Внимание!

Документ утратил силу.
Смотрите подробности в начале документа.


ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Банклар. Кредитлаш. Валютани тартибга солиш / Ўз кучини йўқотган ҳужжатлар / Валютани тартибга солиш /

Очиқ валюта мавқеини юритиш Қоидалари (Янги таҳрири) (АВ томонидан 15.07.2005 й. 1497-сон билан рўйхатга олинган Марказий банк Бошқарувининг 28.05.2005 й. 610-сон қарори билан тасдиқланган)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

Ўзбекистон Республикаси

Адлия вазирлигида

2005 йил 15 июлда 1497-сон

билан рўйхатга олинган

Ўзбекистон Республикаси

Марказий банк Бошқарувининг

2005 йил 28 майдаги

610-сон қарорига

ИЛОВА



Очиқ валюта мавқеини юритиш

ҚОИДАЛАРИ

нги таҳрири)


Мазкур Қоидалар Ўзбекистон Республикасининг "Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида"ги, "Банклар ва банк фаолияти тўғрисида"ги ва "Валютани тартибга солиш тўғрисида"ги қонунларига мувофиқ ҳолда ишлаб чиқилган ва у валюта хатари (риски) меъёрларини (очиқ валюта позициялари лимитларини), уларни ҳисоблаш, тартибга солиш ва Ўзбекистон Республикаси банк тизими барқарорлигини таъминлаш мақсадида тижорат банкларининг ўрнатилган очиқ валюта позициялари лимитларига риоя этишлари устидан назоратни амалга оширишнинг ўзига хос жиҳатларини белгилайди.


I. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


1. Мазкур Қоидаларда қуйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади:


валюта мавқеи - тижорат банклари томонидан чет эл валютасини олди-сотди операциясини шунингдек, бошқа операцияларни амалга ошириш натижасида чет эл валютасида ифодаланган талабларнинг ёки мажбуриятларнинг ўзгаришига олиб келадиган тижорат банкининг чет эл валютасидаги талаблари ёки мажбуриятлари ўртасидаги нисбатни ифодаловчи кўрсаткич;

очиқ валюта мавқеи - тижорат банкининг чет эл валютасидаги талаблари унинг чет эл валютасидаги мажбуриятлари суммасига мос (тенг) бўлмаган ҳолатдаги валюта мавқеи;

узун валюта мавқеи - тижорат банкининг чет эл валютасидаги талабларининг суммаси унинг чет эл валютасидаги мажбуриятлари суммасидан ортиқ бўлган ҳолдаги очиқ валюта мавқеи;

қисқа валюта мавқеи - тижорат банкининг чет эл валютасидаги мажбуриятларининг суммаси унинг чет эл валютасидаги талаблари суммасидан ортиқ бўлган ҳолдаги очиқ валюта мавқеи;

очиқ валюта мавқеларининг жами суммаси - барча турдаги чет эл валюталари бўйича очиқ валюта мавқеларининг жами йиғиндиси;


барча қисқа валюта мавқелари жами суммаси - барча турдаги чет эл валюталари бўйича қисқа очиқ валюта мавқеларининг жами йиғиндиси;

барча узун валюта мавқелари жами суммаси - барча турдаги чет эл валюталари бўйича узун очиқ валюта мавқеларининг жами йиғиндиси;

тижорат банкининг чет эл валютасидаги талаблари - чет эл валютаси билан боғлиқ активлар ва кўзда тутилмаган ҳолатлар (ҳосилавий молия воситалар бўйича трансакциялар);

тижорат банкининг чет эл валютасидаги мажбуриятлари - чет эл валютаси билан боғлиқ бўлган мажбуриятлар ва кўзда тутилмаган ҳолатлар (ҳосилавий молия воситалар бўйича трансакциялар);

очиқ валюта мавқеларининг лимитлари - ҳар бир чет эл валютаси тури бўйича очиқ валюта мавқелари алоҳида, очиқ валюта мавқеларининг жами суммасига ва барча қисқа (узун) валюта мавқелари жами суммасига банкнинг регулятив капиталига нисбатан Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан ўрнатиладиган лимитлар;


кўзда тутилмаган ҳолатлар бўйича талаб ва мажбуриятлар - тижорат банкининг чет эл валютаси билан боғлиқ бўлган ҳосила молиявий воситалар (валюта деривативлари: форвард, фьючерс, опцион ва своп) харид қилиш ёки сотиш юзасидан вужудга келадиган талаб ва мажбуриятлари.


II. ОЧИҚ ВАЛЮТА МАВҚЕИНИ

ҲИСОБЛАШ ТАРТИБИ


2. Қуйидагилар очиқ валюта мавқеи ўзгаришига таъсир қилувчи операциялар жумласига киради:

маблағларни дарҳол ўтказиш орқали чет эл валютасини харид қилиш ва сотишга доир операциялар (битим тузилган санадан кейинги икки банк иш кунидан кечиктирмаган ҳолда) ҳамда маблағларни муайян муддат ичида (битим тузилган санадан кейинги икки банк иш кунидан ортиқ бўлган муддатда) ўтказишга доир операциялар, шунингдек нақд чет эл валютасидаги операциялар;

даромадларни чет эл валютасида ҳисоблаш ва олиш;

харажатларни чет эл валютасида ҳисоблаш ва тўлаш;

чет эл валютаси билан боғлиқ ҳосила молиявий воситалар (валюта деривативлари) бўйича, шунингдек чет эл валютасидаги бошқа операцияларда ҳисоб-китобларни амалга ошириш усули ва шаклидан қатъий назар чет эл валютасидаги талаб ва мажбуриятлар вужудга келадиган битимлар;

чет эл валютасида амалга ошириладиган бошқа операциялар (чет эл валютасида харид қилинган активлар, ўз акцияларини чет эл валютасига сотиш ва валюта қимматликлари билан боғлиқ бошқа битимлар, агар ушбу битимлар шартларига мувофиқ у ёки бу кўринишда чет эл валютасининг айирбошланиши (конверсияси) кўзда тутилган бўлса).


3. Очиқ валюта мавқеларини ҳисоблаш ҳар бир операцион кун ҳолати якуни бўйича ҳисоботни акс эттириш санасида амалда бўлган Марказий банк томонидан чет эл валюталарининг сўмга нисбатан белгиланган қийматларда ҳар бир чет эл валютаси бўйича амалга оширилади.


4. Очиқ валюта мавқеларини ҳисоблаш учун тижорат банкининг чет эл валютасидаги мажбуриятлари суммаси унинг чет эл валютасидаги талаблари суммаси билан таққосланади. Бунда, қисқа валюта мавқеи "-" белгиси билан, узун валюта мавқеи "+" белгиси билан кўрсатилади.

5. Очиқ валюта мавқелари жами суммасининг ҳақиқий ҳажми барча қисқа ва барча узун валюта мавқелари жами суммаларини алоҳида-алоҳида ҳисоблаб чиқишда ҳамда барча очиқ валюта мавқеларини ҳисоблаб чиқишда аниқланади.

Баланслантирувчи мавқеини сўмда ҳисоблаш учун барча узун валюта мавқеларининг сўм баҳосидаги мутлақ ва барча қисқа валюта мавқеларининг сўм баҳосидаги мутлақ миқдори ўртасидаги фарқ аниқланади. Барча узун (агар у узун бўлса сўмдаги баланслаштирувчи мавқеини ҳам ҳисобга олган ҳолда) ва барча қисқа (агар у қисқа бўлса сўмдаги баланслаштирувчи мавқеини ҳам ҳисобга олган ҳолда) валюта мавқеларининг жами суммалари ўзаро тенг бўлиши шарт.


6. Валюта мавқеини ҳисоблаш учун тижорат банкининг чет эл валютасидаги талаб ва мажбуриятлари "Валюталар савдоси ва валюта мавқелари" ҳамда "Кўзда тутилмаган ҳолатлар" баланс ҳисобрақамлари бўйича аниқланади. Ушбу ҳисобрақамларда валюта олди-сотдиси ва бошқа валюта қимматликлари бўйича тузилган битимлар суммалари, шу жумладан, битимлар шартларига кўра чет эл валюталарини ҳар қандай турини айирбошланиши (конверсияси) кўзда тутилган операциялар суммаси ҳисоби юритилади.

7. Очиқ валюта мавқеи чет эл валютасини сотиб олиш ёки сотишга доир битимлар имзоланган санада, шунингдек чет эл валютасидаги фоиз даромадларини (харажатларини) ҳисоблаб ёзиш ва бошқа даромадлар (харажатлар)ни ҳисобвараққа киритилган (ҳисобдан чиқарилган) санада вужудга келади. Кўрсатилган саналар очиқ валюта мавқелари лимитининг тегишли ўзгаришлари акс эттирилган ҳисобот санасини ҳам англатади.



III. ОЧИҚ ВАЛЮТА МАВҚЕИНИНГ

ЛИМИТЛАРИ


8. Тижорат банкларининг миллий валютани чет эл валюталарига нисбатан қийматининг ўзгариши билан боғлиқ бўлган валюта хатарини чеклаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг қарори билан тижорат банклари учун очиқ валюта мавқеларининг қуйидагилар бўйича чегаралари белгиланади:

чет эл валютасининг ҳар бир тури бўйича;

очиқ валюта мавқеларининг жами суммаси;

барча қисқа валюта мавқелари жами суммаси;

барча узун валюта мавқелари жами суммаси.

11. Белгиланган лимитлардан ошириб юборилган очиқ валюта мавқелари тижорат банклари томонидан кейинги операцион кунга ўтказилишига йўл қуйилмайди. Очиқ валюта мавқелари белгиланган лимитлардан ошиб кетган тақдирда, тижорат банки томонидан очиқ валюта мавқеларини белгиланган лимитларгача қисқартириш мақсадида жорий кун якунигача тегишли баланслаштирувчи битимларни амалга ошириши лозим (масалан, чет эл валютасини сотиш ёки харид қилиш).



IV. ОЧИҚ ВАЛЮТА МАВҚЕЛАРИНИНГ

ЛИМИТЛАРИГА РИОЯ ЭТИЛИШИНИ НАЗОРАТ

ҚИЛИШ ВА ТИЖОРАТ БАНКЛАРИНИНГ

ҲИСОБОТЛАРИ

12. Тижорат банклари томонидан очиқ валюта мавқелари лимитларига риоя қилиниши ҳар бир иш куни якуни ҳолати бўйича жамланган ҳолда амалга оширилади.

13. Тижорат банклари ўзларининг филиаллари учун очиқ валюта мавқелари лимитларини мазкур Қоидалар билан белгиланган талаблар доирасида мустақил равишда белгилайди ва бу ҳақида уларни ёзма ёки электрон шаклда хабардор қилади.

Лимитларни филиаллар ўртасида бир операцион кун давомида қайта тақсимлашга йўл қўйилади.


14. Тижорат банкларининг очиқ валюта мавқелари устидан назорат Марказий банк томонидан қуйидагилар асосида амалга оширилади:

ҳар бир иш куни учун тақдим этиладиган очиқ валюта мавқеи тўғрисидаги маълумотлар;

Ўзбекистон Республикасининг "Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида"ги Қонунига мувофиқ Марказий банк томонидан ўтказилаётган текширув маълумотлари;

тижорат банкларининг баланс ҳисобварақларининг кунлик мониторинги.

15. Очиқ валюта мавқелари лимитлари бузилган тақдирда, тижорат банки Марказий банкка йўл қўйилган бузилишлар сабабларининг ушбу бузилишларни тузатиш юзасидан кўрилган чора тадбирлар рўйхати билан бирга тушунтириш тақдим этиши шарт. Йўл қўйилган тартиб бузарлик сабаблари юзасидан тушунтириш тақдим этиш банкни очиқ валюта мавқеилари лимитларига риоя қилмаганлик учун жавобгарликдан озод қилмайди.

16. Тижорат банклари очиқ валюта мавқеи тўғрисидаги ҳисоботни белгиланган тартибда Марказий банкка тақдим этадилар.

17. Очиқ валюта мавқелари ҳолати тўғрисидаги ҳисобот тижорат банки томонидан бухгалтерия ҳисоби маълумотлари асосида тузилади.

Ҳисоботда чет эл валютасининг ҳар бир тури бўйича Марказий банк томонидан чет эл валюталарининг сўмга нисбатан белгиланган қиймати бўйича очиқ валюта мавқелари сўм эквивалентида ва уларни тижорат банкининг регулятив капиталига нисбатан фоизлари шунингдек, амалга оширилган баланслаштирувчи битим натижалари бўйича вужудга келган сўмдаги очиқ валюта мавқеи (баланслаштирувчи), очиқ валюта мавқеларининг жами суммаси ҳамда уларни тижорат банкининг регулятив капиталига нисбатан фоизлари акс эттирилади.

Ҳисобот маълумотларининг тўғрилиги ва ўз вақтида тақдим этилиши учун жавобгарлик тижорат банклари раҳбарлари зиммаларига юкланади.

18. Очиқ валюта мавқеларининг лимити ошириб юборилган ҳолларда ёки ҳисобот тақдим этилмаганда Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Банк назорати қўмитасининг қарорига асосан тижорат банкига нисбатан қонун ҳужжатларда белгиланган жавобгарлик чораларини қўллаши мумкин.


"Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами", 2005 йил, 28-29-сон, 215-модда.













































Время: 0.1486
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск