ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Иқтисодиётнинг айрим соҳалари / Саноат / Озиқ-овқат саноати /

O`z DSt 3614:2022. Ўзбекистон Республикасининг Давлат стандарти. Ем, омухта ем, омухта ем хом ашёси, бошоқли, дуккакли, мойли экинлар ва уларни қайта ишлаш маҳсулотлари. Биочип технологиясидан фойдаланиб хемилюминестсент аниқлаш ва иммуно фермент таҳлили ёрдамида микотоксинларнинг масса улушини аниқлаш усули (АВ томонидан 30.09.2022 й. 112-сон билан рўйхатга олинган Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги ҳузуридаги Ўзбекистон техник жиҳатдан тартибга солиш агентлиги бош директорининг 20.08.2022 й. 05-1455-сон буйруғи билан тасдиқланган)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

Ўзбекистон Республикаси

Адлия вазирлигида

2022 йил 30 сентябрда 112-сон

билан рўйхатга олинган

Ўзбекистон Республикаси

Инвестициялар ва ташқи савдо

вазирлиги ҳузуридаги Ўзбекистон

техник жиҳатдан тартибга солиш

агентлиги бош директорининг

2022 йил 20 августдаги

05-1455-сон буйруғига

ИЛОВА



O`z DSt 3614:2022



ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ

ДАВЛАТ СТАНДАРТИ

   

Ем, омухта ем, омухта ем хом ашёси,

бошоқли, дуккакли, мойли экинлар ва уларни

қайта ишлаш маҳсулотлари. Биочип технологиясидан

фойдаланиб хемилюминестсент аниқлаш ва иммуно

фермент таҳлили ёрдамида микотоксинларнинг

масса улушини аниқлаш усули

         

            

Мазкур давлат стандарти чорвачиликда (қишлоқ хўжалиги ҳайвонлари учун) ем ва омухта-ем хом ашёси, озуқа ва емга мўлжалланган бошоқли, дуккакли ва мойли экинлар, шу жумладан ун-дон саноати маҳсулотлари ва донни (кепак) қайта ишлаш маҳсулотлари учун қўлланилади ҳамда микотоксинларнинг (паксиллин, фумонисин, оҳратоксин A, афлатоксин G1, диатсетоксиссирпенол, дезоксиниваленол, T2 токсин, афлатоксин B1, зеараленон) масса улушини аниқлаш мақсадида биочип технологиясини қўллаган ҳолда хемилуминетсентли иммуно фермент таҳлил усулини белгилайди.

O`z DSt 2914 даги маҳсулот таснифлагичига мувофиқ стандартнинг амал қилиш доираси ушбу давлат стандартининг А иловасида келтирилган.

Биочип технологиясидан фойдаланган ҳолда хемилюминетсентни аниқлаш ва иммуно фермент таҳлили усули маҳсулотнинг Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил 31 мартдаги 99-сон қарори билан тасдиқланган Дон хавфсизлиги тўғрисидаги умумий техник регламентида белгиланган талабларга мувофиқлигини тасдиқлаш учун ишлатилиши мумкин (фумонисин, ократоксин A, дезоксиниваленол, T2 токсини, афлатоксин B1 ва зеараленоннинг масса улушини қиёслашнинг назоратини амалга оширади).



1-БОБ. ТЕХНИК ЖИҲАТДАН ТАРТИБГА

СОЛИШ СОҲАСИДАГИ НОРМАТИВ

ҲУЖЖАТЛАРГА ҲАВОЛАЛАР

          

1. Ушбу давлат стандартида қуйидаги техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларга ҳаволалар қўлланилган:


ГОСТ 12.0.004-2015 - Меҳнат хавфсизлиги стандартлар тизими. Меҳнат хавфсизлиги бўйича ўқитишни ташкил этиш. Умумий қоидалар (расмий манба: ГОСТ 12.0.004-2015 Система стандартов безопасности труда. Организация обучения безопасности труда. Общие положения);


ГОСТ 12.1.004-91* - Меҳнат хавфсизлиги стандартлар тизими. Ёнғин хавфсизлиги. Умумий талаблар (расмий манба: ГОСТ 12.1.004-91 Система стандартов безопасности труда. Пожарная безопасность. Общие требования);


ГОСТ 12.1.007-76 - Меҳнат хавфсизлиги стандартлари тизими. Зарарли моддалар. Таснифи ва умумий хавфсизлик талаблари (расмий манба: ГОСТ 12.1.007-76 Система стандартов безопасности труда. Вредные вещества. Классификация и общие требования безопасности);


ГОСТ 618-2014 - Техник мақсадлар учун алюминий фолга. Техник шартлар (расмий манба: ГОСТ 618-2014 Фольга алюминиевая для технических целей. Технические условия);


ГОСТ 1770-74 - Шишали лаборатория ўлчов идиши. Цилиндрлар, мензуркалар, колбалар, пробиркалар. (расмий манба: ГОСТ 1770-74 Посуда мерная лабораторная стеклянная. Цилиндры, мензурки, колбы, пробирки. Общие технические условия);


ГОСТ 6709-72 - Дистилланган сув. Техник шартлар (расмий манба: ГОСТ 6709-72 Вода дистиллированная. Технические условия);


ГОСТ 6995-77 - Реактивлар. Метанол-заҳар. Техник шартлар (расмий манба: ГОСТ 6995-77 Реактивы. Метанол-яд. Технические условия);


ГОСТ ISO 24333-2017 - Дон ва уни қайта ишлаш маҳсулотлари. Намуна танлаш (расмий манба: ГОСТ ISO 24333-2017 Зерно и продукты его переработки. Отбор проб);


ГОСТ ISO 6497-2014 - Ем. Намуна танлаш (расмий манба: ГОСТ ISO 6497-2014 Корма. Отбор проб);


ГОСТ 10852-86 - Мойли уруғлар. Қабул қилиш қоидалари ва намуна олиш усуллари (расмий манба: ГОСТ 10852-86 Семена масличные. Правила приемки и методы отбора проб);


ГОСТ 13496.0-2016 - Омухта ем, омухта ем озуқа хом ашёси. Намуна олиш усуллари (расмий манба: ГОСТ 13496.0-2016 Комбикорма, комбикормовое сырье. Методы отбора проб);


ГОСТ 13586.3-2015 - Дон. Қабул қилиш қоидалари ва намуна олиш усуллари (расмий манба: ГОСТ 13586.3-2015 Зерно. Правила приемки и методы отбора проб);


ГОСТ 26312.1-84 - Ёрма. Қабул қилиш қоидалари ва намуна олиш усуллари (расмий манба: ГОСТ 26312.1-84 Крупа. Правила приемки и методы отбора проб);


ГОСТ 27668-88 - Ун ва кепак. Қабул қилиш ва намуна олиш усуллари (ий манба: ГОСТ 27668-88 Мука и отруби. Приемка и методы отбора проб);


ГОСТ 28311-89 - Тиббиёт лабораториялари учун дозатор. Умумий техник талаблар ва синов усуллари (расмий манба: ГОСТ 28311-89 Дозаторы медицинские лабораторные. Общие технические требования и методы испытаний);


ГОСТ 29169-91 - Шишали лаборатория идишлари. Бир белгили пипеткалар (расмий манба: ГОСТ 29169-91 Посуда лабораторная стеклянная. Пипетки с одной отметкой);


ГОСТ 29227-91 - Шишали лаборатория идишлари. Даражаланган пипеткалар. 1-қисм. Умумий талаблар (расмий манба: ГОСТ 29227-91 Посуда лабораторная стеклянная. Пипетки градуированные. Часть 1. Общие требования);


ГОСТ 33303-2015 - Озиқ-овқат маҳсулотлари. Микотоксинларни аниқлаш учун намуна олиш усуллари (расмий манба: ГОСТ 33303-2015 Продукты пищевые. Методы отбора проб для определения микотоксинов);


ГОСТ 34284-2017 - Озиқ-овқат маҳсулотлари, ем, озиқ-овқат хом ашёси, ҳайвонлардан олинган биологик маҳсулотлар. Биочип технологиясидан фойдаланган ҳолда хемилуминесансни аниқлаш билан фермент иммунофермент таҳлил ёрдамида анаболик ўсиш стимуляторларини аниқлаш усули (расмий манба: ГОСТ 34284-2017 Продукты пищевые, корма, продовольственное сырье, объекты биологические животного происхождения. Метод обнаружения анаболических стимуляторов роста с помощью иммуноферментного анализа с хемилюминесцентной детекцией с использованием технологии биочипов);


ГОСТ OIML R 76-1-2011 - Ўлчашлар бирлилигини таъминлаш давлат тизими. Автоматик бўлмаган тарозилар. 1-қисм. Метрологик ва техник талаблар. Синовлар (расмий манба: ГОСТ OIML R 76-1-2011 Государственная система обеспечения единства измерений. Весы неавтоматического действия. Часть 1. Метрологические и технические требования. Испытания);


О`z Dst 2914:2014 - Ўзбекистон Республикаси иқтисодий фаолият турлари бўйича маҳсулотларнинг (товарлар, ишлар, хизматларнинг) статистик таснифлагичи;


O`zDSt 8.077:2018 - Ўлчашлар бирлилигини таъминлаш давлат тизими. Стандарт торайтирувчи қурилмалар ёрдамида суюқликлар ва газлар сарфи ва миқдорини ўлчаш. Ўлчаш комплексларини метрологик аттестатлаш. Асосий қоидалар.


ГОСТ Р 8.891-2015 - Ўлчашлар бирлилигини таъминлаш давлат тизими. Ўлчаш ва индикатор биокимёвий синов тизимлари. Техник ва метрологик талаблар. Асосий қоидалар (расмий манба: ГОСТ Р 8.891-2015 Государственная система обеспечения единства измерений. Измерительные и индикаторные биохимические тест-системы. Технические и метрологические требования. Основные положения);


ISO 5725-2-1994 - Ўлчаш усуллари ва натижаларининг аниқлиги (ҳақиқийлиги ва аниқлиги). 2-қисм: Стандарт ўлчаш усулининг такрорланиши ва қайтарилувчанлигини аниқлашнинг асосий усули (расмий манба: ISO 5725-2-1994 Accuracy (trueness and precision) of measurement methods and results - Part 2: Basic method for the determination of repeatability and reproducibility of a standard measurement method);


UzTR.99-007-2016 - Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил 31 мартдаги 99-сон қарори билан тасдиқланган Дон хавфсизлиги тўғрисидаги умумий техник регламент;


РМГ 61-2010 - Ўлчашлар бирлилигини таъминлаш давлат тизими. Миқдорий кимёвий таҳлил усулларининг аниқлиги, тўғрилиги, аниқлиги кўрсаткичлари. Баҳолаш усуллари (расмий манба: РМГ 61-2010 Государственная система обеспечения единства измерений. Показатели точности, правильности, прецизионности методик количественного химического анализа. Методы оценки);


РМГ 76-2014 - Ўлчашлар бирлилигини таъминлаш давлат тизими. Миқдорий кимёвий таҳлил натижаларини ички сифат назорати (расмий манба: РМГ 76-2014 Государственная система обеспечения единства измерений. Внутренний контроль качества результатов количественного химического анализа).


Изоҳ. Ушбу давлат стандартидан фойдаланишда жорий йилнинг 1 январ ҳолатига кўра тузилган тегишли стандартлар индекси ва Ўзбекистон Республикаси ҳудудида эълон қилинган тегишли ахборот индекслари бўйича мос ёзувлар эталонларининг Ўзбекистон Республикаси ҳудудига таъсирини текшириш мақсадга мувофиқдир жорий йил. Агар мос ёзувлар стандарти алмаштирилса (ўзгартирилса), унда Ушбу давлат стандартидан фойдаланганда сиз алмаштирилган (ўзгартирилган) стандартга амал қилишингиз керак. Агар ҳавола қилинган стандарт алмаштирилмасдан бекор қилинса, унга ҳавола берилган қоида ушбу ҳаволага таъсир қилмайдиган даражада қўлланилади.



2-БОБ. АТАМАЛАР ВА ТАРИФЛАР


2. Ушбу давлат стандартида ГОСТ 34284, ГОСТ Р 8.891, РМГ 76га мувофиқ ҳамда қуйидаги атамалар ва уларнинг таърифлари қўлланилган:


антитаначалар - ёт моддаларга қарши реакция сифатида олий ҳайвон ва одам организимида синтезга учрайдиган, қон зардобининг ўзига хос оқсиллари (иммуноглобулинлар);


синов тизими - бир ёки бир нечта ўзига хос моддаларни аниқлаш учун мўлжалланган махсус танланган реагентлар ва компонентлар тўплами;


хатолик - ўлчаш қиймати ва қийматнинг мос ёзувлар қиймати ўртасидаги фарқ;


таҳлил натижаларининг тўғрилиги кўрсаткичи - муайян лабораторияда таҳлил қилиш методологиясини амалга оширишда ўлчаш натижалари асосида олинган лаборатория нотўғри ноаниқлик ёки систематик хато характеристикасининг қиймати;


таҳлил натижаларининг такрорланувчанлиги кўрсаткичи - ноаниқликнинг қиймати ёки муайян лабораторияда техникани амалга оширишда такрорийлик шароитида олинган ягона таҳлил натижаларининг тасодифий хатосининг характеристикаси;


ўлчаш усулининг такрорланувчанлик кўрсаткичи - такрорланувчанлик шароитида усул билан олинган таҳлил натижаларининг тасодифий хатосининг ноаниқлик қиймати ёки тайинланган тавсифи;


назорат таърифининг натижаси - назорат қилиш мақсадлари учун амалга оширилган ягона таҳлил (таъриф) натижаси;


назорат ўлчаши натижаси - такрорланувчанлик шароитида олинган назорат таърифларининг натижаларининг ўртача арифметик қиймати.


3. Ушбу давлат стандартида қуйидаги қисқартмалар қўлланилади:

IFA - X хемилюминестсентли иммуно фермент таҳлили;

CAL - калибратор;

CONJ (conc.) - конюгат концентрати;

ASY DIL - аналитик буфер;

CONTROL - назорат;

PX - Хрен пероксидаза;

LUM-EV841 - Луминол;

BUF WASH (Conc.) - ювиш учун буфер концентрати;

BN - баҳолаш намуналари;

SN - стандарт намуналари;

EN - эталон намуналари



3-БОБ. УСУЛ МОҲИЯТИ

         

          

4. Ўлчаш усули рақобатдош хемилюминетсентли иммуно фермент таҳлилини тест системаларда аниқлашга асосланган. Анализаторда битта намунадан фойдаланган ҳолда бир нечта микотоксинларни бир вақтда миқдорий аниқлашга (параллел режимда) мўлжалланган Биочип Аррай технологиясидан фойдаланади. Асосий технология биочип бўлиб, у турли микотоксинлар учун хос бўлган, иммобилизацияланган антитаначали қатор дискрет синаш зоналаридан ташкил топган қаттиқ жисмли қурилма саналади. Намунадаги микотоксинларнинг кўпайиши PX билан белгиланган конюгатнинг боғланиш қобилиятини пасайишига олиб келади, бу эса хемилюминестсент сигналини пасайтиради. Биочипдаги синов зоналарининг ҳар бири томонидан ишлаб чиқарилган ёруғлик сигнали рақамли тасвирни шакллантириш технологияси ёрдамида кузатилади. Намунадаги микотоксинларнинг таркиби намунанинг эритма коэффитсиэнти омилини ҳисобга олган ҳолда калибрлаш эгри билан аниқланади.

Микотоксинларнинг масса улушларини ўлчаш оралиқлари қуйидаги 1-жадвалда келтирилган.



1-ЖАДВАЛ



"Мусо" тест тизимлари учун микотоксинларнинг

масса улушини ўлчаш оралиқлари

          

Микотоксиннинг номи

(белгиланиши)


Микотоксиннинг масса улушини ўлчаш оралиғи,

эритма коэффитсиэнтида, µg/kg(ppb)


20

       

100

       

250

     

Пахиллин (ПАХ)


5 дан 200 гача

25 дан 1000 гача

62,5 дан 2500 гача

Фумонисин (ФУМ)


175 дан 12000 гача

800 дан 60000 гача

2187,5 дан 62500 гача

        

Охратохин А (ОТА)


0,4 дан 160 гача

2 дан 800 гача

5 дан 250 гача

Афлатохин Г1 (АФГ1)


0,5 дан 30 гача

2,5 дан 150 гача

6,25 дан 375 гача

Диаэтохисирпенол (ДАС)


20 дан 300 гача

100 дан 1500 гача

250 дан 3750 гача

Деохйниваленол (ДОН)


80 дан 3000 гача

400 дан 15000 гача

1000 дан 32500 гача

Т2 тохин (Т2)


7 дан 500 гача

30 дан 2500 гача

87,5 дан 1000 гача

Афлатохин Б1 (АФБ 1)


0,25 дан 80 гача

1,25 дан 400 гача

3,125 дан 56,25 гача

Зеараленоне (ЗЕА)4


5 дан1600 гача

25 дан 8000 гача

62,5 дан 500 гача

        

Изоҳ. "Мусо 9", "Мусо 7" ва "Мусо 6" махсус синов тизимлари учун микотоксинларнинг масса алмашинуви оралиқлари билан боғлиқ фойдаланиш кўрсатилган.


5. Тест тизимлари қўлланилган иммунеферментли ўлчаш усули қуйидаги 2-жадвалга мувофиқ пастки сезувчанлик чегараси (аниқлаш чегараси) қийматларида ва ушбу давлат стандартининг B иловасида келтирилган қарама-қарши хусуциятларга эга аралашмаларнинг ўзаро таъсир этувчи ҳосилалари коэффитсиентларида ифодаланган ўзига хос хусусиятларига эга.



2-ЖАДВАЛ



"Мусо" тест тизимларининг сезгирлигининг

пастки чегаралари

           

Микотоксиннинг номи

(белгиланиши)


Пастки сезувчанлик чегараси, µg/kg (ppb)

эритма коэффициэнти билан

        

20

     

100

      

250

       

Paksilin (PAX)


5

25

62,5

Fumonizin (FUM)


175

800

2187,5

Ohratoksin А (OTA)


0,4

2

5

Aflatoksin G1 (AFG1)


0,5

2,5

6,25

Diacetoxiscirpenol (DAS)


20

100

250

Dezoksinivalenol (DON)


80

400

1000

T2 toksin (T2)


7

30

87,5

Aflatokcin B1 (AFB1)


0,25

1,25

3,125

Zearalenon (ZEA)


5

25

62,5

         

Изоҳ. "Myco 9", "Myco 7" va "Myco 6" махсус синов тизимлари учун сезгирлигининг пастки чегаралари тегишли фойдаланиш кўрсатмаларида кўрсатилган.



1-§. Ўлчашларнинг аниқлиги учун талаблар

         

6. Биочип технологиясидан фойдаланган ҳолда IFA-X усули бўйича ўлчашларни бажариш ҳайвонлар еми ва омухта ем хом ашёси, дон, дуккакли экинлар, ёғли ўсимликлар ва уларни қайта ишлаш маҳсулотларидаги микотоксинлар миқдорини қуйидаги 3-жадвалда келтирилган P = 0,95 ишончлилик даражасидаги нисбий ўлчаш хатолиги билан бажараладиган ўлчаш оралиғида натижаларни олинишини таъминлайди.



3-ЖАДВАЛ



Аниқлик, такрорийлик, такрорланувчанлик

ва тўғри кўрсаткичларнинг қийматлари, фоизларда

          

Микотоксиннинг номи

(белгиланиши)

Такрорланувчанлик кўрсаткичи

(такрорланув-

чанликнинг нисбий

ўртача квадрат

оғувчанлиги),

σr0

      

Ишлаб чиқиш кўрсаткичи

(ишлаб чиқишнинг

нисбатан ўртача

квадрат оғувчанлиги)

σR0

       

Тўғрилик кўрсаткичи

(нисбий чегаралар қўшилмаган

тизимли хатолар

ишонч даражаси)

Р=0,95), ± δс

        

Аниқлик кўрсаткичи

(нисбий хатолик

чегаралари ишонч

даражасидаги

Р=0,95), ±δ

      

Paksilin (PAX)


12

16

15

35

Fumonisin (FUM)


8

12

12

26

Ohratoksin А(OTA)


10

14

16

32

Aflatoksin G1(AFG1)


12

16

15

35

Diasetoksistsirpenol (DAS)


12

16

15

35

Deoxynivalenol (DON)


10

14

12

30

T2 toksin (T2)


14

19

12

39

Aflatoksin В1 (AFВ1)


15

21

13

43

Zearalenone(ZEA)


14

20

15

42

      

7. Биочип технологиясидан фойдаланган ҳолда IFA-X усулини ўлчаш аниқлиги ISO 5725-2 га мувофиқ баҳоланиши лозим.


8. Ўлчаш усули қоллаш жараёнида маълумотларнинг тўпланиши билан аниқлик кўрсаткичларининг қийматларини (РМГ 76 бўйича ички назорат натижаларига кўра) аниқлаштириш ёки ўлчашлар доирасини ва (ёки) оралигъини кенгайтириш мумкин. Бошқа матрицалар учун РМГ 61га мувофиқ ушбу усулда ўлчаш аниқлиги кўрсаткичларини баҳолаш бўйича экспериментал тадқиқот режасининг намунаси ушбу давлат стандартининг V иловасида келтирилган.



2-§. Ўлчаш воситалари, стандарт намуналар, ёрдамчи

қурилмалар, реагентлар ва материалларга

қўйиладиган талаблар

       

9. Микотоксин миқдорини 3 жадвалда келтирилган нисбий хатолик билан ўлчашдан олинган натижа қуйидаги ўлчаш воситалари, стандарт намуналар, ёрдамчи ускуналар, реагентлар ва материаллар ёрдамида таъминланади:

1) бир вақтнинг ўзида бир нечта текширилган моддаларни битта намунадан (бундан кейин анализатор) фойдаланиб, бир вақтнинг ўзида миқдорий аниқлаш учун мўлжалланган ва биочип технологиясидан фойдаланган ҳолда хемилюминестсентни аниқлаш билан иммуно фермент таҳлил натижаларини ишлаб чиқариш ва талқин қилиш учун, қуйидаги таркибий қисмлардан иборат бўлган анализатор:

ўлчаш натижаларини бошқариш ва қайта ишлаш учун, дастурий таъминотга эга компютер;

хемилюминестсентни рўйхатга олиш учун зарядланган камера;

кассетанинг ушлагичи (бундан кейин фиксатор деб юритилади);

айланиш частотаси 250 дан 1200 r/min оралиғида ва (25 ± 1,0) °C ҳароратни таъминланган иш режимида ишлайдиган орбитал айланиш термошейкери;

штрих-код сканери.

2) максимал юк кўтарувчанлиги 200 г, дискретлиги 0,1 мг, ГОСТ OIML R 76-1 бўйича автоматик бўлмаган ва I (махсус) аниқлик синфидаги тарози.

3) ГОСТ 28311 бўйича рухсат этилган нисбий ўртача квадратик оғиш (кейинги ўринларда ЎКО) билан 3,0 фоиздан ошмайдиган 10 дан 100 µl гача, 100 дан 1000 µl гача, 2500 дан 25000 µl гача дозалаш имконини берувчи, автоматик йоки механик, бир каналли дозаторлар.

4) 60 мин вақт оралиғида ўлчайдиган, рухсат этилган хатолиги ±3 с бўлган секундомер.

5) қуйидагилардан таркиб топган тест тизимлари ("Муcо" ёки шунга ўхшаш тизимлар):

иммобилизатсцаланган антитаначалар соҳасини дискрет синашда қамраб олган, 9х9 мм ўлчамдаги керамик пластинали (қаттиқ субстрат) 54 та биочип (кейинги ўринларда - биочиплар);

таҳлил қилиш учун ўрганилаётган микотоксинларни ўз ичига олган 9 флакондан ташкил топган калибрлаш намуналари тўплами, ҳар бири 1 мл дан кам бўлмаган ҳажм (CАЛ);

конюгат консентратци (ПХ билан белгиланган махсус конюгатларни ўз ичига олган материал), камида 1 мл ҳажм (CОНЖ (cонc.));

конюгат учун эритувчи (оқсил, сирт фаол моддаси ва сақловчи моддаларни ўз ичига олган буфер эритмаси), камида 12 мл ҳажм (ДИЛ CОНЖ);

антитаначаларларни фаоллаштириш учун буфер эритмаси (бундан кейин - аналитик буфер), камида 11 мл ҳажм (АСЙ ДИЛ);

назорат намунасининг шишаси, камида 1 ml ҳажм (CONTROL);

PX, ҳажми камида 10 ml;

LUM-EV841, ҳажми камида 10 ml;

ювиш буфер концентрати (BUF WASH (conc.));

калибрлаш компакт диски ва штрих кодлари (калибрлаш намуналари учун 9 штрих коди ва 1 умумий синов тизими штрих коди).


Изоҳлар:


1. Тест тизимлари сифат назорати паспортлари, тест тизимларидан фойдаланиш бўйича кўрсатмалар, шунингдек, калибрлаш тестларининг маълумотларини киритиш учун битта варақдаги калибрлаш намуналари учун штрих кодлари билан жиҳозланган.


2. Тест системалари микотоксинларни бир-биридан фарқловчи турли модификаццияларда чиқарилади. Масалан, "Myco 6" тест тизими қуйидаги 6 микотоксинлар масса улушини аниқлаш имконини беради: Фумонисин, оҳратоксин А, дезоксиниваленол, Т2 токсин, афлатоксин B1, зеараленон. "Myco 7" тест тизими юқорида санаб ўтилган микотоксинлардан ташқари, бошқа микотоксин - афлатоксин G1 ни ҳам аниқлай олади. "Myco 9" тест тизими "Myco 7" дан фарқли ўлароқ, яна пахилин ва диасетоксисирпенол микотоскинларни аниқлайди.


3. Тест тизимларининг таркибий қисмлари ҳар бир муайян партия учун тузилади ва штрих кодлари (реагентлар, биочиплар ва калибраторлар тўплами ҳақида кодланган маълумотлар) билан бирга келади, шунинг учун бир синов тизимининг таркибий қисмларини бошқа синов тизимининг таркибий қисмларига суюлтириш ёки алмаштириш мумкин эмас. Синов тизимларининг таркибий қисмларини сақлаш қоидалари ушбу давлат стандартининг 28 - 31-бандларда келтирилган.


6) Тезлиги камида 3000 r/min бўлган лаборатория сентрифугаси.

7) Айланиш тезлиги 500 дан 3000 r/min гача бўлган вортекс найчали силкитгич.

8) Айланиш тезлиги камида 80 r/min бўлган валли аралаштиргич.

9) 1,5 ml ёки 2,0 ml сиғимли сентрифуга пробиркалари.

10) 10 ml ёки 15 ml қопқоқли пластик сентрифуга пробиркалари.

11) қопқоқли 50 ml сиғимли полиэтилен сентрифуга пробиркалари.

12) ГОСТ 1770 га мувофиқ 1-25-2, 1-250-2, 1-1000-2 ўлчаш колбалари.

13) ГОСТ 1770 га мувофиқ 1-25-2, 1-50-2, 1-100-2, 1-500-2 ўлчаш цилиндрлари.

14) ушбу давлат стандартининг 36 - 41-бандларга мувофиқ эритмалар тайёрлаш учун номинал сиғими 1 дан 20 ml гача бўлган, қорайтирилган шишали, бурама қопқоқли пробиркалар.

15) Минимал оралиқ бўшлиққа эга бўлган, намликка бардош материалдан тайёрланган, ҳароратни сезиларли даражада оширмасдан ва имкон даражада намунани атроф-муҳит билан алоқа қилмасдан, намунани тез майдалаш имконини берадиган лаборатория тегирмони (масалан, LZM лаборатория тегирмони).

16) Асосий модданинг масса улуши камида 99,9 фоиз бўлган асетонитрил (молекуляр биология даражаси учун).

17) ГОСТ 6995 га мувофиқ асосий модданинг масса улуши камида 99,5 фоиз бўлган метанол-заҳар (молекуляр биология даража учун).

18) ГОСТ 6709 га мувофиқ дистилланган сув.

19) ГОСТ 29169 га мувофиқ битта ёрлиқли 1-2-1, 1-2-5, 1-2-10, 1-2-25 ва 1-2-50 сиғим бир белгиси билан пипеткалар.

20) ГОСТ 29227 га мувофиқ 1-1-2-1, 1-1-2-2 ва 1-1-2-5 сиғим градусли пипеткалар.

21) Сигнал реагентини тайёрлаш учун стерил бир марталик пластикли пипеткалар.

22) Лаборатория намуналарини сақлаш учун ҳаво ва намликка бардош қопқоқли контейнерлар.

23) ГОСТ 618 га мувофиқ алюминли фолга.

24) Zip-Lock қулфи билан универсал политилен халтачалар.

25) Тукларсиз салфеткалар. мато ёки қоғоз.

26) ушбу давлат стандартининг 9.3-бандига мувофиқ дозаторлар учун мос бўлган пластик учлари.

27) Биочип тешикларини ювиш учун 500 ml ҳажмли пластик ю виш шишаси ёки ювиш шишаси

28) Тўр ўлчами 1,00 mm дан ошмайдиган элак.

29) ГСО 7936 га мувофиқ бензол ва асетонитрил (B1-10) аралашмасида афлатоксин B1 эритмасининг стандарт намунаси қийматлар 9 дан 11 µg/ml гача бўлган нисбий хатолик чегаралари оралиғида ва ±10 фоизда P = 0,95 тасдиқланган қийматлар.

30) ГСО 7940 га мувофиқ асетонитрилда (D-100) дезоксиниваленол эритмасининг стандарт намунаси 90 дан 110 µg/ml гача бўлган нисбий хатолик чегаралари оралиғида ва ±10 фоизда P = 0,95 тасдиқланган қийматлар.

31) ГСО 7941 га мувофиқ аралашмасида оҳратоксин А эритмасининг стандарт намунаси Бензол ва цирка кислотаси (О-50) 45 дан 55 µg/ ml гача бўлган нисбий хатолик чегаралари оралиғида ва ±10 фоизда P = 0,95 тасдиқланган қийматлар.

32) ГСО 7942 га мувофиқ бензол эритмасидаги Т-2 токсинининг стандарт намунаси 90 дан 110 µg/ml гача бўлган нисбий хатолик чегаралари оралиғида ва ± 10 фоиз P = 0.95 да тасдиқланган қийматлар.

33) ГСО 7944 га мувофиқ бензол (Z-100) зеараленон эритмасининг стандарт намунаси 90 дан 110 µg/ml гача бўлган тасдиқланган қийматлар нисбий хатоси чегараларида ва ±10 фоиз P = 0,95 да тасдиқланган қийматлар.


Изоҳ:


1. 9-бандга мувофиқ синов тизимларига қўшимча равишда, юқорида кўрсатилганидан паст бўлмаган техник ва метрологик хусуциятларга эга бўлган бошқа ўлчаш воситалари, синов ускуналари, ёрдамчи қурилмалар, юқорида кўрсатилганидан паст бўлмаган сифатли материаллар ва реагентлардан фойдаланиш мумкин. Микотоксин эритмалари таркибининг стандарт намуналарини керакли аниқликни таъминлайдиган бошқа эритувчиларда қўллаш мумкин.


2. Мазкур усул билан хатоликни баҳолаш учун намуналар сифатида 1 жадвалда келтирилган қийматлар оралиғида микотоксинларнинг масса улушининг тасдиқланган қийматлари билан солиштириш орқали таҳлил қилинганда намуналарга ўхшаш стандарт намуналар, шунингдек, эритувчилардаги микотоксинларнинг стандарт намуналари, тозалиги камида 95 фоиз бўлиши лозим.



3-§. Хавфсизлик талаблари ва ўлчашларни

бажариш шартлари

          

10. Ўлчашларни бажаришда қуйидаги хавфсизлик талаблари бажарилиши керак:

кимёвий реагентлар билан ишлашда ГОСТ 12.1.007 талаблари;

меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича ўқитишни ГОСТ 12.0.004 га мувофиқ ташкил этиш;

лаборатория бинолари ёнғин хавфсизлиги ГОСТ 12.1.004 талаблари.


11. Синов тизимининг барча компонентлари, DIL CONJ, CAL, BUF WASH (Conc.) бундан мустасно, ишлатиладиган концентраццияларида заҳарли бўлмаслиги шарт.

DIL CONJ, CAL, BUF WASH (Conc.) тест тизимларининг таркибий қисмлари терида аллергик реакцияни келтириб чиқариши мумкинлигини инобатга олиб, тери билан алоқа қилган ҳоларда дарҳол кўп миқдорда сув билан ювиб ташланиши лозим. Ушбу компонентларни нафас олишдан сақланиш, фақат ҳимоя қўлқоплари ҳимоя кийимлари билан ишлаш зарур.

Реактивлар фақат тегишли лаборатория шароитида малакали лаборатория ходимлари томонидан кўрсатмаларга мувофиқ ишлатилиши керак.


12. Метанол, асетонитрил билан ишлашда метанол, асетонитрилни сақлаш ва ишлатишнинг умумий санитария қоидаларига риоя қилиш, препаратнинг терига ва шиллиқ пардаларга (кўзойнаклар ва қўлқоплар) тушишини олдини олиш учун шахсий ҳимоя воситаларидан фойдаланиш, шунингдек шахсий гигиэна қоидаларига риоя қилиш керак. Метанол, асетонитрил терига ёки шиллиқ пардаларга тушса, дарҳол уларни кўп миқдорда сув билан ювиб ташланиши лозим.


13. Метанол, асетонитрил билан иш олиб бориладиган лаборатория биноси узлюксиз ишлайдиган шамоллатиш жиҳозлари билан жиҳозланган бўлиши ҳамда ишлаш жараёнида лабораторияда тортувчи шкафдан фойдаланиш керак. Метанол, асетонитрил билан барча ишлар оловдан узоқда амалга оширилиши шарт.


14. Ишлатилган намуналар ва реагентларни йўқ қилиш корхонада белгиланган меъёрий ҳужжатларга мувофиқ амалга оширилиши шарт.


15. Ўлчашларни амалга оширишда қуйидаги шартларга риоя қилинади:

атрофда-муҳит ҳаво ҳарорати, оС 18 ÷ 25;

ҳавонинг нисбий намлиги, фоизда 50 + 30.



4-БОБ. УМУМИЙ ТАЛАБЛАР

    

16. Синов тизими реагентлари тўплами ишлаб чиқарувчининг қадоқларида +2 °C дан +8 °C гача бўлган ҳароратда синов тизими қадоғида кўрсатилган бутун яроқлилик муддати давомида сақланиши керак.

Синов тизимлари +25 °C дан юқори бўлмаган ҳароратда 5 суткадан ортиқ бўлмаган муддатда сақланиши (ташилиши) мумкин.


17. Тўплам 44 та текшириш намунаси, 9 та калибрлаш намунаси ва 1 та назорат намунасини таҳлил қилишга молжалланган (6 та картриджда жойлашган жами 54 та биочип). Намуна экстрактининг ҳар бир созлашдан олдин калибрлаш эгри чизиғини қуриш тавция этилади.


18. Синов тизимларининг қисман ишлатилиши ҳолатларида синов тизимларининг таркибий қисмлари қуйидаги:

қолган фойдаланилмаган биочиплар чипнинг йўналишини кўрсатувчи белгиланиб қадоқланади, десикант билан бирга ёпишқоқ фолга халтачасига ўралади, усбу давлат стандартининг 31-бандига мувофиқ сақланиши керак;

флаконларни очгандан кейин қолган реагентлар усбу давлат стандартининг 30-бандга мувофиқ сақланиши керак.


Изоҳ. Синов тизимининг бир қисми бўлган флакондан керакли миқдордаги материални олгандан сўнг, материални асл флаконга қайтариш мумкин эмас.


19. Таҳлил пайтида биочипларга қуёш нури тушмаслиги керак.


20. Нотўғри натижаларга йўл қўймаслик учун таҳлил босқичлари ўртасида биочип ленталари қуриб қолишига йўл қўймаслик, биочип картриджларини ювгандан сўнг дарҳол кейинги босқичга ўтказиш керак.


21. Анализатор дастури автоматик равишда калибрлаш натижаларини қайта ишлайди ва агар ҳар бир аналитик сигналлар учун 9 калибрлаш пунктидан камида 6 таси ушбу давлат стандартининг 84-бандига мувофиқ қабул қилиш синовидан ўтган бўлса, синов ҳақиқий деб ҳисоблайди.


22. Оптимал инкубация ҳарорати + 25 °С. Акс холда паст ёки юқори ҳарорат синов тизимининг сезгирлиги ўзгаришига олиб келиши мумкин.


23. Ишончли натижаларга эришиш учун мазкур ўлчаш усулининг йўриқномасига риоя қилиш зарур.



5-БОБ. ЎЛЧАШЛАРНИ БАЖАРИШГА ТАЙЁРГАРЛИК

       

         

1-§. Намуналарни танлаш ва сақлаш қоидалари

         

24. Намуна олиш қуйидаги ҳужжатларга мувофиқ амалга оширилади:

Ҳайвонлар учун озуқа намуналари учун ГОСТ ИСО 6497;

Омухта ем ва омухта ем хом ашёси намуналари учун ГОСТ 13496.0;

Дон ва дуккакли экинлар ва уларни қайта ишлаш маҳсулотлари намуналари учун ГОСТ 13586.3, ГОСТ ИСО 24333, ГОСТ 27668;

мойли ўсимликлар намуналари учун ГОСТ 10852;

мойли ўсимликлар намуналари учун ГОСТ 33303;

ун ва дон саноати маҳсулотлари учун ГОСТ 26312.1;

намуна танлаш учун бошқа амалдаги меъёрий (техник) ҳужжатлар.


25. Намуналар танланган кейин дарҳол лабораторияга етказиш лозим.


26. Ўлчанадиган намуна дарҳол таҳлил қилинади ёки ўлчашдан олдин қандай олинганлиги ва сақланганлиги ҳақида маълумот билан таъминланган идишга жойлаштирилади.


27. Танланган намуналар +2 °C дан +25 °C гача бўлган ҳароратда ва 80 фоиздан кўп бўлмаган намликда сақланади. Намуналар 30 кундан ортиқ бўлмаган муддатда сақланади. Микотоксинларнинг масса улушини аниқлаш учун мўлжалланган намуналар тўғридан-тўғри қуёш нури ва намликдан ҳимояланган ҳолда сақланиши ҳамда ташилиши керак. Ўлчашдан олдин намуналарни яхшилаб аралаштириш керак.



2-§. Тест тизимларини тайёрлаш ва сақлаш

         

28. Синовларни бошлашдан олдин синов тизимини сақлаш ҳароратини (ишлатиладиган синов тизимини ишлаб чиқарувчи томонидан белгиланган ҳарорат) сақлаган ҳолда музлатгичдан сақланган бўлса тўғридан-тўғри қуёш нурларидан ҳимояланган жойда камида 30 дақиқа давомида хона ҳароратини (22 ± 3) °C га мувофиқлаштириш лозим.


29. Суюқ реагентларни ишлатишдан олдин улар дастлаб эҳтиёткорлик билан аралаштирилган ҳолда флаконлар айлантирилади.


30. Реагентларни, шу жумладан синов тизимларининг бир қисми бўлган очилган реагентларни сақлаш музлатгичда +2 °C дан +8 °C гача бўлган ҳароратда, тест тизимларининг яроқлилик муддати давомида асл қадоқлаш қутисига солинган асл флаконларда амалга оширилади. Реактивларни музлатишга йўл қўйилмайди.


31. Фойдаланилмаган картриджлар биочиплар билан маҳкам ёпилган асл фолга солинган халтачада, +2 °C дан +8 °C гача бўлган ҳароратда музлатгичда, синов тизимларининг амал қилиш муддати тугагунга қадар сақланади. Очилган картриджлар биочиплар билан ёпиқ халтачаларда зип-қулфи ва десикант билан 3 кун давомида қоронғи жойда, хона ҳароратида сақланади.



3-§. Эритмаларни тайёрлаш

           

32. Ювиш буферининг иш концентраццияси суюлтириш орқали тайёрланади. Суюлтириш коэффитсиэнти 31,25 ни ташкил қилади.


33. Ювиш буферининг ишчи эритмасини тайёрлаш учун 968 мл дистилланган сув (ўлчаш силиндири билан ўлчанган) ва синов тўпламига киритилган 32 мл ювиш буфери концентрати қуруқ 1000 мл ҳажмли 1000 мл ҳажмли шиша ўлчаш колбасига солинади, кейин эҳтиёткорлик билан аралаштирилади. Ювиш буферининг ишчи эритмаси маҳкам ёпиқ идишда +2 °C дан +8 °C гача бўлган ҳароратда 30 кундан ортиқ бўлмаган муддатда сақланади.



4-§. Эритувчи тайёрлаш

          

34. Эритувчи асетонитрил, метанол ва дистилланган сувни 50:40:10 нисбатда аралаштириш орқали тайёрланади. Дастлаб, таҳлил қилиш учун зарур бўлган эритувчи миқдори, битта синов намунаси учун 25 ml эритувчини ҳисоблаш асосида ҳисобланади.


Изоҳ. Масалан, 5 та лаборатория намунасини таҳлил қилиш учун 125 ml эритувчи керак бўлади. Шунга кўра, 62,5 ml асетонитрил, 50 ml метанол ва 12,5 ml дистилланган сувдан иборат аралашмани тайёрлаш керак.


35. Буғдой намуналарини таҳлил қилиш учун "Myco 6" синов тизимидан фойдаланганда эритувчи метанол ва дистилланган сувни 70:30 нисбатда аралаштириш орқали тайёрланади. Дастлаб, таҳлил қилиш учун зарур бўлган эритувчи миқдори, битта синов намунаси учун 25 ml эритувчини ҳисоблаш асосида ҳисобланади.



5-§. Конюгатли ишчи эритмани тайёрлаш

          

36. Конюгатнинг ишчи эритмаси ишлатишдан олдин конюгат концентратини (CONJ (kons.)) суюлтириш орқали тайёрланади. Суюлтириш коэффитсиэнти 20. Ишчи эритманинг ҳажми 1 биочип учун ишчи концентрацциянинг 100 µl конюгатини ҳисоблаш асосида танланади. 9 та биочипдан иборат битта картридж учун конюгатнинг иш концентрациясининг тахминан 1 ml талаб қилинади.


37. Бурама қопқоқли шиша найчада, сиғими 1 ml дан 10 ml гача, конюгат концентратини ва конюгат эритувчини 1:19 нисбатда жойлаштирилади.


Изоҳ. Масалан, 6 та картридждан иборат бутун тўплам учун ҳажми 6 ml бўлган конюгатнинг ишчи эритмасини тайёрлаш учун 300 µl конюгат концентрати ва 5,7 ml конюгат эритувчи учун 10 ml ҳажмли шиша флаконга солинади.


38. 1-картриджга (9-биочипдан) 1 ml ҳажмли конюгатнинг ишчи эритмасини тайёрлаш учун 50 µl конюгат концентрати ва 950 µl сиғими 1,5 дан 2,0 ml гача бўлган шиша флаконга солинади.

Олинган эритма валли аралаштиргичда 15 дақиқа давомида аралаштирилади. Конюгатнинг ишчи эритмаси ишлатишдан олдин тайёрланади.


Изоҳ. Конюгатнинг ишчи эритмасини валли аралаштиргичда аралаштиришда кўпик ҳосил бўлишидан сақланиш керак.



6-§. Сигнал реактивининг ишчи

эритмасини тайёрлаш

        

39. 9 та биочипдан иборат битта картриж учун тахминан 3 мл сигнал реактивининг ишчи эритмаси керак бўлади. Сигнал реагентининг ишчи эритмасининг керакли ҳажми биочипнинг ҳар бир чуқурчаси учун 250 µl ҳажмдан келиб чиққан ҳолда ҳисобланади.


Изоҳ. Масалан, иккита картридж учун 6 ml сигнал реагентининг ишчи эритмасини тайёрлаш учун 3 ml LUM-EV841 ва 3 ml PX 10 ml шиша флаконга жойлаштирилиши керак.


40. Сигнал реактивининг ишчи эритмасини тайёрлаш учун LUM-EV841 ва PX ҳар бир компонентининг керакли ҳажми 1:1 нисбатда ўлчанади ва диспенсер ёки пластик пипеткалар ёрдамида аликвотларга бўлинади. Аликвотлар 10 ml дан 20 ml гача бўлган тўқ рангдаги қуюқ шиша флаконларга жойлаштирилади.


Изоҳ. LUM-EV841 ва PX билан ишлаганда ифлосланишни олдини олиш учун эҳтиёт бўлиш керак.


41. Ишлатишдан олдин валли аралаштиргичдаги иккита компонентнинг аликвотларини (LUM-EV841 ва PX) ёруғликдан сақлаган ҳолда, 15 дақиқа давомида эҳтиёткорлик билан аралаштирилади. Аралаштириш пайтида бирикиш барқарорлигини таъминлаш мақсадида PX аликвотига LUM-EV841 аликвотини қошиш тавция этилади. Эритма хона ҳароратида 4 соат давомида ишлатишга яроқли ҳисобланади.



7-§. Биочипли картиджларни тайёрлаш

            

42. Ҳар бир картридж алоҳида фолга қадоқларида жойлаштирилиши ва 9 та биочипни ўз ичига олиши керак.

Ишлаб чиқарувчининг ўрамидан таҳлил қилиш учун зарур бўлган биочипли картриджлар сони танланади. Намуна таҳлили учун зарур бўлган Nmix биочиплари сони қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

         

          

бу ерда:

        

Ns - ўрганилаётган намуналар сони;

           

9 - микотозинларнинг калибрлаш эритмаларини киритиш учун зарур бўлган биочипларнинг тешиклари сони;

            

2 - микотозинларнинг назорат эритмаларини киритиш учун зарур бўлган биочип тешиклар сони.


43. Термошейкер билан фиксатор ишчи юзага жойлаштирилади, термошакернинг ҳарорати 30 дақиқа давомида +25 °C га етказилади.


44. Ҳар бир картридж ушлагичга ўрнатилади. Бунда картриджлар тўғри ўрнатилганлиги ва жойига маҳкамланганлигига ишонч ҳосил қилиш керак.


Изоҳ:


1. Ишчи/калибрлаш/назорат намуналари ва реагентларни қўшиш, ювиш ва инкубация ушбу давлат стандартининг 9-бандига мувофиқ анализатор тўпламига киритилган фиксатор ёрдамида амалга оширилади.


2. Картриджлар фиксатордан фақат ушбу давлат стандартининг 39 - 41-бандларида тайёрланган сигнал реагентининг ишчи эритмаси қўлланилганда ва ушбу жараёнларни тасвирлаш босқичида чиқарилади.


45. 1-расмда кўрсатилган мисол бўйича калибрлаш эритмалари, бошқарув элементлари ва суюлтирилган намуна экстракти (ушбу давлат стандартининг 50-бандига мувофиқ) қўллаш учун катридижлардаги координаталарни белгилаш керак.

          

          

           

1-расм.

Биочипли картриджлар схемаси

(54 тешикли панел).

         

1-CAL1, 2-CAL2, 3-CAL3, 4-CAL4, 5-CAL5, 6-CAL6, 7-CAL7, 8-CAL8, 9-CAL9 - калибрлаш эритмалари;

1-CONTROL, 2-CONTROL - бошқарув эритмалари;

1-SAMPLE, 2-SAMPLE ва бошқалар - ушбу давлат стандартининг 50-бандига мувофиқ суюлтирилган намуна экстрактлари намуналари.



8-§. Таҳлил қилиш учун намуналар тайёрлаш

        

46. Синов намунаси (дон, ун, кепак, ем, шрот ва бошқалар), ушбу давлат стандартининг 24 - 27-бандларига мувофиқ танланган, 100 - 150 g масса лаборатория тегирмонда (ушбу давлат стандартининг 9-бандига мувофиқ) 3 - 5 дақиқа майдаланилади. Силлиқлаш 95 фоиз 1х1 mm дан кўп бўлмаган бир кўз ҳажми билан элакдан ўтказиш амалга оширилади, кейин майдаланган ва қўшилган намуна яхшилаб аралаштирилади.


47. Ушбу давлат стандартининг 28-банди бўйича гомогенланган 5,000 g тайёрланган намуна, ушбу давлат стандартининг 34 - 35-бандларига мувофиқ бўйича тайёрланган камида 50 ml дан кам бўлмаган сиғимга эга бўлган сентрифуга найчасига жойлаштирилади, 25 ml эритувчини қўшилади. Найча қопқоқ билан ёпилади.


Изоҳ. "Myco 6" тест тизимидан фойдаланган ҳолда таҳлил қилиш учун буғдой намуналарини тайёрлашда ушбу давлат стандартининг 34 - 35-бандларида корсатилган эритувчи ишлатилади.


48. Ушбу давлат стандартининг 64 - 65-бандларига мувофиқ тайёрланган намуна найчали вортекс шейкерида 60 sдавомида экстракция қилинади, сўнгра 80 r/min тезлигида 10 minдавомида vortex аралаштиргичда аралаштирилади ва кейин 2 min давомида 3000 r/min тезлигида сентрифугага жойлаштирилади.


Изоҳ. "Myco 6" синов тизими билан ишлаганда сентрифуга тезлиги 1600 r/min бўлиши лозим.


49. Ушбу давлат стандартининг 48-бандига мувофиқ тайёрланган намунали экстрактлар тегишли найчаларга қўшилади. Намуна экстрактининг аликвоти ҳажми, найчанинг тури ва ҳажми, суюлтириш коэффитсиэнтига қараб 4-жадвалга мувофиқ танланади.



4-ЖАДВАЛ



Намуна экстрактининг аликвотларини

найчаларга қўшиш

             

Танланган параметрлари

         

Суюлтириш омили

        

20

   

100

       

250

        

Намуна экстракти аликвот ҳажми, µl


50

50

50

Пробирка

тури (пробирка ҳажми, ml)


Микропробиркалар

(1,5 - 2,0)


Микропробиркалар

(1,5 - 2,0)


Сентрифуга учун

(10,0 - 15,0)


Ишчи концентраццияли ювиш буфери эритмасининг ҳажми, µl


150

950

2450

Суюлтириш нисбати


4-баравар

20-баравар

50-баравар

         

50. Ушбу давлат стандартининг 49-бандига мувофиқ намуна экстрактининг аликвотига ушбу давлат стандартининг 33-бандга мувофиқ тайёрланган ишчи концентрацциянинг ювиш буфери эритмаси қўшилади. Ишчи концентрацциянинг ювиш буфери эритмасининг ҳажми 4-жадвалга мувофиқ суюлтириш коэффитсиэнтига қараб танланади.



9-§. Ўлчаш воситаларини тайёрлаш

        

51. Ўлчаш асбоблари фойдаланиш қўлланмасига мувофиқ тайёрланиши лозим.


52. Калибрлаш маълумотлари тест тизимига киритилган калибрлаш компакт дискидан тўлиқ таҳлилдан олдин юкланиши лозим.


Изоҳ:


1. Калибрлаш маълумотларининг етишмаслиги калибрлаш синовининг муваффақиятсиз бўлишига олиб келади.


2. Калибрлаш компакт дискида калибраторлар учун партия ва контсентрацция маълумотлари, шунингдек синов массивидаги ҳар бир таҳлил қилувчи модда учун керакли калибрлаш эгри чизиғи қийматлари мавжуд.



10-§. Ўлчашларни бажариш тартиби

         

53. Ўлчашларни бажариш шартлари ушбу давлат стандартининг 15-бандига мувофиқ амалга оширилиши лозим.

Калибрлаш ва ўлчашлар бир вақтнинг ўзида бир қатор таҳлиллар доирасида амалга оширилади. Калибрлаш намуналарини ўлчаш натижалари анализаторнинг фойдаланиш қўлланмасига мувофиқ амалга оширилади.


54. Микотоксинларни таҳлил қилиш схемаси ушбу давлат стандартининг G иловасида келтирилган.


55. Таҳлил учун реагентлар, эритмалар ва намуна экстрактлари диспенсер учи билан биочипнинг орқа томонига қўшилиши керак. Пипетка учининг ёки пипетканинг оптимал ҳолати 2-расмда кўрсатилган. Реагент, намуна эритмаси ёки экстрактини қўшиш учун энг яхши майдонни "X" билан кўрсатилган. Дозатор учи билан биочип юзасига тегилмайди.


56. Фумонизин ва афлатоксин G1 нинг стандарт эритмасидаги микотоксиннинг масса концентрацциясини тахминий ҳисоблаш G.2-жадвалда келтирилган.

         

          

       

2-расм.

Реагентлар, эритмалар ва намуна экстрактларини

қўшиш ёки пипетка учининг оптимал ҳолати

         

         

11-§. Калибрлаш компакт дискини ўрнатиш

          

57. Синов тизимига киритилган калибрлаш компакт дискини компютер драйверига жойлаштирилади. Янгилаш дастури автоматик равишда ишга туширилади.


58. Дастурни юклаб олишдан олдин дастурий таъминот маълумотлар тўплами янгиланганлигини таъминлаш учун тегишли тугма босилади.


59. Янгилаш панели ёпилади, синов тизими калибратор контсентрацциясини янгилаш ойнаси автоматик равишда очилади. "Are you sure you want to update concentrations?" (Siz kontsentratsiyalarni yangilashni xohlaysizmi?) концентраццияларни янгилаш сўралганда "YES" тугмаси босилади.


60. Агар синов тизимининг калибратор контсентрацциясини автоматик режимда янгиланмаса, "Mening kompyuterim" ни очинг, сўнгра сичқончанинг ўнг тугмачасини босинг. "Kompakt disk" ва "Ochish" ойналарини танланг.



12-§. Аналитик буффер ва калибрлаш

эритмаларини жорий этиш


61. Антитаначаларни фаоллаштириш учун тест тизими тўпламидан 150 µl аналитик буфер битта каналли дозатор ёрдамида ҳар бир биочипга жойлаштирилади.


62. Ушбу давлат стандартининг 45-бандига мувофиқ белгиланган 150 µl аналитик буферни ўз ичига олган биочипларнинг тегишли чуқурчаларига ҳар бир калибрлаш эритмасидан 50 µl битта каналли диспенсер билан кетма-кет киритилади (калибрлаш эритмасини рақамлашнинг ўсиш тартибида). Ҳар бир калибрлаш эритмаси учун янги уч ишлатилади.



Изоҳ. Реагентни аралаштириш учун фиксаторнинг барча томонлари эҳтиёткорлик билан силкитилади.



13-§. Назорат ва намуна экстрактларини қўллаш

       

63. Ушбу давлат стандартининг 45-бандга мувофиқ белгиланган 150 µl аналитик буферни ўз ичига олган биочипларнинг мос келадиган чуқурчаларида битта каналли дозатор билан кетма-кет ҳар бир назорат эритмасидан 50 µl қўшилади. Ҳар бир назорат эритмаси учун янги учдан фойдаланилади.


Изоҳ. Реагентни аралаштириш учун фиксаторнинг барча томонлари эҳтиёткорлик билан силкитилади.


64. Ушбу давлат стандартининг 45-бандига мувофиқ белгиланган 150 µl аналитик буферни ўз ичига олган биочипларнинг тегишли қудуқларида ушбу давлат стандартининг 50-бандига мувофиқ керакли концентраццияда ювиш буфери билан суюлтирилган ҳар бир намуна экстрактидан 50 µl битта каналли дозатор билан қўшилади. Ҳар бир намуна экстракти учун янги уч ишлатилади. Реагентни аралаштириш учун фиксаторнинг барча томонлари эҳтиёткорлик билан силкитилади.


Изоҳ. "Myco 6" синов тизими билан ишлашда конюгат ишчи эритмаси биринчи инкубациядан олдин (ушбу давлат стандартининг 66 - 68-бандларига мувофиқ) қатъий равишда киритилади. Бир каналли диспенсер ёрдамида биочипнинг ҳар бир чуқурчасига конюгатнинг ишчи эритмасини қўшиш учун ушбу давлат стандартининг 36 - 38-бандларига мувофиқ олдиндан тайёрланган конюгатнинг ишчи эритмасидан 100 µl қўшилади.


65. Реагентни аралаштириш учун фиксаторнинг барча томонлари эҳтиёткорлик билан силкитилади. "Myco 7" ва "Myco 9" тест тизимлари билан ишлашда конюгатнинг ишчи эритмасини киритиш биринчи инкубациядан сўнг (ушбу давлат стандартининг 66 - 68-бандларига мувофиқ) ушбу давлат стандартининг 69-бандидаги кўрсатмаларга мувофиқ амалга оширилади.



14-§. Биринчи инкубация

           

66. Картриджли ушлагич термошейкернинг тагида ўрнатилади.


67. "Myco 7" ва "Myco 9" тест тизимлари билан ишлашда (ушбу давлат стандартининг 64 - 65-бандларига мувофиқ намуна экстракти қўшилгандан сўнг), картриджли фиксатор термошакерда плюс 25 °C ҳароратда 30 min давомида 370 r/min айланиш тезлигида инкубация қилинади.


Изоҳ. Биринчи инкубация пайтида ушбу давлат стандартининг 36 - 38-бандларига мувофиқ (фақат "Myco 7" ва "Myco 9" тест тизимлари учун) конюгатнинг ишчи эритмасини тайёрланади.


68. "Myco 6" тест тизими билан ишлашда (конюгатнинг ишчи эритмасини қўшгандан сўнг), картиджлар билан фиксатор термошакерда +37 °C ҳароратда 45 min давомида 370 r/min айланиш тезлигида инкубация қилинади. Кейин ушбу давлат стандартининг 72 - 75-бандларига мувофиқ биочипли картриджларни дарҳол ювиш лозим.


Изоҳ. Биринчи инкубация тугашидан 5 дақиқа олдин, ушбу давлат стандартининг 36 - 38-бандларига мувофиқ (фақат "Myco 6" синов тизими учун) сигнал реактивининг ишчи эритмаси тайёрланади.


69. Ушбу давлат стандартининг 66 - 68-бандларига мувофиқ биринчи инкубациядан сўнг, картиджли фиксатор термошакердан чиқарилади ва битта каналли дозатор ёрдамида биочипнинг ҳар бир чуқурчаларига ушбу давлат стандартининг 36 - 38-бандларига мувофиқ тайёрланган конюгатнинг ишчи эритмасидан 100 µl қўшилади.


Изоҳ. Мазкур давлат стандартининг ушбу банди фақат "Myco 7" ва "Myco 9" тест тизимлари билан ишлашда амалга оширилади.



15-§. Иккинчи инкубация

         

70. Картриджли фиксатор термошакернинг тагида ўрнатилади.


71. Картриджли фиксатор термошакерда +25°C ҳароратда 60 min давомида 370 r/min айланиш тезлигида инкубация қилинади.


Изоҳ:


1. Иккинчи инкубация тугашидан 5 min олдин, ушбу давлат стандартининг 39 - 41-бандларига мувофиқ сигнал реагентининг ишчи эритмасини тайёрланади.


2. Ушбу давлат стандартининг 70 - 71-бандлари бўйича фақат "Myco 7" ва "Myco 9" тест тизимлари билан ишлашда амалга оширилади.



16-§. Биочип картриджларини ювиш

          

72. Картриджли фиксатор термошакердан чиқарилади ва таркиби тескари айлантириш орқали биочип чуқурчаларига қуйилади.


73. Зудлик билан 2 та тез ювиш даври бажарилади.

Ювиш шишаси (ёки пластик ювиш идиши) ёрдамида биочипнинг ҳар бир чуқурчасига ушбу давлат стандартининг 33-бандига мувофиқ тайёрланган тахминан 350 µl ювиш буферининг ишчи эритмаси қуйилади, сўнгра реагентларни чиқариш учун фиксаторнинг барча четлари тахминан 10 - 15 s давомида секин урилади ва эритма кескин ҳаракат билан чиқинди идишига қуйилади. Жараён яна бир марта такрорланади.


Изоҳ. Ювиш пайтида биочипларнинг чуқурчалари тўлдирилмаслигига ишонч ҳосил қилинг ва шу билан ифлосланиш эҳтимоли камаяди.


74. 4 марта секинлик билан ювиш даври бажарилади.

Ювиш шишаси (ёки пластик ювиш идиши) ёрдамида биочипнинг ҳар бир чуқурчасига ушбу давлат стандартининг 33-бандига мувофиқ тайёрланган тахминан 350 µl ювиш буферининг ишчи эритмаси қуйилади ва 2 дақиқа сақланади, сўнгра реагентларни чиқариш учун фиксаторнинг барча четларига тахминан 10 - 15 s давомида секин урилади ва эритма кескин харакат билан чиқинди идишига қуйилади. Жараён яна 3 марта такрорланади.


Изоҳ. Ювиш пайтида биочипларнинг чуқурчалари тўлдирилмаслигига ишонч ҳосил қилиш керак ва шу билан ифлосланиш эҳтимоли камаяди.


75. Ушбу давлат стандартининг 74-бандига мувофиқ 4 та секин ювиш давридан сўнг биочипнинг чуқурчаларини ушбу давлат стандартининг 33-бандига мувофиқ тайёрланган ювиш буферининг ишчи эритмаси билан тўлдириш керак ва визуализациялаш бошлангунга қадар намлаш учун қолдирилади. Картриджлар 30 дақиқадан кўп вақт давомида намланмаслиги керак.



17-§. Визуализация


76. Ҳар бир картриджни қайта ишлаш алоҳида (якка тартибда) амалга оширилади. Ускунага маҳкамланган ва тасвирни кутаётган картриджлар ёруғликдан ҳимоя қилиш учун фолга билан қопланиши зарур.

Ўлчаш натижаларини визуализация қилиш учун дастурий таъминот билан ишлаш тартиби анализатор фойдаланиш қўлланмасида ўрнатилади.


77. Тасвирни амалга ошириш учун биринчи картрижни фиксатордан олиб ташлаш керак, сўнгра ювиш буферининг қолган ишчи эритмасини кескин ҳаракати билан олиб ташлаш керак ва қолган ишчи эритмани олиб ташлаш учун картриж таркибини тукларсиз мато, мато ёки қоғозга эҳтиёткорлик билан силкитиб олинади.


78. Секундомерда инкубация таймерини 2 дақиқа ўрнатилади. Анализаторнинг дастурий таъминоти орқали анализатор эшиги очилади.


79. Биринчи картриж биочипининг ҳар бир чуқурчасига ушбу давлат стандартининг 39 - 41-бандларига мувофиқ тайёрланган 250 µl сигнал реактивининг ишчи эритмасидан қўшилади, сўнгра ёруғликдан ҳимоя қилиш учун фолга билан ёпинг ва дарҳол секундомер таймерини ишга туширилади.


80. Биринчи картидж 2 min қуёш нуридан узоқликда инкубация қилинади, сўнгра фолга тезда картридждан чиқарилади ва картриж анализаторга жойлаштирилади, дастурий таъминот орқали анализатор эшиги ёпилади ва ўлчаш жараёни айнан 2 дақиқада бошланади.


81. Ушбу давлат стандартининг 77 - 80-бандларига мувофиқ таҳлил қилинган картиджларнинг қолган қисми қайта ишланади.


82. Ўлчашлар тугагандан сўнг, микотоксинларнинг масса улушини, µg/kg ўлчаш натижалари анализатор дастурий таъминоти ёрдамида сақланади ва журналга ёзилади.



18-§. Ўлчаш натижаларини қайта ишлаш

       

83. Микотоксинларнинг масса улушини ўлчаш натижасини бериш автоматик равишда анализатор дастурий таъминоти томонидан Х, µg/kg (ppb) да Selected Samples Results View бўлимида амалга оширилади.

Натижаларни экспорт қилиш анализатор қўлланмасига мувофиқ амалга оширилади.


84. Калибрлаш намуналарини ўлчаш натижаларининг мақбуллигини текшириш қабул қилиш мезонларига мувофиқ, корреляцция коэффитсиэнтларини солиштириш орқали амалга оширилади. Калибрлаш таснифининг корреляцция коэффитсиэнтлари автоматик равишда анализаторга ўрнатилган дастурий таъминоти ёрдамида ҳисоблаб чиқилади.

Олинган эгри чизиқнинг корреляцция коэффитсиэнтларини (Curve fit (r)) ҳар бир калибрлаш таснифи учун мақсадли таснифи корреляцция коэффитсиэнтлари (Target Curve (r)) қийматлари билан солиштирилади.

Калибрлаш намуналарини ўлчаш натижаларини қабул қилиш ёки рад этиш тўғрисидаги қарор қабул қилишнинг қуйидаги мезонларига асосланади:

Агар Curve fit (r) Target Curve (r) калибрлаш "Pass" белгиси билан қабул қилинади;

Агар Curve fit (r) < Target Curve (r) калибрлаш "Fail" белгиси билан рад этилади.

Масалан,

Target Curve (r) = 0,968

Curve fit (r) = 0,986 0,986 0,968 шунинг учун калибрлаш қабул қилинади (Pass);

Target Curve (r) = 0,970

Curve fit (r) = 0,965 0,965 < 0,970 шунинг учун калибрлаш рад этилади (Fail).

Калибрлаш эгри корреляцция коэффитсиэнти 0,95 дан ортиқ бўлиши керак.


Изоҳ. Калибрлаш усулининг батафсил тавсифи, шу жумладан калибрлаш эгри чизиғини қуриш учун тенгламалар ушбу давлат стандартининг D иловасида келтирилган.


86. Синов намунасидаги микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаси иккита олинган натижаларининг ўртача арифметик қиймати сифатида олинади.

         

         

шарт бажарилганда

          

      

Бу ерда X1, X2 - ягона параллел аниқлашлар натижалари, µg/kg(ppb);

       

r0 - 5-жадвалга мувофиқ такрорланиш чегараси қиймати, фоизда.

Нисбий номувофиқлик такрорланиш чегарасидан r0 ошса, яна иккита натижага олиш керак.

Агар тўртта аниқлаш натижаларининг нисбий чегараси (4) 95 фоиз эҳтимоллик даражаси ва аниқлашлар сони n=4 учун CR0,95 (4) критик чегарасидан кичик ёки тенг бўлса.

        

         

Бу ерда Xmax, Xmin - тўртта ягона аниқлашдан максимал ва минимал натижалари, µg/kg (ppb).

Кейин якуний натижа сифатида тўртта аниқлаш натижаларининг ўртача арифметик қиймати кўрсатилади

          

       

Критик оралиқ қийматлари 5-жадвалда келтирилган.



5-ЖАДВАЛ



P = 0,95 ишонч даражасида нисбий шаклда

такрорланувчанлик, такрорланувчанлик,

критик оралиқ чегаралари

         

Микотокснининг номи

(белгиси)

           

Такрорланиш чегараси,

r0,%

         

Қайта ишлаб чиқариш

чегараси,

R0, %

         

Критик оралиқ,

CR0,95 (4), %

        

Paksilin (PAX)


33

44

43

Fumonizin (FUM)


23

33

30

Ohratoksin А(OTA)


29

40

37

Аflatoksin G1(AFG1)


33

44

43

Diatsetoksistsirpenol (DAS)


33

44

43

Dezoksinivalenol (DON)


28

39

36

T2 toksin (T2)


37

52

49

Аflatoksin В1 (AFВ1)


41

57

53

Zearalenon(ZEA)


40

55

51

         

87. Агар тўртта аниқлаш натижаларининг нисбий оралиғи (4) га мувофиқ критик оралиқдан катта бўлса, ўлчаш натижаси медиан сифатида ҳисобланади.


       

Бу ерда X(2) - тўртта ягона белгиланишнинг иккинчи энг кичик натижаси µg/kg (ppb);

          

X(3) - тўртта ягона белгиланишнинг учинчи энг кичик натижаси

Шу билан бирга, ягона белгиланишнинг қабул қилиниши мумкин бўлмаган натижаларининг пайдо бўлишининг сабаблари аниқланади ва йўқ қилинади.


Изоҳ. Микотоксинларнинг масса улушини ўлчашда такрорийлик чегараларидан ошиб кетишнинг энг кенг тарқалган сабаби намуналарнинг ўзаро контаминациясидир.



19-§. Ўлчаш натижаларини рўйхатга олиш

          

88. Микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаси қуйидагича кўрсатилган:

         

X+Δ, µg/kg (ppb), Р=0,95,

           

Бу ерда X - микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаси, µg/kg (ppb);

         

Δ - формула бўйича ҳисобланган мутлақ ўлчаш хатосининг қиймати.

          

        

Бу ерда ŏ - нисбий шаклда ўлчаш усулининг аниқлиги кўрсаткичи 5-жадвалга мувофиқ болиши лозим, фоизда.


89. Мутлақ ўлчаш хатосининг қиймати иккита бутун сонгача яхлитланади. Ўлчаш натижасининг рақамли қиймати хатолик қиймати билан бир хил рақамдаги разряди билан тугаши керак.



20-§. Ўлчаш натижаларининг аниқлигини текшириш

             

90. Микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаларининг такрорланишини назорат қилиш қуйидаги кетма-кетликда амалга оширилади.

Текширув такрорланувчанлик шароитида ўлчаш натижаларини олгандан кейин амалга оширилади. Шу билан бирга, ўлчашлар учун намуналар бир ҳил бўлиши керак, уларнинг сони такрорий ўлчашлар учун зарур бўлган захира билан тайёрланиши керак.

Ҳар бир лабораторияда иккита такрорий аниқлаш натижалари ўртасидаги нисбий тафовут 5-жадвалда келтирилган такрорийлик чегараси (r0) қийматидан ошмаслиги керак.

Турли лабораторияларда олинган ўлчашларнинг якуний натижаларини назорат қилиш турли лабораторияларда олинган икки ўртача натижалар ўртасидаги нисбий фарқни такрорланиш чегараси билан таққослаш орқали амалга оширилади.

         

        

Бу ерда X1 - биринчи лабораторияда олинган микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаси, µg/kg (ppb);

         

X2 - иккинчи лабораторияда олинган микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаси, µg/kg (ppb);

         

R0 - 5-жадвалга мувофиқ такрорланувчанлик чегараси қиймати, фоизда.

        

Агар нисбий номувофиқлик такрорланувчанлик чегараси қийматидан ошса, назорат такрорланади. Такрорий ортиқча бўлса, қониқарсиз натижаларга олиб келадиган сабаблар аниқланади.


91. Назорат учун намуналар ёрдамида микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаларидаги хатосини назорат қилиш

Микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаларини назорат қилиши ушбу ўлчаш тартибининг ушбу давлат стандартининг E иловасига мувофиқ BN ёрдамида 5.5 РМГ 76 га мувофиқ амалга оширилади.

Назорат жараёнини амалга оширишда BN таркибидаги микотоксиннинг масса улуши назорат қилиш X ва уни тасдиқланган қиймат A билан тасдиқланади.

Назорат жараёнининг натижаси формула бўйича ҳисобланади.

        

        

Назорат стандарти формула бўйича ҳисобланади

        

         

Бу ерда Δ - формулага мувофиқ ўлчаш натижаларининг аниқлиги кўрсаткичи (7), µg/kg (ppb).

Назорат жараёни натижасини назорат стандарти билан таққосланади. Агар назорат жараёнининг натижаси талабларга жавоб берса

          

         

таҳлил қилиш қониқарли деб ҳисобланади.

Агар (11) шарт бажарилмаса, назорат қилиш жараёни такрорланади. Агар ушбу шарт такрор бажарилмаса, қониқарсиз натижаларга олиб келадиган сабаблар аниқланиб, уларни бартараф этиш чоралари кўрилади.


92. Ўлчаш натижаларининг хатолигини назорат қилиш орқали олинган ўлчаш натижалари микотоксиннинг масса улушини ўлчаш натижаларининг барқарорлигини назорат қилиш учун ишлатилиши мумкин. Ўлчаш натижаларининг барқарорлигини назорат қилиш тартиблари лаборатория сифати бўйича қўлланмада тартибга солинади.






Давлат стандартига

А-ИЛОВА

(мажбурий)



O`lchash usulining qamrovi

       

A.1-JADVAL



SMT kodi

           

O`lchash obyekti

        

Don va dukkakli ekinlar donasi

        

01.11.1

Bug`doy


01.11.2

Makkajo`xori


01.11.3

Arpa, javdar va jo`xori


01.11.4

Sorgo (лат. Sorghum) tariq va boshqa donlar


Yog`li o`simliklar

         

01.11.8

Soya, er yong`oqlari (yeryong`oq), paxta urug`lari


01.11.9

Zig`ir, xantal, kolza, kunjut, kungaboqar urug`lari


Un maydalagich ishlab chiqarish mahsulotlari

         

10.61.1

Guruch yarim qobig`i yoki to`liq qobig`i, qobig`li yoki maydalangan


10.61.2

Yorma uni


10.61.3

Don, kepakli un, granulalar va boshqa don mahsulotlari


10.61.4

Kepak, somon va don ekinlarini qayta ishlashning boshqa chiqindilari


Aralashtirilgan ozuqa va ozuqa komponentlari

          

10.91.1

Qishloq xo`jaligi hayvonlari uchun tayyorlangan ozuqa


         

          




Давлат стандартига

В-ИЛОВА

(мажбурий)



Boshqa matritsalar uchun aniqlik

ko`rsatkichlarini baholash algoritmi

         

B.1 Eksperimental reja РМГ 61 5-bo`limini hisobga olgan holda tuzilishi kerak.


B.2 BN ushbu davlat standartining E ilovasiga muvofiq mikotoksinning massa ulushini tayyorlash tartibiga muvofiq sertifikatlangan namunalardir.


B.3 Mikotoksin miqdori barcha kerakli oraliqni qamrab oladigan tarzda BN tayyorlash tavsiya etiladi.


B.4 Har bir BN uchun 5 o`lchash seriyasida mikotoksinning massa ulushining 2 parallelida takrorlanuvchan sharoitlarda (yani, turli operatorlar tomonidan, turli kunlarda, turli sinov tizimlari, turli hajmli idishlar to`plamidan foydalangan holda) o`lchash usuliga muvofiq amalga oshiriladi. X1 va X2 parallel o`lchashlari natijalari takroriylik sharoitida (ya'ni, bitta operator tomonidan, bir to`plamdan foydalangan holda, yaqin vaqt oralig`ida) olinishi kerak.


B.1-jadval - Aniqlik va to`g`riligini baholashda statistik ma'lumotlarni taqdim etish shakli

         

B.1-JADVAL



BN raqami

m = 1,…,M

    

Mikotoksinning

massa ulushining

sertifikatlangan

qiymati

BN, µg/kg (ppb)

      

Seriya raqami

i = 1,…,L

       

BN dagi mikotoksinning massa

ulushini yagona tahlil natijalari

       

X1, µg/kg

(ppb)

    

X2, µg/kg

(ppb)

        

1


1




2




3




4




5





M


1




2




3




4




5




               

B.5 Takrorlanish indeksini baholash

Takrorlanuvchanlik (parallel aniqlash) sharoitida olingan m-chi BNdagi mikotoksinning massa ulushini bir martalik tahlil qilish natijalarining o`rtacha arifmetik Xm.l va tanlanma dispersiyasini S2m,l hisoblanadi.

       

(B.1)

      

, (B.2)

     

m = 1, …, M; l = 1, …,L. (B.3)

         

Namuna dispersiyalarining olingan qiymatlari asosida, S2m,l, …, S2m,L m-chi BNda, umumiy dispersiyalarning tengligi gipotezasi Kokran mezon kriteriyalari yordamida tekshiriladi. Kokran mezonining qiymati formula bo`yicha hisoblanadi

         

(B.4)

         

va uni ushbu mezonning jadval qiymati bilan solishtiring Gтабл, teng 0,841.

Agar Gm(max) > Gтабл, unga mos keladigan (S2m,l)max keyingi hisob-kitoblardan chiqarib tashlanаdi.

Hisob-kitoblardan chiqarib tashlanmagan S2m,l bir hil deb hisoblanadi va ulardan O`KO hisoblab chiqiladi, m-chi namunadagi mikotoksinning massa ulushiga mos keladigan tarkib uchun olingan yagona tahlil (parallel aniqlash) natijalarining takrorlanishini tavsiflaydi.

Ushbu O`KO Sr,m formula bo`yicha hisoblanadi

         

(B.5)

          

bu erda atamalar sonida bekor qilingan qiymatlar yo`q va L tashlanmaydigan farqlar soni.

Standartdan og`ishlar ko`rinishidagi takrorlanish ko`rsatkichi - σr,m m-chi BNdagi mikotoksinning massa ulushiga mos keladigan tarkib uchun Sr,m teng bo`lgan holda o`rnatiladi.

       

(B.6)

        

B.6 .6 Qayta ishlab chiqarish ko`rsatkichlarini baholash

Grubbs mezoni bo`yicha takroriylik sharoitida olingan Xm,l o`rtacha qiymatlarni tekshiriladi.

Har birining tahlil natijalari uchun BN {Xm,l,l=l,…,L} maksimalni Xm,max va minimal Xm,min qiymatlarni topiladi.

Hisoblash Xm - takrorlanuvchanlik sharoitida olingan tahlil natijalarining umumiy o`rtacha qiymati va ularning o`rtacha kvadratik standart og`ishlari Sm formulalar bilan hisoblanadi:

         

(B.7)

        

(B.8)

      

Grubbs statistikasi hisoblanadi:

         

и va ularni kritik qiymati bilan solishtiriladi.

         

GRтабл, teng 1,715 (o`lchash seriyalari soni uchun ).

Agar GRm,max > GRтабл yoki/va GRm,min > GRтабл, keyin tegishli natijalar Xm,max yoki/i Xm,min keyingi hisob-kitoblardan chiqarib tashlanаdi.

Hisoblash tahlil natijalarining takrorlanuvchanlik sharoitida SR,m formula bo`yicha olingan.

         

(B.9)

        

Natijalar orasida bekor qilingan natijalar yo`q;

L' - bekor qilinmagan natijalar soni;

X'm - tashlanmaydigan natijalarning o`rtacha arifmetik qiymati;

N' - m-chi namunada bajarilgan tashlanmaydigan o`lchashlar soni.

σR,m tarkibidagi mikotoksinning massa ulushiga mos keladigan tarkib uchun m-chi BN, shaklida tahlil usulining SR,m standarlardan og`ish takrorlanuvchanligi ko`rsatkichiga teng.

         

(B.10)

        

B.7 Aniqlik ballini baholash

Aralash qiymati hisoblanadi - ᶿm tahlil natijalarining o`rtacha qiymati o`rtasidagi farq sifatida Xm va sertifikatlangan qiymat m-chi BN - Am sertifikatlangan qiymati orasidagi farq sifatida hisoblanadi

         

ᶿm =Xm - Am, m=l,….,M. (B.11)

         

Student mezoniga ko`ra hisoblangan ᶿm qiymatlarning ahamiyati tekshiriladi. Buning uchun m-chi BN tm uchun t- mezonlar qiymatni hisoblanadi.

         

(B.12)

        

Agar - yagona tahlil natijalarining arifmetik vositalarining tarqalishini tavsiflovchi dispersiya Xm.l tahlil natijalarining o`rtacha qiymatiga nisbatan Xm;

ΔA,m - sertifikatlangan qiymat xatosi m-chi BN.

Qabul qilingan qiymat tm solishtiriladi с tjad erkinlik darajalari soni bilan f=L-1 ishonch darajasi uchun P=0,95 f = 4 tjad =2,78.

Agar tm tтабл, u holda tasodifiy tarqalish fonida noto`g`ri baho ahamiyatsiz bo`ladi va bu holda u nolga teng (θm = 0) bo`ladi.

Agar tm tтабл, tarafkashlik qiymatini baholash tasodifiy tarqalish fonida muhim ahamiyatga ega. Bunday holda, o`lchash usulinini takomillashtirish kerak.

Agar tarafkashlik ahamiyatsiz bo`lsa, o`lchash usulining to`g`riligi ko`rsatkichi formula bo`yicha hisoblanadi:

        

(B.13)

          

B.8 Aniqlik ko`rsatkichlarini baholash

O`lchash usulining aniqlik ko`rsatkichi (aniqlangan mikotoksinning massa ulushiga mos keladigan tarkib uchun m-chi BN) qabul qilingan ehtimollik Р=0,95 uchun takroriylik sharoitida eksperimental ma'lumotlarni olishda formula bo`yicha hisoblanadi

         

(B.14)

         

      




Давлат стандартига

V-ИЛОВА

(мажбурий)



Birikmalarning o`zaro reaksiyaga kirishuvchi

hosilalarining koeffitsientlari

         

V.1-JADVAL - O`zaro reaksiyaga kirishuvchi

hosilalarning koeffitsientlari

 

Mikotoksinningnomi

(belgisi)

        

Komponent nomi

       

O`zaro reaksiyaga kirishuvchi

hosilalarining koeffitsienti, %

       

Myco 6

      

Myco 7

     

Myco 9

     

Paksilin

(PAX)


Paksilin

-

-

100


Lolitrem B

-

-

<1


Fumonizin B1

-

-

<1


Ohratoksin A

-

-

<1


Aflatoksin G1

-

-

<1


Diasetoksissirpenol

-

-

<1


Dezoksinivalenol

-

-

<1


Т2 toksini

-

-

<1


Aflatoksin B1

-

-

<1


Zearolenon

-

-

<1


Fumonisin

(FUM)

Fumonizin B1

100

100

100


Fumonizin B2

90

91

91


Fumonizin B3

94

100

100


Dezoksinivalenol

<1

<1

<1


Paksilin

-

<1

<1


Oxratokin A

<1

<1

<1


Zearalenon

<1

<1

<1


Aflatoksin B1

<1

<1

<1


Афлатоксин G1

-

<1

<1


T2 toksini

<1

<1

<1


Ergotamin

-

<1

-


Diasetoksissirpenol

-

<1

<1


Ohratoksin

A (OTA)

Ohratoksin A

100

100

100


Ohratoksin B

<1

<1

<1


Dezoksinivalenol

<1

<1

<1


Diasetoksissirpenol

-

-

<1


Фумонизин B1

<1

<1

<1


Zearalenon

<1

<1

<1


Aflatoksin B1

<1

<1

<1



Aflatoksin G1

-

<1

<1


T2 toksini

<1

<1

<1


Paksilin

-

-

<1


          

           

V.1-jadvalning davomi

  

Mikotoksinning nomi

(belgisi)

       

Komponent nomi

     

O`zaro reaksiyaga kirishuvchi

hosilalarining koeffitsienti, %

     

Myco      6


Myco 7

     

Myco 9

       

Aflatoksin

G1

(AFG1)


Aflatoksin G1

-

100

100


Aflatoksin G2

-

71

71


Aflatoksin B1

-

8

8


Aflatoksin B2

-

5

5


Paksilin

-

-

<1


Dezoksinivalenol

-

<1

<1


Diasetoksissirpenol

-

-

<1


Ohratoksin A

-

<1

<1


Zearalenon

-

<1

<1


Fumonisin B1

-

<1

<1


T2 toksini

-

<1

<1


Diasetok-sissirpenol

(DAS)

Diasetoksissirpenol

-

-

100


Dezoksinivalenol

-

-

<1


3-asetildeoksi-nivalenol

-

-

<1


15-asetildeoksi-nivalenol

-

-

<1


Neosolaniol

-

-

<1


Nivalenol

-

-

<1


T2 toksini

-

-

<1


HT2 toksini

-

-

<1


T2 triol

-

-

<1


T2 tetraol

-

-

<1


Ohratoksin A

-

-

<1


Paksilin

-

-

<1


Zearalenon

-

-

<1


Aflatoksin B1

-

-

<1


Aflatoksin G1

-

-

<1


Fumonisin B1

-

-

<1


Dezoksini-valenol

(DON)

Dezoksinivalenol

100

100

100


3-asetildezoksi-nivalenol

865

723

723


15- asetildezoksi-nivalenol

5

3

3


Dezoksinivalenol-3-glyukozid


88

91

91


Paksilin

-

-

<1


Diasetoksissirpenol

-

-

<1


Fumonisin B1

<1

<1

<1


Ohratoksin A

<1

<1

<1


Zearalenon

<1

<1

<1


Aflatoksin B1

<1

<1

<1


Aflatoksin G1

-

<1

<1


T2 toksini

<1

<1

<1


         

       

V.1-jadvalning davomi

        

Mikotoksinning nomi

(belgisi)

       

Komponent nomi

     

O`zaro javob koeffisienti, %

     

Myco 6

    

Myco 7

     

Myco 9

      

T2 toksini

(T2)

T2 toksini

100

100

100


HT2 toksini

24

27

27


T2 triol

<1

1

<1


T2 tetraol

<1

<1

<1


Fumonisin B1

<1

<1

<1


Dezoksinivalenol

<1

<1

<1


3-asetildeoksi-nivalenol

<1

<1

<1


15-asetildeoksi-nivalenol

<1

<1

<1


Diasetoksisirpenol

-

<1

<1


neozolaniol

-

<1

<1


Ohratoksin A

<1

<1

<1


Ergotamin

-

<1

-


Paksilin

-

<1

<1


Zearalenon

<1

<1

<1


Aflatoksin B1

<1

<1

<1


Aflatoksin G1

-

<1

<1


Fuzarenon X

-

<1

<1


Aflatoksin

B1 (AFB1)

Aflatoksin B1

100

100

100


Aflatoksin B2

25

18

18


Aflatoksin G1

23

15

15


Афлатоксин G2

4

3

3


Paksilin

-

-

<1


Dezoksinivalenol

<1

<1

<1


Diasetoksisirpenol

-

-

<1


Ohratoksin A

<1

<1

<1


Zearalenon

<1

<1

<1


Fumonisin B1

<1

<1

<1


T2 toksini

<1

<1

<1


Zearalenon

(ZEA)

Zearalenon

100

100

100


α- Zeralenon

78

114

114


β- Zearalenon

17

69

69


Zearalanon

34

65

65


α- Zearalenon (Zeranol)

30

51

51


β- Zearalenon (Taleranol)

13

52

52


Dezoksinivalenol

<1

<1

<1


Diasetoksisirpenol

-

-

<1


Ohratoksin A

<1

<1

<1


Fumonisin B1

<1

<1

<1


Aflatoksin B1

<1

<1

<1


Aflatoksin G1

<1

<1

<1


T2 toksini

<1

<1

<1


Paksilin

-

-

<1


         

           




Давлат стандартига

G -ИЛОВА

(мажбурий)



G.1 "Myco 7" va "Myco 9" test tizimlari

yordamida tahlil qilish sxemasi

         

1. Har bir biochip chuqurchasiga 150 m3 analitik buferi (ASIO DLL) va 50mm3 kalibrlash, nazorat qilish eritmasi yoki suyultirilgan namuna ekstrakti eritmasi qo`shiladi

        

        

            

2. Fiksatorni kartidjlar bilan termosheykerda +25 °C da 30 min 370 r/min aylanish tezligida inkubatsiya qilinadi. Konyugatning ishchi eritmasi tayyorlanadi.

         

         

3. Biochipning har bir chuqurchasiga 100 µl konyugatli ishchi eritma qo`shiladi.

        

         

4. Fiksatorni kartidjlar bilan termosheykerda +25°C da 60 daqiqa davomida 370 r/min aylanish tezligida inkubatsiya qilinadi.


        

5. Tarkib to`kib tashlanadi va biochipning har bir chiqurchalari yuviladi. 2 marta tez yuvish bajariladi va kartridj 2 daqiqa davomida 4 marta namlanadi. Suyuqlik to`kib tashlanadi va vositani tuklarsiz mato, mato yoki qog`ozga qoqiladi.

            

          

6.LUM-EV841 va PX (1:1) aralashtiriladi. Har bir chuqurchasiga 250 µl ish kuchi signal reaktivi qo`shiladi. Quyosh nurlaridan uzoqda 2 daqiqa davomida inkubatsiya qilinadi.

              

           

            

         

7. Analizatordagi har bir kartridj uchun o`lchash natijalari olinadi.

         


         

Analizator

          


         

           

G.2 "Myco 6" test tizimi yordamida

tahlil qilish sxemasi

        

1. 150 µl tahlil buferi (ASY DIL) va 50 µl kalibrlash, nazorat yoki suyultirilgan eritma qo`shiladi. Biochipning har bir chuqurichasiga namuna ekstrakti eritmasini qo`shiladi.

         

        

2. Biochipning har bir chuqurchasiga 100 µl konyugatli ishchi eritma qo`shiladi.

         

        

3. Fiksatorni kartidjlar bilan termoshakerda +37 °C da aylanish tezligida 45 daqiqa davomida 370 r/min aylanish tezligida inkubatsiya qilinadi.

          

         

4. Tarkibni to`kib tashlang va biochipning har bir chuqurchasi yuviladi. 2 marta tez yuvish bajariladi va kartridjni 2 min davomida 4 marta namlanadi. Suyuqlik to`kib tashlanadi va vositani tuklarsiz mato, mato yoki qog`ozga qoqiladi.

         

         

5. LUM-EV841 va PX (1:1) aralashtiriladi. Har bir chuqurchaga 250 µl ish kuchi signal reaktivi qo`shiladi. Quyosh nurlaridan uzoqda 2 daqiqa davomida inkubatsiya qilinadi.

          

         

6. Analizatordagi har bir kartridj uchun o`lchash natijalari olinadi.

       


         

Analizator

          


           

         




Давлат стандартига

D -ИЛОВА

(мажбурий)



Kalibrlash egri chizig`ini qurish usuli

           

D.1 Kalibrlash egri chizig`ini qurish uchun tenglama

Analizator chiziqli bo`lmagan regressiyadan (4 parametrli moslama) foydalanadi va nazariya uzoq uchlarida ikkita asimptotaga ega bo`lgan markaziy ekstremal nuqtani qabul qiladi.

Ko`p tahlilli kalibrlash namunasi suyultirilishi egri chiziq shaklini aniqlash uchun ishlatiladi va bir vaqtning o`zida bir qator analitlar uchun kalibrlash egri chiziqlarini yaratishga imkon beradi.

Har bir tahlil qiluvchi kalibrlash egri chizig`i uchun A, B, C va D ish parametrlari ishlab chiqaruvchi tomonidan oldindan belgilanadi va bir nechta kalibrlash tahlillari uchun ishonch oraliqlari asosida har bir tahlil qiluvchi modda uchun maqsadli egri chiziq belgilanadi. Har bir alohida to`plam uchun parametrlar test tizimiga kiritilgan kompakt disk yoki USB xotira diskida joylashgan.

Kalibrlash uchun quyidagi raqobatbardosh tahlil tenglamasidan foydalaniladi

          

(D.1)

         

bu yerda x - ma'lum bir tahlil qiluvchi moddaning konsentratsiyasiga qarab namuna konsentratsiyasi;

y - kimyominesans signalining nisbiy yorug`lik birliklari (RLU);

A, B, C, D - raqobatbardosh tahlil parametrlari.


D.2 Optimal kalibrlash egri chizig`ini yaratish.


D.2.1 Ushbu davlat standartining 16-bandiga muvofiq kalibrlash namunasi eritmalarini o`lchash natijalarini olgandan so`ng, A, B, C va D oldindan belgilangan ishlash parametrlari, eksperimental natijalar va mos keladigan raqobatbardosh tahlil tenglamasi yordamida differentsial kalibrlash egri chizig`i yaratiladi.


D.2.2 Eksperimental natijalar dasturiy ta'minot yordamida avtomatik ravishda chiziladi va eksperimental kalibrlash egri chizig`i differentsial egri bilan taqqoslanadi.


D.2.3 Differensial egri chiziqni takrorlash eksperimental egri chiziqning optimal mosligi olinmaguncha bajariladi.


D.2.4 A, B, C va D parametrlari eng yaxshi moslik asosida qayta aniqlanadi.


D.2.5 Haddan tashqari o`rnatilgan egri chiziq va eksperimental egri chiziq o`rtasidagi korrelyatsiya koeffitsienti (r qiymati) kalibrlash ekranida Curve fit mos qiymati sifatida ko`rsatiladi.


D.2.6 Eksperimental egri chiziqning korrelyatsiya koeffitsienti qiymati (Curve fit (r)) har bir kalibrlash egri chizig`i uchun maqsadli egri chiziqning korrelyatsiya koeffitsientlari (Target Curve (r)) qiymatlari bilan taqqoslanadi. Bundan tashqari, kalibrlash o`lchashlari natijalarining maqbulligi mezoniga ko`ra (ushbu davlat standartining 84-bandiga muvofiq) kalibrlash o`lchashlari natijalari qabul qilinadi yoki rad etiladi.

        

        




Давлат стандартига

Е -ИЛОВА

(мажбурий)



Baholash uchun namunalarning metrologik

tavsiflarini tayyorlash va hisoblash tartibi

         

E.1 O`lchash natijalarining sifatini nazorat qilish uchun, o`lchash protsedurasini amalga oshirishda, mikotoksinning massa ulushini tayyorlash tartibi bo`yicha sertifikatlangan baholash uchun namunalardan foydalaniladi. Mikotoksinning massa ulushining sertifikatlangan qiymatiga ega


E.2 BN sertifikatlangan mikotoksinning massa ulushi eritmalari tasdiqlangan SN turlaridan tayyorlanadi:

- ГСО 7941 ga muvofiq benzol va sirka kislotasi (O-50) aralashmasidagi ohratoksin eritmasining tarkibi;

- ГСО 7940 ga muvofiq dezoksinivalenolning asetonitrildagi eritmasining tarkibi (D-100);

- ГСО 7942 ga muvofoq 100 mkg/ml li (Т 100) (benzol eritmasida) Т-2 toksini;

- benzol va asetonitril (B1-10) aralashmasidagi aflatoksin B1 eritmasining ГСО 7936 bo`yicha tarkibi;

- ГСО 7942 ga muvofiq benzol eritmasidagi zearalenon eritmasining tarkibi (Z-100),

va mikotoksin tarkibidagi EN (Reference material), asosiy moddaning massa ulushili 95 foizdan kam bo`lmagan mikotoksinlarning eritmasidagi va ishchi namunalar.


E.3 Mikotoksinlarning standart eritmalarini tayyorlash (ohratoksin A, dezoksinivalenol, T-2 toksin, aflatoksin B1, zearalenon)


Mikotoksinlarning standart eritmalarini (ohratoksin A, dezoksinivalenol, T-2 toksini, aflatoksin B1, zearalenon) tayyorlash aniq ma'lum bo`lgan alikvotni erituvchida (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v) suyultirish orqali amalga oshiriladi.

Masalan - Ohratoksin A ning standart eritmasini (0,98 µg/ ml eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi) tayyorlash uchun 9,8 ml oldindan tayyorlangan erituvchi (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10) solinadi. sig`imi 10 ml bo`lgan polipropilen konusning trubkasi, v / v / v) va E.1-jadvalga muvofiq ГСО 7941 bo`yicha alikotini qo`shiladi, ya'ni. 0,2 ml (yoki 200 µl). Alikot qo`shish uchun bitta kanalli dispenser ishlatiladi.

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan eritmadagi mikotoksinlarning massa kontsentratsiyasi (Ceritma (SN), µg/ ml) formula bo`yicha hisoblanadi.

        

(E.1)

          

Bu erda CSN - SNdagi mikotoksinlarning massa kontsentratsiyasining sertifikatlangan qiymati (ГСО ning dastlabki eritmasi), µg / ml;

V SN - SN alikvot hajmi, ml;

Vmk - o`lchash kolbasi, ml.

Mikotoksinlarning standart eritmalarini (ohratoksin A, dezoksinivalenol, T-2 toksini, aflatoksin B1, zearalenon) namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan standart eritmada mikotoksinlarning massa kontsentratsiyasi bilan tayyorlashda xatolik chegaralari (eritma raqamlari 1 dan 10 gacha). E.1-jadvalga ko`ra, ishonch darajasida P=0,95 (belgiga e'tibor bermaslik), µg/ ml formula bo`yicha hisoblanadi.

       

(E.2)

       

bu yerda ΔVмk - o`lchash kolbasining xato xarakteristikasi, ml;

         

- bitta kanalli dispenserning xato xarakteristikasi (tarqatish hajmi 100 dan 1000 µl gacha), ml;

Ceritma (SN) - SN ning yakuniy standart eritmasining massa konsentratsiyasi, µg / ml.

Δ SN - N 1 - N 10 mikotoksinlarning standart eritmalarini tayyorlash uchun mos ravishda ishlatiladigan P=0,95 ishonchlilik darajasida SN sertifikatlangan qiymatining xato xarakteristikasi, µg / ml.

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan standart eritmadagi mikotoksinning (ohratoksin A, dezoksinivalenol, T-2 toksini, aflatoksin B1, zearalenon) massa kontsentratsiyasini hisoblash misoli E.1-jadvalda keltirilgan.

Standart eritmalar 10 kundan ortiq bo`lmagan muddatda saqlanadi.

      

E.1-jadval - Mikotoksinlarning standart eritmalarini tayyorlash (ohratoksin A, dezoksinivalenol, T-2 toksin, aflatoksin B1, zearalenon)

         

Mikotoksin

Yakuniy va dastlabki yechimlarning nomi

       

SN* dagi mikotoksinning massa kontsentra-

tsiyasi

(dastlabki eritma),

µg/ ml

      

Alikvot

hajmi SN , ml

     

o`lchash kolbasi Vмk, ml

    

Namunaga qo`shimcha

sifatida kiritilgan

standart eritmadagi

mikotoksinning massa

kontsentratsiyasi

Ceritma(SN),

µg / ml**

        

Nisbiy xato

namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan standart eritmani tayyorlash qobiliyati, ΔCeritma(SN), %

      

Ohratoksin A

ГСО 7941 dan N 1 eritma tayyorlanadi


49

0,2

10

0,98

10,26

N 1 eritmadan N 2 eritma tayyorlanadi


0,98

0,1

10

0,0098

10,56

Dezoksinivalenol

ГСО 7940 dan N 3 eritma tayyorlanadi


98

-

-

98

10,00

N 3 eritmadan N 4 eritma tayyorlanadi


98

0,1

10

0,98

10,30

T-2 toksini

ГСО 7942 dan N 5 eritma tayyorlanadi


97

0,5

5

9,7

10,20

N 5 eritmadan N 6 eritma tayyorlanadi


9,7

0,1

10

0,097

10,49

Aflatoksin B1

ГСО 7936 dan N 7 eritma tayyorlanadi


9,8

0,2

10

0,196

10,26

N 7 eritmadan N 8 eritma tayyorlanadi


0,196

0,25

10

0,0049

10,50

Zearalenon

ГСО 7944 dan N 9 eritma tayyorlanadi


99,7

0,5

10

4,985

10,16

N 9 eritmadan N 10 eritma tayyorlanadi


4,985

0,2

10

0,0997

10,42

        

E.1-jadvalga izohlar:


*) ГСО uchun pasportda belgilangan qiymat.


**) Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan eritmadagi mikotoksinlarning massa kontsentratsiyasining haqiqiy qiymati (Ceritma(SN), µg / ml) E.1 formula bo`yicha hisoblanadi.


E.4 Fumonizin va aflatoksin G1 standart eritmalarini tayyorlash


Fumonisin va aflatoksin G1 ning standart eritmalarini tayyorlash erituvchida (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v) aniq ma'lum bo`lgan EN alikvotini suyultirish orqali amalga oshiriladi.

Masalan, Fumonizinning standart eritmasini (mikotoksinning 4900 µg/ ml eritmadagi massa kontsentratsiyasi bilan) tayyorlash uchun, 5 mg massali EN (Fumonisin Lot.N S20041F) alikvotasi solingan shisha flakonga oldindan tayyorlangan 1 ml erituvchi (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v) quyiladi.


Standart eritmadagi mikotoksinlarning (fumonizin va aflatoksin G1) massa kontsentratsiyasi

(C(eritma) EN, µg/ ml) formula bo`yicha hisoblanadi.

         

(E.3)

          

bu yerda CEN -ENda mikotoksinlarning massa kontsentratsiyasining sertifikatlangan qiymati (tahlil sertifikatiga ko`ra), µg/ ml;

- hal qiluvchi alikvot hajmi (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v), ml;

тEN - ommaviy EN (tahlil sertifikatiga muvofiq), µg.

Mikotoksinlarning standart eritmalarini (fumonisin va aflatoksin G1) standart eritmada (eritma N 11 va N 14) ishonchlilik darajasi bilan E.2-jadvalga muvofiq tayyorlashda xatolik chegaralari. P = 0,95 (belgisiz), ΔC(qorishma) EN, µg / ml quyyidagi formula bo`yicha hisoblanadi

       

, (E.4)

         

bu yerda Δт og`irlik - tarozi xatosining xarakteristikasi, µg;

ΔVerituvchi alik.do`zasi - bitta kanalli dispenserning xato xarakteristikasi (tarqatish hajmi 100 dan 1000 µl gacha), ml;

UEN - qoplama faktorida sertifikatlangan EN qiymatining mutlaq kengaytirilgan noaniqligini tavsiflash k = 2, µg / ml.

Fumonizin va aflatoksin G1 ning standart yeritmasidagi mikotoksinning massa konsentratsiyasini taxminiy hisoblash G. 2-jadvalda keltirilgan.

         

Jadval E.2 - Fumonizin va aflatoksin G1 standart ovqatlarini tayyorlash

   

Yakuniy va dastlabki yechimlarning nomi

      

Mikotoksin

Маssа EN,

тEN, µg

Mikotoksinning massa ulushi EN*, %


Erituvchi alikvotasining

hajmi

,

ml

     

Standart eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi, C(eritma) EN, µg / ml

        

Mikotoksin standart eritmasini tayyorlashning nisbiy xatosi,

ΔC(eritma) EN, %

        

EN (Fumonisin Lot.N S20041F)dan N 11 eritma tayyorlanadi


Fumonisin

5000

98

1

4900


10,24

EN (Aflatoxin G1 Lot.N S18133X) dan N 14 eritma tayyorlanadi


Aflatoksiyaн G1

5000

97,7

1

4885

10,24

       

*) EN (Reference material) sertifikatida belgilangan qiymat.

       

E.4 ga muvofiq tayyorlangan standart eritmalardan fumonisin va aflatoksin G1ning E.5 ishchi eritmalarini tayyorlash

          

Fumonisin va aflatoksin G1 ning ishchi eritmalarini tayyorlash E.3-jadvalga muvofiq hal qiluvchi (asetonitril:metanol:suv; 50:40:10, v/v/v)da aniq ma'lum bo`lgan alikvotni suyultirish yo`li bilan amalga oshiriladi.

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan ishchi eritmadagi mikotoksinlarning (fumonisin va aflatoksin G1) massa kontsentratsiyasi (Cqo`shimcha (ME), µg/ ml) quyidagi formula bo`yicha hisoblanadi

       

(E.5)

          

bu yerda C(eritma)EN - E.4 ga muvofiq tayyorlangan EN standart eritmasidagi mikotoksinlarning massa kontsentratsiyasi, µg / ml;

V(eritma)EN - E.4 bo`yicha tayyorlangan EN standart eritmasining alikvoti hajmi, ml;

Vмk - o`lchash kolbasi, ml.

E.3-jadvalga muvofiq namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan (eritma N 12, N 13, N 15 va N 16) ishchi eritmadagi mikotoksinlarning massa kontsentratsiyasi bilan mikotoksinlarning (fumonisin va aflatoksin G1) ishchi eritmalarini tayyorlashda xatolik chegaralari, ishonch darajasi bilan P=0,95 (belgisiz), ΔСqo`shimcha (EN), µg/ ml formula bo`yicha hisoblanadi


, (E.6)

       

bu yerda ΔVмk - o`lchash kolbasining xatosining xarakteristikasi, ml;

        

- bitta kanalli dispenserning xato xarakteristikasi (tarqatish hajmi 100 dan 1000 µl gacha), ml;

Δ(eritma)EN - mikotoksinlarning standart eritmalasining xato xarakteristikasi

(N 11 va N 14), E.4 ga muvofiq tayyorlangan, ishonchlilik darajasi P=0,95, µg/ ml.

Fumonizin va aflatoksin G1 ning ishchi eritmasida mikotoksinning massa kontsentratsiyasini hisoblash misoli E.3-jadvalda keltirilgan.

        

Jadval E.3 - Fumonizin va aflatoksin G1 ning ishchi erimalarini tayyorlash

        

Mikotoksin


Yakuniy va dastlabki yechimlarning nomi


E.4 ga muvofiq tayyorlan gan mikotoksinning standart eritmasida mikotoksinning massa konsentra

tsiyasi,

C(eritma)EN ,

µg / ml

        

E.4 ga muvofiq tayyorlangan standart eritmaning alikvoti hajmi,

, ml

      

o`lchash kolbasi Vмк, ml

     

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan ishchi eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi, Cqo`shimcha (EN),

µg / ml

     

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan ishchi eritmani tayyorlashda nisbiy xatolik,

ΔCqo`shimcha (EN),

%

      

Fumonizin

N 12 eritmasi N 11 Fumonizinning standart eritmasidan tayyorlananadi


4900

0,5

10

245

10,40

N 13 eritma N 12 Fumonisinning ishchi eritmasidan tayyorlanadi


245

0,2

10

4,9

10,65

Aflatoksin G1

N 15 eritmasi N 14 standart eritmasidan tayyorlananadi


4885

0,1

50

9,77

10,53

N 16 eritma N 15 ishchi eritmasidan tayyorlanadi


9,77

0,1

25

0,039

10,81

     

E.6 Paksilin va diasetoksissirpenolning standart eritmalarini tayyorlash


E.6.1 Paksilin standart eritmasini tayyorlash

Paksilinning standart eritmasini tayyorlash erituvchida (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v) aniq ma'lum bo`lgan EN alikvotini suyultirish orqali amalga oshiriladi.

Masalan, Paksilinning standart eritmasini (mikotoksinning 4975 µg/ ml eritmadagi massa kontsentratsiyasi bilan) tayyorlash uchun, 5 mg massali EN (Paksiline Lot. N 017M4079V) alikvotasi solingan shisha flakonga oldindan tayyorlangan 1 ml erituvchi (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v) quyiladi.

Standart eritmadagi Paksilinning massa kontsentratsiyasi (Ceritma(Paksiline), µg/ ml) quydagi formula bo`yicha hisoblanadi


(E.7)


bu yerda CEN - ENda Paksilinning massa kontsentratsiyasining sertifikatlangan qiymati (tahlil sertifikatiga ko`ra), µg / ml;

- erituvchi alikvotasining hajmi (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v), ml;

MEN - EN massasi (tahlillarning sertifikatiga muvofiq), µg.

E.4-jadvalga ko`ra, standart eritmada (N 17 eritma) Paksilinning massa konsentratsiyasi bo`lgan Paksilinning standart eritmalarini tayyorlashda xatolik chegaralari, ishonch darajasi P = 0,95 (belgiga e'tibor bermaslik), Ceritma (Paksiline), µg/ ml formula bo`yicha hisoblanadi

         

, (E.8)

         

bu yerda Δmtarozi - tarozi xatoligining xususiyatlari, g;

ΔV erituvchi alik.dozasi - bitta kanalli dispenserning xato xarakteristikasi (tarqatish hajmi 100 dan 1000 µl gacha), mos ravishda erituvchining alikvotini olish uchun ishlatiladi, ml;

Δ - Paksilinning EN dagi asosiy moddaning massa ulushini belgilashdagi xatoning xarakteristikasi, foizda.

Izoh. Tozaligi 99,5 foizlik EN Paksilinni ishlatganda, ga nisbati 0,005 deb qabul qilinadi.

Paksilinning standart eritmasidagi Paksilinning massa konsentratsiyasini hisoblash misoli E.4-jadvalda keltirilgan.


Jadval E.4 - Paksilin standart eritmasini tayyorlash

        

Yakuniy va dastlabki yechimlarning nomi

      

Massa EN,

mEN, µg

      

Mikotoksinning massa ulushi EN*,

%

      

Eritgich alikvotasi hajmi

ml

       

Standart eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi,

Ceritma(Paksilin),

µg/ ml

       

Mikotoksin standart eritmasini tayyorlashning nisbiy xatosi,

ΔCeritma(Paksilin), %

     

EN (Paksiline Lot.N 017M4079V)dan N 17 eritma tayyorlanadi


5000

99,5

1,0

4975

10,05

       

*) EN da sertifikatida belgilangan qiymat.


E.6.2 Diasetoksissirpenol standart eritmasini tayyorlash

Diasetoksissirpenolning standart eritmasini tayyorlash aniq ma'lum bo`lgan alikvotni eritgichda suyultirish orqali amalga oshiriladi (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v).

Masalan - Diasetoksissirpenolning standart eritmasini (20,06 µg/ ml eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi), tayyorlash uchun 5 ml hajimli konussimon polipropilen probirkaga oldindan tayyorlangan 4 ml erituvchi (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v) quyiladi va E.5-jadvalga muvofiq ГСО 7941 alikvotasi qo`shiladi. Alikvotani qo`shish uchun bitta kanalli dozator ishlatiladi.

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan eritmadagi diatsetoksissirpenol ning massa konsentratsiyasi ( , µg/ ml) formula bo`yicha hisoblanadi.

       

(E.9)

            

bu yerda CEN - diasetoksissirpenolning ENdagi massa kontsentratsiyasining sertifikatlangan qiymati (tahlil sertifikatiga ko`ra), µg/ ml;

VEN - alikvot hajmi EN, ml;

Vмk - o`lchash kolbasi, ml.

E.5-jadvalga muvofiq namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan standart eritmada diatsetoksissirpenol ning massa kontsentratsiyasiga ega diatsetoksissirpenol ning standart eritmasini tayyorlashda xatolik chegaralari E.5-jadvalga muvofiq, ishonchlilik darajasi P=0,95 (ko`rsatkichni hisobga olmaganda). belgisi) ΔCeritma (dia), µg/ ml formula bo`yicha hisoblanadi

         

, (E.10)

               

bu yerda Vмk - o`lchash kolbasining xato xarakteristikasi, ml;

UEN - qoplama faktorida sertifikatlangan EN qiymatining mutlaq kengaytirilgan noaniqligini tavsiflash k = 2, µg/ ml.

- bitta kanalli dispenserning xato xarakteristikasi (tarqatish hajmi 100 dan 1000 µl gacha), ml.

         

Jadval E.5 - Diatsetoksissirpenol ning standart eritmasini tayyorlash

       

Yakuniy va dastlabki yechimlarning nomi


Dastlabki eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi EN* CEN, µg/ ml

      

Alikot hajmi RM

ml

    

o`lchash kolbasi

Vмк, ml

     

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan standart eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi, Cqo`shimcha (dia),

µg/ ml**

     

Qo`shimcha sifatida namunaga kiritilgan standart eritmani tayyorlashda nisbiy xatolik,

ΔCqo`shimcha (dia),

%

     

EN (Diacetoxyscirpenol in acetonitrile Lot.N L19175D)dan N 17 eritma tayyorlanadi

    

100,3

1,0

5

20,06

2,73

        

*) EN da sertifikatda belgilangan qiymat.


**) Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan eritmadagi mikotoksinlar massa kontsentratsiyasining haqiqiy qiymati (Cqo`shimcha (dia) , µg/ ml) E.10 formula bo`yicha hisoblanadi.


E.6.1-E.6.2 ga muvofiq tayyorlangan standart eritmalardan Paksilin va diatsetoksissirpenol ning E.6.3 ishchi eritmalarini tayyorlash.

Paksilin va diasetoksissirpenolning ishchi eritmalarini tayyorlash E.6-jadvalga muvofiq aniq ma'lum bo`lgan alikvotni erituvchida (asetonitril:metanol:suv; 50:40:10, v/v/v) suyultirish yo`li bilan amalga oshiriladi.

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan ishchi eritmadagi mikotoksinlarning (Paksilin va diatsetoksissirpenol) massa kontsentratsiyasi (Cдоб (EN), µg/ml) formula bo`yicha hisoblanadi.

         

, (Е.11)

          

bu yerda C(eritma)EN - E.6.1 - E.6.2 bo`yicha tayyorlangan EN standart eritmasidagi mikotoksinlarning massa konsentratsiyasi, µg/ ml;

V(eritma)EN - hajimiga muvofiq tayyorlangan EN standart eritmasining alikvot hajmi E.6.1 - E.6.2, ml;

Vмk - o`lchash kolbasining hajmi, ml.

Ishonch bilan E.6-jadvalga muvofiq namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan (N 21, N 22 va N 23 eritmalar) mikotoksinlarning (Paksilin va diacetoxyscirpenol) massa konsentratsiyasiga ega mikotoksinlarning ishchi eritmalarini tayyorlashda xatolik chegaralari. darajasi P = 0,95 (belgini hisobga olmagan holda) ΔCqo`shimcha (EN), µg/ ml formula bilan hisoblanadi.

      

, (E.12)

          

bu yerda ΔVмk - o`lchash kolbasining xato xarakteristikasi, ml;

- bitta kanalli dispenserning xato xarakteristikasi (tarqatish hajmi 100 dan 1000 µl gacha), ml;

Δ(eritma)EN - mikotoksinlarning standart eritmalarining xato xarakteristikasi (N 17 va N 20), E.6.1 - E.6.2 ga muvofiq tayyorlangan, ishonchlilik darajasi P=0,95, µg/ml.

Paksilin va diatsetoksissirpenol ning ishchi eritmasidagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasini hisoblash misoli E.6-jadvalda keltirilgan.

        

Jadval E.6 - Paksilin va diatsetoksissirpenol ning ishchi eritmalarini tayyorlash

        

Mikotoksin

Yakuniy va dastlabki yechimlarning nomi

E.6.1-E.6.2 ga muvofiq tayyorlangan mikotoksinning standart eritmasidagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi, C(eritma)EN, µg/ml

         

E.6.1-E.6.2 ga muvofiq tayyorlangan standart eritmaning alikvotu hajmi,

,

ml

        

o`lchash kolbasi

Vмk, ml

      

Namunaga qo`shimcha ravishda kuch ishchi kuchidagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi,

Cqo`shimcha (EN),

µg/ ml

      

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan ishchi eritmani tayyorlashda nisbiy xatolik, ΔCqo`shimcha(EN),

%

        

Paksilin

N 21 eritma N 17 Paksilin ning standart eritmasidan tayyorlanadi

4975

0,1

10

49,75

10,35

N 22 eritma

Paksilinning N 21 ishchi eritmasidan tayyorlanadi


49,75

0,2

10

1,00

10,60

Diatoksis-zirpenol

N 23 eritma Diatoksis-zirpenolning N 20 standart eritmasidan tayyorlanadi


20,06

0,3

10

0,60

3,46

       

E.7 Mikotoksinlar bilan ifloslangan namunalarni tayyorlash


10.5.1 ga muvofiq tayyorlangan namunadan mнав = 5000 g hajmi kamida 50 ml bo`lgan sentrifuga trubasiga tortiladi va qo`shimcha qo`shiladi.

Shu bilan birga, WD µg/kg qo`shilgan namunadagi mikotoksinning massa ulushi formula bo`yicha hisoblanadi.

         

, (Е.13)

       

Bu erda - namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi, µg/ml;

msinov - 10.5.1 ga muvofiq tayyorlangan sinov namunasining og`irligi, g;

Vqo`shimcha - qo`shimcha sifatida namunaga kiritilgan mikotoksin eritmasining alikvoti hajmi, ml;

Рerituvchi - eritgichga kiritilgan reagentlarning zichligi (asetonitril: metanol: suv; 50:40:10, v/v/v) 1 g/ ml deb qabul qilinadi.

1000 - g ni kg ga aylantirish koeffitsienti.

Ishonch darajasida qo`shimcha qiymatning xato chegaralari P=0,95 (belgini hisobga olmagan holda) 251658240, µg/kg, formula bo`yicha hisoblanadi.

              

, (Е.14)

         

bu yerda WD - qo`shimchali namunadagi mikotoksinning massa ulushi, µg/kg;

- namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan mikotoksinlar eritmalarini tayyorlashdagi xatolik xarakteristikasi, µg/ ml;

Vqo`shimcha - namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan mikotoksin eritmalarining alikvotlarini olish uchun foydalaniladigan o`lchash asboblarining xato xarakteristikalari, ml;

Δmsinov - namunani tortish uchun ishlatiladigan tarozilar xatosining xarakteristikasi, g.

Qo`shimchali namunadagi mikotoksinning massa ulushini hisoblash misoli E.7-jadvalda keltirilgan.

           

E.7-jadval - qo`shimchali namunadagi mikotoksinning massa ulushini hisoblash misoli

        

Mikotoksin

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan mikotoksin eritmasi

soni

        

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan eritmadagi mikotoksinning massa kontsentratsiyasi,

,

µg/ml

      

Namunaga qo`shimcha sifatida kiritilgan eritmaning alikvotu hajmi,

Vqo`shimcha, ml

      

Qo`shimchali namunadagi mikotoksinning massa ulushi,

WD, µg/kg (ppb)

        

Ishonch darajasida qo`shimcha qiymatning nisbiy xatosi chegaralari

P = 0,95, %

       

Paksilin


22

1,00

0,10

19,51


10,88

21

49,75

0,25

2369,05


10,57

Fumonisin


13

4,9

0,20

188,46


10,88

12

245

1,30

50555,56


10,63

Ohratoksin A


2

0,0098

0,30

0,55


10,76

1

0,98

1,00

163,33


10,30

Aflatoksin G1


16

0,04

0,10

0,77


11,08

15

9,77

0,15

284,56


10,78

Diatoksis-zirpenol


23

0,60

0,30

34,06


4,03

20

20,06

1,00

3343,33


2,85

Dezoksinivalenol


4

0,98

0,50

89,09


10,44

3

98

0,10

1921,57


10,29

T-2 toksini


6

0,097

0,50

8,82


10,63

5

9,7

0,50

881,82


10,34

Aflatoksin B1


8

0,0049

0,40

0,36


10,67

7

0,196

1,50

45,23


10,44

Zearalenon


10

0,0997

0,50

9,06


10,56

9

4,985

0,50

453,18


10,30

         

         

BIBLIOGRAFIYA


1. ГСО 7942-2001 - 100 mkg/ml li (Т 100) (benzol eritmasida) Т-2 toksini (rasmiy manba: ГСО 7942-2001 Т-2 токсин 100 мкг/мл (Т 100) (раствор в бензоле);


2. ГСО 7936-2001 - Aflatoksin В1 (В1-10) (rasmiy manba: Афлатоксин В1 (В1-10);


3. ГСО 7940-2001 - Dezoksinivalenol (D-100) (rasmiy manba: Дезоксиниваленол (Д-100);


4. ГСО 7941-2001 - Oxratoksin А (О-50) (rasmiy manba: Охратоксин А ((О-50);


5. ГСО 7944-2001 - Benzoldagi zearalenone (Z-100) (rasmiy manba: Зеараленона в бензоле (З-100).

         

          

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz).

         

         





































































Время: 0.1955
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск