1. 2017 йилги даромадларимиз ва уларга солиқ солиш (СБХ, 17-сон, 2017 йил 25 апрель)

Функция недоступна

Жавоб газетанинг чиққан санасига ҳақиқийдир*

2017 ЙИЛГИ ДАРОМАДЛАРИМИЗ

Эътиборингизга ҳавола этилаётган қўлланма жорий йилда кучга кирган 2017 йилги солиқ ва бюджет сиёсатининг асосий йўналишлари қабул қилиниши муносабати билан солиқ тўғрисидаги қонун ҳужжатларига киритилган янгиликларни ҳисобга олган ҳолда тайёрланди.

Қуйидагиларга солиқ солишда уларга эътибор қаратиш лозим:

жисмоний шахсларга улар оладиган даромадлар бўйича - жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ва суғурта бадаллари қисмида;

ушбу даромадларни тўловчи юридик шахсларга - ягона ижтимоий тўлов қисмида.

Солиқ кодекси жисмоний шахсларнинг жами даромадини* 4 та асосий гуруҳга бўлади:

1) меҳнатга ҳақ тўлаш тарзидаги даромадлар (Солиқ кодексининг 172-моддаси);

2) мулкий даромадлар (Солиқ кодексининг 176-моддаси);

3) моддий наф тарзидаги даромадлар (Солиқ кодексининг 177-моддаси);

4) бошқа даромадлар (Солиқ кодексининг 178-моддаси).

Ушбу даромадларга жисмоний шахсларнинг даромад солиғи (ЖШДС) солиниши керак. Унинг янада оддий номи - "даромад солиғи". ЖШДСни календарь йил давомида даромадлар олган Ўзбекистон фуқаролари ҳам, чет элликлар, шунингдек фуқаролиги бўлмаган шахслар ҳам тўлайдилар. Жисмоний шахсларнинг даромадларига турига қараб тўлов манбаида ёхуд декларация асосида солиқ солинади.

Жисмоний шахслар даромадларининг муайян турлари, шунингдек жисмоний шахсларнинг айрим тоифалари ЖШДС тўлашдан озод қилинган.

2017 йил 1 январдан бошлаб ЖШДСнинг қуйидаги ставкалари амал қилади:

ноль даражали;

энг кам - 7,5%;

ўртача - 17%;

энг юқори - 23% (27.12.2016 йилдаги ПҚ-2699-сон қарорга 9-илова).

ЎзР резидентларига дивидендлар ва фоизлар тарзида тўланадиган даромад солиғи ставкаси - 10%. ЎзРда норезидент жисмоний шахсларнинг даромадлари бўйича алоҳида ставкалар назарда тутилган (Солиқ кодексининг 182-моддаси).

Бутун йил давомида ЖШДСни ҳисоблаётганда 2017 йил 1 январдаги ҳолатга кўра белгиланган ЭКИҲ - 149 775 сўм қўлланади (Солиқ кодексининг 186-моддаси 1-қисми).

Жисмоний шахснинг у ёки бу даромади қайси гуруҳга киришига қараб у фуқароларнинг шахсий жамғариб бориладиган пенсия ҳисобварақлари (ШЖБПҲ), фуқароларнинг мажбурий суғурта бадаллари ва ягона ижтимоий тўлов (ЯИТ) солиш объекти бўлиши ҳам мумкин.

ШЖБПҲга ойлик мажбурий бадаллар ставкаси ноль даражали ставкада солиқ солинадиган даромадни (1 ЭКИҲ) чегирган ҳолда ЖШДС солинадиган даромадларнинг 1%ини ташкил этади (ПҚ-2699-сон қарорга 9-илова).

ШЖБПҲга мажбурий бадаллар ҳисобланган ЖШДСдан чегирилади (АВ томонидан 6.10.2005 йилда 1515-сон билан рўйхатдан ўтказилган Низомнинг 3-банди). 

2017 йил учун бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасига фуқароларнинг мажбурий суғурта бадаллари ставкаси ходимнинг ҳисобланган иш ҳақи (даромадлари) суммасининг 8%ини ташкил этади (ПҚ-2699-сон қарорнинг 3-банди).

ЯИТни микрофирмалар ва кичик корхоналар, шунингдек фермер хўжаликлари 15%лик ставкада, қолган солиқ тўловчилар - 25%лик ставкада тўлайдилар (ПҚ-2699-сон қарорга 25-илова), қонун ҳужжатларида назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно.

Жисмоний шахсларга тўланиши мумкин бўлган тўловлар хилма-хиллиги сабабли кўпинча бухгалтерларда уларни ҳисобга олиш ва солиқ солиш билан боғлиқ саволлар юзага келади.

Илгари жисмоний шахсларга рағбатлантирувчи тусдаги солиқ солинадиган ва имтиёзли тўловлар ҳақида "шпаргалка" материални чоп этган эдик ("Моддий рағбатлантиришда бехато солиқ тўлаш", "СБХ"нинг 28.03.2017 йилдаги 13-сони).

Жисмоний шахсларга тўланиши мумкин бўлган барча даромадларга доир экспертларимиз тайёрлаган жадвал ҳам ўқувчиларимиз - ҳам юридик, ҳам жисмоний шахсларга фойдали бўлади, унга таянган ҳолда уларга қандай солиқлар ва мажбурий ажратмалар солинишини билиб олиш мумкин. Бу "Norma. Ўзбекистон Республикаси қонунчилиги" АҚТнинг "Солиқ навигатори" янги бўлимидан яқин орада ўрин оладиган 50 дан ортиқ жадвалнинг биридир.

*) Мазкур шарҳда якка тартибдаги тадбиркорлик фаолиятидан олинадиган даромадлар кўриб чиқилмайди.