Қарзларга доир харажатларни ҳисобга олиш эволюцияси (СБХ, 39-сон, 2014 йил 30 сентябрь)

Функция недоступна

Жавоб газетанинг чиққан санасига ҳақиқийдир*

ҚАРЗЛАРГА ДОИР ХАРАЖАТЛАРНИ

ҲИСОБГА ОЛИШ ЭВОЛЮЦИЯСИ

24-сон Бухгалтерия ҳисоби миллий стандарти (БҲМС) "Қарзлар бўйича харажатлар ҳисоби" тасдиқлангунига қадар, қарзлар бўйича харажатларнинг бухгалтерия ва солиқ ҳисобини тартибга солувчи ягона меъёрий ҳужжат мавжуд бўлмаганлиги туфайли, бир қатор меъёрлардан ташкил топадиган ёндашувдан фойдаланилган, унда қарзлар ва кредитлар бўйича фоиз тўловлари юзасидан харажатлар, жуда кам учрайдиган ҳоллардан ташқари, молиявий фаолият бўйича харажатларга киритилган.

Мазкур ёндашув қуйидаги меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларнинг қоидаларига асосланган:

1) 5-сон БҲМС "Асосий воситалар"нинг 11-бандига кўра кредитдан фойдаланганлик учун фоизларни тўлашга доир харажатлар қарзга олинган сармоя ҳисобидан буткул ёки қисман сотиб олинган асосий воситаларнинг (АВ) бошланғич қийматига киритилмайди. Фақат қурилиш даврида қурилиш учун олинган узоқ муддатли кредит бўйича ҳисобланган фоизлар барпо этилган асосий воситаларнинг бошланғич қийматига киритилади (5-сон БҲМСнинг 12-банди).

Активни ишлаб чиқиш учун олинган мақсадли кредитлар бўйича харажатларни худди шундай киритиш 7-сон БҲМС "Номоддий активлар" билан номоддий активларга нисбатан ҳам белгиланган (4, 15-бандлар);

2) Маҳсулот (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисида низом (бундан кейин - Харажатлар таркиби тўғрисида низом) Б бўлимининг 3.1, 3.2, 3.6-бандларига мувофиқ банклар ва бошқа молия-кредит ташкилотлари кредитлари бўйича фоизлар (инвестиция даврида капитал қўйилмалар таркибига кирувчи инвестицияларга олинган кредитлар бўйича фоизлардан ташқари), шу жумладан, муддати ўтган ва узайтирилган ссудалар бўйича фоизлар; мол-мулкни узоқ муддатли ижарага олиш (лизинг) бўйича фоизларни тўлаш харажатлари; бошқа харажатлар, шу жумладан қимматли қоғозлар бўйича