Внимание!

NB! Мазкур Низом 2025 йил 1 апрелдан эътиборан кучга киради.


ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Базада янги / Июнь, 2024 й. / Айрим тармоқларнинг фаолияти / Саноат /

Табиий газ учун тарифларни шакллантириш тартиби тўғрисида Низом (ЎзР ВМ 15.06.2024 й. 337-сон қарорига 3-илова)

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

Вазирлар Маҳкамасининг

2024 йил 15 июндаги

337-сон қарорига

3-ИЛОВА



Табиий газ учун тарифларни шакллантириш

тартиби тўғрисида

НИЗОМ


1-БОБ. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР


1. Мазкур Низом табиий газ ёқилғисини ишлаб чиқариш (қазиб олиш), узатиш, тақсимлаш ва сотиш хизматлари (кейинги ўринларда - маҳсулот ва хизматлар) учун тарифларни шакллантиришнинг асосий тартибини белгилайди.

Ушбу Низом Ўзбекистон Республикасида табиий газни қазиб чиқарувчи, қабул қилувчи, узатувчи, газ таъминоти ташкилотлари ва истеъмолчиларга магистрал газ қувурлари орқали етказиб берувчи ташкилотлар томонидан тартибга солинадиган барча тадбирларга нисбатан қўлланилади.

Тартибга солувчи орган тариф қарорларини қабул қилишда мазкур Низом ҳамда газ билан тартибга солинадиган фаолиятга тааллуқли бошқа қонунчилик ҳужжатларига асосан иш юритади.


2. Мазкур Низомда қуйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади:


бевосита харажатлар - тартибга солувчи органга тариф даврида тартибга солинадиган тарифларга киритилган назорат қилинмайдиган харажатлар;


газ - узатувчилар ва истеъмолчиларга узатиш тармоқлари орқали етказиб бериладиган табиий газ;


газ йўқотилиши ҳисобга олинмаган узатиш - оператор томонидан қабул қилинган табиий газнинг умумий ҳажми ва унинг узатиш тизимининг чиқиш нуқтасида сотилган ёки етказиб берилган табиий газнинг ҳажми ўртасидаги фарқни билдиради, тартибга солувчи орган томонидан рухсат этилган тизим газидан ташқари (сиқилиш, техник хизмат кўрсатиш ва бошқалар);


газ таъминоти - ишлаб чиқариш ташкилотидан сотилган газ ва етказиб берувчи томонидан қайта сотиш учун сотиб олинган газ;


газни тартибга солувчи фаолият - операторлар томонидан табиий газни ишлаб чиқариш (қазиб чиқариш), узатиш, тақсимлаш, сақлаш ва газ таъминоти фаолияти;


истеъмолчиларга хизмат кўрсатиш тоифаси - газ нархини белгилаш учун газ билан тартибга солинадиган хизматлар истеъмолчилари ажратиладиган хизматлар тоифалари;


капитал харажатлар - бу тариф даврига прогноз қилинадиган тартибга солинадиган активларга инвестициялар;


операторлар - табиий газни қазиб чиқарувчи, қабул қилувчи, узатувчи, газ таъминоти ташкилотлари ва истеъмолчиларга магистрал газ қувурлари орқали етказиб берувчи ташкилот;


тариф - ушбу Низомга мувофиқ тартибга солинадиган фаолиятни амалга оширувчи операторлар томонидан табиий газ ёқилғисини ишлаб чиқариш (қазиб олиш), узатиш, тақсимлаш ва сотиш хизматлари учун белгиланган нарх.


тариф даври - тариф ҳисобланадиган давр (календарь йил ва ундан ортиқ);


тарифлар тузилмаси - операторлар ҳар бир хизмат тоифаси ёки истеъмолчилар тоифаси учун олиши мумкин бўлган барча тартибга солинадиган тарифлар (қатъий ва ўзгарувчан тўловлар) тўплами;


тартибга солинадиган активлар - норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда белгиланган хизматлар стандартларига мувофиқ тартибга солинадиган хизматларни кўрсатиш учун зарур бўлган активлар, шу жумладан, айланма маблағлар, газ қувурлари тўплами;


тартибга солинадиган тарифлар - операторлар томонидан тариф даврида тартибга солинадиган хизматлар учун олиши мумкин бўлган тарифлар;


тартибга солувчи орган - Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Идоралараро тариф комиссияси;


тизимда ишлатиладиган газ - газни етказиб берувчи ташкилот томонидан газ қувурларини ташиш тизимини ишлатиш ва унга техник хизмат кўрсатиш учун фойдаланиладиган газ миқдори;


узатиш билан тартибга солинадиган хизматлар - узатиш хизмати ва тартибга солувчи орган томонидан тасдиқланган бошқа тартибга солинадиган хизматлар;


узатиш хизмати - корхона томонидан узлуксиз равишда ва газ хизмати шартномасида келишилган ҳолда кўрсатиладиган хизмати;


хизматлар - операторлар томонидан кўрсатиладиган тартибга солинадиган фаолият.



2-БОБ. ТАРИФЛАРНИ ТАРТИБГА

СОЛИШ ТАМОЙИЛЛАРИ


3. Тариф методологияси тариф режими ва тарифларига нисбатан қўлланилиши мумкин бўлган қуйидаги тамойилларни ўз ичига олади:

тарифлар самарали бошқарув, операторлар тизимини янгилаш ва истеъмолчиларга ишончли ва хавфсиз тарзда хизматлар кўрсатиш имконини берувчи бўлиши;

тарифлар камситувчи бўлмаслиги;

тарифлар бошқа хизматлар ёки истеъмолчилар тоифалари томонидан ўзаро субсидияланмаслиги;

тарифлар ва уларнинг хизматлари истеъмолчилар тушуниши учун осон бўлиши;

тарифлар истеъмолчилар тоифасига мос келиши.


4. Ҳеч бир оператор ўз истеъмолчиларидан тартибга солувчи орган томонидан тасдиқланган ва эълон қилинган тарифлар жадвалига киритилган тариф тузилмасига мос келмайдиган ҳар қандай тарифни ундирмайди.



3-БОБ. ТАРИФ ДАВРИ


5. Тарифни белгилаш ва тарифларни биринчи навбатда қайта кўриб чиқиш ўртасидаги тариф даври ушбу вақт даври учун тартибга солувчи орган томонидан тариф тузилмаси тасдиқланган кундан бошлаб бир йил давом этади.


6. Кейинги тарифларни кўриб чиқиш ўртасидаги тариф даври уч йил давом этади.



4-БОБ. ТАРИФЛАРНИ КЎРИБ ЧИҚИШ

МЕТОДОЛОГИЯСИ


7. Тартибга солувчи орган операторлар томонидан қўлланиладиган тарифларни тариф даври бошланишидан олдин белгилайди.


8. Тартибга солинадиган тарифлар операторларга тартибга солувчи орган томонидан тасдиқланган хизматларнинг тахминий қийматига тенг даромад олиш имконини беради ва қуйидаги формула бўйича белгиланади:

          

       

бунда:

t - Тариф даврининг ҳар бир йилини ифодалайди.

N - Тариф даврининг йиллар сони.

ARt - Тариф даврининг t йилида рухсат этилган даромад ҳисобланади ва қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: ARt = ?i RTi,t x Qi,t; бунда Rti,t t йилида хизматлар тоифаси ёки истеъмолчилар i синфи учун тартибга солинадиган тариф ва Qi,t t йилидаги хизматлар тоифаси ёки истеъмолчилар i синфига бўлган тахминий талаб.

RRt - Тариф даврининг t йилидаги даромад талаби ва мазкур низомнинг 5 - 13-бобларида тавсифланган таркибий қисмлар методологиясига мувофиқ ҳисоблаб чиқилади.

r - мазкур низомнинг 11-бобига мувофиқ белгиланган даромадлилик даражаси ҳисобланади.


9. Тартибга солинадиган тарифлар тартибга солувчи орган томонидан инфляция ва бевосита харажатларнинг ўзгаришига қараб, тариф даврида қуйидаги формула бўйича ўзгартирилади:

         

       

бунда:

AARt - тариф даврининг t йилдаги тузатилган рухсат этилган даромади ва қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: AARt = ?i ARTi,t x Qi,t; Бу ерда ARTi,t - t йилдаги хизматлар тоифаси ёки истеъмолчиларнинг i тоифаси учун тузатилган, тартибга солинадиган тарифлар ва Qi,t - тарифларни кўриб чиқишда прогноз қилинганидек, t йилидаги хизматлар тоифаси ёки истеъмолчиларнинг i синфига бўлган тахминий талаб.

RRt - тарифларни кўриб чиқишда прогноз қилинганидек мазкур низомнинг 7-бобида белгиланган t йилидаги даромад талаби.

DCt - тарифларни кўриб чиқишда прогноз қилинганидек мазкур низомнинг 7-бобида белгиланган t йилидаги бевосита харажатлар.

RDCt - t йилида кўриб чиқилган бевосита харажатлар ва мазкур низомнинг 5-бобига мувофиқ ҳисоблаб чиқилади.

CPIt - t йили учун тартибга солинадиган тарифлар кучга киришидан икки ой олдин Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси томонидан эълон қилинадиган истеъмол нархлари индексидир.

CPIt-1 - t-1 йил учун тартибга солинадиган тарифлар кучга киришидан икки ой олдин Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси томонидан эълон қилинадиган истеъмол нархлари индексидир.



5-БОБ. БЕВОСИТА ХАРАЖАТЛАР


10. Бевосита харажатлар қуйидагилардан иборат:

қазиб чиқарувчи ташкилот томонидан табиий газни қазиб чиқариш жараёнида келиб чиқадиган барча харажатлар;

магистрал газ қувурлари орқали етказиб берувчи ташкилот учун бу тартибга солинадиган хизматларнинг тегишли томонига етказиб бериш харажатлари;

истеъмолчиларга етказиб берувчи ташкилот учун бу тартибга солинадиган хизматларнинг тегишли томонига етказиб бериш учун сотиб олинган газ ва газ узатиш хизматлари харажатлари.

Операторлар тариф даври учун ўзининг прогнозли бевосита харажатини тақдим этади.


11. Тартибга солувчи орган табиий газ учун бозор прогнозлари ва имкониятлар харажатларини ҳамда узатиш хизмати учун прогноз қилинадиган тартибга солинадиган тарифларни ҳисобга олган ҳолда бевосита харажатларни баҳолайди ва тасдиқлайди.


12. Бевосита харажатлар қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

      

RDCt = PDCt + (ADCt-1 - PDCt-1) x (1 + r)

      

бунда:

PDCt - тариф даврининг t йили учун прогноз қилинадиган бевосита харажат бўлиб, газ ва узатиш хизматлари шартномаларига мувофиқ, t йилида тартибга солинадиган хизматларни етказиб бериш учун сотиб олинадиган газ ва узатиш хизматларининг нархини ифодалайди (агар мавжуд бўлса).

ADCt-1 - t-1 йилда ҳақиқий бевосита харажат бўлиб, t-1 йилда тартибга солинадиган хизматларни етказиб бериш учун газ ва узатиш хизматлари учун тўланган миқдор (агар мавжуд бўлса).

PDCt-1 - t-1 йил учун прогноз қилинган бевосита харажатлар. Тариф давридаги биринчи тузатиш учун PDCt-1 = DCt-1.

r - мазкур низомнинг 11-бобига мувофиқ белгиланган даромадлилик даражаси.



6-БОБ. ТАРИФ ДАВРИДА ТАРТИБГА СОЛИНАДИГАН

ТАРИФЛАРНИ ЎЗГАРТИРИЛМАСЛИГИ


13. Тартибга солинадиган тарифларнинг қиймати тариф даврида фақат мазкур низомнинг 4-бобига мувофиқ ўзгаради, форс-мажор ҳолатлари бундан мустасно.


14. Ҳар бир тариф даври учун тартибга солинадиган тарифларни белгилашда тартибга солувчи орган операторлар, истеъмолчилар ва истеъмолчиларнинг алоҳида тоифалари учун ўтган даврдаги йўқотишлар ёки даромадларни ўзгартира олмайди.



7-БОБ. ДАРОМАД ТАЛАБИ


15. Тариф даврининг ҳар бир t йили учун даромад талаби (RR) қуйидаги формула бўйича белгиланади:

     

RRt = DCt + Opext + Dt + COCt

      

бунда:

DCt - мазкур низомнинг 5-бобида белгиланган бевосита харажатлар

Opext - мазкур низомнинг 8-бобида таърифланганидек, тартибга солинадиган операцион харажатлар

Dt - мазкур низомнинг 9-бобида белгиланган амортизация

COCt - мазкур низомнинг 10-бобида белгиланган капитал баҳоси


16. Даромад талабининг юқоридаги таркибий қисмлари тартибга солувчи орган томонидан тасдиқланади.



8-БОБ. ТАРТИБГА СОЛИНАДИГАН

ОПЕРАЦИОН ХАРАЖАТЛАР


17. Тартибга солинадиган операцион харажатлар бу операторлар томонидан тартибга солиниши мумкин бўлган харажатлар ҳисобланади.

Операцион харажатлар операторлар томонидан тақдим этилган асословчи ҳужжатларга асосан тартибга солувчи орган томонидан таҳлил қилингандан сўнг инобатга олинади.

Мазкур низомнинг 16 ва 17-бобларида кўрсатилган бухгалтерия ҳисоби стандартлари капитал харажатларни операцион харажатлар сифатида таснифлаш бўйича кўрсатмаларни ўрнатади, шунда баъзи ўрнини босувчи инвестициялар операцион харажатлар сифатида таснифланиши мумкин.



9-БОБ. АМОРТИЗАЦИЯ


18. Операторлар учун амортизация активларнинг тартибга солинадиган базасига (кейинги ўринларда - АТБ) киритилган активларнинг амортизация тўловлари йиғиндиси сифатида аниқланади.

Амортизация чизиқли амортизация усули бўйича ҳисобланади.

АТБга киритилган активларнинг ҳар бири учун амортизация ставкалари мазкур низомга 16 ва 17-бобларда кўрсатилган бухгалтерия ҳисоби стандартларига мувофиқ белгиланади.



10-БОБ. КАПИТАЛ БАҲОСИ


19. Операторлар учун тариф даврининг ҳар бир йили учун капитал баҳоси қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

      

      

бунда:

СОС - капиталнинг тартибга солинадиган қиймати.

r - 11-бобга мувофиқ ваколатли орган томонидан белгиланган даромад даражаси.

          

- RAB мазкур низомнинг 12-бобида белгиланган, t - тартибга солинадиган инвестицион капитал базасининг ўртача қиймати бўлиб, у қуйидагича ҳисобланади:

         

       

- тартибга солинадиган инвестицион капитал базасининг очилиш қиймати, яъни тариф даврининг t йилининг биринчи кунидаги АТБ қиймати.

       

- тартибга солинадиган активлар базасининг якуний қиймати, яъни тариф даврининг t йилининг охирги кунидаги АТБ қиймати.



11-БОБ. ДАРОМАДЛИЛИК ДАРАЖАСИ


20. Даромадлилик даражаси ваколатли орган томонидан оператор учун капиталнинг ўртача қиймати (WACC) таҳлили асосида белгиланади. WACC қуйидаги формула бўйича ҳақиқий, солиқдан олдинги асосда ҳисобланади:

         

       

бунда:

WACC - солиқдан олдинги реал асосда капиталнинг ўртача қиймати (%);

Gearing - умумий капиталнинг улуши сифатида қарзга тенг (капитал + қарз);

Ке - ўз капиталининг реал қиймати бўлиб, капитал активларни нархлаш модели (САРМ) методологиясига мувофиқ ҳисобланиши керак (%);

Kd - қарзнинг реал қиймати (%);

Тр - операторга нисбатан қўлланиладиган корпоратив солиқ ставкаси (%).



12-БОБ. АКТИВЛАРНИНГ ТАРТИБГА

СОЛИНАДИГАН БАЗАСИ


21. Операторлар учун активларнинг тартибга солинадиган базаси (кейинги ўринларда - АТБ) айланма капитал ва газ тармоқлари тўпламини ўз ичига олган тартибга солинадиган активлар қийматидан иборат.


22. Операторлар томонидан амалга оширилган инвестиция, агар инвестиция эҳтиёткорлик билан амалга оширилган бўлса, тартибга солинадиган инвестицион капитал деб ҳисобланади. Агар инвестициялар тариф даврида маълум бир санада фойдаланишга топширилган бўлса, лекин ўтган йилларда амалга оширилган бўлса, инвестиция қиймати ушбу бобда кўрсатилган санагача фоизлар билан ялпи ҳисобланади.


23. Мазкур низомнинг 13-бобида кўрсатилган тартибга мувофиқ тузатишларни ҳисобга олгандан сўнг, аввалги тариф даврининг охирги кунида АТБнинг амортизация қилинган қийматига тенг бўлиши керак.


24. Тарифларни қайта кўриб чиқиш жараёнида тасдиқланган капитал харажатлар оператор томонидан тариф даврида тартибга солувчи орган томонидан келишилган қийматда амалга оширилади.


25. АТБнинг очилиш қиймати мазкур низомнинг 13-бобида кўрсатилган тартиб бўйича тузатишлар ҳисобга олингандан сўнг, аввалги тариф даврининг охирги кунидаги АТБнинг амортизация қилинган қийматига тенг бўлиши керак.


26. АТБнинг ёпилиш қиймати қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

        

        

бунда:

RABt - t йилидаги АТБ қиймати.

RABt-1 - t-1 йилидаги АТБ қиймати ёки очилиш қиймати.

Capext - мазкур низомнинг 13-бобида белгиланганидек, t йилида тартибга солинадиган активларга капитал харажатлар.

Dt - мазкур низомнинг 9-бобида белгиланганидек, t йилида тартибга солинадиган активларнинг амортизацияси.

        

- t йилида тартибга солинадиган активларнинг чиқарилиши.



13-БОБ. КАПИТАЛ ХАРАЖАТЛАР


27. Операторлар тариф даври учун харажатлар режасини ишлаб чиқиш ва тартибга солувчи органга юборади.

Тартибга солувчи орган капитал харажатлар режасини кўриб чиқиб, капитал харажатларни амалга ошириш учун даромадга бўлган талабда ҳисобга олади.



14-БОБ. СУБСИДИЯЛАНГАН ТАРИФЛАР


28. Субсидияланадиган тарифлар ҳукумат томонидан белгиланади ва операторлар томонидан тартибга солинадиган хизматлар учун истеъмолчилардан ундириладиган энг юқори нарх бўлиб ҳисобланади.


29. Субсидияланган тарифлар тартибга солинадиган тарифлардан пастроқ бўлади.


30. Операторларга субсидияланган тарифлар бўйича олинадиган даромад ва тартибга солинадиган тарифлардан олишга рухсат этилган даромад ўртасидаги фарқни ҳукумат қоплаши шарт.


31. Компенсация мазкур низомнинг 15-бобига мувофиқ ҳисобланади.



15-БОБ. СУБСИДИЯ


32. Субсидия тариф даврида ҳукумат орқали операторларга бериладиган компенсация бўлиб, қуйидаги формула бўйича ҳисоблаб чиқилади:

       

       

бунда:

St - t йилидаги субсидия миқдори

RTi,t - t йилидаги хизматлар тоифаси ёки истеъмолчилар тоифаси учун тартибга солинадиган тарифлар.

STi,t - t йилида хизматлар тоифаси ёки истеъмолчилар тоифаси учун субсидияланган тарифлар.

Qi,t - t йилида хизматлар тоифаси ёки истеъмолчилар i синфига бўлган талаб прогнози.


33. t йили учун субсидия миқдори ҳар ойнинг охирида тўланади. Ҳар қандай кечикиш мазкур низомнинг 11-бобида белгиланган даромадлилик даражасидан фойдаланган ҳолда тузатилган миқдорни назарда тутади.



16-БОБ. ТАРТИБГА СОЛУВЧИ ОРГАН

КЎРСАТМАЛАРИ


34. Операторлар тартибга солувчи орган кўрсатмаларига риоя қилиши керак.


35. Тартибга солувчи орган кўрсатмалари қуйидагиларни белгилайди:

ҳар хил фаолият ва хизмат турлари орасида тақсимлаш жараёнини амалга ошириш учун бухгалтерия ҳисобини юритиш бўйича операторлар томонидан риоя қилиниши керак бўлган қоидалар;

тартибга солувчи орган назорати остида бўлмаган, ўзларининг ташкилий тузилмаларини тегишли ташкилотлар билан қисман ёки тўлиқ мос келадиган активлар, хизматлар (маҳсулотларни) ушбу фаолият ўртасида ўтказадиган операцияларни амалга оширадиган ташкилотлар томонидан қўлланилиши керак бўлган қоидалар;

ҳар бир хизмат ёки истеъмолчи тоифаси бўйича харажатларни тақсимлашга имкон берувчи стандартлар, шакллар;

тартибга солинадиган фаолият учун активларнинг фойдали хизмат муддати.


36. Тартибга солувчи органга тақдим этиладиган маълумотлар Ўзбекистон молиявий ҳисоботининг миллий стандартлари талабларига жавоб бериши керак.



17-БОБ. ХАРАЖАТЛАР, АКТИВЛАР ВА

ДАРОМАДЛАРНИ ТАҚСИМЛАШ ТАМОЙИЛЛАРИ


37. Операторлар амалга ошириладиган ҳар қандай харажатларни, активларни ёки даромадларни қуйидаги тамойилларга мувофиқ тақсимлаши шарт:

Сабаблилик: харажатлар ва активлар, тариф харажатларини акс эттириш тамойилига мувофиқ, хизматлар ўртасида ҳар бир хизматнинг қиймати ёки активларидан фойдаланиш улушига қараб тақсимланади;

Дискриминацияга йўл қўймаслик: харажатларни тақсимлаш учун асос бирон бир истеъмолчига, истеъмолчилар тоифасига ёки хизматлар тоифасига ёки оператор томонидан амалга ошириладиган фаолиятга ортиқча фойда келтирмаслиги керак;

Мувофиқлик: иложи борича тақсимлаш асоси йилдан-йилга бир хил бўлиши керак;

Шаффофлик: харажатларнинг тақсимланиш асоси аниқ ва тушунарли бўлиши керак.


38. Шубҳаларга йўл қўймаслик учун оператор мазкур низомнинг 37-банди тамойилларига мувофиқ газ хизматига, шунингдек оператор томонидан кўрсатиладиган бошқа хизматларга нисбатан тақсимлашни амалга ошириши шарт.



18-БОБ. МАЪЛУМОТЛАР ШАКЛИ


39. Маълумотлар шакли - кейинги тариф даври учун тарифларни тасдиқлашда тартибга солувчи орган томонидан талаб қилинадиган маълумотлар тўплами.


40. Маълумотлар шакли қуйидагилардан иборат:

талаб қилинган маълумотлар рўйхати ва уни тайёрлаш бўйича йўриқномалар тўплами тариф даври учун ариза берувчи операторлар томонидан тўлдирилиши керак;

операторлар томонидан маълумотларни киритиш учун шакллантирилган электрон ҳужжат;

маълумотлар шакллари операторларнинг тасдиқланган бизнес-режалари билан асослантирилиши керак.


41. Тартибга солувчи орган ўз текширувлари орқали операторлар харажатларининг асослилигини аниқлаш учун зарур деб ҳисоблаган барча маълумотлар операторлар томонидан тақдим этилиши лозим.



19-БОБ. ТАРТИБГА СОЛИНАДИГАН

ТАРИФЛАРНИ ЭЪЛОН ҚИЛИШ.


42. Тартибга солинадиган тарифлар операторларнинг веб-сайтларида эълон қилиниши керак.


43. Тартибга солинадиган тарифлар табиий газ ҳажмининг бир бирлигига пул кўринишида ифодаланади ва тартибга солувчи орган томонидан тасдиқланган шаклда бўлади.


44. Тартибга солинадиган тарифлар қўшилган қиймат солиғини ўз ичига олган ҳолда тасдиқланади.



20-БОБ. МАХФИЙЛИК


45. Операторлар тартибга солувчи органдан мазкур Низомга мувофиқ тақдим этилган махфий маълумотларни ошкор қилмасликни сўраши мумкин. Тартибга солувчи орган маълумотларнинг махфий аҳамиятга эга эканлигига ишонч ҳосил қилган тақдирда, бундай маълумотларни, ошкор қилмаслиги керак.



21-БОБ. ЯКУНИЙ ҚОИДА


46. Мазкур Низом талабларининг бузилишида айбдор бўлган шахслар қонун ҳужжатларига мувофиқ жавобгар ҳисобланади.

        

         




Низомга

1-ИЛОВА



Харажатларни тақсимлаш тартиби

         

     

Босқичлар

      


   

Тадбир номи

   


   

Тадбирлар

     






I босқич


Харажатларни таснифлаш


   

1. Хизматларнинг турли тоифалари ёки мижозлар тоифалари билан бевосита боғлиқ бўлган харажатларни аниқлаш.


2. Муайян истеъмолчилар маълум харажатларни (масалан, паст босимли тармоқ харажатларини) тўлашга мажбур бўлиши мумкин, шу билан бирга барча мижозлар томонидан биргаликда амалга ошириладиган бошқа объект ёки бизнес харажатлари (юқори босимли тармоқ, маъмурий харажатлар) мавжуд бўлиб, улар маълум мезонларга мувофиқ тақсимланиши керак.

        






II босқич


У мумий харажатларни тақсимлаш


    

Умумий харажатларни тақсимлаш учун ҳар бир хизмат тоифаси ёки истеъмолчилар тоифаси учун харажатлар талабга боғлиқ бўлган турли кўрсаткичлар ("харажат омиллари") қўлланилади: истеъмолчилар сони, етказиб берилган, тақсимланган ёки ташилган газ ҳажми, энг юқори талаб, қувват захираси.

        






III босқич


Хизматлар ёки истеъмолчилар тоифаси

бўйича даромад талабини ҳисоблаш


    

1. Харажатлар тақсимлангандан сўнг, ҳар бир тоифа бўйича даромад талаби 7-бобда белгиланган тартибга мувофиқ ҳисобланади.


2. Ушбу босқичда ҳар бир тариф тоифаси учун тегишли, қатъий, ҳажмли ёки сиғим тўловлари ҳисоблаб чиқилади.

         






IV босқич


Таъсир таҳлили


          

Янги тариф тузилмаси тарифларни қайта кўриб чиқишдан олдинги тариф тузилмаси билан ҳамда ҳар бир хизмат тоифаси ёки мижоз тоифасига тегишли бўлган муқобил энергия манбалари ёки ўрнини босувчи энергия маҳсулотларининг нархлари билан таққосланган ҳолда баҳоланади.

         






V босқич


Харажатларни қайта тақсимлаш

ва тарифларни қайта тузиш


       

Ҳисоблаш тартиби газнинг рақобатбардошлигини таъминлаш ва тартибга солинадиган тарифларнинг ўзгарувчанлигини камайтириш мақсадида тариф тузилмасини калибрлаш имкониятини назарда тутади.

       

        

          




Низомга

2-ИЛОВА



Тарифларни аниқлаш ва тасдиқлаш жараёни

          

       

Босқичлар

       


     

Субъектлар

    


     

Тадбирлар

    


    

Бажариш муддатлари

   








I босқич


       

Товарларининг

(хизматларининг) нархлари

давлат томонидан тартибга

солинадиган ташкилотлар

       


1. Тарифларни белгилаш ёки тарифларни қайта кўриб чиқиш, арзномани эълон қилиш ва қабул қилиш тўғрисида ариза бериш.


30 кун








II босқич


Тартибга солувчи орган


    

Ҳисоб-китоб материалларини кўриб чиқиш учун сўров.

       


90 кун мобайнида








III босқич


Тартибга солувчи орган


      

Даромад талаби ва тарифларни ҳисоблаш учун ариза берувчи томонидан тақдим этилган маълумотларни тасдиқлаш.

      


60 кун мобайнида








IV босқич


Тартибга солувчи орган


    

Веб-сайтда манфаатдор томонларнинг фикр-мулоҳазалари учун тариф методологияси, тариф методологияси параметрлари ва ҳисоблаш тартиби эълон қилиш.

       


30 кун мобайнида








V босқич


Тартибга солувчи орган


        

Кўриб чиқиш жараёни учун ваколатли органнинг консалтинг компанияси томонидан тариф таклифини ишлаб чиқиш.

       


60 кун мобайнида








VI босқич


Тартибга солувчи орган


    

1. Тариф таклифини ишлаб чиқиш.


2. Тариф таклифи натижалари ваколатли орган томонидан кўриб чиқиш жараёни консалтинг компанияси орқали тақдим этилади.

       


90 кун мобайнида








VII босқич


Тартибга солувчи орган


     

1. Тариф таклифи ва манфаатдор томонлардан (операторлар, истеъмолчилар ва бошқалар) шарҳларни йиғиб олиш учун қўллаб-қувватловчи ҳужжатларни эълон қилиш.


2. Манфаатдор томонларнинг тариф жараёнида иштирок этиши бўйича сўровларини маъқуллаш.


3. Шарҳларни қабул қилиш учун вақт жадвалини белгилаш.

        


30 кун мобайнида








VIII босқич


Тартибга солувчи орган


          

Тариф таклифини ҳамда 7-босқичда олинган шарҳларни кўриб чиқиш.

       


30 кун мобайнида








IX босқич


Тартибга солувчи орган


       

Тартибга солинадиган хизматлар ва мижозлар тоифалари (тарифлар жадвали), вақт даври учун рухсат этилган даромадлар ва рухсат этилган тариф даромадлари бўйича шаклланган тариф тузилмасини тасдиқлаш ва эълон қилиш.

       


30 кун мобайнида

        

Бунда:


1-босқичда тартибга солинадиган фаолиятнинг ҳар бир оператори тартибга солинадиган тарифларни қайта кўриб чиқиш учун ваколатли орган томонидан тасдиқланган санадан 15 - 18 ой олдин ариза билан мурожаат қилиши керак. Тарифларни кўриб чиқиш хронограммасининг барча вақт босқичларини ҳисоблаш (камида 15 ой).


2-босқичда сўралган маълумотларга ҳеч бўлмаганда маълумотлар шаблони, операторнинг бизнес-режаси ва маълумотлар шаблонининг тушунтиришлари илова қилинади.

Тартибга солувчи орган, ҳужжатларни кўриб чиқиб, ўзи учун қулай деб ҳисоблаган ҳолда қўшимча маълумот ва тушунтиришларни сўраши мумкин. Ваколатли орган томонидан ахборот ва тушунтиришлар бўйича фаолиятни кўриб чиқиш жараёнининг исталган босқичида содир бўлиши мумкин.

Қайта тиклаш, шу жумладан қўшимча маълумотлар ва тушунтиришлар ваколатли орган томонидан сўралганидан кейин 10 кундан кечиктирилмай тақдим этилиши керак.


3-босқичда тартибга солувчи орган капитал қийматини ҳисоблашни ва бошқа параметрларни ҳисоблаш тартибини ишлаб чиқади, сўнгра тариф методологияси бўйича тақдимотни тайёрлайди.


4-босқичда шарҳлар ваколатли орган томонидан таҳлил қилинади ва кўриб чиқилади, кейинчалик якуний тариф методологияси эълон қилинади.


6 - 8-босқичларда тариф таклифи қуйидаги бандлар ва ҳисоб-китобларни ўз ичига олади: рухсат этилган даромадлар, рухсат этилган тариф бўйича даромадлар, хизматлар ва мижозлар тоифалари учун олинадиган тариф тузилмаси, шу жумладан мақсадли ижтимоий тарифда субсидияларни ҳисоблаш. Иқтисодиёт ва молия вазирлиги субсидияларни тасдиқлашда иштирок этади. Тартибга солувчи органнинг консалтинг фирмаси рухсат этилган даромадларни, рухсат этилган тариф даромадларини ва тариф тузилмасини, шу жумладан субсидияланган йўналтирилган ижтимоий тарифни (кейинги ўринларда тарифлар жадвали) ҳисоблайди.


9-босқичда тариф тузилмасини тасдиқлашни эълон қилиш билан бирга, кўриб чиқиш жараёнида кўрилган барча қадамлар, жумладан: рухсат этилган даромадларнинг таркибий қисмлари, субсидиялар, шарҳларга жавоб бериш ва тасдиқланган тариф тузилмасининг тегишли асослари тўғрисида ваколатли орган томонидан тушунтиришлар киритилиши керак.

         

        

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2024 йил 19 июнь














































































Время: 0.1871
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск