Аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга оширишда фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машиналарини қўллаш тартиби тўғрисида Низом (ЎзР ВМ 17.11.2011 й. 306-сон қарорига 1-илова)

Функция недоступна

Вазирлар Маҳкамасининг

2011 йил 17 ноябрдаги

306-сон қарорига

1-ИЛОВА

Аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга

оширишда фискал хотирага эга бўлган назорат-касса

машиналарини қўллаш тартиби тўғрисида

НИЗОМ

I. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1. Ушбу Низом Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексига мувофиқ аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга оширишда фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машиналарини қўллаш тартибини белгилайди ҳамда барча юридик шахсларга, шунингдек фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машиналаридан фойдаланиб аҳоли билан нақд пулли ҳисоб-китоб қилувчи якка тартибдаги тадбиркорларга (кейинги ўринларда хўжалик юритувчи субъектлар деб аталади) жорий этилади.

2. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида савдони амалга оширишда ва товарларни сотишда, ишларни бажариш ёки хизматлар кўрсатишда аҳоли билан пулли ҳисоб-китоблар барча хўжалик юритувчи субъектлар томонидан фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машиналари мажбурий тартибда қўлланган ҳолда амалга оширилади, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланадиган, ўз фаолиятининг хусусиятига кўра аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машиналарини қўлламасдан амалга ошириши мумкин бўлган хўжалик юритувчи субъектларнинг айрим тоифалари бундан мустасно.

3. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида фақат Молия вазирлиги ва Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги билан келишган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси томонидан шакллантириладиган фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машиналари Давлат реестрига (кейинги ўринларда Давлат реестри деб аталади) киритилган, Ўзбекистон Республикаси ҳудудида фойдаланишга рухсат берилган назорат-касса машиналари моделларидан ва уларнинг дастурий маҳсулотларидан (версияларидан) фойдаланишга рухсат этилади.

4. Давлат реестрига киритилмаган назорат-касса машиналари ва уларнинг дастурий маҳсулотлари (версиялари)ни Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қўллашга йўл қўйилмайди.

5. Хўжалик юритувчи субъектлар аҳолига товарларни нақд пулсиз сотишда (ишларни бажаришда ва хизматлар кўрсатишда) пластик карточкаларга хизмат кўрсатадиган тўлов терминалларидан фойдаланадилар. Тўлов терминалидан бериладиган чекни харидорларга бериш мажбурий ҳисобланади.

II. НАЗОРАТ-КАССА МАШИНАЛАРИНИ

РЎЙХАТДАН ЎТКАЗИШ ВА РЎЙХАТДАН

ЎТКАЗИШДАН ЧИҚАРИШ ТАРТИБИ

6. Назорат-касса машиналари ушбу Низомга 1-иловада назарда тутилган тартибда белгиланган тартибда аккредитация қилинган сертификация бўйича органлар томонидан мажбурий тартибда сертификатланиши ва хўжалик фаолияти амалга ошириладиган жой бўйича туманлар (шаҳарлар) давлат солиқ хизмати органларида рўйхатдан ўтказилиши керак.

7. Сертификатга эга бўлмаган ва (ёки) белгиланган ягона техник талабларга жавоб бермайдиган ёхуд давлат солиқ хизмати органларида рўйхатдан ўтказилмаган фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машинасидан фойдаланиш қонун ҳужжатларига мувофиқ айбдор шахслар ва хўжалик юритувчи субъектлар жавобгарликка тортилган ҳолда фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машинасини қўлламасдан амалга оширилган фаолият сифатида қаралади.

8. Назорат-касса машиналарига техник хизмат кўрсатиш назорат-касса машиналарига техник хизмат кўрсатадиган, уларни таъмирлайдиган хизмат кўрсатувчи ташкилот (кейинги ўринларда хизмат кўрсатувчи ташкилот деб аталади) билан хўжалик юритувчи субъект ўртасида тузилган шартномага мувофиқ амалга оширилади.

9. Назорат-касса машиналари носозлиги муносабати билан уларни таъмирлаш зарур бўлганда хўжалик юритувчи субъект бу ҳақда дарҳол назорат-касса машиналари рўйхатдан ўтказилган жой бўйича давлат солиқ хизмати органларини назорат-касса машиналарининг моделини, завод рақамини ва рўйхатдан ўтказилган рақамини кўрсатган ҳолда эркин шаклда хабардор қилиши ва хизмат кўрсатувчи ташкилотдан мутахассисни чақириши шарт.

10. Давлат солиқ хизмати органлари билдиришнома ва ушбу Низомга 2-иловага мувофиқ шакл бўйича хўжалик юритувчи субъект билан хизмат кўрсатувчи ташкилот назорат-касса машинасини турғун таъмирлаш жойига етказиш юзасидан тузган далолатнома-кўрсатма олинган кундан кейинги иш кунидан кечикмай, агар носозликни жойнинг ўзида бартараф этиш имкони бўлмаса, назорат-касса машинасини пломбани бузган ҳолда таъмирлашга юбориш ҳақида хўжалик юритувчи субъектнинг розилиги тўғрисида қарор қабул қилади.

Бунда хўжалик юритувчи субъект давлат солиқ хизмати органларига аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга оширишда ёзиладиган, қатъий ҳисобот бериладиган бланкалар ҳисобланадиган ушбу Низомга 3-иловага мувофиқ шакл бўйича квитанция дафтарчаларини тақдим этади. Квитанция дафтарчалари пулни ҳисоб-китоблар амалга оширилгунга қадар давлат солиқ хизмати органларида электрон шаклда рўйхатдан ўтказилади. Квитанцияларнинг ушбу шаклидан электр энергияси вақтинча мавжуд бўлмаган тақдирда ҳам фойдаланилади.

11. Назорат-касса машинасини таъмирлаш тамом бўлгандан кейин давлат солиқ хизмати органлари вакили хўжалик юритувчи субъект иштирокида янги тамға ўрнатади.

12. Хизмат кўрсатувчи ташкилот ушбу Низомга 4 ва 5-иловаларга мувофиқ шакл бўйича назорат-касса машинаси таъмирланганлиги тўғрисидаги далолатномани ва назорат-касса машинасининг фискал хотираси кўрсаткичлари қайд этилганлиги тўғрисидаги далолатномани тузади. Бунда хизмат кўрсатувчи ташкилот назорат-касса машинаси билан биргаликда далолатномалар нусхаларини хўжалик юритувчи субъектга ва давлат солиқ хизмати органларига беради.

Агар назорат-касса машинасини таъмирлашнинг кафолатли муддати мавжуд бўлса, у ҳолда хизмат кўрсатувчи ташкилот назорат-касса машинасининг паспортида таъмирлаш тўғрисида тегишли белгини қайд этади ва таъмирлашни амалга оширган хизмат кўрсатувчи ташкилотнинг тўлиқ номини, почта манзили ва телефон рақамини, шунингдек таъмирланган назорат-касса машинаси тамғаланган тамғанинг босма изини кўрсатади.

13. Хўжалик юритувчи субъект тугатилган, қайта ташкил этилган, назорат-касса машинаси турган жой ўзгарган тақдирда, шунингдек назорат-касса машинаси ушбу хўжалик юритувчи субъектдан фойдаланишдан чиққан тақдирда, хўжалик юритувчи субъект давлат солиқ хизмати органларида назорат-касса машинасини рўйхатдан ўтказишдан чиқариши шарт.

Хўжалик юритувчи субъект тугатилганда назорат-касса машинасини давлат солиқ хизмати органларида рўйхатдан ўтказишдан чиқариш юридик шахсларнинг ягона давлат реестрига уни тугатиш тўғрисидаги ёзув киритилгандан кейин амалга оширилади.

III. ХЎЖАЛИК ЮРИТУВЧИ СУБЪЕКТ ТОМОНИДАН

НАЗОРАТ-КАССА МАШИНАСИНИ ҚЎЛЛАШ ТАРТИБИ

14. Назорат-касса машинаси ҳар куни иш бошланишидан олдин (хўжалик юритувчи субъектнинг буйруғи билан биркитилган) масъул шахс томонидан умумий техник ҳолати, созлиги ҳамда сана ва вақт аниқ кўрсатилиши юзасидан текширилади.

15. Назорат-касса машинаси ёрдамида аҳоли билан ҳисоб-китоб қилувчи хўжалик юритувчи субъектлар харидорга ундан нақд пул қабул қилинганлигини тасдиқловчи чекни мажбурий тартибда бериши керак. Назорат-чек лентаси мавжуд бўлмаган тақдирда назорат-касса машинасини қўллашга йўл қўйилмайди.

16. Сотиб олинган товарлар (бажарилган ишлар) ва кўрсатилган хизматлар учун харидорларга бериладиган касса чекларида қуйидаги маълумотлар бўлиши керак:

а) солиқ тўловчининг - хўжалик юритувчи субъектнинг номи ва идентификация рақами;

б) тўлов суммаси;

в) товарлар ва хизматлар номи;

г) тўлов санаси ва вақти;

д) назорат-касса машинасининг завод рақами;

е) чекнинг тартиб рақами;

ж) фискал режим белгиси.

Касса чекларида бошқа реквизитлар ҳам бўлиши мумкин.

17. Хўжалик юритувчи субъект иш куни охирида Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси томонидан белгиланадиган шакл бўйича кассир-операциячи томонидан назорат-касса дафтари мажбурий тартибда тўлдирилган ҳолда ҳар бир назорат-касса машинаси бўйича кунлик ҳисоботни чиқариб олиши шарт. Қабул қилинган нақд пул миқдорини тасдиқловчи ҳужжатлар тикилади ва хўжалик юритувчи субъект томонидан камида беш календарь йил сақланади.

18. Назорат-касса машинаси тамғаларининг бутлиги учун жавобгарлик шахсан хўжалик юритувчи субъект раҳбарига юкланади.

IV. ЎЗ ФАОЛИЯТИНИНГ ХУСУСИЯТИГА КЎРА АҲОЛИ

БИЛАН ПУЛЛИ ҲИСОБ-КИТОБЛАРНИ ФИСКАЛ ХОТИРАГА ЭГА

БЎЛГАН НАЗОРАТ-КАССА МАШИНАЛАРИНИ ҚЎЛЛАМАСДАН

АМАЛГА ОШИРИШИ МУМКИН БЎЛГАН ХЎЖАЛИК ЮРИТУВЧИ

СУБЪЕКТЛАР АЙРИМ ТОИФАЛАРИНИНГ АҲОЛИ БИЛАН ЎЗАРО

ҲИСОБ-КИТОБИНИ ҲИСОБГА ОЛИШ ТАРТИБИ

19. Ушбу қарорга 3-илованинг 1-бандида кўрсатилган хўжалик юритувчи субъектлар аҳоли билан ўзаро ҳисоб-китобларни давлат солиқ хизмати органларида рўйхатдан ўтган чипталар, талонлар, чекларни ёки уларга тенглаштирилган бошқа ҳужжатларни мажбурий тартибда берган ҳолда амалга ошириши шарт.

Хўжалик юритувчи субъект чипталар, талонлар, чекларни ёки уларга тенглаштирилган бошқа ҳужжатларни рўйхатдан ўтказиш учун аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни амалга ошириш бошлангунга қадар давлат солиқ хизмати органларига мурожаат қилади. Давлат солиқ хизмати органлари кўрсатиб ўтилган ҳужжатларни икки кун муддатда рўйхатдан ўтказади.

Хўжалик юритувчи субъектнинг давлат солиқ хизмати органларида рўйхатдан ўтказилган чипталари, талонлари, чеклари ёки уларга тенглаштирилган бошқа ҳужжатлари қатъий ҳисобот бериладиган бланкалар ҳисобланади.

Шаҳар ва шаҳар атрофи транспорт воситаларида йўловчиларни ташиш учун расмийлаштирилган йўлкира чипталари, шунингдек чипталар, талонлар, чеклар ёки уларга тенглаштирилган бошқа ҳужжатлар уларни сотишда фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машинаси қўлланилган тақдирда рўйхатдан ўтказилмайди.

Хўжалик юритувчи субъектлар электрон чипталарни, шунингдек хизматларни кўрсатувчилар томонидан тартиб рақами қўйилмаган ва қатъий ҳисобот бериладиган бланкалар ҳисобланмайдиган бошқа ҳужжатларни сотишда фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машинасини қўллаши шарт.

Механик аппаратлар (автоматлар) воситасида нақд пул маблағлари тўланган ҳолда аҳоли билан ўзаро ҳисоб-китоб қилиш ҳам фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машинаси (фискал регистраторлар) мажбурий қўлланилган ҳолда амалга оширилиши керак.

20. Квитанциялар, чипталар, талонлар ёки чекка тенглаштирилган бошқа ҳужжатларни ёзмасдан ёки зарур тарзда рўйхатдан ўтказилмаган квитанциялар, чипталар, талонлар ёки чекка тенглаштирилган бошқа ҳужжатларни ёзиб ўзаро ҳисоб-китобларни амалга ошириш, қонун ҳужжатларига мувофиқ жавобгарликка тортилган ҳолда, назорат-касса машинасини қўлламасдан ўзаро ҳисоб-китобни амалга оширишга тенглаштирилади.

21. Ўз фаолиятининг хусусиятига кўра аҳоли билан пулли ҳисоб-китобларни фискал хотирага эга бўлган назорат-касса машиналарини қўлламасдан амалга ошириши мумкин бўлган хўжалик юритувчи субъектлар ўз хоҳишига кўра ҳисоб-китобларни назорат-касса машинасини қўллаган ҳолда амалга ошириш ҳуқуқига эга. Аҳоли билан ҳисоб-китобларни назорат-касса машинасини қўллаган ҳолда амалга оширишни истаган хўжалик юритувчи субъектларга назорат-касса машинасини рўйхатдан ўтказиш ва уни қўллашнинг умумий тартиби жорий этилади.

V. КАССА ОПЕРАЦИЯЛАРИНИ ЮРИТИШ

22. Хўжалик юритувчи субъектлар томонидан касса операцияларини юритиш қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади.

23. Товарни қайтариш, алмаштириш, унинг камчиликларини бепул бартараф этиш, зарур сифатга эга бўлган товарга айирбошлаш, шунингдек харидорга (буюртмачига) камчиликлари бўлган товарларни сотишда унинг ҳуқуқлари қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади.

24. Назорат-касса машинасининг фискал хотирасига киритилган нақд тушум суммасини қайтариш ушбу Низомнинг 6-иловасига мувофиқ расмийлаштирилади.

VI. НАЗОРАТ-КАССА МАШИНАЛАРИГА

ТЕХНИК ХИЗМАТ КЎРСАТАДИГАН ВА УЛАРНИ

ТАЪМИРЛАЙДИГАН ХЎЖАЛИК ЮРИТУВЧИ

СУБЪЕКТЛАРГА ҚЎЙИЛАДИГАН

АЛОҲИДА ТАЛАБЛАР

25. Хизмат кўрсатувчи ташкилот назорат-касса машиналарини таъмирлаш ва уларга техник хизмат кўрсатиш учун тегишли моддий-техник базага, асбоб-ускуналар, амалий дастурлар (версиялар), эҳтиёт қисмларга, норматив ва фойдаланиш ҳужжатларига, зарур шарт-шароитлар ва мутахассисларга эга бўлиши керак.

26. Хизмат кўрсатувчи ташкилотлар таъмирлаш юзасидан буюртмаларни қабул қилиш пунктини ва телефон рақамини кўрсатган ҳолда хўжалик юритувчи субъектларда сервис хизматлари кўрсатиш билан банд бўлган биркитилган мутахассислар тўғрисида тегишли давлат солиқ хизмати органларини ёзма равишда хабардор қилиши шарт. Буюртмаларни қабул қилиш ва таъмирлаш учун хизмат кўрсатувчи ташкилотларнинг давлат солиқ хизмати органлари биноларида жойлашишига йўл қўйилмайди.

27. Хизмат кўрсатувчи ташкилотларга давлат солиқ хизмати органларининг ваколатли мутахассиси иштирокисиз ва тамғалашнинг ҳолатини текшириш далолатномаси тузмасдан назорат-касса машинаси тамғасини бузишга рухсат берилмайди.

Агар ушбу Низомнинг 12-банди талабларига мувофиқ далолатнома тузилган тақдирда давлат солиқ хизмати органлари мутахассисининг иштирокисиз носоз назорат-касса машинасини таъмирлаш учун тамғани бузишга йўл қўйилади.

28. Хизмат кўрсатувчи ташкилот назорат-касса машинасини унга хизмат кўрсатиш учун биринчи марта қабул қилишда назорат-касса машинасининг ҳолатини техник кўрикдан ўтказиши, шу жумладан, завод тамғалари бутлигини ва унинг дастурий таъминланганлигини текшириши шарт.

Хизмат кўрсатувчи ташкилот назорат-касса машинаси хизмат кўрсатиш учун қабул қилиб олинган пайтдан бошлаб назорат-касса