш муддатига;

қишлоқ хўжалиги (ўсимликшунослик, чорвачилик, балиқчилик) маҳсулотларини ишлаб чиқариш ва сақлаш учун фойдаланиладиган мол-мулкнинг;

телекоммуникациялар тармоқларида тезкор-қидирув тадбирлари тизими техник воситаларининг;

ишлаб чиқаришга янгитдан жорий этилган янги технологик жиҳозларнинг, беш йил муддатга. Янги технологик жиҳозлар олинган (импорт қилинган) пайтдан эътиборан уч йил мобайнида реализация қилинган ёки текинга берилган тақдирда, мазкур имтиёзнинг амал қилиши имтиёз қўлланилган бутун давр учун мол-мулк солиғи тўлаш бўйича мажбуриятлар тикланган ҳолда бекор қилинади.

Юридик шахсларнинг қуйидаги мол-мулкига солиқ солинмайди:

нотижорат ташкилотларнинг мол-мулкига, тадбиркорлик фаолияти учун фойдаланиладиган мол-мулк бундан мустасно;

халқ таълими ва маданият муассасалари эҳтиёжлари учун фойдаланиладиган мол-мулкка;

уй-жой-коммунал хўжалиги ва бошқа умумфуқаровий аҳамиятга молик шаҳар хўжалигининг мол-мулкига;

ногиронларнинг жамоат бирлашмалари, “Нуроний” жамғармаси ва Ўзбекистон чернобилчилар ассоциацияси мулкида бўлган, ишловчилари умумий сонининг эллик фоизини ногиронлар ташкил қилган юридик шахслар, савдо, воситачилик, таъминот-сотиш ва тайёрлов фаолияти билан шуғулланувчи юридик шахслар бундан мустасно;

янги ташкил этилган юридик шахсларнинг мол-мулкига, рўйхатдан ўтган пайтидан эътиборан икки йил мобайнида. Солиқ бўйича мазкур имтиёз тугатилган (қайта ташкил этилган) корхоналар, уларнинг филиаллари ва таркибий бўлинмаларининг ишлаб чиқариш қувватлари ва асосий фондлари негизида ташкил этилган корхоналарга, шунингдек корхоналар ҳузурида ташкил этилган юридик шахсларга нисбатан, башарти улар ана шу корхоналардан ижарага олинган асбоб-ускуналарда ишлаётган бўлсалар, қўлланилмайди.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ва маҳаллий ҳокимият органлари (ўз ҳудудида мол-мулки жойлашган солиқ тўловчиларга нисбатан) томонидан қўшимча имтиёзлар берилиши мумкин.


93-модда. Жисмоний шахсларнинг мол-мулкига

солинадиган солиқ бўйича имтиёзлар

Қуйидагиларнинг мулкида бўлган иморатлари, бинолари ва иншоотларига солиқ солинмайди:

"Ўзбекистон Қаҳрамони", Совет Иттифоқи Қаҳрамони унвонларига сазовор бўлган, учала даражали Шуҳрат ордени билан тақдирланган фуқароларнинг;

1941-1945 йиллардаги уруш қатнашчилари ва партизанлари, уларга тенглаштирилган шахслар, ички ишлар ва давлат хавфсизлиги органлари таркибида хизмат қилган шахсларнинг, ҳаракатдаги армия таркибига кирган ҳарбий қисмлар, штаблар ва муассасаларда штатдаги лавозимларни эгаллаган шахслар, Ленинград шаҳри қамалида бўлганларнинг ва концентрацион лагерларнинг собиқ ёш тутқунлари, хизматни Афғонистон Республикасида ва жанговар ҳаракатлар олиб борилган бошқа мамлакатларда вақтинча бўлган қўшинларнинг чекланган контингенти таркибида ўтаган ҳарбий хизматчилар ҳамда ўқув ва синов йиғинларига чақирилган ҳарбий хизматга мажбурларнинг;

қаҳрамон-оналар, шунингдек ўн нафар ва ундан ортиқ фарзанди бор аёлларнинг;

Чернобиль АЭСдаги авария оқибатларини тугатишда иштирок этганлик учун имтиёзлар олаётган фуқароларнинг (шу жумладан, у ерда вақтинча ёки хизмат сафарига юборилган фуқароларнинг);

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланадиган нормалар доирасида пенсионерларнинг, шунингдек I ва II гуруҳ ногиронларининг;

муддатли хизмат ҳарбий хизматчилари ва уларнинг оила аъзоларининг-хизматни ўташ даврида;

ҳарбий хизмат мажбуриятларини бажаришда ярадор, контузия бўлганлик ёки шикастланганлик оқибатида ёки фронтда бўлиш туфайли орттирилган касаллик оқибатида ҳалок бўлган ҳарбий хизматчиларнинг ота-оналари ва бошқа турмуш қурмаган рафиқаларининг (эрларининг);

Ўзбекистон Республикаси Мудофаа, Ички ишлар, Фавқулодда вазиятлар вазирликлари, Миллий хавфсизлик хизмати ҳарбий хизматчилари жумласидан бўлган ногиронларнинг, ички ишлар органларининг хизмат вазифаларини адо этаётганда ярадор, контузия бўлганлик ёки шикастланганлик оқибатида ногирон бўлиб қолган бошлиқлар ва оддий хизматчилар жумласидан бўлган шахсларнинг.

Ушбу моддада назарда тутилган имтиёзлар мол-мулк эгасининг танлашига биноан мол-мулкнинг фақат бир объектига тааллуқли бўлади.



29-БОБ. МОЛ-МУЛК СОЛИҒИНИ ҲИСОБЛАБ

ЧИҚАРИШ ВА ТЎЛАШ ТАРТИБИ


94-модда. Юридик шахсларнинг мол-мулкига

солинадиган солиқни ҳисоблаб

чиқариш ва тўлаш тартиби


Юридик шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқ бўйича жорий тўловлар бюджетга ҳар ойнинг 20-кунидан кечиктирмай, йиллик тўлов суммасининг ўн иккидан бир қисми миқдорида тўланади.

Солиқ тўловчилар мол-мулк солиғи бўйича ҳисоб-китобларни солиқ органларига мол-мулкнинг ҳисобот даври учун амалдаги ўртача қийматидан келиб чиқиб, йилнинг чораклари бўйича ва йиллик молиявий ҳисоботларни тақдим этиш муддатида топширадилар.

Асосий воситалар ва номоддий активларнинг ўртача йиллик қийматини аниқлаш тартиби қонун ҳужжатларида белгиланади.



95-модда. Жисмоний шахсларнинг мол-мулкига

солинадиган солиқни ҳисоблаб чиқариш

ва тўлаш тартиби


Жисмоний шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқ солиқ органлари томонидан ҳисоблаб чиқарилади.

Мол-мулк солиғи бўйича имтиёзлар ҳуқуқига эга бўлган шахслар зарур ҳужжатларни солиқ органларига тақдим этадилар.

Иморатлар, бинолар ва иншоотлар учун мол-мулк солиғи уларнинг ҳар йил 1 январдаги ҳолати юзасидан коммунал хизмат кўрсатиш идоралари берадиган инвентаризация қийматига доир маълумотлар асосида, бундай маълумотлар бўлмаган тақдирда эса-мазкур объектларнинг мажбурий суғуртаси бўйича тўловларни ҳисоблаб чиқариш учун қўлланиладиган баҳо асосида ҳисоблаб чиқарилади.

Бир неча мулкдорнинг улушбай асосидаги умумий мулки бўлган иморатлар, бинолар ва иншоотлар учун мол-мулк солиғи ҳар бир мулкдор томонидан ушбу иморатлар, бинолар ва иншоотлардаги улушига мутаносиб равишда тўланади. Янги иморатлар, бинолар ва иншоотлар бўйича солиқ улар барпо этилган ёки олинган йилдан кейинги йилнинг бошидан эътиборан тўланади.

Мерос бўйича ўтган мол-мулкдан солиқ меросхўрлардан мерос очилган пайтдан бошлаб ундирилади. Мол-мулк йўқ қилинган, бутунлай вайрон бўлган ҳолларда мол-мулк солиғи ундириш улар йўқ қилинган ёки бутунлай вайрон бўлган ойдан эътиборан тўхтатилади.

Мол-мулкка мулк ҳуқуқи календарь йил давомида бир мулкдордан бошқасига ўтганда солиқни биринчи мулкдор ўша йилнинг 1 январидан бу мол-мулкка мулк ҳуқуқини йўқотган ойнинг бошигача тўлайди, янги мулкдор эса-мулк ҳуқуқини қўлга киритган ойдан эътиборан тўлайди. Календарь йил давомида имтиёзга эга бўлиш ҳуқуқи пайдо бўлган тақдирда мол-мулк солиғи ана шундай ҳуқуқ вужудга келган ойдан эътиборан қайта ҳисоблаб чиқилади.

Мол-мулк солиғини тўлаш ҳақидаги тўлов хабарномалари тўловчиларга солиқ органлари томонидан ҳар йили 1 майдан кечиктирмай топширилади. Солиқ тенг улушларда икки муддатда-15 июнь ва 15 декабрдан кечиктирмай тўланади.



VII БЎЛИМ. ЕР СОЛИҒИ


30-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


96-модда. Ер солиғи тўловчилар


Ўз мулкида, эгалигида ёки фойдаланишида ер участкаларига эга бўлган юридик ва жисмоний шахслар ер солиғи тўловчилардир.



97-модда. Юридик шахслар

учун ер солиғи солиш объекти


Юридик шахслар учун қуйидаги ер участкалари солиқ солинадиган объект ҳисобланади:

1) қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда мулк қилиб олинган ер участкалари;

2) қишлоқ ёки ўрмон хўжалигини юритиш учун эгалик қилишга берилган ер участкалари;

3) корхоналар, бинолар ва иншоотлар қуриш учун ёки қишлоқ хўжалигига тааллуқли бўлмаган бошқа мақсадларда фойдаланиш учун берилган ер участкалари;

4) корхоналар, бинолар ёки иншоотларга бўлган мулк ҳуқуқи ўтиши билан бирга эгалик қилиш ва фойдаланиш ҳуқуқи ҳам ўтган ер участкалари.



98-модда. Жисмоний шахслар

учун ер солиғи солиш объекти


Жисмоний шахслар учун қуйидаги ер участкалари солиқ солинадиган объект ҳисобланади:

1) турар жойлар этагида ва жамоат ерларида шахсий ёрдамчи хўжалик юритиш учун мерос қилиб қолдириладиган умрбод эгалик қилишга берилган ер участкалари;

2) якка тартибда уй-жой қурилиши учун мерос қилиб қолдириладиган умрбод эгалик қилишга берилган ер участкалари;

3) жамоа боғдорчилиги, узумчилиги ва полизчилигини юритиш учун берилган ер участкалари;

4) хизмат юзасидан қонун ҳужжатларига мувофиқ берилган чек ерлар;

5) мерос бўйича, ҳадя қилиниши ёки сотиб олиниши натижасида уй-жой, дала ҳовли билан биргаликда эгалик қилиш ҳуқуқи ҳам ўтган ер участкалари;

6) қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда мулк қилиб олинган ер участкалари;

7) тадбиркорлик фаолиятини юритиш учун доимий фойдаланишга ёки ижарага берилган ер участкалари.



31-БОБ. ЕР СОЛИҒИ СТАВКАЛАРИ ВА ИМТИЁЗЛАР


99-модда. Ер солиғи ставкалари


Ер солиғи ставкалари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.

Қишлоқ хўжалик ерларининг сифати ер участкаси мулкдори, ер эгаси ёки ердан фойдаланувчининг айби билан ёмонлашган (бонитети пасайиб кетган) тақдирда, ер солиғи ернинг сифати ёмонлашувига қадар белгиланган ставкалар бўйича ундирилади.

Шаҳарлар ва шаҳар посёлкаларининг маъмурий чегараларида жойлашган қишлоқ хўжалик аҳамиятига молик ерлар учун ер солиғи қишлоқ хўжалик ерларига белгиланган ставкаларнинг икки баравари миқдорида ундирилади.

Берилган ерлардан икки йил давомида фойдаланмаган жисмоний шахслардан ер солиғи уч баравар миқдорида ундирилади.



100-модда. Ижарага берилган ер участкаларига

солиқ солишнинг хусусиятлари


Қонун ҳужжатларига мувофиқ ер участкаларини ижарага олган юридик ва жисмоний шахслар ер солиғи ўрнига бюджетга ижара ҳақи тўлайдилар.

Ижара ҳақи тарафларнинг келишувига биноан белгиланади, лекин бу ҳақ қонун ҳужжатларида белгиланган ер солиғининг бир ставкасидан кам ва уч ставкасидан кўп бўлмаслиги, ерлардан қишлоқ хўжалик эҳтиёжлари учун фойдаланилган тақдирда эса - бир ставкаси миқдорида бўлиши лозим.

Ягона солиқ тўлови тўлайдиган микрофирмалар ва кичик корхоналар қонун ҳужжатларига мувофиқ ижарага олинган ер участкалари учун бюджетга ижара ҳақи тўлашдан озод қилинади.


101-модда. Солиқ солинмайдиган ер участкалари


Солиқ солинмайдиган ер участкаларига қуйидаги ерлар киради:

1) шаҳарлар, шаҳар посёлкалари ва қишлоқ аҳоли пунктларининг умумий фойдаланишдаги ерлари (майдонлар, кўчалар, тор кўчалар, йўллар, соҳил бўйлари, ариқ тармоқлари, қабристонлар ва бошқалар);

2) жамоа боғдорчилиги, узумчилиги ва полизчилигининг, жамоа гаражларининг умумий фойдаланишдаги ерлари;

3) табиатни муҳофаза қилиш аҳамиятига молик ерлар (давлат қўриқхоналари, миллий ва дендрология боғлари, ботаника боғлари, заказниклар, ов қилишга мўлжалланганлари бундан мустасно, табиат ёдгорликлари), иҳота дарахтзорлари эгаллаган ерлар;

4) тарихий-маданий аҳамиятга молик ерлар (тарихий-маданий қўриқхоналар, хотира боғлари, сағаналар, археология ёдгорликлари, тарих ва маданият ёдгорликлари эгаллаган ерлар);

5) сув фонди ерлари (дарёлар, кўллар, сув омборлари, каналлар, денгизлар, музликлар, ботқоқликлар, гидротехника ва бошқа сув хўжалиги иншоотлари эгаллаган ерлар, шунингдек сув ҳавзалари соҳилидаги сув хўжалиги эҳтиёжлари учун корхоналар, муассасалар ва ташкилотларга белгиланган тартибда берилган ерлар);

6) электр узатиш линиялари, подстанциялар, умумдавлат алоқа линиялари ва уларнинг иншоотлари эгаллаган ерлар;

7) умумий фойдаланишдаги автомобиль йўллари, темир йўлларнинг умумий тармоғи, умумий фойдаланишдаги шаҳар электр транспорти (шу жумладан метрополитен) ва уларнинг иншоотлари эгаллаган ерлар;

8) спорт иншоотлари, стадионлар, спорт майдончалари, сузиш ҳавзалари, спортнинг техник турлари объектлари ва бошқа жисмоний тарбия-соғломлаштириш комплекслари, оналар ва болаларнинг дам олиш ва соғломлаштириш жойлари, санаторий-курорт муассасалари ва дам олиш уйлари, ўқув-машқ базалари эгаллаган ерлар;

9) магистрал сув қувурлари, нефть ва газ қувурлари, иссиқлик трассалари, магистрал канализация коллекторлари ва уларнинг иншоотлари, сув олиш ва тозалаш иншоотлари, шунингдек сув таъминоти ва канализацияга тегишли бошқа объектлар эгаллаган ерлар;

10) самолётларнинг учиш-қўниш майдонлари, шу жумладан уларни ерда бошқариш йўлкалари ва тўхташ жойлари, фуқаро авиацияси аэропортларининг радионавигация ва электр-ёритиш ускуналари жойлашган ерлар;

11) Ўзбекистон Республикасининг Инвестиция дастурига киритилган объектлар қурилиши учун ажратилган ерлар - қурилишнинг норматив муддати даврига, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори билан қурилиш ишлари тўхтатиб қўйилган объектлар эгаллаган ерлар;

12) гидрометеорология ва гидрогеология станциялари ҳамда постлари эгаллаган ерлар;

13) илмий ташкилотларнинг қишлоқ хўжалиги аҳамиятига молик ва ўрмон фондидаги ерлари, қишлоқ хўжалиги ва ўрмон хўжалиги соҳасидаги илмий-тадқиқот ташкилотлари ҳамда ўқув юртларига қарашли тажриба, экспериментал ва ўқув-тажриба хўжаликларининг бевосита илмий ва ўқув мақсадлари учун фойдаланиладиган ерлари;

14) янги ўзлаштирилаётган ерлар ва мелиоратив ҳолатини яхшилаш ишлари олиб борилаётган суғориладиган ерлар-лойиҳада назарда тутилган муддатга, лекин ишлар бошланганидан эътиборан кўпи билан беш йилга;

15) захирадаги ерлар;

16) рекреацион аҳамиятга молик ерлар (аҳолининг оммавий дам олиши ва туризмини ташкил этиш учун тегишли муассасаларга берилган ерлар: ўрмон боғлари, боғлар, хиёбонлар, пляжлар ва бошқалар);

17) соғломлаштириш аҳамиятига молик ерлар (касалликларнинг олдини олиш ва одамларни даволаш ишини ташкил этиш учун қулай табиий омилларга эга бўлган ерлар);

18) якка тартибда уй-жой қуриш ва шахсий ёрдамчи хўжалик юритиш учун қонун ҳужжатларида белгиланган нормалар доирасида берилган ерлар - ер участкалари берилган пайтдан эътиборан икки йил муддатга;

19) солиқ тўловчининг балансида бўлган ҳамда тадбиркорлик фаолиятида фойдаланилмаётган фуқаролик ҳимояси ва сафарбарлик аҳамиятига молик объектлар эгаллаган ерлар.

Ерлардан ўз ўрнида фойдаланилмаган тақдирда ушбу моддада белгиланган имтиёзлар қўлланилмайди.



102-модда. Ер солиғи тўлашдан

озод қилинган солиқ тўловчилар


Қуйидаги юридик шахслар ер солиғидан озод қилинадилар:

1) тижорат билан шуғулланмайдиган юридик шахслар, ер участкаларидан тадбиркорлик фаолияти йўлида фойдаланаётганларидан ташқари;

2) маданият, маориф, соғлиқни сақлаш ва меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш муассасалари, бўйсунувидан қатъи назар, ўз зиммаларига юкланган вазифаларни амалга ошириш учун уларга ажратилган ер участкалари учун;

3) деҳқон (фермер) хўжаликлари - давлат рўйхатидан ўтказилган пайтдан эътиборан икки йил муддатга;

5) ногиронларнинг жамоат бирлашмалари, “Нуроний” жамғармаси ва "Ўзбекистон Чернобилчилари" ассоциацияси мулкида бўлган, ишловчилари умумий сонининг эллик фоизини ногиронлар ташкил қилган юридик шахслар, савдо, воситачилик, таъминот-сотиш ва тайёрлов фаолияти билан шуғулланувчи юридик шахслар бундан мустасно;

Ушбу модданинг биринчи қисми 3 ва 4 бандларида кўрсатилган юридик шахслар белгиланган имтиёзли даврдан кейин бир йил ўтгунига қадар тугатилган тақдирда, солиқ суммаси уларнинг бутун фаолият даври учун тўлиқ миқдорда ундирилади.

Қуйидаги жисмоний шахслар ер солиғидан озод қилинадилар:

1) яйлов чорвачилигининг чўпонлари, йилқибоқарлари, механизаторлари, ветеринар врачлари ва техниклари, бошқа мутахассислари ва ишчилари;

2) "Ўзбекистон Қаҳрамони", Совет Иттифоқи Қаҳрамони, Меҳнат Қаҳрамони унвонларига сазовор бўлганлар, учала даражали Шуҳрат ордени билан тақдирланганлар, 1941-1945 йиллардаги уруш ногиронлари ва қатнашчилари;

3) хизматни Афғонистон Республикасида ва жанговар ҳаракатлар олиб борилган бошқа мамлакатларда вақтинча бўлган қўшинларнинг чекланган контингенти таркибида ўтаган ҳарбий хизматчилар ҳамда ўқув ва синов йиғинларига чақирилган ҳарбий хизматга мажбурлар;

5) I ва II гуруҳ ногиронлари;

6) ёлғиз пенсионерлар;

7) боқувчисини йўқотган кўп болали оилалар;

8) концентрацион лагерларнинг собиқ ёш тутқунлари, Чернобиль АЭСдаги фалокат оқибатларини тугатишда иштирок этган шахслар;

9) кўчириб келтирилган фуқаролар келиб жойлашган ер участкалари бўйича-ер участкалари берилган вақтдан эътиборан беш йилгача.

Ушбу модданинг учинчи қисмида белгиланган имтиёзлар якка тартибда уй-жой қуриш ва шахсий ёрдамчи хўжалик юритиш учун қонун ҳужжатларида назарда тутилган нормалар доирасида ер участкалари берилган жисмоний шахсларга нисбатан татбиқ этилади.



32-БОБ. ЕР СОЛИҒИНИ ҲИСОБЛАБ

ЧИҚАРИШ ВА ТЎЛАШ ТАРТИБИ


103-модда. Юридик шахслардан ундириладиган

ер солиғини ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби


Ер солиғи юридик шахслар томонидан ҳар йили 1 январгача бўлган ҳолатга қараб мустақил ҳисоблаб чиқарилади ва солиқ бўйича ҳисоб-китоблар ер участкаси жойлашган ҳудуддаги солиқ органига жорий йилнинг 1 февралигача тақдим этилади.

Йил давомида юридик шахсларда ер участкаларига мулк ҳуқуқи, ерга эгали қилиш ҳуқуқи, ердан фойдаланиш ҳуқуқи вужудга келган тақдирда, шунингдек улар фойдаланаётган ер майдони кенгайган ёки ер солиғи бўйича имтиёз ҳуқуқлари тўхтатиб қўйилган ҳолларда улар ер участкаси ажратилган ёки имтиёзлар тўхтатилган кундан эътиборан бир ойдан кечиктирмай солиқ органларига ер солиғи бўйича ҳисоб-китобларни тақдим этишлари шарт.

Йил давомида ажратилган ер участкалари учун солиқ ер участкаси ажратилганидан кейинги ойдан эътиборан тўланади. Ер участкаси олиб қўйилган (камайтирилган), ҳақи тўлаб қайтариб олинган, сотилган тақдирда солиқ ундириш ер участкаси олиб қўйилган (камайтирилган), ҳақи тўлаб қайтариб олинган, сотилган ойдан эътиборан тўхтатилади (камайтирилади).

Юридик шахсларга ер солиғи бўйича имтиёзлар белгиланганда улар бундай ҳуқуқ пайдо бўлган ойдан эътиборан солиқ тўламайдилар. Ер солиғи бўйича имтиёзларга эга бўлиш ҳуқуқи тўхтатилган тақдирда улар бундай ҳуқуқ тўхтатилганидан кейинги ойдан эътиборан ер солиғи тўлай бошлайдилар.

Юридик шахслар томонидан (қишлоқ хўжалик корхоналаридан ташқари) солиқ йилнинг ҳар чорагида, тенг улушларда чоракдаги иккинчи ойнинг 15-кунигача тўланади.

Қишлоқ хўжалик корхоналари ер солиғини бир йилда бир марта - ҳисобот йилининг 15 декабригача тўлайдилар.



104-модда. Жисмоний шахслардан ундириладиган

ер солиғини ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби


Жисмоний шахслардан ундириладиган ер солиғи солиқ органлари томонидан ҳисоблаб чиқарилади.

Жисмоний шахсларга ер солиғини тўлаш тўғрисидаги тўлов хабарномаси солиқ органлари томонидан ҳар йили жорий йилнинг 1 майидан кечикмай топширилади.

Жисмоний шахслар ер солиғини тенг улушларда икки муддатда-15 июнь ва 15 декабрдан кечиктирмай тўлайдилар.


VIII-БЎЛИМ. ЕР ОСТИДАН

ФОЙДАЛАНГАНЛИК УЧУН СОЛИҚ


33-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


105-модда. Ер остидан

фойдаланганлик учун солиқ тўловчилар


Ер остидан фойдаланганлик учун солиқни Ўзбекистон Республикаси ҳудудида фойдали қазилмалар қазиб олишни амалга оширувчи юридик ва жисмоний шахслар тўлайдилар.


106-модда. Солиқ солиш объекти


Ер остидан фойдаланганлик учун солиқ солиш объектлари қуйидагилардан иборатдир:

фойдали қазилмалар (шу жумладан қўшилиб чиқадиган фойдали қазилмалар ва қимматли компонентлар) қазиб олиш ҳажми;

техноген ҳосилаларнинг (минерал хом ашё қазиб олиш ва уларни қайта ишлаш чиқиндиларининг) ҳажми;

тўпланган рангли тошлар хом ашёси, палеонтология қолдиқлари ва бошқа геологик коллекция материаллари намуналарининг ҳисобга олинган қиймати.


34-БОБ. ЕР ОСТИДАН ФОЙДАЛАНГАНЛИК УЧУН

СОЛИҚ СТАВКАЛАРИ, БУНДАЙ СОЛИҚНИ ҲИСОБЛАБ

ЧИҚАРИШ ВА ТЎЛАШ ТАРТИБИ ҲАМДА ИМТИЁЗЛАР


107-модда. Ер остидан

фойдаланганлик учун солиқ ставкалари


Ер остидан фойдаланганлик учун солиқ ставкалари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.



108-модда. Ер остидан фойдаланганлик

учун солиқ бўйича имтиёзлар


Кенг тарқалган фойдали қазилмалар қазиб олишни ўзларига берилган ер участкалари доирасида хўжалик ва маиший эҳтиёжлар учун белгиланган тартибда амалга ошираётган ер эгалари ҳамда ердан фойдаланувчилар ер остидан фойдаланганлик учун солиқдан озод қилинади.


109-модда. Ер остидан фойдаланганлик учун

солиқни ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби

Юридик ва жисмоний шахслар микрофирмалар ва кичик корхоналардан ташқари ер остидан фойдаланганлик учун солиқ бўйича ҳисоб-китобларни солиқ органларига ўсиб борувчи якун бўйича, солиқ тўлаш учун белгиланган муддатларда тақдим этадилар.

Микрофирмалар ва кичик корхоналар ер остидан фойдаланганлик учун солиқ бўйича ҳисоб-китобларни ортиб борувчи якун билан солиқ органларига ҳар чоракда, ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 25-кунидан кечиктирмай тақдим этади.

Юридик шахслар ер остидан фойдаланганлик учун солиқни:

фойдали қазилмалар қазиб олганлик учун ва техноген ҳосилалардан фойдаланганлик учун - ҳар ойда, ҳисобот ойидан кейинги ойнинг йигирманчи кунигача;

қолган ҳолларда - йилнинг ҳар чорагида, йил чораклари бўйича ва йиллик ҳисоботларни топшириш муддатларида тўлайдилар.

Жисмоний шахслар ер остидан фойдаланганлик учун солиқни бир йилда бир марта, кейинги йилнинг 20 январидан кечиктирмай тўлайдилар.


X БЎЛИМ. СУВ РЕСУРСЛАРИДАН

ФОЙДАЛАНГАНЛИК УЧУН СОЛИҚ


37-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


116-модда. Сув ресурсларидан

фойдаланганлик учун солиқ тўловчилар

Ўз фаолиятида сувдан фойдаланувчи юридик шахслар, шунингдек тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи жисмоний шахслар сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ тўловчилардир.



117-модда. Солиқ солиш объекти

Ер усти ва ер ости манбаларидан олиб фойдаланилган сув ресурсларининг жами ҳажми солиқ солиш объекти ҳисобланади.



38-БОБ. СУВ РЕСУРСЛАРИДАН ФОЙДАЛАНГАНЛИК

УЧУН СОЛИҚ СТАВКАЛАРИ ВА ИМТИЁЗЛАР


118-модда. Сув ресурсларидан

фойдаланганлик учун солиқ ставкалари


Сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ ставкалари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.



119-модда. Сув ресурсларидан фойдаланганлик

учун солиқ бўйича имтиёзлар


Қуйидаги юридик шахслар сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқдан озод қилинадилар:

тижорат билан шуғулланмайдиган юридик шахслар, тадбиркорлик фаолияти учун сув ресурсларидан фойдаланувчилар бундан мустасно;

ер ости маъданли сувларидан даволаш мақсадида фойдаланувчи соғлиқни сақлаш муассасалари, улар маъданли сувдан савдо тармоғида реализация қилиш учун фойдаланган ҳоллар бундан мустасно;

фармацевтика фаолияти билан шуғулланувчи ва сувдан дори воситалари тайёрлаш учун фойдаланувчи юридик шахслар;

атроф муҳитга зарарли таъсир кўрсатишининг олдини олиш мақсадида ер ости сувларини чиқазиб олаётган юридик шахслар-ана шу ер ости сувлари учун, ишлаб чиқариш ва техника эҳтиёжлари учун фойдаланиладиган сув ҳажмлари бундан мустасно;

сув учун бюджетга ҳақ ўтказган юридик шахслардан сув олган истеъмолчилар;

фойдали қазилмалар қазиб олиш ва шахтадан сувларни қочириш вақтида ер ости сувларини чиқазиб олган юридик шахслар-ана шу ер ости сувлари учун, ишлаб чиқариш ва техника эҳтиёжлари учун фойдаланиладиган сув ҳажмлари бундан мустасно;

гидроэлектростанциялар-агрегатларни ишлатишда сувдан фойдаланганлик учун;

бирламчи тарзда фойдаланганлик учун ҳақи тўланган сувдан иккиламчи тарзда фойдаланувчи юридик шахслар;

асосий фаолият тури бўйича қишлоқ хўжалик маҳсулотлари етиштирувчи юридик шахслар-шўрланган ерларни ювиш мақсадида сувдан фойдаланганлик учун;

ногиронларнинг жамоат бирлашмалари, “Нуроний” жамғармаси ва Ўзбекистон чернобилчилар ассоциацияси мулкида бўлган, ишловчилари умумий сонининг эллик фоизини ногиронлар ташкил қилган юридик шахслар, савдо, воситачилик, таъминот-сотиш ва тайёрлов фаолияти билан шуғулланувчи юридик шахслар бундан мустасно;


39-БОБ. СУВ РЕСУРСЛАРИДАН ФОЙДАЛАНГАНЛИК

УЧУН СОЛИҚНИ ҲИСОБЛАБ ЧИҚАРИШ ТАРТИБИ

ВА ТЎЛАШ МУДДАТЛАРИ


120-модда. Сув ресурсларидан фойдаланганлик учун

солиқни ҳисоблаб чиқариш тартиби


Юридик шахслар микрофирмалар ва кичик корхоналардан ташқари сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ бўйича ҳисоб-китобларни солиқ органларига ўсиб борувчи якун бўйича, солиқ тўлаш учун белгиланган муддатларда тақдим этадилар.

Микрофирмалар ва кичик корхоналар (қишлоқ хўжалиги корхоналари бундан мустасно) сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ бўйича ҳисоб-китобларни ортиб борувчи якун билан солиқ органларига ҳар чоракда, ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 25-кунигача тақдим этади.

Тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи жисмоний шахслар сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ суммасини ҳисоблаб чиқарадилар, ва солиқ тўлаш учун белгиланган муддатда солиқ органларига солиқ суммаси бўйича ҳисоб-китоб тақдим этадилар.


121-модда. Сув ресурсларидан фойдаланганлик

учун солиқни тўлаш муддатлари


Йил чораги давомида сув ресурсларидан фойдаланганлик учун тўлайдиган солиғининг умумий суммаси энг кам иш ҳақининг эллик бараваридан кам бўлган корхоналар солиқни йилнинг ҳар чорагида бир марта, йил чораклари бўйича молиявий ҳисоботларни топшириш учун белгиланган муддатларда тўлайдилар.

Қолган корхоналар (қишлоқ хўжалиги корхоналаридан ташқари) сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқни амалда олинган сув ҳажмидан келиб чиқиб, ҳар ойда, ҳисобот ойидан кейинги ойнинг 15-кунига қадар тўлайдилар.

Қишлоқ хўжалик корхоналари сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқни бир йилда бир марта-жорий йилнинг 15 декабрига қадар тўлайдилар.

Тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи жисмоний шахслар сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқни йилнинг ҳар чорагида, йилнинг ҳисобот чорагидан кейинги ойнинг 15-кунига қадар тўлайдилар.


XI БЎЛИМ. СОЛИҚ ИШИНИ ЮРИТИШ


40-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


122-модда. Солиқ соҳасидаги

муддатни белгилаш


Солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларида белгиланган муддатлар календарь сана ёки йиллар, йил чораклари, ойлар, ўн кунликлар ва кунлар билан ҳисобланадиган давр ўтиши билан белгиланади.

Солиқ соҳасидаги муддат календарь санадан ёки муддатнинг бошланиши белгилаб қўйилган воқеа юз берганидан кейин келадиган кундан ўта бошлайди.

Солиққа доир ҳаракат муддатнинг сўнгги куни соат йигирма тўртгача амалга оширилиши мумкин. Бироқ, агар бу ҳаракат ташкилотда амалга оширилиши лозим бўлса, муддат ушбу ташкилотда белгиланган қоидаларга кўра тегишли операциялар тўхтатиладиган соатда тугайди.

Молиявий ҳисоботлар, солиқлар бўйича ҳисоб-китоблар ва даромадлар тўғрисидаги декларациялар, ёзма аризалар ва хабарномалар алоқа ташкилотларига муддатнинг сўнгги куни соат йигирма тўртгача топширилган бўлса, ўз вақтида топширилган ҳисобланади. Бундай ҳолда алоқа корхонаси штемпелида акс этган сана солиқ тўлаш билан боғлиқ ҳаракат бажарилган вақт деб ҳисобланади.

Агар муддатнинг сўнгги куни дам олиш (ишланмайдиган) кунига тўғри келиб қолса, шундан кейинги биринчи иш куни муддатнинг тугаш куни ҳисобланади.



123-модда. Молия йили


Календарь йил молия йилидир.



124-модда. Даъво қилиш муддати


Солиқ тўловчининг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, ортиқча тўланган солиқлар, йиғимлар ва жарималар суммасини бюджетдан қайтариб олиш учун даъво қилиш муддати фуқаролик қонун ҳужжатларига мувофиқ белгиланади.

Солиқлар, йиғимлар ва жарималарни бюджетга тўлаш ва ундиришга доир эътирозларни тақдим этиш учун даъво қилиш муддати қуйидагича белгиланади:

даромадлар тўғрисида декларациялар тўлдирган, молиявий ҳисоботларни тақдим этган солиқ тўловчиларга нисбатан-уч йил;

солиқ суммаси 20 фоиздан кўпроқ камайтириб кўрсатилганлиги (яширилганлиги) аниқланганда-беш йил.

Даъво қилиш муддатининг ўтиши фуқаролик қонун ҳужжатларига мувофиқ тўхтатиб турилади, тугатилади ва тикланади.



125-модда. Маълумотларнинг махфийлиги


Солиқ тўловчи ҳақидаги маълумотлар фақат солиқ тўловчининг ўзига ёки унинг вакилларига, шунингдек қонун ҳужжатларида назарда тутилган ҳолларда солиқ органига тақдим этилади.

Солиқ тўловчи ҳақидаги маълумотлар суднинг, прокуратуранинг, тергов ва суриштирув органларининг юритишида бўлган ишлар муносабати билан уларнинг талабларига мувофиқ ҳам тақдим этилади.

Солиқ органининг мансабдор шахси, шунингдек бошқа шахслар ўз хизмат вазифаларини бажаришлари муносабати билан солиқ тўловчи ҳақида ўзларига маълум бўлиб қолган маълумотларни ошкор этишлари, шу жумладан улар билан тузилган меҳнат шартномаси бекор қилинганидан ёки улар хизматдан бўшатилганидан кейин ҳам ошкор этишлари тақиқланади.

Хизмат бурчига кўра солиқ тўловчилар ҳақидаги маълумотларга эга бўлган мансабдор шахслар маълумотларнинг махфийлигини ошкор этганликлари учун қонунда белгиланган тартибда жавобгар бўладилар.



126-модда. Солиқ тўловчининг рўйхат рақами

Тадбиркорлик фаолиятини амалга ошираётган тижорат ташкилотлари ва жисмоний шахслар давлат рўйхатидан ўтказилаётганда уларга қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда идентификация рақами берилади.

Давлат рўйхатига олинган нотижорат ташкилотлари рўйхатдан ўтказилган пайтдан эътиборан ўн кун ичида солиқ органларига идентификация рақами олиш учун мурожаат қилади.

Норезидентлар (шу жумладан тегишли давлат органларида аккредитация қилинган норезидентлар) Ўзбекистон Республикаси ҳудудида фаолият бошлаганидан эътиборан ўн кун ичида солиқ органларига ҳисобга туриш ва идентификация рақами олиш учун мурожаат қилади.

Бошқа солиқ тўловчилар-жисмоний шахслар бўйича идентификация рақамларини расмийлаштириш солиқ органлари томонидан хонадонларни айланиб чиқиш пайтида амалга оширилади.

Солиқ органи ҳар бир солиқ тўловчига идентификация рақами беради.

Солиқ тўловчи ушбу Кодексга мувофиқ фойдаланиладиган барча ҳужжатларда ўзининг солиқ тўловчи тариқасидаги идентификация рақамини кўрсатиши шарт. Солиқ органи солиқ тўловчига юборадиган унинг солиқ мажбуриятларига тааллуқли барча хабарномаларида солиқ тўловчининг идентификация рақамини кўрсатади.



127-модда. Солиқлар ва йиғимлар

суммасини ҳисоблаб чиқариш


Солиқ органи солиқлар ва йиғимлар суммасини солиқ тўловчининг ҳисоб-китоблари ва даромадлар тўғрисидаги декларациясида кўрсатилган миқдорда, шунингдек тегишли давлат органлари тақдим этадиган маълумотлар асосида ҳисоблаб чиқаради. Агар солиқ органи бу сумма нотўғри белгиланган деб топса, у ҳисоблаб чиқарилган суммани қайта кўриб чиқишга ва солиқ тўловчига тегишли хабарнома топширишга ҳақлидир.

Агар солиқ тўловчи даромадлар тўғрисидаги декларацияни, солиқлар ва йиғимлар бўйича ҳисоб-китобларни тақдим этмаган ёки уларнинг суммасини кўрсатмаган бўлса, солиқ органи ўзидаги мавжуд маълумотлар асосида солиқлар ва йиғимлар суммасини ҳисоблаб чиқаришга ва солиқ тўловчига хабарнома топширишга ҳақлидир.

Солиқ органи даъво қилиш муддати ичида солиқлар ва йиғимлар суммасини ҳисоблаб чиқаришга ҳамда илгари ҳисоблаб чиқарилган суммани қайта кўриб чиқишга ҳақлидир.



127-1-модда. Ўзаро алоқадор юридик шахсларга

солиқ солиш мақсадида нархларга ўзгартиш киритиш

Агар ўзаро алоқадор юридик шахслар ўзларининг тижорат ва молиявий муносабатларида ўзаро алоқадор бўлмаган юридик шахслар ўртасида қўлланилиши мумкин бўлган нархлардан фарқ қиладиган нархларни қўлласалар, ўзаро алоқадор бўлмаган юридик шахслар ўртасида қўлланилиши мумкин бўлган нархлардан солиқ органлари солиқ солиш мақсадида қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда фойдаланишлари мумкин.

Ўзаро алоқадор юридик шахслар, шу жумладан чет эллик юридик шахслар қуйидагилардан иборат:

унитар (шўъба) корхоналар ва уларни таъсис этган юридик шахслар;

биргина юридик шахс томонидан таъсис этилган юридик шахслар;

биргина жисмоний шахс томонидан ёки ўзаро қариндош ёхуд қайин-бўйин ва қуда-анда жисмоний шахслар томонидан таъсис этилган юридик шахслар.

Эр (хотин), унинг тўғри ва ён шажара бўйича қариндошлари, опа-сингиллари, ака-укалари ва уларнинг болалари, неваралари, чеваралари ҳамда эваралари, хотиннинг (эрнинг) ота-онаси, опа-сингиллари ва ака-укалари ушбу модда мақсадига кўра ўзаро қариндош ёки қайин-бўйин ва қуда-анда жисмоний шахслар ҳисобланади.



128-модда. Солиқлар ва йиғимларни тўлаш


Солиқлар ва йиғимларни тўлаш юридик шахслар томонидан нақд пулсиз тартибда тегишли суммани бюджет таснифининг тегишли бўлими ва параграфига ўтказиш йўли билан, жисмоний шахслар томонидан эса, нақд пул билан ва пул ўтказиш йўли билан амалга оширилади.

Нақд пулсиз тартибда маблағ тўловчининг ҳисобварағидан ҳисобдан чиқарилган кун, нақд пул тўлашда эса-амалда тўланган кун солиқлар ва йиғимлар тўланган сана ҳисобланади.



129-модда. Солиқлар ва йиғимлар

суммаларини қайтариш


Солиқ тўловчи солиқлар ва йиғимларни ортиқча суммада тўлаган тақдирда, агар унинг солиқлар ва йиғимлар бўйича қарзи бўлмаса, бу суммалар солиқ тўловчига унинг ёзма аризасига кўра ўттиз кун ичида қайтариб берилади ёки келгуси тўловлар ҳисобига ўтказилади.

Ўзбекистон Республикаси ҳудудига товарларни олиб киришда тўланган солиқлар ва йиғимлар суммалари мазкур товарларни республикадан олиб чиқиб кетишда божхона ҳақидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ қайтарилади.

Солиқлар ва йиғимлар бюджетга қуйидаги тартибда ўтказилади:

асосий сумма;

ҳисоблаб чиқарилган пеня;

жарималар.



130-модда. Ундирувни солиқ

тўловчининг мол-мулкига қаратиш


Солиқ органи қонун ҳужжатларига мувофиқ суд қарори билан ундирувни, агар қонунда бошқача тартиб белгиланган бўлмаса, солиқлар ва йиғимлар тўламаган солиқ тўловчининг мол-мулкига қаратади.

Божхона органи солиқ органининг қарори асосида бюджет олдида қарзи бўлган солиқ тўловчининг экспорт ва импорт қилаётган товарларини солиқ органининг даъвосини таъминлаш тартибида суд қарори чиқарилгунга қадар тўхтатиб туради.



41-БОБ. ЯКУНЛОВЧИ ҚОИДАЛАР


131-модда. Солиқ муносабатларида

низоларни кўриб чиқиш

Солиқ муносабатларидаги низолар тегишли юқори турувчи органлар ёки суд томонидан кўрилади.



132-модда. Солиқ муносабатлари субъектларининг жавобгарлиги


Солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун солиқ тўловчиларга нисбатан ушбу Кодексда назарда тутилган молиявий жазо чоралари қўлланилади, жисмоний шахслар ҳамда юридик шахсларнинг мансабдор шахслари эса, шунингдек маъмурий, фуқаролик-ҳуқуқий ва жиноий жавобгарликка ҳам тортиладилар.

Солиқ тўловчини жавобгарликка тортиш уни солиқлар ва йиғимларни тўлаш мажбуриятидан озод қилмайди.



133-модда. Солиқ тўловчини жавобгарликдан озод қилиш


Агар солиқлар ва йиғимларнинг бирон тури бўйича ортиқча тўланган суммалар бошқа тур бўйича боқиманданинг ўрнини қопласа, солиқ тўловчи солиқлар ва йиғимларни тўламаганлик ёхуд тўлиқ тўламаганлик учун жавобгарликдан озод қилинади.

Солиқ тўловчи солиқ органи ҳужжатлар (ҳисобварақлар) асосида текширув ўтказгунига қадар мустақил равишда ўз хатоларини тузатса, у жавобгарликдан озод қилинади, пеня тўлаш бундан мустасно.

Солиқ тўловчи тадбиркорлик субъекти солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловларни тўламаганлик натижасида содир этилган ҳуқуқбузарлик туфайли етказилган зарарнинг ўрнини материаллар судга топширилган кундан эътиборан бир ой ичида ихтиёрий равишда қоплаган ва унинг оқибатларини бартараф этган, шу жумладан пеня тўлаган тақдирда, унга нисбатан молиявий жазо чоралари қўлланилишидан озод қилинади.


134-модда. Солиқлар ва йиғимлар бўйича

боқимондаларни ундириш


Жисмоний шахслардан солиқлар ва йиғимлар бўйича боқимандаларни ҳамда тўланмаган жарималарни ундириш суднинг қарори асосида амалга оширилади.

Юридик шахслардан солиқлар ва йиғимлар бўйича боқимандаларни, шунингдек молиявий жазо чораларининг суммалари ва пеня суммаларини ундириш солиқ органлари томонидан баҳссиз равишда амалга оширилади. Юридик шахс бўлган тадбиркорлик субъектлари содир этилган ҳуқуқбузарликдаги айбига иқрор бўлмаган ва молиявий жазо чоралари суммаларини ихтиёрий равишда тўлашни рад этган тақдирда, уларга нисбатан молиявий жазо чораларини қўллаш, солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловларни тўлаш муддатини ўтказиб юборганлик учун пеня ҳисоблаб чиқаришни истисно этган ҳолда, суд тартибида амалга оширилади.

Тадбиркорлик субъектининг судга даъво аризаси бериши текширувлар далолатномаси бўйича чиқарилган, шикоятга сабаб бўлган қарорнинг ҳисоблаб чиқарилган солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловлар суммасига доир қисмининг ижросини тўхтатиб қўяди.


135-модда. Молиявий жазо чоралари


Солиқ тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун солиқ тўловчига нисбатан қуйидаги миқдорларда молиявий жазо чоралари қўлланилади:

1) юридик шахсларнинг (шу жумладан норезидентларнинг, бундан резидент тижорат ташкилотлари мустасно) солиқ органида ҳисобга олинишдан бўйин товлаши:

агар фаолият ўттиз кунгача амалга оширилган бўлса - энг кам иш ҳақининг эллик баравари миқдорида, бироқ бундай фаолият натижасида олинган даромаднинг (фойданинг) ўн фоизидан кам бўлмаган миқдорда;

агар фаолият ўттиз кундан ортиқ амалга оширилаётган бўлса - энг кам иш ҳақининг юз баравари миқдорида, бироқ бундай фаолият натижасида олинган даромаднинг (фойданинг) эллик фоизидан кам бўлмаган миқдорда жарима солишга олиб келади;

2) қонуний келиб чиқиши тасдиқланган ҳолларни истисно этганда, кирим қилинмаган товарлар сақланган ёхуд товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилишдан олинган тушум яширилган (камайтириб кўрсатилган) тақдирда, солиқ тўловчидан кирим қилинмаган товар қиймати ёхуд яширилган (камайтириб кўрсатилган) тушум суммаси ундирилади;

3) маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил ичида такроран содир этилган, солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловларни ҳисоблаб чиқариш ҳамда тўлаш учун зарур бўлган декларация, ҳисоб-китоблар ва ҳисоботларни тақдим этмаганлик, ўз вақтида тақдим этмаганлик ёки белгиланмаган шаклда тақдим этганлик учун солиқ тўловчидан тўлов муддати ўтказиб юборилган ҳар бир кун учун тегишли сумманинг бир фоизи миқдорида, бироқ тегишли ҳисобот даври учун илгари ҳисоблаб чиқарилган тўловлар чегириб ташланган ҳолда белгиланган тўлов муддатига тегишли тўлов суммасининг ўн фоизидан кўп бўлмаган миқдорда жарима ундирилади;

4) бухгалтерия ҳисобининг йўқлиги ёки уни белгиланган тартибни ҳисоблаб чиқарилиши лозим бўлган солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловлар суммасини аниқлаб бўлмайдиган даражада бузиб юритганлик учун солиқ тўловчи юридик шахсдан айланма сумманинг бир фоизи миқдорида, бироқ энг кам иш ҳақининг эллик бараваридан кўп бўлмаган миқдорда жарима ундирилади. Бунда солиқ тўловчи юридик шахс бухгалтерия ҳисобини қайта тиклаш мажбуриятидан озод қилинмайди;

5) фаолият турлари билан лицензиясиз шуғулланганлик учун солиқ тўловчидан уларни амалга оширганлик муносабати билан тўланган солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловлар чегириб ташланган ҳолда, ана шу фаолият турларини амалга оширишдан олинган бутун даромад (фойда) ундирилади;

6) солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича тўлов муддати ўтказиб юборилган ҳар бир кун учун 0,05 фоиз миқдорида пеня ҳисоблаб чиқарилади, тўлов куни ҳам шунга киради. Тадбиркорлик субъекти томонидан ортиқча тўланган суммаларга тенг бўлган қарздорлик суммасига пеня ҳисоблаб чиқарилмайди. Пеня миқдори тадбиркорлик субъектининг тегишли солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича қарзлари суммасидан кўп бўлиши мумкин эмас. Пеня тўлаш тадбиркорлик субъектини солиқ мажбуриятларини бажаришдан озод қилмайди;

7) ҳисобварақ-фактураларни:

белгиланган тартибни солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловлар тушмаслигига олиб келган даражада бузиб расмийлаштирганлик учун маҳсулот етказиб берувчилардан келиб тушмаган солиқлар, йиғимлар ва бошқа мажбурий тўловлар суммасига ҳисоблаб чиқарилган пеня ундирилади;

товарлар (ишлар, хизматлар) қўшилган қиймат солиғи тўловчилар бўлмаган маҳсулот етказиб берувчилар томонидан реализация қилинаётганда ҳисобварақ-фактурада қўшилган қиймат солиғини акс эттирган ҳолда расмийлаштирганлик учун маҳсулот етказиб берувчилардан ноқонуний кўрсатилган солиқ суммаси ва ушбу сумманинг йигирма фоизи миқдорида жарима ундирилади. Бунда товарларнинг (ишларнинг, хизматларнинг) харидорлари қўшилган қиймат солиғи бўйича бюджет билан қайта ҳисоб-китоб қилмайдилар ва уларга нисбатан жарима жазолари қўлланилмайди;

8) ер участкасига бўлган ҳуқуқни тасдиқловчи ҳужжатларда кўрсатилганидан каттароқ ўлчамдаги ер майдонларидан фойдаланганлик учун қуйидаги миқдорда жарима ундирилади: юридик шахслардан ер солиғига тенг сумманинг икки баравари миқдорида, жисмоний шахслардан эса бир ярим баравари миқдорида;

9) назорат-касса машиналарини ишлатиш мажбурий бўлгани ҳолда уларни ишлатмасдан савдони амалга оширганлик ва хизматлар кўрсатганлик, шунингдек харидорга квитанция ёзиб бериш, талон ёки унга тенглаштирилган бошқа чекларни бериш мажбурий бўлгани ҳолда бундай ҳужжатларни бермасдан товарларни реализация қилганлик ва хизматлар кўрсатганлик учун - солиқ тўловчидан энг кам иш ҳақининг ўттиз бараваридан эллик бараваригача миқдорда, ўша қилмишлар жарима қўлланилганидан кейин бир йил ичида такроран содир этилган тақдирда эса энг кам иш ҳақининг етмиш беш бараваридан юз бараваригача миқдорда жарима ундирилади;

10) назорат-касса машиналарини рўйхатдан ўтказмасдан савдони амалга оширганлик ва хизматлар кўрсатганлик, техник талабларга жавоб бермайдиган назорат-касса машиналаридан фойдаланганлик, фискал хотирасининг хизмат кўрсатиш дастури бузилган назорат-касса машиналаридан фойдаланганлик учун - юридик шахслар ва якка тартибдаги тадбиркорлардан энг кам иш ҳақининг юз баравари миқдорида, ўша қилмишлар такроран содир этилган тақдирда эса энг кам иш ҳақининг икки юз баравари миқдорида жарима ундирилади.

Солиқ тўловчи солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларини бир неча марта бузган тақдирда ҳар бир қонунбузарликка нисбатан алоҳида молиявий жазо чоралари қўлланилади.

Агар солиқ ҳақидаги қонун ҳужжатларини бузганлиги учун молиявий жазога тортилган шахс жазони ижро этиш тугаган кундан эътиборан бир йил мобайнида солиқ бўйича такроран қоидабузарлик содир этмаган бўлса, у жазога тортилмаган ҳисобланади.



































Время: 0.1329
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск