"Андижон нефть базаси" унитар корхонаси кассация шикоятида ҳал қилув қарорини бекор қилишни, Фарғона вилоят прокуратураси эса протестда ҳал қилув қарорини ўзгартиришни сўраган.
Судлов ҳайъати иш материалларини, кассация шикояти ва протестда келтирилган важларни ўрганиб чиқиб, қуйидагиларга кўра ҳал қилув қарорини ўзгартиришни лозим топади.
Иш ҳужжатларидан аниқланишича, тарафлар ўртасида 2004 йил 30 декабрда 456сб-сонли ва 2005 йил 11 майда 161сб-сонли шартномалар тузилган. Шартнома шартларига биноан даъвогар автобензин, дизель ёқилғиси ва бошқа нефть маҳсулотларини етказиб беришга, жавобгар эса ўз вақтида ҳақ тўлашга келишишган. Жавобгарнинг 2005 йил 1 апрель ҳолатига умумий қарзи 15638526082-89 сўмни ташкил қилиб, шундан 7861643360-04 сўм қарзнинг муддати ўтган. Жавобгар томонидан шартнома мажбурияти бажарилмаганлиги сабабли даъвогар судга мурожаат қилиб, шартнома мажбурияти бажарилмагани учун муддати ўтган қарздан 5 фоиз пеня ундиришни сўраган.
Биринчи инстанция суди даъвони қисман қаноатлантириш ҳақида ҳал қилув қарори қабул қилишда жавобгарнинг шартнома шартларини бажармасликдаги айби тўлиқ исботланган, деган хулосага келиб, талаб қилинган пенянинг 50 фоизини ундирган. Аммо суд қарор қабул қилишда шартнома шартларини ва Ҳукумат комиссиясининг қарорини инобатга олмаган. Чунки, шартноманинг 6.2-бандида етказиб берилган маҳсулот учун "сотиб олувчи" 60 кундан кейин ҳақ тўламаса, тўланмаган суммадан "сотувчи"га ҳар бир кун учун 0,4 фоиздан, аммо умумий сумманинг 5 фоизи миқдорида жарима тўлаши кўрсатилган.
Муддати ўтказиб юборилган дебиторлик ва кредиторлик қарзларини қисқартириш ва бюджетга тўловлар интизомини мустаҳкамлаш бўйича Республика комиссияси йиғилишининг 2005 йил 13 апрелдаги 20-сонли баённомаси билан жавобгарнинг 2005 йил 1 январь ҳолатига мавжуд бўлган қарзларининг тўлов муддати 1 июлгача узайтирилган. Жавобгарнинг 2005 йил июлга қадар олган маҳсулоти учун муддати ўтган 7861643360-04 сўм қарзи мавжуд. Шу сабабли, шартномага кўра пеня тўлаш лозим бўлади.
Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 326-моддасига мувофиқ, тўланиши лозим бўлган неустойка қарздорнинг мажбуриятини бузиш оқибатларига номутаносиблиги кўриниб турса, суд неустойкани камайтиришга ҳақлидир. Бунда қарздор мажбуриятни қай даражада бажарганлиги, мажбуриятда иштирок этаётган тарафларнинг мулкий аҳволи, шунингдек кредиторнинг манфаатлари эътиборга олиниши керак.
Судлов ҳайъати иш ҳолатларини, жавобгарнинг молиявий аҳволини, тўланиши лозим бўлган пеня қарздорнинг мажбуриятини бузиш оқибатларига номутаносиблигини, ҳар иккала тараф бир тизимга қарашли эканлигини ҳамда тарафларнинг манфаатларини эътиборга олиб, Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 326-моддасиниқўллаб, пеня миқдорини 3930821 сўмгача камайтиришни лозим топади.
“Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Ахборотномаси”,
78-150-11-72 
info@norma.uz
Мобильная версия сайта