ТМЗ бўйича ҳисоб сиёсатини белгилаш (СБХ, 6-сон, 2018 йил 6 февраль)

Функция недоступна

Материал чоп этилган санасига ҳақиқийдир*

ТМЗ БЎЙИЧА ҲИСОБ СИЁСАТИНИ БЕЛГИЛАШ

Ҳар йили ҳар бир корхона янги молия йилидаги ҳисоб сиёсатини белгилаб олиши шарт. Ҳисоб сиёсати корхона ҳисоб юритишда, шунингдек молиявий ҳисоботни тайёрлаш ва тузиш учун фойдаланадиган ўзига хос принциплар, қоидалар ва амалий ёндашувларни ифодалайди. Товар-моддий захираларни (ТМЗ) ҳисобга олишнинг танланган тизими ва усули ҳисоб сиёсатида акс эттирилган бўлиши керак. ТМЗ савдо ва ишлаб чиқариш соҳаларидаги аксарият корхоналарнинг пул маблағларидан кейинги ўринни эгалловчи оборот активи ҳисобланади. Шу сабабли уларнинг ҳисобга олиниши жуда муҳим.

ТМЗ ҳисоби даврий ёки узлуксиз (доимий) бўлиши мумкин (АВ томонидан 17.07.2006 йилда 1595-сон билан рўйхатдан ўтказилган 4-сон БҲМСнинг 79-банди). Танлаш корхона ихтиёрида, у ТМЗни ҳисобга олиш тизимини ҳисоб сиёсатида акс эттиради.

Танланган ҳисобга олиш тизими доирасида ТМЗ қолдиқлари ва чиқиб кетаётганлари (шу жумладан ишлаб чиқаришга берилганлари) қиймати қуйидаги усуллардан бири воситасида аниқланади:

q ҳар бир бирликнинг таннархи бўйича;

q харид қилинган вақтига қараб дастлабки материаллар таннархи бўйича (FIFO);

q ўртача тортилган қиймат бўйича (AVECO).

Материалларнинг ҳар бир гуруҳи (тури) бўйича ҳисобот йили мобайнида қийматни аниқлашнинг фақат бир усули қўлланади, у корхонанинг ҳисоб сиёсатида мустаҳкамлаб қўйилади (4-сон БҲМСнинг 53, 54-бандлари).

Фойдаланиладиган материаллар бир-бирининг ўрнини боса олмаса ёки алоҳида ҳисобга олиниши лозим бўлса (қимматбаҳо металлар, қимматбаҳо тошлар, радиоактив моддалар), берилган материаллар ТМЗнинг ҳар бир бирлиги таннархи бўйича баҳоланиши лозим (4-сон БҲМСнинг 55-банди).

Моддий бойликларнинг FIFO усулида (first in first out - биринчи келди - биринчи кетди) ҳисобдан чиқарилиши маҳсулот, ишлар ва