Умная подшивка

Моҳир тахлам / Бухгалтерия ҳисоби. Аудит / Ижара ҳисоби /

Молиявий ижара - лизинг: лизинг берувчида ҳисобга олиш ва солиқ солиш (СБХ, 17-сон, 2018 йил 24 апрель)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

Материал чоп этилган санасига ҳақиқийдир*



МОЛИЯВИЙ ИЖАРА - ЛИЗИНГ: ЛИЗИНГ БЕРУВЧИДА

ҲИСОБГА ОЛИШ ВА СОЛИҚ СОЛИШ


Лизинг иқтисодиёт реал секторининг инвестиция билан боғлиқ муаммоларини ҳал этиш имконини берувчи энг муҳим дастаклардан бири ҳисобланади. Ушбу молиялаштириш шакли инвестиция лойиҳаларининг турли иштирокчилари - ташаббускорлар, ускуна ва хизматлар етказиб берувчилар, инвесторлар, кредиторлар ва бошқаларнинг манфаатларини кўзлаб иш тутиш учун замин яратади.

Ўзбекистонда лизинг фаолияти билан шуғулланувчи компаниялар сони йил сайин ортиб бормоқда. Лизингга доир ҳуқуқий муносабатларнинг бундай иштирокчилари лизинг берувчилар деб номланади.


Лизинг битимларини тартибга солувчи асосий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қуйидагилардир:

q Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси;

q "Лизинг тўғрисида"ги Қонун;

q 6-сон БҲМС "Ижара ҳисоби" (АВ томонидан 24.04.2009 йилда 1946-сон билан рўйхатдан ўтказилган);

q Бухгалтерия ҳисобида ижара операцияларини акс эттириш тартиби тўғрисидаги низом (АВ томонидан 1.06.2009 йилда 1961-сон билан рўйхатдан ўтказилган).



Лизинг ўзи нима


Лизинг - молиявий ижаранинг алоҳида тури. Унда лизинг берувчи лизинг олувчининг топшириғига биноан сотувчидан лизинг шартномасида шартлашилган мол-мулкни мулк қилиб олади. Сўнг уни лизинг олувчига ҳақ эвазига эгалик қилиш ва фойдаланиш учун 12 ойдан ортиқ муддатга беради ("Лизинг тўғрисида"ги Қонуннинг 2-моддаси 1-қисми).


Лизинг фаолияти лицензияланмайди.

Лизинг шартномаси қуйидаги талаблардан бирига жавоб бериши керак:

q шартноманинг муддати тугагач, объект лизинг олувчининг мулки бўлиб ўтади.


МИСОЛ. Енгил автомобиль 4 йилга лизингга берилди. Шартнома шартларида 4 йил ўтгач, автомобиль лизинг олувчига мулк бўлиб ўтиши акс эттирилган;


q шартноманинг муддати лизинг объекти хизмат муддатининг 80%идан ортиқ бўлади ёки объектнинг шартнома тугаганидан кейинги қолдиқ қиймати унинг бошланғич қийматининг 20%идан кам бўлади.


МИСОЛ. Берилган дастгоҳнинг хизмат муддати - 6 йил. Лизинг шартномаси муддати 5 йилни ташкил этади;


q шартноманинг муддати тугагач, лизинг олувчи объектни унинг бозор қийматидан паст нархда эвазини тўлаб сотиб олиши мумкин (яъни лизинг олувчи лизинг объектини бошқа хоҳловчилардан кўра арзонроқ сотиб олиши мумкин);

q шартнома даври учун лизинг тўловларининг жорий дисконтланган қиймати объектнинг лизингга топшириш пайтидаги жорий қийматининг 90%идан ортиқ.


МИСОЛ. Махсус техника 10 йилга лизингга берилган, йиллик фоиз ставкаси - 18%. Унинг жорий қиймати - 500 000 минг сўм. Бутун лизинг даврида лизинг тўловларининг жорий дисконтланган қиймати 1 112 573 минг сўмни ташкил этади.


Лизинг шартномаси уч тарафлама (сотувчи - лизинг берувчи - лизинг олувчи) ёки икки тарафлама (лизинг берувчи - лизинг олувчи) бўлиши мумкин. Лизинг берувчи ва сотувчи ўртасида икки тарафлама лизинг шартномаси тузилаётганида қўшимча равишда лизинг объектининг олди-сотди шартномаси тузилади.



Лизинг объекти


Тадбиркорлик фаолияти учун фойдаланиладиган истеъмол қилинмайдиган ҳар қандай ашёлар лизинг объектлари бўлиши мумкин. Мисол учун, корхоналар, мулкий комплекслар, бинолар, иншоотлар, ускуналар, транспорт воситалари ҳамда бошқа кўчар ва кўчмас мулк.

Ер участкалари ва бошқа табиий объектлар, шунингдек муомаладан чиқарилган ёки муомалада бўлиши чекланган бошқа мол-мулк лизинг объектлари бўлиши мумкин эмас.

Муомаладан чиқарилган мол-мулк - муайян муомала иштирокчиларигагина қарашли бўла оладиган мол-мулк. У эркин суратда бошқа шахсларга берилиши ёки бир шахсдан иккинчи шахсга ўтиши мумкин эмас. Масалан, кредитнинг гаров таъминоти ҳисобланган ва бировга берилиши тақиқланган корхона мол-мулки.

Муомалада бўлиши чекланган мол-мулк - муомалада бўлишига махсус рухсатнома билан йўл қўйиладиган ашёлар. Масалан, қурол-яроғ, кучли таъсир қилувчи заҳарли моддалар, наркотик ва психотроп моддалар.



Лизинг шартномаси тарафлари


Лизинг берувчи - шартнома бўйича лизинг олувчига келгусида топшириш мақсадида объектни мулк қилиб олувчи шахс.

Лизинг олувчи - эгалик қилиш ва фойдаланиш учун объектни олаётган шахс.

...
Время: 0.0253
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск