Вазирлик ва идораларнинг ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолаш тартиби тўғрисида Низом (ЎзР ВМ 14.08.2023 й. 377-сон қарорига илова)

Функция недоступна

Вазирлар Маҳкамасининг

2023 йил 14 августдаги

377-сон қарорига

ИЛОВА

Вазирлик ва идораларнинг ички аудит

хизматлари фаолиятини баҳолаш

тартиби тўғрисида

НИЗОМ

1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

1. Мазкур Низом вазирлик ва идораларнинг ички аудит хизматлари (кейинги ўринларда - ички аудит хизматлари) фаолиятини баҳолаш тартибини белгилайди.

2. Ички аудит хизматлари фаолияти ички аудит хизмати фаолиятининг ички аудитга оид қонунчилик ҳужжатларига риоя этилишини таъминлаш ҳамда фаолиятни такомиллаштириб бориш мақсадида баҳоланади.

3. Ички аудит хизматлари фаолияти Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлиги (кейинги ўринларда - баҳоловчи ташкилот) томонидан баҳоланади.

Бунда баҳоловчи ташкилот ички аудит хизматлари фаолияти, шу жумладан, ўтказилган ички аудит тадбирлари натижаларига жавобгар ҳисобланмайди.

4. Ички аудит хизматлари ушбу Низомга 1-иловада келтирилган схемага мувофиқ баҳоланади.

2-БОБ. БАҲОЛАШНИ АМАЛГА ОШИРИШДА

ТОМОНЛАРНИНГ ҲУҚУҚ ВА МАЖБУРИЯТЛАРИ

         

5. Баҳолашни амалга оширишда баҳоловчи ташкилот қуйидаги ҳуқуқларга эга:

ички аудит хизматларидан баҳолаш билан боғлиқ бўлган ҳужжатларнинг нусхаларини ва маълумотларни электрон, оғзаки ва ёзма шаклда сўраш ва олиш;

ички аудит хизматлари ходимларидан юзага келаётган масалалар бўйича тушунтириш олиш;

ички аудит хизматларининг тегишли ходимларидан ички аудит фаолиятини баҳолаш натижалари бўйича ҳужжатларни имзолашни сўраш;

баҳолашни амалга оширишда баҳоловчи ташкилот тузилмасидаги ички аудит миллий малака сертификатига эга ходимларни жалб этиш.

6. Баҳолашни амалга оширишда баҳоловчи ташкилот:

баҳолаш бошланишидан олдин белгиланган муддатда вазирлик ва идорани бу ҳақида хабардор қилиши;

ички аудит фаолиятини баҳолашга оид норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларига риоя этиши, ўз ваколати доирасидан четга чиқмаслиги;

баҳолаш натижаларига оид ҳужжатларда кўрсатилган маълумотларнинг ишончлилиги, асослилиги, холислиги ва тўлиқлигини таъминлаши;

баҳолаш натижаларини белгиланган тартибда расмийлаштириши лозим.

7. Ички аудит хизматлари қуйидаги ҳуқуқларга эга:

баҳолаш жараёнида бевосита қатнашиш ва баҳолашга тегишли масалалар бўйича тушунтиришлар бериш;

баҳолашнинг мақсади, бошланиш санаси ва давомийлиги тўғрисида маълумот олиш;

баҳоловчи ташкилотнинг баҳолаш билан боғлиқ масалаларга алоқаси бўлмаган талабларини бажармаслик.

8. Ички аудит хизматлари:

баҳоловчи ташкилотнинг масъул ходимлари баҳолашни амалга ошириши учун зарур шароитлар яратиши;

баҳоловчи ташкилотнинг масъул ходимларининг қонуний талабларини бажариши, шунингдек, уларнинг қонуний фаолиятига тўсқинлик қилмаслиги;

баҳолаш вақтида баҳоловчи ташкилотга баҳолашни амалга ошириш учун зарур бўлган ҳужжатлар нусхалари ва маълумотларни тақдим этиши;

баҳолаш натижасида аниқланган қонунчилик ҳужжатларига риоя этилмаган ҳолатларни бартараф этиши ва олдини олишга қаратилган чора-тадбирларни амалга ошириши лозим.

3-БОБ. ИЧКИ АУДИТ ХИЗМАТЛАРИ

ФАОЛИЯТИНИ БАҲОЛАШ ТАРТИБИ

        

9. Баҳолаш режали ва режадан ташқари тартибда амалга оширилади.

Бунда, баҳолаш баҳоловчи ташкилот раҳбарининг қарори асосида амалга оширилади.

10. Режали баҳолаш хавф таҳлили асосида ишлаб чиқилган йиллик режага мувофиқ амалга оширилади.

Бунда йиллик режа баҳоловчи ташкилот томонидан ҳар йили 1 мартга қадар ишлаб чиқилади, тасдиқланади ҳамда тасдиқлангандан сўнг бир иш кунида баҳоловчи ташкилот томонидан унинг расмий веб-сайтида эълон қилинади.

11. Баҳолаш амалга ошириладиган вазирлик ва идораларнинг ички аудит хизматлари хавф таҳлили асосида танлаб олинади.

12. Режадан ташқари баҳолаш қуйидаги асосларда амалга оширилади:

вазирлик ва идоранинг баҳолашни амалга ошириш бўйича мурожаати келиб тушганда;

тақдим этилган ички аудит хизматлари фаолияти тўғрисидаги ҳисоботлар таҳлили натижасида қўшимча хавфлар аниқланганда.

Бунда қўшимча хавфлар ички аудит хизматлари томонидан ҳар чоракда белгиланган тартибда тақдим этиладиган ички аудит хизматлари фаолияти тўғрисидаги ҳисоботлар таҳлили асосида аниқланади.

13. Режали ўтказиладиган баҳолашда ички аудит хизматларининг хавф даражаси қуйидаги хавф омиллари асосида аниқланади:

ички аудит йиллик режасининг бажарилиши;

ички аудит объектлари томонидан чора-тадбирлар режасининг бажарилиши;

аввалги ўтказилган баҳолаш натижаларига кўра ички аудит хизмати фаолиятини ривожлантириш бўйича берилган таклиф ва тавсиялар бажарилиши;

ички аудит хизматлари томонидан вазирлик ва идора тизимидаги хавф даражаси юқори бўлган ички аудит объектларининг қамров даражаси;

ички аудит хизматлари томонидан ўтказилган профилактика тадбирлари ва олди олинган қонун бузилишлар;

давлат молиявий назорати органлари томонидан вазирлик ва идораларда аниқланган молиявий хато ва камчиликлар.

Бунда баҳоловчи ташкилот томонидан ички аудит хизматлари хавф даражасини баҳолашда қўшимча хавф омилларидан ҳам фойдаланилиши мумкин.

14. Ички аудит хизматларининг хавф даражаси ушбу Низомнинг 13-бандида белгиланган омилларга бутун сонлардаги 1-3 балл бериш орқали баҳоланади.

Бунда 3 балл тегишли хавф омилининг энг юқори даражасини ва 1 балл тегишли хавф омилининг энг паст даражасини билдиради.

15. Хавф омилларига балл беришда баҳоловчи ташкилот томонидан ҳар бир хавф омилига мезонлар ишлаб чиқилади ҳамда хавф омилларининг муҳимлик даражасидан келиб чиқиб, уларга хавф омили вазни белгиланади.

Бунда белгиланган хавф омили вазнининг умумий миқдори 1 га (100 фоизга) тенг бўлиши керак.

16. Ички аудит хизматларининг хавф даражаси қуйидаги формула асосида аниқланади:

            

          

бунда:

Хд - хавф даражаси;

Бхо - хавф омилига берилган балл;

Вхо - тегишли хавф омилига белгиланган вазн;

- хавф омилининг тегишли тартиб рақами;

n - хавф даражасини аниқлаш учун қўлланиладиган омиллар сони.

17. Ички аудит хизматининг хавф омиллари таҳлили бўйича хавф даражаси қуйидагича баҳоланади:

2 ва ундан юқори - юқори хавф даражаси;

1,5 дан (1,5 ҳам киради) 2 гача - ўрта хавф даражаси;

1 дан 1,5 гача - паст хавф даражаси.

18. Баҳолаш хавф таҳлили асосида танлаб олинган юқори хавф даражасига эга ички аудит хизматларида амалга оширилади.

19. Баҳолаш ички аудит фаолиятига халақит қилмаган ҳолда мазкур Низом ҳамда ички аудит фаолиятига оид қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ ўн иш кунидан ошмаган муддатда амалга оширилади.

20. Баҳоловчи ташкилот баҳолаш бошланишидан камида ўн кун олдин вазирлик ва идорани бу ҳақда хабардор қилади.

21. Баҳоловчи ташкилот томонидан баҳолаш жараёнида қуйидаги йўналишлар қамраб олинади:

ички аудит хизмати фаолиятининг белгиланган тартибда ташкил этилиши, мустақиллиги ҳамда ресурслар билан таъминланиши;

вазирлик ва идораларда ички аудит фаолиятини амалга ошириш бўйича тегишли ҳужжатлар ишлаб чиқилиши ва расмийлаштирилиши (ички аудит хизмати тўғрисидаги низом, ички аудит хизмати ходимларининг лавозим йўриқномалари ва бошқалар);

ички аудит йиллик режасининг хавф таҳлили асосида ишлаб чиқилиши ва расмийлаштирилиши;

ички аудит тадбирларининг ички аудит фаолиятига оид қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ ўтказилиши ва натижалари расмийлаштирилиши;

ўтказилган ички аудит тадбирларининг самарадорлиги, таклиф ва тавсияларни бажариш бўйича чора-тадбирлар режасининг ички аудит объектлари томонидан бажарилиши;

ички аудит хизматлари ходимларининг малака даражаси;

ички аудит хизмати фаолиятига оид бошқа масалалар.

22. Баҳолаш мазкур Низомга 2-иловада келтирилган Ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолаш бўйича намунавий саволномага тегишли мезонлар асосида бутун сонлардаги 0-2 балл бериш орқали амалга оширилади.

Бунда саволнома мазкур Низомнинг 21-бандида келтирилган йўналишлар бўйича шакллантирилади.

23. Баҳоловчи ташкилот томонидан саволномада келтирилган йўналишларнинг муҳимлик даражасидан келиб чиқиб, уларга вазн белгиланади.

Бунда йўналишларга белгиланган вазннинг умумий миқдори 1 га (100 фоизга) тенг бўлиши керак.

24. Баҳолашни амалга оширишда ички аудит хизмати фаолиятининг сифат даражаси қуйидаги формула асосида аниқланади:

           

           

бунда:

Сд - сифат даражаси;

Бҳ - саволномада ҳар бир йўналишдаги саволларга берилган баллар йиғиндиси;

Бм - саволномада ҳар бир йўналишдаги саволларга берилиши мумкин бўлган энг юқори баллар йиғиндиси;

Бв - саволномада келтирилган баҳолаш йўналишларига белгиланадиган вазн;

- саволномада келтирилган йўналишларнинг тегишли тартиб рақами;

n - саволномадаги йўналишлар сони.

25. Ички аудит хизмати фаолиятининг баҳолаш бўйича сифат даражаси қуйидагича баҳоланади:

90 фоиз ва ундан юқори - юқори;

70 фоиздан (шу жумладан, 70 фоиз) 90 фоизгача - ўрта;

70 фоиздан кам - паст.

26. Баҳоловчи ташкилот томонидан баҳолаш жараёнида ички аудит хизмати фаолияти тўғрисида батафсил маълумот олиш мақсадида вазирлик ва идоранинг бошқа тузилмалари, ички аудит хизмати ходимлари ҳамда ички аудит объектлари билан учрашувлар ҳамда ички аудит тадбири ўтказилган ички аудит объектларида мазкур Низомга 3-иловада келтирилган намунавий шаклга мувофиқ сўровнома ўтказилиши мумкин.

27. Баҳолаш натижалари баҳоловчи ташкилот томонидан қуйидагиларни назарда тутувчи маълумотнома кўринишида расмийлаштирилади:

баҳолаш натижалари, шу жумладан, баҳолаш асосида аниқланган ички аудит хизматининг сифат даражаси бўйича маълумотлар;

ички аудит объектлари ўртасида ўтказилган сўровнома натижалари (агар мавжуд бўлса);

баҳолаш ўтказилган ички аудит хизмати фаолияти ҳолати, шу жумладан ички аудит фаолиятига оид қонунчиликка риоя этилмаган ҳолатлар (агар мавжуд бўлса);

ички аудит хизмати фаолиятини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар.

28. Баҳолаш натижалари бўйича маълумотнома лойиҳаси ички аудит хизмати раҳбари томонидан икки иш куни ичида кўриб чиқилади.

Бунда ички аудит хизмати раҳбари маълумотнома лойиҳаси юзасидан ўз фикр-мулоҳазалари ва эътирозларини билдиришга ҳақли.

29. Ички аудит хизмати раҳбари томонидан билдирилган фикр-мулоҳазалар ва эътирозлар асосли деб топилган тақдирда, баҳоловчи ташкилот томонидан маълумотнома лойиҳасига тегишли тузатишлар киритилади.

30. Маълумотнома икки нусхада расмийлаштирилади ҳамда ички аудит хизмати раҳбари ва баҳоловчи ташкилотнинг масъул ходими томонидан имзоланади.

31. Ички аудит хизмати раҳбари томонидан баҳоловчи ташкилот билан биргаликда ички аудит хизмати фаолиятини такомиллаштириш бўйича берилган таклиф ва тавсиялар асосида чора-тадбирлар режаси ишлаб чиқилади ҳамда маълумотномага илова қилинади.

32. Чора-тадбирлар режаси ички аудит хизмати раҳбари томонидан имзоланади ҳамда вазирлик ва идора раҳбари томонидан беш иш куни ичида тасдиқланади.

33. Вазирлик ва идора раҳбари томонидан тасдиқланган чора-тадбирлар режасининг нусхаси уч иш куни ичида баҳоловчи ташкилотга тақдим этилади.

34. Ички аудит хизмати ҳар чоракда ички аудит хизмати фаолияти тўғрисидаги ҳисоботда чора-тадбирлар режасида келтирилган таклиф ва тавсиялар бажарилиши бўйича маълумотларни баҳоловчи ташкилотга тақдим этади.

35. Вазирлик ва идораларда ўтказилган баҳолаш ва унинг натижалари тўғрисида маълумотлар вазирлик ва идораларнинг расмий веб-сайтига жойлаштирилади.

36. Баҳоловчи ташкилот ички аудит хизмати томонидан чора-тадбирлар режасининг бажарилиш мониторингини ички аудит хизмати фаолияти тўғрисидаги ҳисоботда келтирилган чора-тадбирлар режасининг бажарилиши бўйича маълумотларни таҳлил қилиш орқали амалга оширади.

37. Ички аудит хизмати томонидан таклиф ва тавсиялар асосида ишлаб чиқилган чора-тадбирлар режаси бажарилмаган тақдирда, баҳоловчи ташкилот томонидан бу ҳақида тегишли вазирлик ва идоралар раҳбарига кўрсатма хат юборилади, шунингдек, ушбу маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатасига тақдим этилади.

4-БОБ. ВАЗИРЛИК ВА ИДОРАЛАР ИЧКИ

АУДИТ ХИЗМАТЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ БАҲОЛАШ

ВА ТАКОМИЛЛАШТИРИШ БЎЙИЧА ҲИСОБОТ

       

38. Баҳоловчи ташкилот томонидан ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолаш натижалари бўйича ярим йиллик ва йиллик ҳисобот (кейинги ўринларда - ҳисобот) тайёрланади.

39. Ҳисобот қуйидагиларни ўз ичига олади:

ҳисобот даврида ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолаш натижалари;

вазирлик ва идоралар томонидан ички аудит хизматлари фаолиятининг сифатини таъминлаш ва самарадорлигини ошириб бориш юзасидан амалга оширилган ишлар;

келгусида ички аудит хизматлари фаолиятини такомиллаштириш йўналишлари.

40. Ҳисобот ярим йил якуни бўйича июль ойининг 20-санасига қадар ва йил якуни бўйича январь ойининг 25-санасига қадар Вазирлар Маҳкамасига тақдим этилади.

Ҳисобот Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатасига унинг сўровига асосан тақдим этилиши мумкин.

41. Ҳисобот юзасидан маълумотлар баҳоловчи ташкилот томонидан жамоатчиликка эълон қилиб борилади.

5-БОБ. ЯКУНЛОВЧИ ҚОИДА

42. Ушбу Низом талабларини бузганликда айбдор бўлган шахслар қонунчилик ҳужжатларида белгиланган тартибда жавоб берадилар.

Низомга

1-ИЛОВА

Вазирлик ва идораларнинг ички аудит

хизматлари фаолиятини баҳолаш

СХЕМАСИ

          

          

Изоҳ. Ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолаш режадан ташқари тартибда ўтказилган тақдирда, мазкур схеманинг 1-босқичи инобатга олинмайди.

         

          

Низомга

2-ИЛОВА

Ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолаш бўйича

НАМУНАВИЙ САВОЛНОМА

          

            

Изоҳ. Намунавий саволномага баҳоловчи ташкилот томонидан Вазирлар Маҳкамаси билан келишилган ҳолда ўзгартириш ва қўшимчалар киритилиши мумкин. Бунда назорат саволларига мезонлар ишлаб чиқиш ҳамда балл бериш баҳолаш тартибига мувофиқ амалга оширилади.

Ички аудит хизматлари фаолиятини баҳолаш натижаси

        

___________ (вазирлик ва идора номи) ___________ (ички аудит тузилмаси номи) томонидан ички аудит фаолиятига оид қонунчилик ҳужжатларига мувофиқлик ва сифат даражаси "__" фоиз кўрсаткич билан ________ (бири танланади: юқори, ўрта, паст) деб баҳоланди.

Маълумот учун. Баҳолаш натижасига кўра ички аудит хизмати фаолиятининг сифат даражаси қуйидагича баҳоланади:

юқори - 90 фоиз ва ундан юқори, ўрта - 70 фоиздан (70 фоиз ҳам киради) 90 фоизгача, паст - 70 фоиздан кам.

         

        

        

Низомга

3-ИЛОВА

Ички аудит объекти фикр-мулоҳазаларининг

НАМУНАВИЙ САВОЛНОМАСИ

         

             

         

Қўшимча:

а) келгусида ички аудит хизмати фаолиятини ривожлантириш бўйича нима ишлар қилиниши керак деб ўйлайсиз?

         

         

          

б) бошқа фикр-мулоҳазалар, таклифлар (вазирлик ва идора молиявий фаолиятини яхшилаш ёки ички аудит хизмати фаолияти билан боғлиқ):

         

         

        

Изоҳ:

а) сўровномани тўлдириш давомида ички аудит объекти ўз фикр-мулоҳазаларини холис баён этиши лозим;

б) агар ички аудит объекти томонидан билдирилган фикрлар "қониқарсиз (йўқ)" бўлса, тегишли асослантиришлар кўрсатилиши лозим;

в) ушбу сўровномага баҳоловчи ташкилот томонидан Вазирлар Маҳкамаси билан келишилган ҳолда ўзгартириш ва қўшимчалар киритилиши мумкин.

         

        

         

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2023 йил 15 август