ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА
ЎзР Конунчилиги / Ер ва бошқа табиий ресурслар. Атроф-муҳит муҳофазаси / Ўсимлик дунёси тўғрисидаги қонунчилик / Ўсимлик дунёсини муҳофазаси қилиш, ҳимоя қилиш ва қайта тиклаш /Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 12.03.2024 й. 126-сон "Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш ҳамда яйлов деградациясига қарши курашиш чора-тадбирлари тўғрисида"ги Қарори
Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ВАЗИРЛАР МАҲКАМАСИНИНГ
ҚАРОРИ
12.03.2024 й.
N 126
ЯЙЛОВЛАР ВА УЛАРДАГИ ЕР ОСТИ
СУВЛАРИНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ ҲАМДА
ЯЙЛОВ ДЕГРАДАЦИЯСИГА ҚАРШИ КУРАШИШ
ЧОРА-ТАДБИРЛАРИ ТЎҒРИСИДА
Ўзбекистон Республикаси Президентининг "2030 йилгача Ўзбекистон Республикасининг "яшил" иқтисодиётга ўтишига қаратилган ислоҳотлар самарадорлигини ошириш бўйича чора-тадбирлар тўғрисида" 2022 йил 2 декабрдаги ПҚ-436-сон қарори ижросини таъминлаш, шунингдек, республикамизда яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш ҳамда яйлов деградацияси жараёнларининг олдини олиш мақсадида Вазирлар Маҳкамаси ҚАРОР ҚИЛАДИ:
1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 2 декабрдаги ПҚ-436-сон қарори билан тасдиқланган 2030 йилгача Ўзбекистон Республикасида "яшил" иқтисодиётга ўтиш ва "яшил" ўсишни таъминлаш дастурида яйловларни барқарор бошқариш тизимини жорий қилиш - яйлов майдонларининг экологик ҳолатини сақлаш ҳамда ер ва ўрмон деградациясини камайтириш орқали яйловларда чорва молларини ўтлатишни барқарор бошқариш усулларини ишлаб чиқиш ва жорий этиш "Яшил" ўсишнинг устувор йўналишларидан бири этиб белгиланганлиги маълумот учун қабул қилинсин.
2. Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги, Тоғ-кон саноати ва геология вазирлиги, Иқтисодиёт ва молия вазирлиги, Самарқанд давлат университети ҳамда халқаро ва маҳаллий экспертларнинг "Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш стратегияси"ни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш тўғрисидаги таклифлари маъқуллансин.
3. Қуйидагилар:
Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш стратегиясини амалга ошириш ҳамда яйловларни барқарор бошқариш тизимини жорий этиш дастури 1-иловага мувофиқ;
Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш стратегиясини ишлаб чиқиш ҳамда амалга ошириш бўйича ишчи гуруҳ (кейинги ўринларда - Ишчи гуруҳ) таркиби 2-иловага мувофиқ;
2024-2028 йилларда мавжуд яйловларни босқичма-босқич тўлиқ хатловдан ўтказиш ҳамда уларнинг электрон хариталарини ишлаб чиқиш графиги 3-иловага мувофиқ тасдиқлансин.
4. Қуйидагилар Ишчи гуруҳнинг асосий вазифалари этиб белгилансин:
"Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш стратегияси"ни илғор халқаро тажрибадан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқиш ҳамда унинг амалга оширилишини назорат қилиш ва мониторингини юритиш;
"Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш стратегияси"да белгиланадиган тадбирларнинг ўз вақтида ва сифатли бажарилишини таъминлаш учун халқаро молия институтларининг маблағларини жалб қилиш чораларини кўриш;
"Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш стратегияси"ни амалга оширишда юзага келадиган муаммоларни барвақт аниқлаш ва бартараф этиш чораларини кўриш.
5. Ишчи гуруҳ (Абдурахмонов) "Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини муҳофаза қилиш стратегияси"да қуйидаги тадбирларнинг амалга оширилишини назарда тутсин:
яйловлардан фойдаланиш соҳасини тартибга солувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни тўлиқ хатловдан ўтказиш ва қайта кўриб чиқиш;
яйловлардан самарали фойдаланишнинг ташкилий-услубий асосларини такомиллаштириш, яйловларни тоифалаш ва уларнинг деградациясини табақалашган ҳолда баҳолашнинг ягона услубиётини ишлаб чиқиш;
яйловларни хатловдан ўтказиш орқали яйловларнинг рақамли хариталарини ишлаб чиқиш, деградацияга учраган майдонларга аниқлик киритиш, малакали хорижий экспертларни жалб қилган ҳолда, хатлов натижалари бўйича республикадаги яйловлар ҳолатини экспертлик баҳолаш;
яйловларда чорва моллари босимини камайтириш ва уларни алмашлаб ўтлатишнинг оқилона тизимини йўлга қўйиш, деградацияга учраган яйловларни қайта тиклаш ҳамда уларнинг маҳсулдорлигини оширишнинг энг мақбул усулларини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий қилиш;
аутсорсинг соҳасида ихтисослашган ташкилотни жалб қилган ҳолда яйловларни бошқаришнинг сунъий йўлдошли интеграциялашган тизимини жорий этиш орқали чорва молларини ўтлатишнинг реал вақт режимида мониторингини олиб боришни таъминлаш;
экологик, ижтимоий ва иқтисодий натижаларга эришишга қаратилган яйловлардан вақтинча фойдаланиш, ерга эгалик ҳуқуқи борасида ҳукумат сиёсати ва дастурларини мувофиқлаштириш;
барқарор яйлов амалиётини кенгайтириш борасида давлат-хусусий шерикликни ривожлантириш, яйловлар майдонларини чиқиндилар билан ифлослантиришнинг олдини олиш бўйича чора-тадбирлар бажарилишини назорат қилиш;
давлат муҳофазасидаги ерларни ҳимоя қилиш борасида замонавий усул ва воситаларни жорий этишни кенгайтириш, шунингдек, яйловларни барқарор бошқаришнинг институционал механизмларини такомиллаштириш;
ҳудудларда яйлов уруғчилиги базасини ривожлантириш ҳамда яйловларни муҳофаза қилиш ва улардан мақсадли фойдаланиш бўйича давлат назорати ва мониторинги тизимини кучайтириш;
яйловларни картограмма асосида минерал ўғитлар билан ўғитлаш, ўсимликларни ҳашарот ва касалликлардан ҳимоя қилиш, шунингдек, яйловлардаги ер ости сувларидан фойдаланишда санитария-ветеринария назоратини кучайтириш;
яйловлар деградацияси ва чўлланишга қарши курашиш тадбирлари доирасида халқаро молия институтлари ва "яшил" грант маблағларини жалб қилиш чораларини кўриш;
яйловлардаги ер ости сувларидан яйловларни ва чорва молларини суғориш учун фойдаланиш бўйича қўлланма ишлаб чиқиш, яйловларни ва ер ости сув ресурсларини барқарор бошқаришга доир таълим дастурларини яратиш ва такомиллаштириш;
яйловлардаги ер ости сувларидан фойдаланишда сувни тежайдиган технологияларни кенг қўллаш, яйловлардаги ер ости сувларидан фойдаланиш меъёрларини белгилаш ва уларга риоя қилиниши устидан назорат ўрнатиш.
6. Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги 2024-2028 йилларда мавжуд яйловларнинг босқичма-босқич тўлиқ хатловдан ўтказилишини ҳамда электрон хариталари ишлаб чиқилишини ва электрон ҳисоби юритилишини таъминласин.
7. Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитаси Тоғ-кон саноати ва геология вазирлиги, Яйлов хўжалигини ривожлантириш уюшмаси, Ўрмон хўжалиги агентлиги, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши ва вилоятлар ҳокимликлари билан биргаликда:
ҳар йили бюджетдан ажратиладиган маблағлар ҳисобидан ўтказиладиган геоботаник тадқиқотлар натижаларига асосан яйловларда чорва молларини ўтлатишнинг энг кўп йўл қўйиладиган фойдаланиш нормаларини белгиласин ҳамда 2024 йилдан бошлаб яйловлардан алмашлаб фойдаланишни ташкил этсин;
яйловларда ресурс тежайдиган технологияларни кенг қўллаш, яйлов мавсумини инобатга олган ҳолда чорва молларини алмашлаб ўтлатиш тизимини тўлиқ жорий этсин;
чўл яйловлари эгаллаган майдонларда мавжуд тик қудуқларни хатловдан ўтказиш ва унинг натижаларига кўра яроқсиз ҳолга келган (беркитилган, фойдаланилмаётган) тик қудуқларни мукаммал таъмирлаш бўйича чора-тадбирларни белгиласин;
деградацияга учраган яйловларни қайта тиклаш ва уларнинг маҳсулдорлигини ошириш мақсадида истиқболли озиқабоп яйлов ўсимликларининг бирламчи уруғчилик майдонларини ташкил этсин;
яйловларни қум босиш ва шамол эрозиясидан ҳимоя қилиш мақсадида ташаббускорларнинг таклифига биноан яйлов иҳотазорларини барпо этиш чораларини кўрсин.
8. Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги Қишлоқ хўжалиги вазирлиги билан биргаликда:
геоботаник тадқиқотларда аниқланган яйловлардаги мавжуд табиий ўрмонзорларни сақлаб қолиш мақсадида ушбу ерларни тегишли қарорлар билан ўрмонзор ер турига ўтказиш чораларини кўрсин;
2024 йилда Бухоро ва Навоий вилоятларида яйловларни рақамли бошқариш тизимини ташкил этиш бўйича тажриба лойиҳасини хорижий молия институтлари маблағларини жалб қилган ҳолда амалга оширсин;
сув таъминоти мавжуд бўлмаган ҳудудларда тик қудуқларни қазиш, қуёш энергиясида ишлайдиган насос агрегатлари ёрдамида ер ости сувларини чиқариш ҳамда томчилатиб суғориш технологияларини жорий этиш бўйича Бухоро ва Навоий вилоятларида намунавий тажриба лойиҳаларини амалга оширсин;
тажриба лойиҳаларининг натижаларига кўра мазкур тажрибани республиканинг бошқа ҳудудларида босқичма-босқич амалга ошириш юзасидан Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритсин.
9. Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитаси Тоғ-кон саноати ва геология вазирлиги, Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги билан биргаликда яйловларни ҳамда улардаги ер ости сувларини назорат қилиш мақсадида "waterbase.uz" электрон платформасини кенгайтириш ва яйловлар эгаллаган майдонлардаги қудуқларда ер ости сувларининг ҳолати тўғрисидаги маълумотларни тўплаш, таҳлил қилиш, ўзаро маълумот алмашишни таъминлаш бўйича Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг интеграциялашган геоахборот тизимини Атроф-муҳит мониторинги ягона геоахборот маълумотлар базаси тизими билан интеграция қилиш чораларини кўрсин.
10. Белгилансинки, яйлов ерларини хатловдан ўтказиш ва яйлов ер майдонларининг электрон хариталарини ишлаб чиқиш харажатлари Қишлоқ хўжалиги вазирлигига қишлоқ хўжалиги ерларининг норматив қийматини аниқлаш ва қайта баҳолаш, қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерларни хатловдан ўтказиш, яйловларда геоботаник тадқиқотлар ва мониторингини ўтказиш учун Давлат бюджетидан ажратиладиган маблағлар ҳисобидан молиялаштирилади.
11. Ўзбекистон Республикаси Тоғ-кон саноати ва геология вазирлиги яйловларни муҳофаза қилиш ва уларнинг деградациясига қарши курашишда ер ости сувларидан фойдаланиш имкониятларини баҳолаш мақсадида яйлов ерларда мақсадли гидрогеологик тадқиқотлар ўтказсин ҳамда ер ости сувлари мониторингини кучайтириш чораларини кўрсин.
12. Мазкур қарорнинг бажарилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари Ж.А. Ходжаев ва қишлоқ хўжалиги вазири И.Ю. Абдурахмонов зиммасига юклансин.
Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири А. Арипов
2024 йил 12 мартдаги
126-сон қарорига
1-ИЛОВА
Яйловлар ва улардаги ер ости
сувларини муҳофаза қилиш стратегиясини
амалга ошириш ҳамда яйловларни барқарор
бошқариш тизимини жорий этиш
ДАСТУРИ
2024 йил 12 мартдаги
126-сон қарорига
2-ИЛОВА
Яйловлар ва улардаги ер ости сувларини
муҳофаза қилиш стратегиясини ишлаб чиқиш
ҳамда амалга ошириш бўйича ишчи гуруҳ
ТАРКИБИ
1. И.Ю. Абдурахмонов |
- |
қишлоқ хўжалиги вазири, ишчи гуруҳ раҳбари |
2. Т.Ю. Рапиков |
- |
Вазирлар Маҳкамасининг Инвестициялар, экспорт, савдо, қишлоқ ва сув хўжалиги масалалари котибияти мудири, ишчи гуруҳ раҳбари ўринбосари |
3. А.А. Абдухакимов |
- |
экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазири |
4. Б.Ф. Исламов |
- |
тоғ-кон саноати ва геология вазири |
5. И.Ф. Хамраев |
- |
Вазирлар Маҳкамасининг Инвестициялар, экспорт, савдо, қишлоқ ва сув хўжалиги масалалари котибияти бош мутахассиси |
6. Н.Ж. Бакиров |
- |
Ўрмон хўжалиги агентлиги директори |
7. Э.Ш. Ҳайитов |
- |
Яйлов хўжалигини ривожлантириш уюшмаси раиси |
8. Р.А. Тўраев |
- |
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги "Ўздаверлойиҳа" давлат илмий лойиҳалаш институти бош директори |
9. Т.Ф. Ражабов |
- |
Самарқанд давлат университети қошидаги Агробиотехнологиялар ва озиқ-овқат хавфсизлиги институти директори |
10. О.И. Соатов |
- |
Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг Тупроқ унумдорлигини ошириш ва ерлар деградациясига қарши курашиш бошқармаси бошлиғи, ишчи гуруҳ котиби |
Изоҳ.
Ишчи гуруҳ аъзоси бошқа ишга ўтганда, унинг ўрнига ушбу лавозимга янги тайинланган ёки тегишли функцияларни бажариш зиммасига юкланган шахс киритилади.
Ишчи гуруҳ томонидан малакали хорижий ва маҳаллий экспертлар белгиланган тартибда жалб қилишини мумкин.
2024 йил 12 мартдаги
126-сон қарорига
3-ИЛОВА
2024-2028 йилларда мавжуд яйловларни
босқичма-босқич тўлиқ хатловдан ўтказиш ҳамда
уларнинг электрон хариталарини ишлаб чиқиш
ГРАФИГИ
Тадбир номи |
Масъул ташкилот |
Молиялаштириш манбаи
|
Яйлов ва пичанзор майдонлари (млн. гектар)
|
Шундан:
|
||||
2024 йилда
|
2025 йилда
|
2026 йилда
|
2027 йилда
|
2028 йилда
|
||||
2024-2028 йилларда яйловларни хатловдан ўтказиш ва электрон хариталарини ишлаб чиқиш |
"Ўздаверлойиҳа" давлат илмий лойиҳалаш институти |
Қишлоқ хўжалиги вазирлигига Давлат бюджетидан ажратиладиган маблағлар |
21,2 |
3,5 |
4,4 |
4,4 |
4,4 |
4,5 |
Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),
2024 йил 14 март