ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Банклар. Кредитлаш. Валютани тартибга солиш / Банк операциялари / Банклараро операциялар /

Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг тижорат банклари билан депозит операцияларини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги Низом (АВ томонидан 25.10.2018 й. 3079-сон билан рўйхатга олинган Марказий банк Бошқарувининг 22.09.2018 й. 30/13-сон қарори билан тасдиқланган)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

Ўзбекистон Республикаси

Адлия вазирлигида

2018 йил 25 октябрда 3079-сон

билан рўйхатга олинган

Ўзбекистон Республикаси

Марказий банки Бошқарувининг

2018 йил 22 сентябрдаги

30/13-сон қарорига

ИЛОВА



Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг

тижорат банклари билан депозит операцияларини

амалга ошириш тартиби тўғрисидаги

НИЗОМ


Мазкур Низом Ўзбекистон Республикасининг "Ўзбекистон Республикасининг Марказий банки тўғрисида"ги, "Банклар ва банк фаолияти тўғрисида"ги қонунларига ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 13 сентябрдаги ПҚ-3272-сон "Пул-кредит сиёсатини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги қарорига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси Марказий банки (бундан буён матнда Марказий банк деб юритилади) томонидан банк тизими ликвидлигини тартибга солиш ҳамда пул-кредит сиёсати фоиз инструментлари самарадорлигини ошириш мақсадида тижорат банкларининг пул маблағларини жалб қилиш ва уларни қайтариш тартибини белгилайди.



1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


1. Мазкур Низомда қуйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади:


Марказий банкининг тижорат банклари билан депозит операциялари (бундан буён матнда депозит операциялари деб юритилади) - Марказий банк томонидан тижорат банкларининг пул маблағларини депозитларга жалб қилиш операциялари;


валюта биржаси - чет эл валютаси, давлат қимматли қоғозлари, молиявий ҳосила инструментлари (деривативлар) олди-сотдиси ҳамда улар билан боғлиқ бошқа биржа битимлари бўйича биржа савдоларини, шунингдек банклараро пул бозорини ҳамда Марказий банкнинг тижорат банклари билан амалга ошириладиган кредит ва депозит аукционларини ташкил этувчи юридик шахс;


Бош битим - депозит операцияларини амалга оширишнинг умумий шартлари ва тартибини белгиловчи Марказий банк билан тижорат банклари ўртасида тузиладиган ўзаро ҳаракат;


электрон савдо платформаси - банклараро пул бозорида электрон шаклда биржа савдоларини ўтказиш имконини берувчи ҳамда қабул қилинган буюртмаларни рўйхатга олиш, биржа битимларини тузиш, жорий маълумотларни савдо иштирокчилари иш ўринларида акс эттириш, савдо жараёнини баёнлаштириш ва якуний биржа ҳужжатларини шакллантиришни таъминловчи валюта биржасининг автоматлаштирилган тизими;


депозит аукциони - тижорат банкларининг пул маблағларини жалб қилиш бўйича Марказий банк томонидан тижорат банклари ўртасида амалга ошириладиган кимошди савдолари;


рақобатли ариза - депозит аукционида иштирок этиш учун тижорат банклари томонидан фоиз ставкаси кўрсатилган ҳолда тақдим этиладиган ариза;


рақобатсиз ариза - депозит аукционида иштирок этиш учун тижорат банклари томонидан фоиз ставкаси кўрсатилмаган ҳолда тақдим этиладиган ариза;


ўзгармас фоиз ставкаси - пул-кредит сиёсати мақсадларидан келиб чиққан ҳолда тижорат банкларининг депозит маблағларини жалб қилиш бўйича Марказий банк Кредит қўмитаси томонидан ўрнатиладиган ставка;


чегириш фоиз ставкаси - депозит аукциони натижаларига кўра тижорат банкларининг қондириладиган рақобатли аризалари бўйича таклиф этилган максимал ставка.


2. Депозит операциялари Ўзбекистон Республикаси миллий валютасида амалга оширилади.


3. Депозит операциялари Марказий банк билан тижорат банклари ўртасида тузиладиган Марказий банкнинг депозит операцияларида қатнашиш тўғрисидаги Бош битимга асосан амалга оширилади.


4. Депозитлар бўйича фоиз ставкалари уларнинг муддатидан келиб чиққан ҳолда Марказий банкнинг Кредит қўмитаси томонидан ўрнатилади.


5. Депозит операцияларини амалга оширишда тижорат банклари қуйидаги талабларга жавоб бериши лозим:

Марказий банкнинг мажбурий резерв талабларини ўз вақтида ва тўлиқ бажарганлиги;

Марказий банк олдида муддати ўтказиб юборилган қарз мажбуриятлари, жумладан, Марказий банкнинг кредитлари ва уларнинг фоизлари бўйича қарздорлиги мавжуд бўлмаслиги.


6. Марказий банк депозит операциялари бўйича тижорат банклари томонидан жойлаштириладиган депозитлар миқдорига ва ҳар бир тижорат банкидан депозит аукционига қабул қилинадиган аризалар сонига лимитлар ўрнатиши мумкин.


7. Депозит операцияларини амалга ошириш учун аризаларни тақдим этиш валюта биржасининг электрон савдо платформаси орқали, шунингдек Бош битимда кўрсатилган бошқа усулларда амалга оширилади.


8. Депозит операциялари амалга оширилганда қуйидагиларга йўл қўйилмайди:

депозитга қўйилган пул маблағларини талаб қилиш ҳуқуқини учинчи томонга бериш;

жойлаштирилган депозитлар муддатини узайтириш.



2-БОБ. ДЕПОЗИТ ОПЕРАЦИЯЛАРИНИНГ

ТУРЛАРИ, ЎТКАЗИЛИШИ ВА ДЕПОЗИТЛАРГА

ФОИЗЛАР ҲИСОБЛАНИШИ


9. Марказий банк томонидан қуйидаги турдаги депозит операциялари амалга оширилади:

депозит аукциони (фоизли ва миқдорий);

ўзгармас фоиз ставкаси бўйича депозит операциялари.


10. Депозит аукциони ўтказилиши тўғрисидаги маълумот аукцион ўтказиладиган кундан камида бир иш куни олдин Марказий банкнинг расмий веб-сайтида эълон қилинади. Ушбу маълумот қуйидагиларни ўз ичига олади:

депозит аукциони ўтказиш санаси;

депозит аукциони тури (фоизли ёки миқдорий);

депозит муддати;

аукцион ўтказиш усули ("америкача" ёки "голландча");

маблағларни депозитга ўтказиш санаси;

маблағларни қайтариш ва депозит бўйича фоизларни тўлаш санаси;

рақобатсиз аризаларнинг максимал улуши (фоизли депозит аукциони амалга оширилганда);

депозит аукциони фоиз ставкаси (фоизли депозит аукциони амалга оширилганда ўрнатилмаслиги мумкин);

депозит аукционига жалб қилинадиган маблағларнинг максимал миқдори (ўрнатилган ҳолларда);

ҳар бир ариза бўйича таклиф этиладиган минимал ва максимал миқдор (ўрнатилган ҳолларда);

битта тижорат банкидан депозит аукционига қабул қилинадиган аризалар сони (ўрнатилган ҳолларда);

депозит аукциони бўйича аризаларни қабул қилиш вақти;

депозит аукциони натижалари ёки ўтказилиши бекор қилинганлиги ҳақида маълумотларни эълон қилиш вақти.


11. Депозит аукционини ўтказиш тўғрисидаги маълумот Марказий банкнинг расмий веб-сайтида эълон қилинган куни валюта биржасининг электрон савдо платформаси орқали тижорат банкларига етказилади.


12. Депозит операциялари ўтказиладиган кунда тижорат банклари томонидан депозит операцияларида иштирок этиш учун аризалар электрон савдо платформасида электрон шаклда шакллантирилади.


13. Тижорат банклари томонидан депозит операцияларида қатнашиш учун тақдим этилаётган аризаларда қуйидаги маълумотлар бўлиши лозим:

ариза тартиб рақами ва санаси ва жойи;

тижорат банки номи;

депозит операцияси тури (депозит аукциони ёки ўзгармас фоиз ставкаси бўйича депозит операцияси);

депозит операциясида иштирок этиш санаси;

депозит муддати (стандарт шартлар асосида);

депозит суммаси;

таклиф этилаётган фоиз миқдори;

депозитни жойлаштириш ва қайтариш санаси.


14. Фоизли депозит аукциони тижорат банкларининг аризаларида таклиф этилган фоиз ставкаларидан келиб чиққан ҳолда, миқдорий депозит аукциони тижорат банкларининг аризаларида таклиф этилган депозит ҳажмидан келиб чиққан ҳолда ўтказилади.


15. Депозит аукциони икки ёки ундан ортиқ тижорат банклари томонидан аризалар тақдим этилган ҳолларда амалга оширилади.


16. Депозит аукциони қуйидаги стандарт шартлар асосида ўтказилади:

"1 ҳафта"- муддати етти календарь кунидан иборат бўлган депозит операцияси;

"2 ҳафта" - муддати ўн тўрт календарь кунидан иборат депозит операцияси;

"1 ой" - муддати бир ойдан иборат депозит операцияси;

"3 ой" - муддати уч ойдан иборат депозит операцияси;

бошқа шартлар асосида - бунда депозит муддати Марказий банкнинг депозит аукциони ўтказилиши ҳақидаги маълумотида кўрсатилади.


17. Фоизли депозит аукционлари Марказий банк томонидан депозит аукционида жалб қилинадиган пул маблағларининг максимал миқдори ўрнатилган ҳолда амалга оширилади. Бунда, депозитлар бўйича максимал фоиз ставкаси ҳам ўрнатилиши мумкин.


18. Тижорат банклари фоизли депозит аукционларида иштирок этишлари учун рақобатли ҳамда рақобатсиз аризалар беришлари мумкин.


19. Тижорат банкларининг рақобатли аризаларидаги таклиф этилган фоиз ставкалари Марказий банк томонидан ўрнатилган максимал фоиз ставкасидан юқори бўлган ҳолларда ушбу аризалар фоизли депозит аукционига қабул қилинмайди.


20. Рақобатсиз аризалар фоизли депозит аукциони натижалари бўйича аниқланган ўртача тортилган фоиз ставкасида қондирилади.


21. Тижорат банкларининг рақобатсиз аризалари бўйича таклиф этилган жами депозит маблағлари миқдори Марказий банк томонидан ўрнатилган депозит аукционига жалб қилинадиган маблағларнинг максимал миқдорига тенг бўлган ёки ошган ҳолларда ушбу фоизли депозит аукциони бекор қилинади.


22. Ўртача тортилган фоиз ставкаси депозит аукциони якунлари бўйича тўлиқ ёки қисман қондириладиган рақобатли аризалар фоиз ставкаси ҳамда жалб қилинадиган миқдорларидан келиб чиққан ҳолда аниқланади.


23. Марказий банк тижорат банклари томонидан фоизли депозит аукционида иштирок этиш учун тақдим қилинган рақобатли ва рақобатсиз аризалар рўйхатини шакллантиради ва рақобатли аризаларни уларда таклиф этилган фоиз ставкаларига кўра ўсиб бориш тартибида таснифлайди. Ушбу таснифланган аризалардан келиб чиқиб, Марказий банк чегириш фоиз ставкасини белгилайди.


24. Фоизли депозит аукциони натижалари бўйича чегириш фоиз ставкаси Марказий банк томонидан фоизли депозит аукциони бўйича максимал фоиз ставкасига (ўрнатилган ҳолларда) тенг бўлмаслиги мумкин.


25. Марказий банк томонидан фоизли депозит аукциони натижалари бўйича аввал тижорат банкларининг рақобатсиз аризалари тўлиқ, шунингдек таклиф этилган фоиз ставкаси чегириш ставкасидан юқори бўлмаган рақобатли аризалари қондирилади. Рақобатли аризалар таклиф қилинган минимал фоиз ставкаларидан чегириш фоиз ставкасигача бўлган тартибда қондирилади.


26. Фоизли депозит аукционлари икки хил усулда ўтказилиши мумкин:

"америкача" усул - тижорат банкларининг рақобатли аризалари уларда таклиф этилган фоиз ставкалари бўйича;

"голландча" усул - тижорат банкларининг рақобатли аризалари чегириш ставкаси бўйича қондирилади.


27. Фоизли депозит аукциони натижаларига кўра қондирилиши лозим бўлган аризаларнинг жами миқдори Марказий банк томонидан белгиланган максимал миқдордан ошган ҳолларда, таклиф этилган фоиз ставкаси чегириш ставкасига тенг бўлган рақобатли аризалар уларда кўрсатилган ҳажмлардан келиб чиқиб, мутаносиб равишда қисман қондирилади. Бунда тижорат банкларининг аризалари миқдори сўмгача яхлитланади.


28. Миқдорий депозит аукционлари Марказий банк томонидан депозитлар бўйича белгиланган фоиз ставкасини ўрнатган ҳолда амалга оширилади. Бунда, жалб қилинадиган пул маблағларининг максимал миқдори ҳам ўрнатилиши мумкин.


29. Тижорат банклари миқдорий депозит аукционида иштирок этиш учун Марказий банк томонидан белгиланган фоиз ставкасида аризалар тақдим этади.


30. Электрон савдо платформаси тижорат банклари томонидан миқдорий депозит аукционида иштирок этиш учун тақдим қилинган аризалар рўйхатини унда таклиф этилган ҳажмлар бўйича пасайиб бориш тартибида шакллантиради ва уларнинг жами ҳажми аниқланади.


31. Марказий банк шакллантирилган рўйхатни таҳлил қилган ҳолда миқдорий депозит аукциони якуни бўйича жалб қилинадиган маблағлар миқдорини аниқлайди. Ушбу жалб қилинадиган маблағлар миқдори Марказий банк томонидан ўрнатилган максимал миқдорга (агар ўрнатилган бўлса) тенг келмаслиги мумкин.


32. Миқдорий депозит аукциони натижаларига кўра қондирилиши лозим бўлган аризалардаги жами миқдор депозит аукциони якуни бўйича жалб қилинадиган маблағлар миқдоридан ошган ҳолларда аризалар уларда кўрсатилган ҳажмлар улушидан келиб чиқиб мутаносиб равишда қисман қондирилади. Бунда тижорат банкларининг аризалари миқдори сўмгача яхлитланади.


33. Миқдорий депозит аукциони натижаларига кўра тижорат банкларининг аризалари Марказий банк томонидан белгиланган фоиз ставкасида қондирилади.


34. Депозит аукционлари бўйича тижорат банкларидан етарлича аризалар қабул қилинмаган тақдирда ёки Марказий банк Кредит қўмитасининг қарорига кўра депозит аукционларини ўтказиш бекор қилиниши мумкин.


35. Ўтказилган депозит аукцион натижалари ёки ўтказилиши бекор қилинганлиги ҳақида маълумотлар Марказий банк ва валюта биржасининг расмий веб-сайтларида эълон қилиб борилади.


36. Марказий банк томонидан ўзгармас фоиз ставкаси бўйича депозит операциялари қуйидаги стандарт шартлар асосида амалга оширилади:

"овернайт" - муддати бир календарь кунидан иборат депозит операцияси (бунда, овернайт депозитларини жалб қилиш ва қайтариш кунлари ўртасидаги муддат бир кундан ортиқ бўлган ҳолларда фоиз тўловлари календарь куни бўйича ҳисобланади);

"1 ҳафта" - муддати етти календарь кунидан иборат бўлган депозит операцияси;

"2 ҳафта" - муддати ўн тўрт календарь кунидан иборат депозит операцияси;

"1 ой" - муддати бир ойдан иборат депозит операцияси;

"3 ой" - муддати уч ойдан иборат депозит операцияси.


37. Марказий банк ўзгармас фоиз ставкалари бўйича депозит операцияларини ўтказиш шартлари тўғрисида ўзининг расмий веб-сайтида эълон беради.


38. Марказий банк томонидан жалб қилинган депозитлар бўйича фоизлар Марказий банкка пул маблағлари келиб тушган кундан бошлаб депозит қайтариб берилган кунгача (бунда депозит қайтарилган кун ҳисобга олинмайди), йиллик 365 календарь кунидан келиб чиқиб, қуйидаги формула асосида ҳисобланади:

I = D * R * (T / 365),


бунда: I - депозит бўйича ҳисобланган фоизлар миқдори; D - депозит миқдори; R - депозит бўйича фоиз ставка; T - депозит жалб қилинган кунлар сони.



3-БОБ. ДЕПОЗИТ ОПЕРАЦИЯЛАРИ БЎЙИЧА

ҲИСОБ-КИТОБЛАРНИНГ АМАЛГА

ОШИРИЛИШИ


39. Тижорат банкларининг депозит операциялари бўйича мажбуриятлари тегишли депозит ҳисобварақлардан Марказий банкнинг депозит ҳисобварағига аризада белгиланган миқдорнинг ўз вақтида ва тўлиқ ўтказилиши ҳисобланади.


40. Тижорат банкларининг депозит операциялари бўйича мажбуриятларининг бажарилганлиги Марказий банкдаги тегишли депозит ҳисобварақдан олинган кўчирмалар билан тасдиқланади.


41. Марказий банкнинг депозит операцияларини амалга ошириш бўйича мажбурияти тижорат банкларининг аризаларида кўрсатилган тегишли ҳисобварақларга депозит маблағлари ва жалб қилинган депозитларга ҳисобланган фоизларини ўз вақтида ва тўлиқ ўтказиб берилиши билан амалга оширилади.


42. Марказий банкнинг депозит операцияларини амалга ошириш бўйича мажбуриятларининг бажарилиши тижорат банкларига депозит маблағлари ва уларга ҳисобланган фоизларнинг ўтказилганлиги бўйича тегишли ҳисобварақлардан олинган кўчирмалар билан тасдиқланади.


43. Тижорат банклари томонидан Марказий банкнинг депозит ҳисобварағига аризада кўрсатилган миқдордан кўпроқ маблағ ўтказилган бўлса, Марказий банк кейинги иш кунидан кечикмаган ҳолда банкнинг депозит ҳисобварағига депозит миқдоридан ортиқча маблағни қайтаради ва ушбу ортиқча миқдор учун фоизлар ҳисобланмайди.


44. Агар тижорат банклари томонидан депозитни жойлаштириш санасида Марказий банкнинг депозит ҳисобварағига аризада кўрсатилган миқдордан кам маблағ ўтказилган бўлса, бир иш куни ичида Марказий банк томонидан тижорат банки депозитнинг тўлиқ ўтказилиши юзасидан электрон тартибда (телефонограмма ёки lotus notes дастури орқали) огоҳлантирилади.

Бунда тўлиқ жойлаштирилмаган депозитлар бўйича фоизлар ҳисобланмайди.

Тижорат банки томонидан огоҳлантириш олинган куни Марказий банкнинг депозит ҳисобварағига аризада кўрсатилган миқдордаги маблағ тўлиқ ўтказиб берилмаса ушбу депозит операцияси бекор қилинади.


45. Депозитларни қайтариш ва уларга ҳисобланган фоиз тўловларини амалга ошириш куни дам олиш ёки байрам кунларига тўғри келган ҳолларда, тўловлар кейинги иш кунида амалга оширилади.


46. Депозит операцияларининг бухгалтерия ҳисоби қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилади.



4-БОБ. МАРКАЗИЙ БАНКДА ЖОЙЛАШТИРИЛГАН

ДЕПОЗИТ МАБЛАҒЛАРИНИНГ МУДДАТИДАН

ОЛДИН ҚАЙТАРИЛИШИ


47. Тижорат банклари депозит ҳисобварағига жойлаштирилган депозит маблағларини муддатидан олдин қайтарилиши бўйича Марказий банкка ариза билан мурожаат қилиши мумкин. Ушбу ариза Марказий банк томонидан бир иш куни давомида кўриб чиқилади ва қондирилади.


48. Тижорат банклари томонидан жойлаштирилган депозитлар:

жойлаштирилган кунида қайтарилишига;

қисман қайтарилишига йўл қўйилмайди.


49. Депозит операциялари бўйича пул маблағлари муддатидан аввал қайтарилган ҳолларда улар бўйича фоиз тўловлари амалга оширилмайди.



5-БОБ. ЯКУНИЙ ҚОИДА


50. Мазкур Низом талабларининг бузилишида айбдор бўлган шахслар қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда жавобгарликка тортиладилар.



Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2018 йил 26 октябрь


"Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами",

2018 йил 29 октябрь, 43-сон, 852-модда













































Время: 0.1935
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск