Электр энергетикаси объектларида ходимлар билан ишлашни ташкил этиш Қоидалари (ЎзР ВМ 18.10.2022 й. 608-сон қарорига илова)

Функция недоступна

Вазирлар Маҳкамасининг

2022 йил 18 октябрдаги

608-сон қарорига

ИЛОВА

Электр энергетикаси объектларида ходимлар

билан ишлашни ташкил этиш

ҚОИДАЛАРИ

        

        

1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

        

1. Мазкур Қоидалар электр энергетикаси объектлари таркибига кирувчи ускуналар, қурилмалар, бино ва иншоотларни лойиҳалаштириш, эксплуатация қилиш, уларнинг ишлашини ташкил этувчи ва назорат қилувчи корхоналар ходимлари, шунингдек, электр энергетикаси объектларида қурилиш-монтаж, созлаш, ишга тушириш ҳамда таъмирлаш ишларини бажарувчи ходимлар билан ишлаш тартибини белгилайди.

Мазкур Қоидаларнинг талаблари электр энергетикаси объектларида амалда бўлган йўриқномалар ва низомлар, шунингдек, ташкилий-бошқарув ҳужжатларида инобатга олиниши шарт.

2. Мазкур Қоидаларда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади:

электр энергетикаси объектлари - электр энергиясини ишлаб чиқарувчи корхоналар, шунингдек, электр тармоғи хўжалиги объектлари;

тезкор ходимлар - тезкор бошқарув ва тезкор алмашлаб улашларни амалга оширишга рухсат берилган ходимлар тоифаси ва ушбу ходимларга бевосита раҳбарлик қилиш учун тайинланган шахслар;

тезкор раҳбарлар - сменада қўл остидаги ходимлар ва уларга бириктирилган объектларнинг (энергетика тизими, электр ва иссиқлик тармоқлари, электр станциялари ва марказлари, энергетика объектлари) ишлаши бўйича тезкор бошқарувни амалга оширадиган ходимлар тоифаси;

тезкор-таъмирловчи ходимлар - ўзларига бириктирилган электр қурилмаларида тасдиқланган ҳажмда тезкор хизмат кўрсатиш учун махсус ўқитилган ва тайёрланган таъмирлаш ходимларига мансуб ходимлар тоифаси;

таъмирлаш ва созлаш ходимлари - технологик ускуналарга техник хизмат кўрсатиш, уларни таъмирлаш, созлаш ва синовдан ўтказиш билан боғлиқ ходимлар тоифаси;

раҳбар ходимлар ва мутахассислар - корхона фаолиятининг маъмурий ва технологик кузатувини таъминловчи ходимлар тоифаси;

ходимлар билан ишлаш - ходимларнинг касбий функцияларини бажаришга тайёрлигини таъминлайдиган корхонанинг ишлаб чиқариш фаолияти йўналиши;

стажёрлик - иш жойида амалий машғулот;

дублёрлик - иш жойида дублёр тайёрлаш учун жавобгар бўлган шахс кузатуви остида электр қурилмаларини бошқаришни ва бошқа функцияларни амалга ошириш;

махсус тайёргарлик - ўқув-амалий воситаларда ишлаб чиқариш жараёнларини бошқариш бўйича тизимли машғулотлар ўтказиш йўли билан ходимнинг малакасини сақлаш, ташкилий-раҳбарлик ҳужжатларини ўрганиб чиқиш, технологик бузилишлар ва ёнғин хавфсизлиги бўйича унинг билими, қобилияти ҳамда маҳоратини шакллантириш;

малака ошириш - тизимли равишда мустақил ўқиш, ишлаб чиқариш ва иқтисодий ўқишларни ўтказиш, таълим муассасаларининг тегишли курсларида қисқа муддатли ва даврий узоқ муддатли ўқитиш орқали амалга ошириладиган ходимлар билан ишлаш шакли;

ходимлар билан ишлашнинг жамоавий шакли - иш натижаларини сарҳисоб қилиб ҳамда меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича жамоат назоратини, кўргазмали ташвиқотларни, мусобақаларни ва бошқаларни ташкил этган ҳолда мавзули кўриклар, маърузалар, кўргазмалар, ишлаб чиқариш йиғилишлари ўтказишни ўз ичига олган қўшимча чора-тадбирлар комплекси;

хизмат сафарига юборилган ходим - электр станциялари, электр ёки иссиқлик тармоқларининг ишлаб турган электр қурилмаларида иш бажариш учун юборилган, лекин уларнинг штат бирлигига кирмаган энергетика тизимининг эксплуатация қилиш, қурилиш-монтаж, таъмирлаш ва созлаш корхоналари ходимлари;

линиядаги муҳандис-техник ходим - қурилиш-монтаж ишлари амалга оширилишига бевосита иш жойида раҳбарлик қилувчи қурилиш-монтаж ташкилотлари ходимлари (уста, катта уста, участка механиги);

ёнғин хавфсизлиги бўйича минимал билим ҳажми - ишлаб чиқаришнинг технологик жараёнини, ёнғинга қарши курашиш воситалари ва усулларининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда ёнғин хавфсизлиги бўйича ходим билимининг зарур минимал ҳажми;

йўл-йўриқ - топшириқни ўргатиш ва тушунтириш тури бўлиб, меҳнат муҳофазаси соҳасида унинг ўзлаштрилганлиги текширилади ва йўл-йўриқ берилганлиги махсус журналда қайд этилади.

3. Корхонанинг ва ҳар бир иш жойининг меҳнат шароитлари меҳнатни муҳофаза қилиш масалалари бўйича техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатлар ва норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларига жавоб бериши керак.

4. Корхона томонидан жамоавий шартномада, агар у тузилмаган бўлса, иш берувчи ва бошланғич касаба уюшмаси ташкилоти ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи ўртасидаги келишувда белгиланган меҳнатни муҳофаза қилиш учун зарур миқдордаги маблағлар ажратилиши шарт.

5. Корхона ўзининг тижорат ва қонунчилик билан тақиқланмаган бошқа фаолиятидан олинган даромад (фойда) ҳисобига меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича жамғарма ташкил этиши мумкин.

Корхонанинг меҳнатни муҳофаза қилиш хизматлари "Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикси Қонуни ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 31 декабрдаги 1066-сон қарори билан тасдиқланган Ташкилотларда меҳнатни муҳофаза қилиш хизматини яратиш ва фаолиятини ташкил этиш тартиби тўғрисидаги низом талабларига мувофиқ ташкил этилади.

6. Корхонанинг барча ходимлари, шу жумладан, раҳбар ходимлари ўз касби ва иш тури бўйича белгиланган тартибда ҳамда муддатларда меҳнатни муҳофаза қилиш масалалари бўйича ўқиши, йўл-йўриқ олиши ва билимлар синовидан ўтиши шарт.

7. Корхонада ходимлар билан ишлаш ушбу корхонанинг барча раҳбарлари ва мутахассисларининг асосий вазифаларидан биридир.

Ходимлар билан ишлаш учун жавобгарлик корхона раҳбари зиммасига юкланади.

Ходимлар билан уларнинг тоифасига қараб ишлаш шакллари ушбу Қоидаларга 1-иловада келтирилган жадвалга мувофиқ белгиланади.

8. Юқори турувчи ташкилот ходимлари (мутахассислари) қуйи ташкилот ходимлари билан ишлашда иштирок этишлари лозим.

9. Корхона хизмат сафарига юборилаётган ходимларнинг малакаси бажариладиган ишларга мослигига, техника хавфсизлиги, ёнғин хавфсизлиги қоидалари ва йўриқномалар талабларини билиши ҳамда уларга риоя этиши учун жавобгар ҳисобланади.

10. Ўриндошлик асосида ишлайдиган шахслар билан ишлаш уларнинг асосий ва ўриндош касб (лавозим)лари бўйича тўлиқ ҳажмда амалга оширилиши керак.

11. Мазкур Қоидаларда белгиланган ходимлар билан ишлаш иш вақтида (ходимларнинг асосий функцияларини бажаришдан ажратилган ҳолда) амалга оширилиши керак.

12. Зарарли ёки хавфли меҳнат шароитлари билан боғлиқ оғир ишларда ишлайдиган ходимлар уларнинг ишга лаёқатлилигини аниқлаш ва касбий касалликларнинг олдини олиш мақсадида дастлабки (ишга қабул қилинган вақтда) ва даврий (меҳнат фаолияти давомида) мажбурий тиббий кўрикдан ўтказилади.

Зарарли ишлаб чиқариш омиллари ва ишларнинг рўйхати, шунингдек, ушбу ишларни бажаришда дастлабки ва даврий тиббий кўрикларни ўтказиш тартиби Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳамда Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати билан биргаликда қонунчиликда белгиланган тартибда белгиланади.

13. Электр энергетикаси соҳаси корхоналари раҳбарлари белгиланган тартибда ходимларни дастлабки ва даврий тиббий кўрикдан ўтказишни ташкил этишлари шарт.

14. Ходимлар тиббий кўрикдан ўтишдан бош тортганда ёки текширув натижалари бўйича тиббий комиссия томонидан берилган тавсияларга риоя қилмаганда корхона раҳбари уларни ишга қўймаслик ҳуқуқига эга.

Тиббий комиссия томонидан тиббий кўрик натижалари бўйича салбий хулоса берилганда, ходимлар зарарли ёки хавфли меҳнат шароитлари билан боғлиқ оғир ишларга жалб қилинмайди.

2-БОБ. ХОДИМЛАР БИЛАН ИШЛАШНИ

ТАШКИЛ ЭТИШ ТАРТИБИ

15. Ходимлар билан ишлаш корхонанинг бош муҳандиси томонидан тасдиқланган йиллик режаларга мувофиқ ташкил қилинади ва амалга оширилади.

16. Режалар қуйидаги йўналишларни ўз ичига олиши керак:

янги ходимларни ўқитиш;

ходимларни иккинчи ва бир-бирига яқин касблар бўйича қайта тайёрлаш ҳамда ўқитиш;

малака ошириш;

техник кутубхоналар, техник хоналар, хавфсизлик ва ёнғин хавфсизлиги хоналари, тренажер тайёргарлик марказлари ҳамда пунктлари ишларини ташкил этиш;

ўқув-машқ базасини жиҳозлаш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш;

раҳбар ва мутахассисларни имтиҳонга тайёрлаш;

махсус тайёргарлик;

билимини синаш;

ёнғин ва аварияга қарши назорат машқларини ўтказиш;

техника хавфсизлиги ва ёнғин хавфсизлиги бўйича йўл-йўриқлар бериш;

техника хавфсизлиги ва ёнғин хавфсизлиги бўйича тадбирларни ўтказиш;

касбий маҳорат мусобақаларини ўтказиш;

иш жойларини текшириш;

санитария-гигиена, даволаш-профилактика ва реабилитация чора-тадбирларини амалга ошириш;

даврий тиббий кўрикдан ўтказиш;

ходимлар билан ишлашнинг жамоавий шакллари.

17. Ходимларни (мутахассисларни) тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш жараёнларини бошқариш корхонанинг бош муҳандисига юкланади.

18. Янги ходимларни ўқитиш, шунингдек, ходимлар, раҳбар ходим ва мутахассисларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш ишларини режалаштириш, ташкил этиш ва назорат қилиш кадрлар бўлими томонидан амалга оширилиши керак. Бунда ходимларни тайёрлаш вазифалари юкланган мутахассислар (мутахассислар гуруҳлари, секторлар, бўлимлар) ёки бошқа хизмат ходимлари жалб қилинади.

19. Таркибий бўлинмалар раҳбарларига ва корхона раҳбарига бевосита бўйсунувчи ходимлар билан ишлашни режалаштириш ва ташкил этиш корхонанинг бош муҳандиси томонидан амалга оширилиши керак.

20. Корхонада ходимларнинг ишлаб чиқаришга мослашиши ва малака кўникмасига эга бўлишини таъминлаш учун махсус ўқув-ишлаб чиқариш пунктлари (доимий курслар, тренажерлар ва бошқалар), техник кутубхона, техник хоналар, техника хавфсизлиги ва ёнғин хавфсизлиги хонаси фаолият юритиши керак.

Ходимларни тайёрлаш учун ўқув-ишлаб чиқариш курслари полигонга эга бўлиши, ўқув хоналари ўқитишнинг ва машқ қилишнинг техник воситалари билан жиҳозланган бўлиши, ўқитиш учун корхоналар ҳамда бошқа ташкилотларнинг юқори малакали мутахассисларини жалб қилиш имконияти бўлиши керак.

21. Ишлаб чиқариш фаолиятини амалга ошираётган, ходимлар сони эллик киши ва ундан ортиқ бўлган ҳар бир корхонада меҳнатни муҳофаза қилиш талабларига риоя этилишини таъминлаш, уларнинг бажарилишини назорат қилиш мақсадида меҳнатни муҳофаза қилиш хизмати ташкил этилиши ёки меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича тегишли тайёргарликка эга бўлган мутахассис лавозими жорий этилиши шарт. Элликта ва ундан ортиқ транспорт воситаси мавжуд бўлган корхонада йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати ҳам ташкил этилиши ёки йўл ҳаракати хавфсизлиги бўйича мутахассис лавозими жорий этилиши шарт.

Ходимларининг сони эллик кишидан кам бўлган корхонада меҳнатни муҳофаза қилиш хизматини ташкил этиш ёки меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича мутахассис лавозимини жорий этиш тўғрисидаги қарор мазкур корхона фаолиятининг ўзига хос хусусиятлари ҳисобга олинган ҳолда корхона раҳбари томонидан қабул қилинади.

Меҳнатни муҳофаза қилиш хизмати ва йўл ҳаракати хавфсизлиги хизмати ташкилотнинг мустақил таркибий бўлинмалари бўлиб, улар бевосита корхона раҳбарига бўйсунади.

Меҳнатни муҳофаза қилиш хизмати мутахассислари меҳнатни муҳофаза қилиш қоидалари ва нормаларига барча ходимлар томонидан риоя этилишини назорат қилиш, таркибий бўлинмаларнинг раҳбарларига аниқланган қоидабузарликларни бартараф қилиш бўйича ижро этилиши мажбурий бўлган кўрсатмалар бериш, шунингдек, корхона раҳбарига меҳнатни муҳофаза қилиш масалалари бўйича норматив ҳужжатлар талабларини бузаётган шахсларни жавобгарликка тортиш тўғрисида тақдимномалар киритиш ҳуқуқига эга.

3-БОБ. ЯНГИ ЛАВОЗИМГА

ТАЙЁРЛАШ ТАРТИБИ

22. Янги лавозимга тайёрлашга соҳа бўйича касбий маълумотга эга бўлган шахсларга рухсат этилади.

23. Янги лавозимга ишга қабул қилинган ёки бошқа лавозимга ўтказилган шахслар ушбу Қоидаларга мувофиқ ўрганишдан ўтишлари керак.

24. Қурилаётган ёки реконструкция қилинаётган энергетика қурилмаларида ишлаш учун ходимларни олдиндан тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш назарда тутилиши лозим.

Ходимларни олдиндан тайёрлашнинг умумий муддатига қуйидагилар киритилиши керак:

янги техника, технология ва янада мукаммал иш шароитларида ишлаш учун зарур бўлган назарий тайёргарлик;

ишлаб турган корхоналарда (шу жумладан, хорижий корхоналарда) стажёрликни ўз ичига олган амалий тайёргарлик;

корхона ускуналари ишга туширилишининг аниқ шароитларида ишга тушириш-созлаш ишларида иштирок этиш учун муддатлар киритилиши керак.

Тайёргарлик муддати ишга туширилаётган қурилманинг мураккаблиги ва қувватига, технологик жараёнларнинг янгилигига қараб танланади.

25. Янги лавозимга ходимларни тайёрлаш ҳар бир лавозим ва ҳар бир иш жойи учун корхонанинг бош муҳандиси томонидан тасдиқланган режа ва дастурларга мувофиқ амалга оширилади.

Ходимларни тайёрлаш дастури уларнинг тоифасига қараб назарий ўқитиш, стажёрлик, билимлар синовидан ўтиш, дублёрлик, назорат машқлари, иш жойида қисқа муддатли ишлашни ўз ичига олиши керак.

26. Тезкор раҳбарларни тайёрлаш корхонанинг бош муҳандиси томонидан тасдиқланган якка тартибдаги дастурларга мувофиқ амалга оширилади.

Тезкор раҳбарларни тайёрлаш дастури ушбу Қоидаларга 2-иловага мувофиқ қуйидаги тайёрлов шаклларини ўз ичига олиши лозим: стажёрлик, билимлар синовидан ўтиш, дублёрлик ва бевосита ўзлари раҳбарлик қиладиган тезкор ходимларнинг асосий иш жойларида қисқа муддатли ишлаш, шунингдек, уларнинг тезкор юритуви остида бўладиган ускуналар билан иш жойларида стажёрлик.

Тезкор раҳбарларни тайёрлашнинг ҳар бир босқичи зарурлиги - уларнинг билим-кўникмаларининг мувофиқлиги, техник билимлари даражаси, яқин лавозимларда амалдаги иш стажи, янги лавозимга тайёрлашдан олдин эгаллаб турган лавозими, объектнинг техник мураккаблиги ҳисобга олинган ҳолда белгиланади.

27. Ишга янги қабул қилинган ва илгари хавфсиз иш усулларига ўргатилмаган қурилиш-монтаж, қурилиш саноати, машинасозлик, шунингдек, созлаш, таъмирлаш ва ёрдамчи ишлаб чиқариш корхоналари ходимлари корхона бош муҳандиси томонидан тасдиқланган дастур бўйича ишларни хавфсиз амалга ошириш усулларига қабул қилинган кундан бошлаб бир ой муддат ичида ўргатилиши керак. Бундай ходимлар ўрганишдан ва билимлар синовидан ўтмагунча, уларга мустақил равишда (тажрибали ходимлар назоратисиз) ишларни амалга оширишларига рухсат этилмайди.

28. Янги қабул қилинган барча ходимлар тасдиқланган дастур бўйича мутахассислар (инструктор-реаниматорлар) томонидан шикастланганларга биринчи ёрдам кўрсатиш усулларига ишга қабул қилинган кундан бошлаб бир ой ичида ўргатилиши шарт.

4-БОБ. ХОДИМЛАРНИНГ ИШ ЖОЙИДА

СТАЖЁРЛИКДАН ЎТИШ ТАРТИБИ

29. Тезкор, тезкор таъмирловчи, таъмирлаш, созлаш ходимлари ҳамда қурилиш-монтаж, қурилиш индустрияси, машинасозлик, шунингдек, созлаш, таъмирлаш ва ёрдамчи ишлаб чиқариш корхоналари ходимлари иш жойларида стажёрликдан ўтишлари керак. Стажёрликдан жавобгар ўргатувчи ходим раҳбарлиги остида ўтилади.

30. Стажёрликдан ўтишга рухсат бериш корхона (бўлинма) бошлиғи буйруғи билан расмийлаштирилади. Ҳужжатда стажёрлик муддатлари ва ўргатувчи жавобгар шахсларнинг фамилияси кўрсатилади.

31. Ҳар бир иш жойида стажёрликдан ўтиш давомийлиги ўргатиладиган ходимнинг касби (лавозими), ишга тайёрлиги ҳисобга олиниб, индивидуал равишда белгиланади ва икки сменадан йигирма сменагача бўлиши керак.

32. Стажёрларни тайёрлаш амалий ва назарий билимлари етарли даражада бўлган тажрибали мутахассислар томонидан амалга оширилиши керак.

33. Стажёрлик жараёнида ўргатилаётган ходим:

Техник эксплуатация қилиш қоидалари, Техника хавфсизлиги қоидалари, Ёнғин хавфсизлиги қоидалари ва меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича йўриқномаларни иш жойида амалий қўллашни эгаллаши;

ушбу лавозимда ишлаш учун билиши шарт бўлган схемаларни, ишлаб чиқариш ва мансаб (лавозим) йўриқномаларини ўрганиши керак.

5-БОБ. ХОДИМЛАРНИ БИЛИМ СИНОВИДАН

ЎТКАЗИШ ТАРТИБИ

34. Ишлаб чиқаришнинг технологик жараёнларида бевосита қатнашмайдиган шахслардан ташқари корхоналарнинг барча ходимлари техник эксплуатация қилиш, меҳнатни муҳофаза қилиш, саноат ва ёнғин хавфсизлигига оид қоидалар (меъёрлар, йўриқномалар) бўйича билим синовларидан ўтишлари шарт.

35. Билим синовларидан ўтишни корхоналар, таркибий бўлинмалар, юқори турувчи ташкилот, шунингдек, Энергетика вазирлиги ҳузуридаги Электр энергетикада назорат инспекцияси (кейинги ўринларда - "Ўзэнергоинспекция") комиссиялари томонидан амалга оширилади.

36. Корхоналарда билим синовини ўтказиш тасдиқланган жадвалларга мувофиқ уларнинг раҳбарлари томонидан таъминланади.

37. Корхоналарда ходимларни ўқитиш ва уларнинг билимини синовдан ўтказиш учун ушбу Қоидаларга 3-иловага мувофиқ тегишли шароитлар яратилиши шарт.

38. Корхонада раҳбарнинг буйруғи (фармойиши) билан доимий ишлаб турувчи имтиҳон комиссияси тузилади. Ушбу комиссия ишлаб чиқаришнинг технологик жараёнларида бевосита қатнашмайдиган шахслардан ташқари барча ходимларнинг билим синовини ўтказади.

"Ўзэнергоинспекция" ва Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси вакиллари имтиҳон комиссиясида иштирокининг зарурати ушбу органлар томонидан тегишли талаблар асосида белгиланади.

Хусусий ва давлат-хусусий шериклик асосида фаолият юритувчи электр энергиясини ишлаб чиқарувчи, узатувчи, тақсимловчи ташкилотлар раҳбар ходимларининг билим синовини "Ўзэнергоинспекция" ва Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси вакили иштирокида ўтказади. Билим синовидан ўтган раҳбар ходимлардан ташкил топган ички тузилган имтиҳон комиссияси томонидан ишлаб чиқаришнинг технологик жараёнларида бевосита қатнашмайдиган шахслардан ташқари барча ходимларнинг билим синови ўтказилади.

39. "Ўзбекистон Миллий электр тармоқлари" АЖ, "Ҳудудий электр тармоқлари" АЖ, "Иссиқлик электр станциялари" АЖ ва "Ўзбекгидроэнерго" АЖ ҳузурида марказий имтиҳон комиссиялари тузилади.

40. Ҳар бир имтиҳон комиссияси аъзолари сони камида 5 нафардан иборат бўлиши керак. Имтиҳон комиссияси билим синовини камида 3 нафар аъзо иштирокида амалга ошириши мумкин.

41. Имтиҳон комиссияларининг ишини ташкил этиш ва ўқитишлар ташкил этилишини назорат қилиш билан боғлиқ барча масалалар юқори турувчи бошқарув органлари томонидан, "Ўзэнергоинспекция" ва Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси ваколати доирасидаги масалалар эса уларнинг вакиллари иштирокида ҳал этилади.

Марказий имтиҳон комиссиясининг иши "Ўзэнергоинспекция" ва Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси томонидан уларнинг ваколати доирасида назорат қилинади.

42. Билимлар синовидан озод этилган шахслар ёки бундай синовдан ўтиши талаб этилмайдиган лавозимлар ва касблар рўйхати корхона раҳбари томонидан тасдиқланган бўлиши керак.

43. Корхона комиссиясида билимлар синовидан қуйидагилар ўтади:

мазкур корхона ходимлари;

таркибий бўлинмаларнинг раҳбар ходимлари, навбатчи диспетчерлар, электр станциясининг смена ва цех бошлиғи, тизим аҳамиятига эга подстанция раҳбари лавозимига тайинланганлар.

Худди шу комиссияда дастлабки билим синовидан қуйидагилар ўтади:

қозон-турбина цехи, энергоблоклар, қозонхона ва турбина цехларининг катта машинистлари;

энергоблокларнинг машинистлари;

электр станцияларининг электр ускуналарига хизмат кўрсатувчи сменадаги катта электр монтёрлар.

Таркибий бўлинма комиссиясининг билимлар синовидан ушбу бўлинманинг ходимлари, шунингдек, тайёргарлик ўқув дастурида ушбу бўлинмада билим синовидан ўтиши назарда тутилган шахслар ўтиши керак.

44. Корхона раҳбарлари ва ушбу корхонанинг билим синови комиссияси аъзолари "Ўзэнергоинспекция" вакили иштирок этган марказий имтиҳон комиссиясида билим синовидан ўтадилар.

45. Юқори турувчи ташкилотга эга бўлмаган корхона комиссияси раҳбарлари ва аъзолари, шунингдек, билимлар синови комиссияси тузиш имкони бўлмаган корхона ва ташкилот ходимлари "Ўзэнергоинспекция"нинг комиссиясида билимлар синовидан ўтадилар.

46. Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси назорати остидаги объектларга хизмат кўрсатадиган ходимлар ва айрим тоифадаги мутахассисларнинг билимини синовдан ўтказиш ҳамда мустақил ишлашга рухсат бериш Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси қоидаларининг талабларига мувофиқ амалга оширилади.

47. "Ўзбекистон темир йўллари" АЖнинг ҳаракатланадиган таркибларини ўз йўлларига қабул қиладиган станцияларнинг темир йўлларга хизмат кўрсатадиган, поездлар ҳаракати ва маневрини ташкил этиш билан шуғулланадиган раҳбарлари, мутахассислари ва ходимлари мустақил ишлашга рухсат берилишидан олдин "Ўзтемирйўлназорат" давлат инспекцияси комиссиясининг билимлар синовидан ўтишлари керак.

48. Таъмирлаш, созлаш ва бошқа ихтисослаштирилган ташкилотларнинг ходимлари ўз корхоналарида ўқитилади. Ушбу корхоналарнинг билимлар синови комиссиясида синовдан ўтади ва мустақил ишлаш ҳуқуқига эга бўлади.

49. Корхона комиссияси ва унинг таркибий бўлинмалари комиссияси раҳбар буйруғи билан тайинланади.

Корхона комиссияси таркибига назорат қилувчи ёки юқори турувчи бошқарув органининг раҳбар ходимлари ва мутахассислари уларнинг қарорига биноан киритилиши мумкин.

Таркибий бўлинма комиссиясига корхона раҳбари қарорига мувофиқ корхона таркибий бўлинмаларининг мутахассислари киритилиши мумкин.

50. "Ўзэнергоинспекция" имтиҳон комиссиясининг таркиби инспекция раҳбарининг буйруғи билан белгиланади.

51. "Ўзбекистон миллий электр тармоқлари" АЖ, "Иссиқлик электр станциялари" АЖ, "Ҳудудий электр тармоқлари" АЖ ва "Ўзбекгидроэнерго" АЖ ҳузуридаги марказий имтиҳон комиссиялари таркиби ушбу жамиятларнинг бошқарув раиси буйруғи билан белгиланади.

52. Корхона ходимларини билимлар синовидан ўтказиш бирламчи, даврий ва навбатдан ташқари билим синовларидан иборат.

Дастлабки билимлар синовидан ўтказиш ходим ишга қабул қилиниб, ўқитилгандан кейин ёки янги лавозим бўйича тайёрланиб, бошқа ишдан (лавозимдан) ёки бошқа корхонадан ўтказилгандан сўнг амалга оширилади.

53. Ходимлар билимининг дастлабки синови дастурлар ва уларни тайёрлаш режаларида белгиланган муддатларда, раҳбар ва мутахассислар билимининг дастлабки синови эса ишга тайинланган кундан бошлаб икки ойдан кечиктирмасдан ўтказилиши керак.

54. Барча тоифадаги ходимларнинг даврий билимлар синовидан ўтказилиши камида уч йилда бир маротаба амалга оширилиши керак.

Тезкор раҳбарлар, энергетика қурималарини бошқариш ва уларга техник хизмат кўрсатиш билан бевосита боғлиқ шахслар ҳамда қурилиш-монтаж корхоналарининг линиядаги муҳандис-техник ходимлари учун меҳнатни муҳофаза қилиш қоидалари ва меъёрлари бўйича билимлар синови даврийлиги бир йилда камида бир маротаба бўлиши керак.

Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси объектларини эксплуатация қилиш билан боғлиқ ходимлар билимининг даврий синови Саноат хавфсизлиги давлат қўмитасининг қоидаларига мувофиқ ўтказилиши керак.

55. Навбатдан ташқари билимлар синови қуйидаги ҳолатларда ўтказилади:

ходимлар томонидан қоидалар (меъёрлар, йўриқномалар) бузилганда;

"Ўзэнергоинспекция" ва Саноат хавфсизлиги давлат қўмитасининг талабига, шунингдек, қоида бузилиши ҳолатини ўрганаётган комиссия хулосасига кўра;

ходимларнинг қоидалар (меъёрлар, йўриқномалар)ни етарли даражада билмаслиги ёки нормал ва аварияли ҳолатларда нотўғри ҳаракатлари аниқланган бўлса, юқори турувчи ташкилот раҳбарининг қарорига биноан;

янги ёки қайта кўриб чиқилган қоидалар кучга кирганда;

янги қурилмалар ўрнатилганда ва реконструкция ишлари бажарилганда ёки асосий электр ва технологик схемалар ўзгарганда (бунда навбатдан ташқари имтиҳон ўтказиш зарурати бош муҳандис томонидан белгиланади);

қайтадан ўтказилган назорат (аварияга қарши ва ёнғинга қарши) машғулотларда қониқарсиз баҳо олганда;

иш фаолиятида бир йилдан ортиқ танаффус бўлган ходимлар учун.

Навбатдан ташқари билимлар синовидан ўтиш учун қоидалар, меъёрлар, йўриқномалар ҳажми ва тайёргарлик кўриш давомийлиги корхона ёки таркибий бўлинма раҳбари томонидан, шунингдек, назорат қилувчи ёки юқори турувчи бошқарув органининг ёзма кўрсатмаси (далолатномаси) билан белгиланади.

Навбатдан ташқари ўтказиладиган билимлар синови жадвал бўйича ўтказиладиган даврий билимлар синовини бекор қилмайди. Янги қоидалар амалга киритилиши билан боғлиқ ҳолат бундан мустасно.

56. Билимлар синови комиссияси ходимнинг қуйидаги йўналишлар бўйича билимларини, хусусан:

соҳага оид Электр станциялари ва тармоқларини техник эксплуатация қилиш қоидалари, Техника хавфсизлик қоидалари ва Ёнғин хавфсизлиги қоидаларини билишини;

агар бажарилаётган ишлар тармоқлараро хавфсизлик қоидалари ва бошқа махсус қоидаларни билишни талаб этса, уларни билишини;

лавозим ва ишлаб чиқариш йўриқномаларини, аварияларни ва аварияли режимларларни бартараф этиш бўйича режа (йўриқнома)ларни билишини;

хавфсизликнинг техник воситалари ва аварияга қарши ҳимоя воситаларининг тузилишини ва ишлаш принципларини билишини;

ускуналар, назорат-ўлчов асбоблари ва бошқарув воситаларининг тузилиши ҳамда ишлаш принципини;

энергетика ишлаб чиқариш технологик схемалари ва жараёнларини билишини;

энергетика қурилмалари, Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси объектларини хавфсиз эксплуатация қилиш шароитларини билишини;

ходимнинг ҳимоя воситаларидан фойдаланишини ва бахтсиз ҳодисада жабрланувчиларга биринчи тиббий ёрдам кўрсатишни билишини;

энергетика қурилмаларини бошқаришни (ўрганиш тренажёрлари ва бошқа техник воситаларида) билишини;

"Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисида"ги Қонун, Меҳнат кодекси ва меҳнат хавфсизлиги соҳасидаги бошқа қонунчилик ҳужжатларини ҳамда аварияларнинг олдини олишни билишини;

электр токидан жароҳатланишнинг олдини олиш, ишлаб чиқариш санитарияси ва шахсий гигиена бўйича асосий талабларни билишини текширади.

Бундан ташқари, раҳбар ва мутахассисларнинг қуйидагиларни:

меҳнат муҳофазаси ҳолати юзасидан давлат, идоравий назорат ва жамоа назорати тўғрисидаги низомларни;

меҳнат шартномаси, иш ва дам олиш вақти режими, аёллар ва 18 ёшгача бўлган шахслар меҳнатини ҳимоя қилиш, имтиёз ва компенсацияларни;

ишлаб чиқаришда бахтсиз ҳодисалар ва ходимларнинг бошқа шикастланишларини текшириш ва рўйхатга олиш тўғрисидаги низомларни билиши текширилади.

Барча тоифадаги раҳбар ва мутахассислар ўзларининг лавозим мажбуриятларига биноан билишлари шарт бўлган амал қилувчи ва бошқарув ҳужжатларининг рўйхати корхона раҳбари томонидан белгиланади.

57. Ҳар бир ходимнинг билими индивидуал равишда оғзаки ёки ёзма текширилиши керак. Бунда компьютерлар тизимидаги ўқув дастурларидан фойдаланишга фақат даврий текширувларда рухсат этилади.

Ходимларнинг билими ва малакаси "аъло", "яхши", "қониқарли" ва "қониқарсиз" даражалар асосида баҳоланади. Текширув натижаларига кўра, барча электр қурилмаларига хизмат кўрсатадиган ходимлар ва корхона раҳбарлари учун электр хавфсизлиги бўйича гуруҳ белгиланади.

Компьютерлардан фойдаланган ҳолда имтиҳон баённомасида қониқарсиз баҳо бўлган тақдирда, имтиҳон комиссияси қўшимча саволлар беради. Агар имтиҳон топширувчи билиши лозим бўлган қоидалар бўйича комиссия аъзолари томонидан берилган қўшимча саволларнинг кўпига нотўғри жавоб берса, у ҳолда умумий баҳо "қониқарсиз" деб топилади.

Қоидалар бўйича билимларни ижобий (яъни "қониқарли" ва ундан юқори) баҳолаш хулосаси комиссия аъзоларининг кўпчилиги қарори билан белгиланади. Агар ходимнинг билими "қониқарсиз" баҳоланса, у ҳолда берилган саволлар ва ҳар бир жавоб баҳоси баённомага киритилади.

58. Имтиҳон топширувчи билимининг синов натижалари ушбу Қоидаларга 4-иловадаги намунага мувофиқ махсус журналда қайд этилади ва ушбу Қоидаларга 5-иловага мувофиқ унинг гувоҳномасига киритилади.

Журнал имтиҳон комиссиясида ўн йил мобайнида сақланади.

59. Билими "қониқарсиз" баҳоланган шахс бир ой ичида қайтадан билимлар синовидан ўтиши керак.

Иккинчи марта билимлар синовидан ўта олмаган мутахассиснинг эгаллаб турган лавозимига лойиқлиги меҳнат қонунчилигига мувофиқ иш берувчи томонидан ўн кун муддатда ҳал этилади.

Узрли сабабсиз билимлар синовига келмаган ходимларга нисбатан ички меҳнат тартиби қоидалари ва Меҳнат кодексида назарда тутилган интизомий чоралар кўрилиши мумкин.

60. Гувоҳномалар корхонанинг кадрлар бўлими томонидан раҳбар имзоси билан расмийлаштирилади ва берилади.

Текшириш натижалари имтиҳон комиссияси раисининг имзоси билан гувоҳномада расмийлаштирилади.

Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси инспекторининг иштирок этиши талаб этиладиган имтиҳон натижалари ходимнинг гувоҳномасига комиссия раиси ва Саноат хавфсизлиги давлат қўмитасининг инспектори имзоси билан расмийлаштирилади.

6-БОБ. ДУБЛЁРЛИКДАН ЎТИШ ТАРТИБИ

61. Тезкор ва тезкор таъмирловчи ходимлардан бўлган шахслар дастлабки билимлар синовидан ўтгандан ёки ишдаги узоқ танаффусдан сўнг, шунингдек, бошқа ҳолларда дублёрликдан ўтишлари керак.

62. Тезкор ва тезкор таъмирловчи ходимларнинг иш фаолиятида уч ҳафтадан икки ойгача танаффус бўлганда, улар ўз иш жойида бир-икки смена давомида ҳамда бундай танаффус икки ойдан олти ойгача бўлганда олти сменагача бўлган давр мобайнида дублёрликдан ўтишлари лозим.

63. Дублёрликдан ўтишга рухсат корхона ёки таркибий бўлинманинг бошқарув ҳужжати билан расмийлаштирилади.

Бошқарув ҳужжатида дублёрликдан ўтиш даври ва дублёрни тайёрлаш учун жавобгар шахс кўрсатилади.

Тезкор раҳбарларнинг дублёрлик қилишига рухсатнома берилганлиги ва бу бўйича бошқарув ҳужжатининг мазмуни тўғрисида дублёрни тайёрлаш учун жавобгар шахс юқори турувчи ва бўйсунувидаги тезкор ходимларни, шунингдек, тезкор мулоқотлар олиб борилаётган тегишли корхона ходимларини хабардор қилади. Юборилган ва қабул қилинган хабарлар тезкор журналларда қайд этилади.

64. Ҳар бир лавозим (касб) бўйича дублёрлик муддати дастлабки билимлар синовидан ўтгандан кейин хизмат кўрсатилаётган ускунанинг мураккаблигига қараб белгиланиши керак.

Дублёрликнинг минимал муддатлари:

тезкор раҳбарлар;

қозонхона цехи, турбина цехи, қозон-турбина цехи, энергия блокларининг катта машинистлари;

қозонлар, турбиналар, энергия блоклари, гидроагрегат машинистлари;

қозон ва турбина ускуналари бўйича машинист-назоратчилар;

электр станциялари электр қурилмаларига хизмат кўрсатувчи электр монтёрлар;

электр станцияларининг автоматика ва ўлчов асбобларига хизмат кўрсатувчи электр чилангарлар;

электр тармоқлари корхоналарининг тезкор ва тезкор таъмирловчи ходимлари учун - камида ўн икки соат иш сменаси;

бошқа касблар учун икки соатдан ўн икки соатгача иш сменаси бўлиши керак.

Муайян ходимнинг дублёрлик муддати билим даражасига, иш стажига ва иш тажрибасига қараб, имтиҳон комиссиясининг қарори билан белгиланади.

65. Дастлабки билимлар синовидан ўтгандан кейин дублёрлик даврида ходим (якка равишда) аварияга ва ёнғинга қарши машғулотларда иштирок этиши керак.

Машғулотларнинг сони ва мавзуларини корхона ёки таркибий бўлинма раҳбари белгилайди.

66. Агар ходим дублёрлиги даврида тезкор ишларни бажариш бўйича етарли кўникмаларга эга бўлмаган бўлса ёки аварияга қарши машғулот бўйича "қониқарсиз" баҳо олса, у ҳолда унинг дублёрлигини (асосий дублёрлик давомийлигидан кўп бўлмаган муддатга) узайтиришга ва қўшимча аварияга қарши машғулотлар ўтказишга рухсат этилади. Дублёрлик муддатини узайтириш корхона ёки таркибий бўлинманинг бошқарув ҳужжати билан расмийлаштирилади.

7-БОБ. ХОДИМЛАРГА МУСТАҚИЛ ИШЛАШГА

РУХСАТ БЕРИШ ТАРТИБИ

67. Ишга янги қабул қилинган ёки иш фаолиятида 6 ойдан кўпроқ вақт давомида танаффус бўлган тезкор ва тезкор таъмирловчи ходимларнинг мустақил ишлашига фақат йўл-йўриқдан, стажерлик, билимлар синови ва дублёрликдан ўтгандан, таъмирлаш ва созлаш ходимларининг эса йўл-йўриқдан, стажерлик, билимлар синовидан ўтгандан сўнг рухсат этилади.

Иш фаолиятида уч ҳафтадан олти ойгача танаффус бўлган ходимларнинг мустақил ишлашига рухсат бериш шартлари ушбу танаффуснинг давомийлигидан келиб чиқиб белгиланади.

68. Мустақил ишлашга рухсат бериш корхона ёки таркибий бўлинма раҳбарининг бошқарув ҳужжати (буйруқ, фармойиш) билан расмийлаштирилади.

Мустақил ишлашига рухсат берилган тезкор раҳбарлар мустақил ишлашига рухсат берилган маъмурий ҳужжат (буйруқ, фармойиш) мазмуни билан юқори турувчи ва бўйсунувчи тезкор ходимларни, шунингдек, тезкор мулоқотлар олиб борилаётган тегишли корхона ходимларини хабардор қилади. Юборилган ва қабул қилинган хабарлар тезкор журналда қайд этилади.

69. Ишида танаффус бўлган тезкор ва тезкор таъмирловчи ходимлар мустақил ишлашга рухсат берилишидан олдин қуйидагилар билан танишишлари шарт:

энергетика қурилмаларининг схемалари ва иш режимидаги ўзгаришлар;

йўриқномаларга киритилган ўзгартиришлар;

янгидан амалга киритилган норматив-техник ҳужжатлар;

ушбу лавозим бўйича янги буйруқлар, техник кўрсатмалар ва бошқа материаллар.

70. Билимлар синовидан ўтиши мажбурий бўлган шахсларнинг мустақил ишлашига рухсат этилганлигининг амал қилиш муддати кейинги имтиҳон санасигача сақланиб қолади. Агар ходим ишлаб чиқариш ёки лавозим йўриқномаларида белгиланган қоидаларни бузса, у ҳолда мустақил ишлашга рухсат этилганлигининг амал қилиш муддати корхона ва таркибий бўлинма раҳбари ёки давлат назорати органлари қарорларига биноан тўхтатилиши мумкин.

71. Таъмирлаш ва созлаш ходимларининг мустақил ишлашига уларнинг иш фаолиятида бир ойдан икки ойгача танаффус бўлганда - режадан ташқари йўл-йўриқдан ўтгандан сўнг, икки ойдан олти ойгача танаффус бўлганда - йўл-йўриқдан ва бир-икки смена стажёрликдан ўтгандан сўнг олти ойдан ортиқ танаффус бўлганда эса - йўл-йўриқдан, стажёрликдан ва билим синовидан ўтгандан сўнг рухсат этилади.

72. Ускуналар узоқ вақт ишлатилмай турганда (консервация ёки бошқа ҳолатларда) ёки уларнинг ишлаши ўзгарганда энергетика қурилмаларини бошқариш учун ходимларнинг мустақил ишлашига рухсат бериш тартиби корхонанинг бош муҳандиси томонидан белгиланади.

8-БОБ. МЕҲНАТНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ,

ТЕХНИК ЭКСПЛУАТАЦИЯ ҚИЛИШ ВА ЁНҒИН

ХАВФСИЗЛИГИ БЎЙИЧА ЙЎЛ-ЙЎРИҚДАН

ЎТИШ ТАРТИБИ

73. Корхонанинг барча ходимлари, шу жумладан, раҳбарлари белгиланган тартибда меҳнатни муҳофаза қилиш, техник эксплуатация қилиш ва ёнғин хавфсизлиги бўйича йўл-йўриқдан ўтишлари шарт.

74. Йўл-йўриқлар қуйидагиларга бўлинади:

кириш йўл-йўриғи;

иш жойида бирламчи йўл-йўриқ;

такрорий (даврий) йўл-йўриқ;

режадан ташқари йўл-йўриқ;

мақсадли (жорий) йўл-йўриқ.

75. Кириш йўл-йўриғини меҳнат хавфсизлиги бўйича муҳандис ёки корхона буйруғига биноан ушбу мажбурият топширилган шахс ўтказади.

76. Кириш йўл-йўриғи - меҳнат хавфсизлиги стандартлари тизими, норматив-техник ҳужжатлар, меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича йўл-йўриқлар ишлаб чиқариш хусусиятлари талабларини инобатга олган ҳолда корхонада ишлаб чиқилган ва корхона раҳбари томонидан тасдиқлан дастурга мувофиқ ўтказилиши лозим. Кириш йўл-йўриғи дастурини тузиш учун саволларнинг намунавий рўйхати ушбу Қоидаларга 6-иловада келтирилган.

77. Кириш йўл-йўриғи ушбу касб ёки лавозим бўйича иш стажидан қатъи назар, ишга янги қабул қилинган ходимларнинг барчаси, шунингдек, корхонага хизмат сафарига юборилганлар, корхонага ишлаб чиқаришни ўрганиш ва амалиёт ўташ учун келган ўқувчи ва талабалар билан ўтказилади.

Ишга янги қабул қилинган раҳбарлар ва мутахассислар лавозими юқори бўлган шахслар томонидан қуйидагилар билан таништирилиши керак:

унга ишониб топширилаётган объектда (цех, участка ва бошқаларда) иш шароитлари ва ишлаб чиқариш муҳитининг ҳолати;

ходимларни хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омиллари таъсиридан ҳимоя қилиш воситаларининг ҳолати;

ишлаб чиқаришдаги шикастланиш ва касб касалликлари;

иш шароитларини яхшилаш ва меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича зарур чоралар;

меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича норматив-техник ҳужжатлар ва лавозим мажбуриятлари.

78. Кириш йўл-йўриғи техника хавфсизлиги ва меҳнатни муҳофаза қилиш хонасида, техник ўқув воситаларидан, шунингдек, кўргазмали қуроллардан (афишалар, кенг кўламли экспонатлар, макетлар, моделлар ва бошқалардан) фойдаланган ҳолда ўтказилиши керак.

79. Кириш йўл-йўриғи ўтказилганлиги ушбу Қоидаларга 6а-иловадаги намунага мувофиқ журналда йўл-йўриқдан ўтказувчи ва йўл-йўриқдан ўтувчи ходимларнинг ёзувлари (имзоси) билан расмийлаштирилиши шарт.

Мазкур йўл-йўриқ журнали тўлгандан сўнг у архивга топширилади ва ўн йил мобайнида сақланади.

80. Иш жойида бирламчи йўл-йўриқ: корхонага янги ишга қабул қилинган, бир бўлинмадан бошқасига ўтказилган, хизмат сафарига юборилган ходимлар, корхонага ишлаб чиқаришни ўрганиш ёки амалиёт ўташ учун келган талаба ва ўқувчилар, шунингдек, янги ишларни бажараётган барча ходимлар билан ўтказилади.

Фаолиятида ускуналарни эксплуатация қилиш, таъмирлаш, қуриш, монтаж қилиш, созлаш, синовдан ўтказиш, асбоблардан фойдаланиш ҳамда хомашё ва материалларни сақлаш ва қўллаш билан бевосита боғлиқ бўлмаган шахслар учун иш жойида бирламчи йўл-йўриқ ўтказилмайди.

Бирламчи йўл-йўриқдан озод қилинган ходимлар, уларнинг лавозимлари, мутахассислар ва таркибий бўлинмалар раҳбарларининг рўйхати корхона раҳбари томонидан тасдиқланади.

81. Иш жойида бирламчи йўл-йўриқ: алоҳида касблар ёки иш турлари учун ишлаб чиқилган дастурлар бўйича меҳнат хавфсизлиги стандартлари тизимининг талаблари, меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича тегишли қоидалар, меъёрлар ва йўл-йўриқлар, ишлаб чиқариш йўл-йўриқлари ва бошқа техник ҳужжатлар талабларини инобатга олган ҳолда ўтказилиши керак. Иш жойида бирламчи йўл-йўриқ асосий саволларининг намунавий рўйхати ушбу Қоидаларга 7-иловада келтирилган.

Бундай рўйхат корхона бош муҳандиси томонидан тасдиқланади.

82. Иш жойида бирламчи йўл-йўриқ ҳар бир ходим билан якка тартибда, хавфсиз ишлаш усуллари ва йўлларини амалий намойиш этиш орқали ўтказилади.

83. Малакаси, маълумоти, иш стажи ва бажараётган ишининг хусусиятидан қатъи назар, барча ходимлар такрорий (даврий) йўл-йўриқдан ўтадилар.

84. Такрорий йўл-йўриқ календарь ойда камида бир марта ўтказилиши керак.

85. Такрорий йўл-йўриқ якка тартибда ёки бир хил турдаги ускуналарга ва умумий иш доирасида хизмат кўрсатадиган ходимлар гуруҳи билан ҳар ойда режалаштирилган меҳнат хавфсизлиги ва ёнғин хавфсизлиги сўровномалари рўйхатига мувофиқ ўтказилади.

86. Режадан ташқари йўл-йўриқдан ўтказиш қуйидаги ҳолларда амалга оширилади:

энергетика қурилмаларини хавфсиз эксплуатация қилишни белгилаб берувчи техника хавфсизлиги қоидалари, ёнғин хавфсизлиги қоидалари ва бошқа ҳужжатлар ўзгарганда;

технологик жараён ўзгарганда;

энергетика қурилмаларининг схемаси ўзгарганда;

меҳнат хавфсизлигига таъсир қилувчи ускуналар, мосламалар ва асбоблар, бирламчи хомашё, материаллар ва омиллар алмашганда ва модернизация қилинганда;

ходимлар томонидан шикастланишга, аварияга, портлашга, ёнғинга сабаб бўлган ёки уларни юзага келтириши мумкин бўлган меҳнат хавфсизлиги талаблари бузилганда;

иш фаолиятида бир ойдан ортиқ танаффус бўлганда;

"Ўзэнергоинспекция" ва Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси талаб этганда.

87. Режадан ташқари йўл-йўриқдан ўтказиш якка тартибда ёки бир хил касбдаги ходимлар гуруҳи билан амалга оширилади. Йўл-йўриқнинг ҳажми ва мазмуни ҳар бир ҳолат учун уни ўтказишни тақозо этган сабаблар ва ҳолатларга қараб алоҳида белгиланади.

88. Иш жойида бирламчи, такрорий ва режадан ташқари йўл-йўриқлар ўтказилганлиги иш жойидаги йўл-йўриқларни қайд этиш журналида, йўл-йўриқдан ўтказувчи ва йўл-йўриқдан ўтувчи ходимларнинг имзоси билан расмийлаштирилади. Навбатдан ташқари йўл-йўриқни расмийлаштиришда ушбу йўл-йўриқни ўтказиш сабаби кўрсатилади. Журнал шакли ушбу Қоидаларга 7а-иловада келтирилган.

Йўл-йўриқлар журналлари уларни ўтказиш учун масъул шахсларда сақланади ва тўлганидан кейин бир йил ўтиб, архивга топширилади. Архивда журнал ўн йил мобайнида сақланади.

89. Бирламчи, такрорий ва режадан ташқари йўл-йўриқлар ходимнинг бевосита раҳбари (цех раҳбари, участка раҳбари, лаборатория бошлиғи, катта уста, смена бошлиғи ва бошқалар) томонидан ўтказилади.

Бошқарувнинг ташкилий тузилиши ва маҳаллий шароитлар ҳисобга олинган ҳолда йўл-йўриқларни ташкил этиш ва ўтказиш жойлари корхонанинг бош муҳандиси томонидан белгиланади.

90. Таркибий бўлинмаларда йўл-йўриқлар ўтказилиши учун жавобгарлик уларнинг биринчи раҳбарларига юкланади.

91. Алоҳида ҳолатларда корхонанинг чекка ва бориш қийин бўлган ҳудудларида ёлғиз навбатчилик қиладиган ходимлар билан режадан ташқари йўл-йўриқ телефон орқали ўтказилиши мумкин. Бундай иш жойларининг рўйхати корхонанинг бош муҳандиси томонидан белгиланган бўлиши керак.

92. Мақсадли (жорий) йўл-йўриқ қуйидаги ҳолларда ўтказилади:

мутахассислиги бўйича мажбуриятлари билан тўғридан-тўғри боғлиқ бўлмаган бир марталик ишлар (юклаш, тушириш, ҳудудни тозалаш, корхона, цех ва бошқалардан ташқаридаги бир марталик ишлар) ёки ўта хавфли ишлар (электр қурилмаларида, буғ ва иссиқ сув қувурларида, иссиқлик каналларида ва шу каби жойларда) бажарилганда;

авария, табиий офат ва фалокатлар оқибатини бартараф этишда;

наряд-фармойиш расмийлаштириладиган оғзаки ёки ёзма фармойиш бўйича ишлар бажарилганда;

экскурсиялар ўтказишда.

Иш бажариш учун топшириқ бераётган шахс иш раҳбарини (бевосита топшириқ берилган шахсни) йўл-йўриқдан ўтказиши керак.

Иш раҳбари иш бажарувчини, агар унинг ўзи иш бажарувчининг ҳам функцияларини бажараётган бўлса, бригаданинг ҳар бир аъзосини йўл-йўриқдан ўтказади.

Бригада аъзоларини йўл-йўриқдан ўтказиш, одатда, иш жойида ўтказилиши керак.

Мақсадли йўл-йўриқнинг ўтказилиши наряд-фармойишда, тезкор журналда, иш жойида йўл-йўриқдан ўтказиш журналида қайд этилади ёки овоз ёзиш воситалари ёрдамида ёзиб олинади. Бунда ёзув шакли ихтиёрий бўлиши мумкин. Аммо, йўл-йўриқдан ўтказувчининг лавозими ва фамилияси кўрсатилиши шарт.

Телефон ёки радио орқали ўтказилган йўл-йўриқни қайд этиш учун йўл-йўриқ ўтказувчи фармойишлар журналидан йўл-йўриқдан ўтувчига тезкор журналдан фойдаланишига рухсат беради. Бундай ҳолларда иккала журналда ҳам йўл-йўриқнинг қисқача мазмуни ёритилиши керак.

93. Иш жойидаги йўл-йўриқлар (бирламчи, такрорий, режадан ташқари ва мақсадли) оғзаки ёки техник ўқув воситаларидан фойдаланган ҳолда савол бериш, шунингдек, ишлашнинг хавфсиз усуллари бўйича олинган кўникмаларни текшириш орқали якунланиши керак. Билимларни йўл-йўриқ ўтказувчи ходим текширади.

Бунда қониқарсиз баҳо олган шахсларнинг мустақил равишда ишлашига ёки амалий машғулотларга қатнашишига рухсат берилмайди. Бундай ходимларнинг қайтадан йўл-йўриқдан ўтиши талаб этилади. Шунда ҳам ходимнинг билими қониқарсиз деб топилса, у ҳолда ушбу ходим навбатдан ташқари билимлар синовидан ўтиши керак.

9-БОБ. АВАРИЯ ВА ЁНҒИНГА

ҚАРШИ НАЗОРАТ МАШҚЛАРИДАН

ЎТИШ ТАРТИБИ

94. Тезкор ва тезкор таъмирловчи ходимлар уч ойда камида бир марта аварияга қарши назорат машқидан ўтишлари керак.

95. Тезкор, тезкор таъмирловчи ходимлар, таъмирлаш ва созлаш ходимлари ўз корхоналарида ярим йилда камида бир марта ёнғинга қарши назорат машқларидан ўтишлари лозим. Таъмирлаш бўлинмалари доимий участкаларининг бошқа корхоналарга хизмат кўрсатувчи ходимлари ушбу корхоналарда ёнғинга қарши машқлардан ўтадилар.

96. Эксплуатацияга қайта ишга туширилган энергетика қурилмаларида, шунингдек, ишлаб турган корхоналарда (корхонанинг бош муҳандиси ёки юқори турувчи органи қарорига биноан) аварияли ҳолатларни бартараф этиш ва уларнинг олдини олиш бўйича ўтказиладиган машқлар сони ходимларнинг малакаси ва назарий тайёргарлиги сифатига боғлиқ ҳолда кўпайтирилиши мумкин.

97. Аварияга қарши машқларнинг ёнғинга қарши машқлар билан биргаликда ўтказилишига рухсат берилади.

98. Аварияга қарши машғулотлар иш жойларида ёки тренажёр қурилмаларида ўтказилади. Аварияга қарши ва ёнғинга қарши машғулотлар натижалари махсус журналларда қайд этилади.

99. Белгиланган муддатларда амалий машқларга сабабсиз қатнашмаган шахслар мустақил ишлашдан четлаштирилади.

100. Амалий машқлар давомида ҳаракатлари учун қониқарсиз баҳо олган шахслар билан ўн кундан ортиқ бўлмаган вақт ичида такрорий назорат машқлари ўтказилиши керак.

Такрорий назорат машқларидан ҳам қониқарсиз баҳо олган шахс мустақил ишлашдан четлаштирилади. У корхона ёки таркибий бўлинма раҳбари томонидан белгиланган ҳажмда ва муддатда навбатдан ташқари билимлар синовидан ўтиши керак бўлади.

10-БОБ. МАХСУС ТАЙЁРГАРЛИКДАН

ЎТИШ ТАРТИБИ

101. Махсус тайёргарлик талаблари тезкор ва тезкор таъмирловчи ходимларга тааллуқли.

102. Ходимларни махсус тайёрлаш мунтазам равишда ойида камида бир марта, асосий функцияларини бажаришдан озод этган ҳолда ўтказиб турилиши керак.

103. Махсус тайёргарликдан ўтиш ҳажмига қуйидагилар киради:

ишлаб чиқариш шароитларига яқинлаштирган ҳолда аварияга қарши ва ёнғинга қарши ўқув машғулотларини, имитация машқларини ва бошқа операцияларни бажариш;

хизмат кўрсатилаётган схема ва қурилмаларга киритилган ўзгаришларни ўрганиш;

технологик жараёнлар бузилишини, жиҳозларнинг ишга тушиши ва тўхташини таҳлил қилиш;

авария ва шикастланишга оид жорий бошқарув ҳужжатлари билан танишиш;

қоидалар, нормалар, йўриқномалар ва хизмат кўрсатиладиган ускуна бўйича билимларни тўлдириш, янгилаш ва чуқурлаштириш;

энергетика корхоналарида содир бўлган технологик бузилишлар ва бахтсиз ҳодисалар бўйича ҳолатларни ўрганиб чиқиш;

иш жойида мавжуд бўлган психотерапия ва физиотерапия воситаларидан фойдаланган ҳолда ташхис ва реабилитация чора-тадбирларини амалга ошириш.

104. Махсус тайёргарлик ҳар бир иш жойи учун корхонанинг бош муҳандиси томонидан тасдиқланган режа ва дастурларга мувофиқ амалга оширилиши керак.

105. Ходимларни махсус тайёрлаш ишлари таркибий бўлинмалар раҳбарлари ва тезкор раҳбарлар томонидан корхона мутахассислари ва ўқув-ишлаб чиқариш бўлинмалари инструкторларини жалб қилган ҳолда амалга оширилади.

106. Махсус тайёргарлик учун ажратилган вақтнинг бир қисми мақсадли (жорий) йўл-йўриқдан ташқари меҳнатни муҳофаза қилиш ва ёнғин хавфсизлиги бўйича йўл-йўриқлар учун сарфланиши мумкин.

11-БОБ. МАЛАКА ОШИРИШ ТАРТИБИ

107. Малака ошириш ҳар бир ходимнинг тўғридан-тўғри мажбурияти ҳисобланади.

Малака оширишни ташкил этиш учун жавобгарлик корхона раҳбари зиммасига юкланади.

Малака ошириш, ходимлар малака даражасининг ишлаб чиқариш шароитларига мос келишини таъминлаш, уларда профессионалликни шакллантириш, раҳбарлар ва мутахассисларнинг лавозимларини ўзгартиришга тайёрлаш ёки улар учун иш ҳақининг тегишли миқдорини белгилаш ҳамда ходимларга малака разрядини бериш мақсадида амалга оширилади.

108. Малака ошириш қуйидагиларни ўз ичига олади:

ходимнинг мунтазам равишда ўз билимини ошириб боришини (ўз устида ишлашини);

ишлаб чиқариш, иқтисодий семинар ва курсларда ўқитишни;

даврий қисқа муддатли ўқитишни;

илғор корхоналар, етакчи илмий ташкилотлар ва таълим муассасалари тажрибасини ўрганишни;

даврий узоқ муддатли ўқитишни;

янги мутахассисликни олиш учун қайта тайёрлашни.

109. Раҳбар ва мутахассисларни қисқа муддатли даврий ўқитиш заруратга кўра, иш жойидаги махсус тайёргарлик объектларида ёки кадрларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш тизимининг таълим муассасаларида амалга оширилади. Ушбу мақсадлар учун ўқув режалари ва дастурларини малака оширишни ташкил этаётган корхона ва ўқув-ишлаб чиқариш бўлинмалари биргаликда ишлаб чиқадилар.

110. Раҳбар ва мутахассисларни узоқ муддатли даврий ўқитиш уларнинг меҳнат фаолияти йўналиши бўйича фан, техника ва технологиянинг сўнгги ютуқларини, ишлаб чиқаришни бошқариш ва меҳнатни ташкил этишнинг замонавий усулларини чуқур ўрганиши учун кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимининг таълим муассасаларида беш йилда камида бир марта амалга оширилади.

Бундай ўқитишлар таълим муассасалари томонидан ишлаб чиқилган ҳамда белгиланган тартибда келишилган ва тасдиқланган ўқув режалари ва дастурларига мувофиқ амалга оширилади.

111. Етакчи корхоналар, илмий ташкилотлар ва олий таълим муассасаларининг тажрибасини ўрганиш илғор технологиялар ва ишларни ташкил этишни ўзлаштириш, эгаллаб турган ёки юқорироқ даражадаги (кадрлар захирасини яратиш мақсадида) лавозим бўйича вазифасини бажариш учун амалий ва ташкилий кўникмаларни эгаллаш мақсадида амалга оширилади.

Бундай тажрибаларни ўзлаштириш якка тартибда амалга оширилади.

112. Ходимлар малакасини ошириш махсус мақсадли курсларда, меҳнатнинг илғор усул ва йўлларини ўргатувчи корхонанинг ихтисослаштирилган ўқув-ишлаб чиқариш бўлинмаларида, ўқув-ишлаб чиқариш муассасаларида ва тренажёрда тайёрлаш марказларида амалга оширилади.

Ходимларнинг турли хил ўргатишлардан ўтиши даврийлиги ва кетма-кетлиги ишлаб чиқариш заруратидан, шунингдек, ходимнинг шахсий қобилиятидан келиб чиқиб, корхона раҳбари томонидан белгиланади. Бунда ҳар бир ходимнинг ҳар йилги мажбурий касбий ўқитилиши таъминланиши лозим.

12-БОБ. ИШ ЖОЙЛАРИНИ КЎРИКДАН

ЎТКАЗИШ ТАРТИБИ

113. Корхона ва уларнинг таркибий бўлинмалари раҳбарлари тизимли равишда, шу жумладан, тунги соатларда ҳам ишлаб чиқариш иш жойларини айланиб чиқишлари керак.

114. Иш жойларини айланиб чиқиш:

ходимлар томонидан қоидаларга, ишлаб чиқариш ва лавозим йўриқномаларига риоя қилинишини, ускуналарнинг белгиланган ишлаш режими сақлаб турилишини;

ходимлар томонидан сменани топшириш ва қабул қилиш тартибига, тезкор ҳужжатларнинг юритилишига, ишлаб чиқариш ва меҳнат интизомига риоя қилинишини;

қурилманинг ишлашидаги мавжуд носозлик ва нуқсонлар ходимлар томонидан ўз вақтида аниқланиши ва уларни тезда бартараф этиш чораларини кўришларини;

таъмирлаш ва махсус ишларни бажаришда наряд-фармойишларнинг белгиланган тизими тўғри қўлланилишини;

иш жойида ходимлар томонидан гигиенага амал қилинишини;

иш жойларида техника хавфсизлиги ва ёнғин хавфсизлиги воситалари ва асбобларнинг мавжудлиги ва уларнинг ишга яроқлилигини;

ишлаб чиқаришнинг ижтимоий шароитлари амалдаги нормативларга мувофиқлигини текшириш учун амалга оширилади.

115. Иш жойларини айланиб чиқиш шундай ташкил қилиниши керакки, ҳар бир иш жойи электр станциялари ва тармоқларининг раҳбарларидан бири томонидан камида олти ойда бир марта ва таркибий бўлинмалар раҳбарлари томонидан ҳар ойда камида бир марта текширилиши керак.

Корхонанинг ҳар бир раҳбар ходими ойига камида битта иш жойини, таркибий бўлинма раҳбари эса ҳафтасига камида битта иш жойини текшириши керак.

Иш жойларини ҳар бир айланиб чиқишнинг натижалари текширилаётган иш жойида мавжуд тезкор журналда ёки бошқа ҳужжатда қайд этилиши ҳамда тегишли қарор қабул қилинишида фойдаланилиши керак.

13-БОБ. ХОДИМЛАР БИЛАН ИШЛАШНИНГ

ЖАМОАВИЙ ШАКЛЛАРИ

116. Корхонада ходимлар билан ишлашнинг турли хил жамоавий шакллари амалга оширилиши керак.

Буларга қуйидагилар киради:

ҳар ойлик ишлаб чиқариш йиғилишлари;

касбий маҳорат мусобақаларини ташкил этиш;

кўргазмали ташвиқотни, шу жумладан, техника хавфсизлиги стендларини ташкил этиш;

ўқув ва техник адабиётлар билан ишлашни ташкил этиш;

қоида ва йўриқномалар талаблари, меҳнатни муҳофаза қилиш меъёрлари, ишлаб чиқариш санитарияси ва ташкилий-маъмурий ҳужжатлар талабларига барча номувофиқликларни аниқлаш учун мунтазам равишда жамоа кўрикларини ташкил этиш;

меҳнатни муҳофаза қилиш юзасидан жамоат назоратини ўрнатиш (техника хавфсизлиги кунлари ва бошқалар);

қуйи ва бошқа корхоналарга экскурсияларни ташкил этиш;

фильмлар, видеофильмларни компьютер дастурлари орқали кўришни ташкил қилиш.

117. Электр станцияларида технологик цехлар сменаларининг ҳар ойдаги ишлаб чиқариш йиғилишлари ушбу цехларнинг смена бошлиқлари томонидан, бошқа сменаларнинг ҳар ойдаги ишлаб чиқариш йиғилишлари эса электр станцияси ва марказ смена бошлиқлари томонидан ўтказилади.

Ходимларининг сони кам бўлган электр станцияларида ишлаб чиқариш йиғилишлари барча сменалар билан бирга электр станциясининг бош муҳандиси томонидан ўтказилади.

Электр тармоқларида ишлаб чиқариш йиғилишлари хизмат, туман ва бўлинма раҳбарлари томонидан ўтказилади.

Корхонанинг бош муҳандислари ўз таркибий қисмларининг (корхоналарининг) раҳбарлари ва мутахассислари билан тизимли равишда тезкор йиғилишлар ўтказишлари керак.

118. Меҳнатни муҳофаза қилиш юзасидан жамоатчилик назорати амалдаги қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ меҳнат жамоаси томонидан амалга оширилади.

          

         

Қоидаларга

1-ИЛОВА

Ходимлар тоифасидан келиб чиқиб,

улар билан ишлашнинг

ШАКЛЛАРИ

              

           

Изоҳ.

*) ТХ - тезкор ходим, ТР - тезкор раҳбар, ТТХ - тезкор таъмирловчи ходим, ТСХ - таъмирлаш ва созлаш ходими, РХМ - раҳбар ходимлар ва мутахассис, ЁХ - ёрдамчи ходим, БМ - бошқа мутахассис, хизматчи ва ходим, МТХ - муҳандис-техник ходим, ҚМТ - қурилиш-монтаж ташкилоти ходими.

           

         

Қоидаларга

2-ИЛОВА

Тезкор ходимларни иш жойида тайёрлаш

ШАКЛЛАРИ

         

         

Изоҳ.

*) А - амалиёт, СИ - билимлар синови, ДУ - дублёрлаш, ҚМ - тезкор ходимларнинг асосий иш жойидаги қисқа муддатли ишлар.

Қоидаларга

3-ИЛОВА

Электр энергетикаси объектларида

ходимларни ўқитиш ва уларнинг билимини

синаш ишларини ўтказиш

ШАРТЛАРИ

1. Корхонада ходимларнинг билимини синаш бўйича комиссиянинг мавжудлиги, бунда ушбу комиссия аъзолари юқори бошқарув органи марказий имтиҳон комиссиясининг билимлар синовидан ўтган бўлиши керак.

2. Корхонада ходимларни тоифалар бўйича тайёрлаш учун ўқишларни ташкил этиш имконини берувчи ўқув курслари (мутахассислар гуруҳи)нинг мавжудлиги (электр энергетикаси ишлаб чиқариш корхоналар раҳбарлари ва мутахассисларининг техник эксплуатация қилиш, меҳнатни муҳофаза қилиш, саноат ва ёнғин хавфсизлиги бўйича қоидалар, меъёрлар ва йўриқномалар бўйича билимини синаш тўғрисида).

3. Корхона комиссиясидаги ўқитувчилар таркибида қоидаларни билиш даражасини синашнинг ижобий натижалари мавжудлиги.

4. Корхонада билимлар синовидан олдинги тайёргарлик бўйича тасдиқланган ўқув режалари ва дастурларининг мавжудлиги.

5. Корхонанинг техник кутубхонасида амал қилинадиган ва маъмурий ҳужжатларнинг тўлиқ тўплами, шунингдек, ўқув жараёни учун зарур бўлган ўқув-услубий қўлланмаларнинг тўлиқ тўплами мавжудлиги.

6. Ўқув бўлимларининг жиҳозланганлиги:

жадал тайёрлаш, ўқитилган ходимларнинг билимларини синовдан ўтказиш, шунингдек, билимларни синовдан ўтказишнинг тугатилганлиги ва ўтказиш жараёнини автоматлаштирилган ҳисобга олишни ташкил этиш имконини берадиган техник ва дастурий воситалар мажмуи;

замонавий компьютер технологиялари мажмуи;

ўқитилаётганларга яшаш учун жойлар (ўқув муассасалари учун).

         

         

Қоидаларга

4-ИЛОВА

           

         

            

         

         

         

Изоҳ.

1. 6-устунда ходимга баҳо берилганлиги ва электр хавфсизлиги бўйича гуруҳи ёзилади.

2. Комиссия қарори бўйича хулосалар:

эгаллаб турган лавозимига лойиқ;

электр станциялари ва тармоқларини техник эксплуатация қилиш қоидалари (Техника хавфсизлиги қоидалари, Ёнғин хавфсизлиги қоидалари) бўйича билими қониқарсиз бўлганлиги сабабли қайта билимлар синовидан ўтказилсин;

кўрсатилган лавозим бўйича етарлича билим ва малакага эга бўлмаганлиги сабабли мустақил ишлашга рухсат этилмайди;

эгаллаб турган лавозимига лойиқ ва (юқорида бажариладиган ишлар, юқори ҳароратли жойлардаги ва бошқа ишларга) рухсат этилади.

         

         

Қоидаларга

5-ИЛОВА

Электр энергетикаси объектлари

ходимларигабериладиган гувоҳнома

ШАКЛИ

         

1. Ходимнинг гувоҳномаси - ходимнинг шахсини ва унинг кўрсатилган лавозим (касб) бўйича мустақил ишлаш ҳуқуқини тасдиқловчи ҳужжат.

2. Ходимга гувоҳнома корхонанинг кадрлар бўлими томонидан ишга қабул қилинганлиги расмийлаштирилгандан кейин берилади ва унинг ичига билимлар синови натижалари ва электр хавфсизлиги бўйича гуруҳи тўғрисидаги тегишли ёзувлар киритилгандан кейингина амал қилади.

3. Ходим гувоҳномани ўзининг хизмат вазифасини бажараётган вақтда доимий равишда ёнида олиб юриши ва уни юқори мансабдор шахслар ва раҳбарларнинг талабига биноан тақдим этиши керак.

4. Гувоҳнома лавозим ўзгарганда ўзгартирилади ва ходим ишдан бўшатилган тақдирда қайтарилади.

5. Гувоҳноманинг ўлчами 95х65 мм, гувоҳнома қаттиқ муқовали ва 7 саҳифадан иборат бўлади.

6. Муқованинг олд томонида "ГУВОҲНОМА" ёзуви ажралиб турувчи рангда ёзилган бўлади.

7. Гувоҳноманинг ички саҳифаларида қуйидагилар ёзилган бўлиши керак:

         

         

        

"Электр станциялари ва тармоқларини техник эксплуатация қилиш қоидалари", йўриқномалар ва бошқа амал қилинадиган ҳужжатлар бўйича билимлар синови натижалари

          

        

     

Тўртинчи саҳифасида:

Техника хавфсизлиги қоидаси, меҳнатни муҳофаза қилиш қоидаси бўйича йўриқномалар ва сунъий нафас бериш симуляторида жонлантириш усуллари бўйича билимлар синови натижалари

         

        

          

Бешинчи саҳифасида:

Ёнғин хавфсизлиги қоидалари ва ёнғинга қарши йўриқномалар бўйича билимлар синови натижалари

         

         

         

Олтинчи саҳифасида:

Саноат хавфсизлиги давлат қўмитаси қоидалари, темир йўлларни техник эксплуатация қилиш қоидалари, бошқа махсус қоида ва йўриқномалар бўйича билимлар синови натижалари

         

         

       

Еттинчи саҳифасида:

Тиббий кўрик натижаси

            

          

Эслатма. Ходим ўз хизмат вазифасини бажариш жараёнида гувоҳнома ёнида бўлиши шарт.

         

           

Қоидаларга

6-ИЛОВА

Кириш йўл-йўриғи дастурини

тузиш учун саволларнинг

НАМУНАВИЙ РЎЙХАТИ

          

1. Корхонанинг ишлаб чиқариш хусусиятлари ҳақида умумий маълумотлар.

2. Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонунчилик ҳужжатларининг асосий қоидалари:

меҳнат шартномаси, иш вақти ва дам олиш вақти, аёллар ва 18 ёшга тўлмаган шахслар меҳнатини ҳимоя қилиш. Ходимларга бериладиган имтиёз ва компенсациялар, ходимларнинг интизомий жавобгарлиги;

корхонанинг ички меҳнат тартиби қоидалари бузилганлиги учун жавобгарлик;

корхонада меҳнатни муҳофаза қилишни ташкил этиш. Меҳнатни муҳофаза қилиш ҳолатининг назорат қилиниши.

3. Ходимнинг ўзини тутиш қоидалари. Асосий цехлар, хизматлар ва ёрдамчи иншоотларнинг жойлашиши.

4. Корхонага хос бўлган асосий хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омиллари. Бахтсиз ҳодисалар ва касб касалликларининг олдини олиш усуллари ва воситалари, жамоавий ҳимоя воситалари, плакатлар, хавфсизлик белгилари, огоҳлантиргичлар. Электр токидан жароҳатланишнинг олдини олиш учун асосий талаблар.

5. Ишлаб чиқаришда тозалик (санитария) ва шахсий гигиенанинг асосий талаблари.

6. Шахсий ҳимоя воситалари. Шахсий ҳимоя воситаларини бериш тартиби ва стандартлари, улардан фойдаланиш муддати.

7. Корхонада ва турдош соҳаларда хавфсизлик талаблари бузилганлиги сабабли содир бўлган бахтсиз ҳодисалар, авариялар, ёнғинлар сабаблари ва ҳолатлари.

8. Бахтсиз ҳодисалар ва касб касалликларини текшириш ва расмийлаштириш тартиби. Ёнғин хавфсизлиги. Ёнғинлар, портлашлар, аварияларнинг олдини олиш усуллари ва воситалари. Улар пайдо бўлганда, ходимларнинг ҳаракати.

9. Жабрланганларга биринчи ёрдам кўрсатиш. Бахтсиз ҳодиса юз берганда ходимларнинг ҳаракатлари.

        

          

Қоидаларга

6а-ИЛОВА

           

         

          

          

          

Қоидаларга

7-ИЛОВА

Иш жойида бирламчи йўл-йўриқлар

НАМУНАВИЙ РЎЙХАТИ

       

1. Ишлаб чиқариш бўлинмасидаги технологик жараёнлар ва қурилмалар бўйича умумий маълумотлар. Ушбу жараён давомида юзага келадиган асосий хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омиллари.

2. Иш жойини хавфсиз ташкил қилиш ва сақлаш.

3. Қурилмалар (қозонлар, турбиналар, генераторлар ва бошқалар)нинг тузилиши, хавфли хизмат кўрсатиш ҳудуд (майдон)лари, хавфсизлик мосламалари ва тўсиқлари, блокировка ва огоҳлантиргич (сигнализация)лар тизими ҳақида.

4. Ишга тайёргарлик кўриш тартиби (қурилмалар, ишга тушириш асбоблари, асбоблар ва мосламалар, блокировкалар, ерга улагич ва бошқа ҳимоя воситаларининг ҳолатини текшириш). Шахсий ҳимоя воситалари ва улардан фойдаланиш қоидалари.

5. Хавфли вазиятлар юзага келганда, ҳаракатлар ва ишни хавфсиз бажариш усуллари ва йўллари.

6. Ходимларнинг корхона, цех ва бўлинма ҳудудида хавфсиз ҳаракатланиши схемаси.

7. Цехлар ичидаги транспорт ва юк кўтариш восита ва механизмлари. Юкларни кўтариш, тушириш ҳамда ташишда хавфсизлик талаблари.

8. Авариялар, портлашлар, ёнғинлар, ишлаб чиқаришда шикастланиш ҳолатларининг сабаблари ва улар юзасидан хабар бериш чоралари. Авария, портлаш ва ёнғин ҳолатларида ходимларнинг мажбуриятлари ва ҳаракатлари. Мавжуд ёнғинни ўчириш воситалари ва огоҳлантиргич (сигнализация)лардан фойдаланиш усуллари, уларнинг жойлашган жойлари.

         

         

Қоидаларга

7а-ИЛОВА

           

         

          

          

         

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2022 йил 19 октябрь