Республикада халқаро, давлатлараро, минтақавий стандартларни ва хорижий мамлакатларининг стандартларини қабул қилиш ва қўллаш тартиби тўғрисида Низом (ЎзР ВМ 14.03.2019 й. 220-сон қарорига 3-илова)

Функция недоступна

Вазирлар Маҳкамасининг

2019 йил 14 мартдаги

220-сон қарорига

3-ИЛОВА

Республикада халқаро, давлатлараро,

минтақавий стандартларни ва хорижий

мамлакатларининг стандартларини қабул

қилиш ва қўллаш тартиби тўғрисида

НИЗОМ

1-БОБ.УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1. Ушбу Низом халқаро, давлатлараро, минтақавий стандартлар ва хорижий мамлакатлар стандартларини (кейинги ўринларда Стандартлар деб аталади) Ўзбекистон Республикасида қабул қилиш ва қўллаш тартибини белгилайди.

2. Ушбу Низомда қуйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади:

халқаро стандарт - стандартлаштириш бўйича халқаро ташкилот доирасида қабул қилинган стандарт;

минтақавий ёки давлатлараро стандарт - стандартлаштириш соҳасида минтақавий ташкилот доирасида қабул қилинган стандарт;

хорижий мамлакатнинг стандарти - хорижий давлатнинг стандартлаштириш бўйича ваколатли органи томонидан қабул қилинган стандарт;

манфаатдор томонлар - Стандартларни қабул қилиш ва(ёки) уларни қўллашдан манфаатдор бўлган махсулотларнинг (хизматларнинг) тегишли турларини ишлаб чиқарувчи ёки истеъмол қилувчидавлат ва хўжалик бошқаруви органлари ва бошқа ташкилотлар.

3. Стандартларни қабул қилиш учун қуйидагилар асос бўлиши мумкин:

Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг топшириқларини бажариш мақсадида ишлаб чиқилган Стандартларни қабул қилиш бўйича режалар, дастурлар ва тадбирлар;

Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги томонидан тасдиқланадиган Республика стандартлаштириш йиллик дастури;

стандартлаштириш бўйича техник қўмиталарининг ишрежалари;

манфаатдор томонларнинг Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигига буюртманомалари (мурожаатлари).

Республикада халқаро, давлатлараро, минтақавий стандартларни ва хорижий мамлакатларининг стандартларини қабул қилиш ушбу Низомнинг иловасидаги схемага мувофиқ амалга оширилади.

4. Стандартларни давлат тилига таржима қилиш манфаатдор тараф томонидан таъминланади.

2-БОБ. ХАЛҚАРО СТАНДАРТЛАРНИ ҚАБУЛ ҚИЛИШ

5. Халқаро стандартлар Ўзбекистон Республикасининг давлат стандартлари шаклида, давлат тилида ва стандартнинг асли ёзилган тиллардан бирида қабул қилинади.

6. Республикада халқаро стандартларни қабул қилиш Ўзбекистон Республикаси давлат стандартлари шаклида қуйидагича амалга оширилади:

IDT қисқартирма билан белгиланган, халқаро стандартлар билан айнан ўхшаш;

MOD қисқартирма билан белгиланган халқаро стандартга нисбатан модификацияланган;

NEQ қисқартирма билан белгиланган халқаро стандартларга нисбатан эквивалент бўлмаган.

7. Халқаро стандартларни Ўзбекистон Республикасининг давлат стандартлари сифатида қабул қилишга тайёргарлик бўйича иш стандартлаштириш бўйича техник қўмиталари, улар бўлмаган тақдирда - Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигининг Ўзбекистон стандартлар институти (кейинги ўринларда Институт деб аталади) томонидан шартнома асосида амалга оширилади.

8. Агар Ўзбекистон Республикасида қабул қилинаётган халқаро стандартда давлат стандарти сифатида қабул қилинмаган стандартларга ҳаволалар мавжуд бўлса, уларни бир вақтда қабул қилишишлари олиб борилиши зарур.

9. Ҳавола қилинадиган халқаро стандартларни бир вақтда қабул қилишишлари олиб борилаётганида, биринчи ўринда, қабул қилинаётган халқаро стандарт билан чамбарчас боғлиқ бўлган ва унинг талаблари бажарилишини таъминлайдиган ҳавола қилинадиган халқаро стандартларнингаҳамияти ҳисобга олиниши зарур.

10. Ўзбекистон Республикасининг давлат стандарти қуйидаги ҳолларда халқаро стандартлар билан айнан ўхшаш ҳисобланади:

Ўзбекистон Республикасидавлат стандарти техник таркиби, тузилиши ва мазмуни жиҳатидан айнан ўхшаш бўлса;

Ўзбекистон Республикасидавлат стандарти техник таркиби жиҳатидан айнан ўхшаш, бироқ,унга таҳририй ўзгартиришлар киритилиши мумкин.

11. Халқаро стандартга айнан ўхшаш бўлган Ўзбекистон Республикаси давлат стандартини қабул қилишда, халқаро стандартнинг идентификация рақами титул варақда айнан ўхшаш халқаро стандартнинг рақами кўрсатилган ҳолда сақлаб қолинади.

Масалан: O'z DSt ISO 5524:2017 (ISO 5524:1991, IDT).

12. Ўзбекистон Республикасидавлат стандарти қуйидаги шартлар билан халқаро стандартга нисбатан модификацияланган ҳисобланади:

идентификацияланган ва тушунтириш берилган техник оғишларни ўз ичига олган;

идентификацияланган ва тушунтириш берилган ҳамда ҳар иккала стандарт тузилмасини оддий таққослаш имкони бўлсагина ўзгартириш киритишга рухсат бериладиган халқаро стандартнинг (халқаро ҳужжатнинг) тузилмасини акс эттиради;

халқаро стандартларга ҳаволаларни алмаштириши мумкин бўлган норматив ҳаволалар шаклида Ўзбекистон Республикаси давлат стандартлари мавжуд бўлмаса - ҳар бир ҳавола ўрнигаҳавола қилинадиган халқаро стандарт мазмунини (унинг бўлимлари, бўлинмалари, бандларини, кичик бандлари, иловаларини) муқобил алмаштириши мумкин бўлган қоида келтирилади;

қўлланиладиган халқаро стандартматнида айнан ўхшаш ёки модификацияланган давлат стандартлари сифатида қабул қилинган бошқа халқаро стандартларга ҳаволалар бўлса - ўзгартирилган стандарт лойиҳасини тайёрлашда халқаро стандартларга ҳаволалар ўрнига улар билан уйғунлаштирилган давлат стандартларига хаволалардан фойдаланади.

Модификацияланган стандарт матнида халқаро стандартга ҳавола ўрнига бир хил стандартлаштириш объектига (маҳсулот, жараён ёки хизмат) татбиқ этиладиган, бироқ ҳавола қилинадиган халқаро стандартлар билан уйғунлаштирилмаган давлат стандартига ҳавола қилишга рухсат этилади.

13. Халқаро стандартга нисбатан модификацияланган Ўзбекистон Республикасининг давлат стандартини қабул қилишда, халқаро стандартнинг идентификация рақами тартиб рақамига қўйилмайди. Модификацияланган халқаро стандартнинг рақами титул вараққа ёзиб қўйилади.

Масалан: "O`z DSt 3220:2019" (ISO 9227:2012, MOD).

14. Ўзбекистон Республикасининг давлат стандарти қуйидаги шартларда халқаро стандартга нисбатан ноэквивалент ҳисобланади:

идентификацияланмаган ва уларни киритиш сабаблари тушунтирилмаган техник оғишларни ўз ичига олган;

идентификацияланмаган ва тушунтирилмаган, тузилмасида халқаро стандарт билан оддий таққослашни таъминламайдиган ўзгаришларга эга;

халқаро стандарт талабларининг катта бўлмаган (миқдори ва/ёки аҳамияти жиҳатидан) қисмини ўз ичига олган.

15. Халқаро стандартга нисбатан ноэквивалент Ўзбекистон Республикасининг давлат стандартини қабул қилишда, халқаро стандартнинг идентификация рақами тартиб рақамига қўйилмайди. Ноэквивалент халқаро стандартнинг рақами титул вараққа ёзиб қўйилади.

Масалан: O'z DSt 3722:2014 (ISO 3290-1:2008, NEQ).

3-БОБ. МИНТАҚАВИЙ ЁКИ ДАВЛАТЛАРАРО

СТАНДАРТЛАРНИ ҚАБУЛ ҚИЛИШ

16. Республикада минтақавий стандартларни қабул қилиш стандартнинг идентификация рақамини давлат тилида ва стандартнинг асли ёзилган тиллардан бирида сақланган ҳолда бевосита қабул қилиш орқали амалга оширилади.

17. Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги аъзо - мамлакатларининг стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш бўйича Давлатлараро кенгаши доирасида қабул қилинадиган стандартлар Давлатлараро кенгашнинг стандартлаштириш бўйича ишларни олиб бориш қоидаларига мувофиқ қабул қилинади.

18. Агар қабул қилинадиган ҳудудий ёки давлатлараро стандартларда республикада қабул қилинмаган бошқа халқаро, минтақавий ёки давлатлараро стандартларга ҳаволалар бўлса, уларни бир вақтда қабул қилиш бўйича ишлар олиб борилиши керак.

19. Халқаро, минтақавий ёки давлатлараро стандартларни бир вақтнинг ўзида қабул қилиш бўйича иш олиб боришда, биринчи навбатда қабул қилинаётган минтақавий ёки давлатлараро стандарт билан чамбарчас боғлиқ бўлган ва уларнинг талаблари бажарилишини таъминлайдиган ҳавола қилинган стандартларни қабул қилиш муҳимлигини ҳисобга олиш керак.

4-БОБ. ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРНИНГ

СТАНДАРТЛАРИНИ ҚАБУЛ ҚИЛИШ

20. Республикада хорижий мамлакатларнинг стандартларини қабул қилиш мазкур мамлакатлар билан тузилган келишув ва/ёки битимларга мувофиқ стандартнинг идентификация рақамини сақлаган ҳолда давлат тилида ҳамда стандартнинг асли ёзилган тиллардан бирида тўғридан-тўғри қўллаш йўли билан амалга оширилади.

21. Хорижий мамлакатларнинг стандартлаштириш бўйича ваколатли органларидан олинган ушбу мамлакатларнинг стандартларини қўллаш тўғрисидаги розилик республикада хорижий мамлакатларнинг стандартларини қабул қилиш учунасос ҳисобланади.

22. Қабул қилинаётган хорижий мамлакатлар стандартида республикада қабул қилинмаган бошқа Стандартларга ҳаволалар мавжуд бўлса, уларнинг бир вақтда қабул қилиниши бўйича ишлар олиб борилиши керак.

23. Ҳавола қилинган Стандартларни бир вақтнинг ўзида қабул қилиш бўйича иш олиб боришда, биринчи навбатда қабул қилинаётган хорижий мамлакатнинг стандарти билан чамбарчас боғлиқ бўлган ва уларнинг талаблари бажарилишини таъминлайдиган ҳавола қилинган Стандартларни қабул қилиш муҳимлигини ҳисобга олиш керак.

5-БОБ. СТАНДАРТЛАРНИ КЕЛИШИШ

ВА ҚЎЛЛАШ ТАРТИБИ

24. Стандартларини қабул қилиш бўйича Ўзбекистон техник жихатдан тартибга солиш агентлигига ариза тушгандан сўнг Ўзбекистон техник жихатдан тартибга солиш агентлиги беш кундан ортиқ бўлмаган муддатда ушбу стандартларни қабул қилган ваколатли органларга уларни қўллаш тўғрисида розилигини олиш учун сўров юборади.

25. Қабул қилинаётган Стандартларни манфаатдор томонлар билан келишиш стандартлаштириш бўйича техник қўмиталари, улар бўлмаган тақдирда - Институт томонидан амалга оширилади.

26. Қабул қилинаётган Стандарт манфаатдор томонлар томонидан ўн беш кундан ортиқ бўлмаган муддатда кўриб чиқилади ва ушбу стандартни республикада қабул қилишнинг мақсадга мувофиқлиги (мақсадга мувофиқ эмаслиги) бўйича таклифлар киритилади.

27. Манфаатдор томонлар томонидан ўн беш кун мобайнида таклифлар киритилмаса, ушбу Стандарт келишилган хисобланади.

28. Келишиш натижаларига кўра стандартлаштириш бўйича техник қўмиталари (улар бўлмаган тақдирда - Институт) беш кун муддатда Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлигига ушбу Стандартни республикада қабул қилиш мақсадга мувофиқлиги ёки мувофиқ эмаслиги тўғрисидаги хулосани тақдим этади.

29. Стандартларни Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қўллаш мақсадга мувофиқлиги ёки мақсадга мувофиқ эмаслиги тўғрисида Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги томонидан беш кундан ортиқ бўлмаган муддатда қарор қабул қилинади.

Стандартларни Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қўллаш мақсадга мувофиқ бўлмаган ҳолларда Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги манфаатдор томонларга асосланган рад жавобини юборади.

30. Стандартлар уларни амалга киритиш тўғрисида қарор қабул қилинган кундан бошлаб уч ойдан кечикмай кучга киради.

Амалдаги давлат стандартиўрнига Стандарт қабул қилинган тақдирда ўн икки ойдан кўп бўлмаган ўтиш даври назарда тутилади.

31. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қабул қилинган Стандартлар техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларнинг Давлат фондитаркибига киритилади.

32. Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги, қабул қилинган стандартлар реестрини юритади.

Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қабул қилинган Стандартлар тўғрисидаги маълумот Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги ва Институтнинг расмий сайтларида қўллаш ҳақидаги қарор қабул қилингандан сўнг 5 кундан кеч бўлмаган муддатда эълон қилинади.

33. Халқаро, давлатлараро, минтақавий стандартлар ва хорижий мамлакатларнинг стандартлари уларни қўллаш доирасига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси ҳудудида давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, хўжалик юритувчи субъектлар ва бошқа манфаатдор томонлар томонидан қўлланилади.

6-БОБ. ЯКУНЛОВЧИ ҚОИДАЛАР

34. Стандартлар ва уларга киритилган ўзгаришларни нашр қилиш ва қайта нашр қилиш уларни тасдиқлаган халқаро, давлатлараро, минтақавий ташкилотлар ва хорижий мамлакатларнинг стандартлаштириш бўйича миллий органлари томонидан амалга оширилади.

35. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қабул қилинган стандартларни ва уларга ўзгаришларни қабул қилиш уларни тасдиқлаган тегишли халқаро, давлатлараро, минтақавий ташкилотлар ва хорижий мамлакатларнинг миллий органлари билан тузилган битимларга ва шартномаларга мувофиқ амалга оширилади.

Низомга

ИЛОВА

Республикада халқаро, давлатлараро, минтақавий

стандартларни ва хорижий мамлакатларининг

стандартларини қабул қилиш

СХЕМАСИ

        

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2019 йил 15 март