Кўчмас мулк объектларига мулк ҳуқуқи ўтганда юзага келадиган солиқларни ҳисоблаш ва тўлаш (СБХ, 39-сон, 2013 йил 1 октябрь)

Функция недоступна

Жавоб газетанинг чиққан санасига ҳақиқийдир*

КЎЧМАС МУЛК СОТИЛДИ.

МАРҲАМАТ ҚИЛИБ СОЛИҚЛАРНИ ТЎЛАНГ

Кўчмас мулк олди-сотдисида битим иштирокчиларида кўпинча солиқ мажбуриятлари юзага келади. Бизнинг бугунги мақоламиз юридик шахслар ўртасида кўчмас мулк объектларига мулк ҳуқуқи ўтганда юзага келадиган солиқларни ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартибига бағишланган.

Товарлардан фарқли равишда кўчмас мулк объектлари ўзига хос хусусиятга эгадир. Фуқаролик кодексининг 84-моддасига кўра кўчмас мулкка эгалик ҳуқуқи ва бошқа ашёвий ҳуқуқлар, бу ҳуқуқларнинг вужудга келиши, бошқа шахсларга ўтиши, чекланиши ва бекор бўлиши давлат рўйхатидан ўтказилиши керак. Уни Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри бўйича давлат қўмитасининг туманлар (шаҳарлар) ер ресурслари ва давлат кадастри бўлимлари амалга оширади.

Кўчмас мулк объектини давлат рўйхатидан ўтказиш рад этилганда битим тугалланмаган ҳисобланади. Тегишинча, унга доир ҳисоблаб чиқарилган солиқ мажбуриятларига Солиқ кодексида белгиланган тартибда тузатиш киритилиши керак.

Фойдаланилаётган кўчмас мулк объекти реализация қилинганда сотувчида солиқ мажбуриятлари қачон юзага келади: мулк ҳуқуқининг ўтиш санасиданми ёки кўчмас мулк объектига доир қабул қилиш-топшириш далолатномаси имзоланган санаданми?

АГАР СОТУВЧИ УМУМБЕЛГИЛАНГАН

СОЛИҚЛАР ТЎЛОВЧИСИ БЎЛСА

Солиқ кодексининг (СК) 204-моддасига кўра асосий воситалар ва номоддий активлар реализация қилинган тақдирда, солиқ солинадиган база қўшилган қиймат солиғи суммасини ҳам ўз ичига оладиган, уларнинг реализация қилиш нархи билан қолдиқ қиймати ўртасидаги ижобий фарқ сифатида белгиланади.

Бунда солиқ мажбуриятлари кўчмас мулкни реализация қилиш бўйича оборот амалга оширилган санада, яъни ҳисобварақ-фактурани ёзиш ва объекти қабул қилиш-топшириш далолатномасини имзолаш санасида белгиланади. ҚҚС бўйича солиқ мажбуриятини белгилаш учун кўчмас мулк объектига ҳуқуқни тасдиқлайдиган ҳужжатлар қачон расмийлаштирилганлигининг аҳамияти йўқ.

Фойда солиғи бўйича ҳам, ҚҚС бўйича бўлганидек, ҳисобварақ-фактура ёзилганидан ва кўчмас мулк объектини қабул қилиш-топшириш далолатномаси имзоланганидан кейин мажбуриятлар белгиланади.

СКнинг 133-моддасига кўра бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ белгиланадиган асосий воситаларнинг чиқиб кетишидан олинадиган фойда асосий