ВСЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО УЗБЕКИСТАНА

ЎзР Конунчилиги / Суд ҳужжатлари / Олий суди Пленумининг қарорлари / Пленум қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар /

Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 13.11.2015 й. 18-сон "Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг айрим қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида"ги қарори

Функция недоступна

Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)

Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ОЛИЙ СУДИ ПЛЕНУМИНИНГ

ҚАРОРИ

13.11.2015 й.

N 18



ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ СУДИ

ПЛЕНУМИНИНГ АЙРИМ ҚАРОРЛАРИГА

ЎЗГАРТИРИШ ВА ҚЎШИМЧАЛАР

КИРИТИШ ТЎҒРИСИДА



Қонунчиликка ўзгартириш ва қўшимчалар киритилганлиги, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленуми қарорларининг янги тўпламини нашрга тайёрлашда масалалар келиб чиққанлиги муносабати билан, "Судлар тўғрисида"ги Қонуннинг 17-моддасига асосан Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленуми


ҚАРОР ҚИЛАДИ:


I. Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг жиноят ишлари бўйича қуйидаги қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилсин:


1. "Савдо соҳасидаги жиноятлар ва бошқа ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишлар бўйича суд амалиёти ҳақида"ги 1996 йил 15 мартдаги 9-сонли қарори:


1-бандининг иккинчи хатбошисидаги "бозор маъмуриятининг мансабдор шахсларига" сўзлари "бозорлар, савдо комплекслари маъмуриятининг ходимларига" сўзлари билан алмаштирилсин;


4-банднинг биринчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Тадбиркорлик фаолиятини давлат рўйхатидан ўтмаган ҳолда амалга ошириб, анча миқдордаги назорат қилинмайдиган даромад олиш Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 176-моддаси иккинчи қисми, худди шундай ҳуқуқбузарликни қўп миқдордаги назорат қилинмайдиган даромад олган ҳолда содир этиш Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 176-моддаси учинчи қисми билан маъмурий жавобгарликни келтириб чиқаради. Ўша ҳаракатлар, жуда кўп миқдорда содир этилса, Жиноят кодекси 188-моддаси билан жиноий жавобгарликни юзага келтиради";


4-банднинг учинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Ноқонуний тадбиркорлик фаолияти (маҳсулотлар, ишлар, хизматларни реализация қилиш) натижасида олинган назорат қилинмайдиган даромад қилинмайдиган аниқлашда, мазкур фаолиятни амалга ошириш билан боғлиқ чиқимлар чегириб ташланган ҳолда ҳисобга олинган тушум суммасидан келиб чиқиш лозим";


5-банд қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Тушунтирилсинки, амалдаги қонунчиликка мувофиқ фаолиятнинг айрим турлари билан шуғулланиш учун махсус рухсатнома (лицензия) талаб қилинади. Бундай рухсатноманинг йўқлиги, башарти айбдор муқаддам шундай ҳаракатлар учун бир йил мобайнида Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 165, 176-3-моддалари билан маъмурий жавобгарликка тортилган бўлса, Жиноят кодексининг 190-моддаси бўйича жавобгарликни юзага келтиради. Агар бунда айбдор тадбиркорлик фаолиятини фақат рухсатнома (лицензия)сиз амалга оширибгина қолмай, балки давлат рўйхатидан ўтмасдан жуда қўп миқдордаги назорат қилинмайдиган даромад олган ҳолда амалга оширганлиги аниқланса, унинг ҳаракатлари Жиноят кодексининг 188 ва 190-моддалари мажмуи билан квалификация қилиниши лозим".


8-банднинг биринчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Ҳақ олиш эвазига товарларнинг ёки маҳсулот ишлаб чиқарувчиларнинг бозорга эркин кириб келишига тўсқинлик қилувчи, ўта юқори нархларни сунъий равишда сақлаб турувчи бозорлар, савдо комплекслари маъмуриятининг мансабдор шахслари ҳамда ўз фаолиятини савдо соҳасида амалга оширувчи бошқа мансабдор шахслар ташкилотнинг устав фондида давлат улуши бор-йўқлигидан келиб чиққан ҳолда Жиноят кодексининг 210-моддаси бўйича порахўрлик ёки 192-9-моддаси бўйича тижоратда пора эвазига оғдириб олиш учун жавобгарликка тортиладилар";


8-банднинг иккинчи хатбошисидаги "Жиноят кодексининг 205-моддаси билан мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш тариқасида ёки Жиноят кодексининг 206-моддаси билан ҳокимият ёки мансаб ваколатидан четга чиқиш" сўзлари "Жиноят кодексининг 205-моддаси билан мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш ёхуд Жиноят кодексининг 206-моддаси билан ҳокимият ёки мансаб ваколатидан четга чиқиш ёинки, ташкилотнинг устав фондида давлат улуши бўлмаган тақдирда, Жиноят кодексининг 192-11-моддаси билан квалификация қилиниши лозим" сўзлари билан алмаштирилсин;


8-банднинг учинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Хўжалик юритувчи субъектдан бир марталик ёки бошқа йиғимлар учун белгиланган миқдордан ортиқ пул маблағлари олган бозор, савдо комплекслари маъмуриятининг хизматчилари қонунга хилоф эканлигини била туриб, мулкий манфаатдор бўлганлиги учун Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 61-1-моддаси иккинчи қисми ёки 193-2-моддаси билан маъмурий жавобгарликка тортилиши керак. Ўша ҳаракатлар маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такроран содир этилса, шахс Жиноят кодекси 192-10-моддасининг иккинчи қисми ёки 214-моддаси билан жиноий жавобгарликка тортилиши лозим";


13-банднинг иккинчи жумласидаги "уларга тегишли мулкни қонунга хилоф тарзда олиб қўйилиши" сўзлари "уларга тегишли мулкни қонунга хилоф тарзда хатлаш ёки олиб қўйиш" сўзлари билан алмаштирилсин;


қуйидаги мазмундаги 13-1, 13-2, 13-3-бандлар билан тўлдирилсин:

"13-1. Дастлабки тергов органлари ва судлар Жиноят кодексининг 13-моддасида назарда тутилган ижтимоий хавфли қилмиш содир этган шахснинг аҳволини яхшилайдиган қонун орқага қайтиш кучига эга эканлиги ҳақидаги талабларни оғишмай бажаришлари лозим.

Тушунтирилсинки, Ўзбекистон Республикасининг 2015 йил 20 августдаги "Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига хусусий мулкни, тадбиркорлик субъектларини ишончли ҳимоя қилишни янада кучайтиришга, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этишга қаратилган ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида"ги Қонунининг (бундан буён матнда - Қонун) 5-моддаси қуйидаги:

жиноят ишлари суриштирув, дастлабки тергов органлари ва суднинг иш юритувида (биринчи, апелляция, кассация, назорат инстанцияларида) бўлган;

судланганлик ҳолати тугалланмаган ёки олиб ташланмаган шахсларга нисбатан татбиқ этилади.

13-2. Қонун кучга киргунга қадар Жиноят кодекси 188, 189-моддалари биринчи ёки иккинчи қисмида назарда тутилган жиноятларни содир этган, ишлари суриштирув, дастлабки тергов органлари ва суднинг иш юритувида (биринчи, апелляция инстанцияларида) бўлган шахсларга нисбатан жиноят ишлари Жиноят-процессуал кодекси 83-моддаси 2-бандига асосан тугатилиши, мазкур шахслар эса, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 36-моддасида назарда тутилган муддатларга риоя этган ҳолда маъмурий жавобгарликка тортилиши лозим.

Жиноят кодекси 188, 189-моддалари биринчи ёки иккинчи қисмида назарда тутилган жиноятларни содир этганлиги учун жазо ўтаётган шахсларга нисбатан жиноят ишлари Жиноят-процессуал кодекси 83-моддаси 2-бандига асосан тугатилиши, мазкур шахслар эса, жавобгарликдан умуман озод қилиниши лозим.

Қонун амалга киритилгунга қадар ҳукм қилинган, бироқ, жазони ўтаб бўлмаган шахсларга нисбатан, шунингдек судланганлик ҳолати тугалланмаган ёки судланганлиги олиб ташланмаган шахсларга нисбатан суд қарорларини Қонунга мувофиқлаштириш масаласи Жиноят-процессуал кодексида белгиланган тартибда юқори инстанция суди томонидан кўриб чиқилади.

13-3. Бир неча жиноят ёки бир неча ҳукм бўйича судланган шахсларга нисбатан суд қарорларини Қонунга мувофиқлаштиришда судлар шуни назарда тутишлари лозимки, Жиноят кодекси 188, 189-моддалари биринчи ёки иккинчи қисми билан ҳукм қилинган шахслар жавобгарликдан озод қилинган ҳолларда, бир неча жиноят ёки бир неча ҳукм бўйича тайинланган узил-кесил жазо тури ва миқдори қайта муҳокама қилиниши керак";


2. "Иқтисодиёт соҳасидаги жиноий ишлар бўйича суд амалиётида юзага келган айрим масалалар тўғрисида"ги 1998 йил 17 апрелдаги 11-сонли қарори:


2-банднинг иккинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Жамиятда мулк ҳуқуқини эъзозлаш вазияти вужудга келтирилиши лозимлигини, унга нисбатан ҳар қандай тажовузларнинг содир этилиши муқаррар жавобгарликка ва жазога тортилиши кераклигини таъкидлаш лозим";


6-банди биринчи хатбошиси учинчи жумласидаги "агар бу ҳаракатлар оқибатида мулкдорларнинг ҳуқуқларига ёки қонун билан қўриқланадиган манфаатларига кўп миқдорда зарар ёхуд жиддий зиён етказилган бўлса, ҳокимият ёки мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш жиноятининг таркибини ташкил қилади" сўзлари "шундай ҳаракатлар учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этилган бўлса, Жиноят кодекси 192-1-моддасида назарда тутилган - хусусий мулк ҳуқуқини бузиш жинояти аломатларини ташкил этади" сўзларига алмаштирилсин;


6-банд қуйидаги мазмундаги иккинчи хатбоши билан тўлдирилсин:

"Айбдор шахс ҳаракатларида Жиноят кодекси 192-1-моддасининг иккинчи ёки учинчи қисмларида назарда тутилган жиноят аломатлари мавжуд бўлганда, жиноий жавобгарлик унга нисбатан муқаддам маъмурий жазо қўлланилганидан қатъи назар, келиб чиқади",


7-банднинг иккинчи қисми иккинчи жумласидаги "бошқарув тартибига қарши жиноятлар" сўзлари "тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш, ноқонуний аралашиш билан боғлиқ ва тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини бузишга қаратилган жиноятлар, шунингдек бошқарув тартибига қарши жиноятлар" сўзлари билан алмаштирилсин;


8-банди биринчи хатбошиси учинчи жумласи қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Бундай ғайриқонуний ҳаракатларга, жумладан, хусусий мулк ҳуқуқини бузиш, тадбиркорлик субъектларининг молиявий-хўжалик фаолиятини текшириш ва тафтиш қилиш тартибини бузиш, фаолиятини ёки уларнинг банклардаги ҳисобварақлари бўйича операцияларни қонунга хилоф равишда тўхтатиб туриш, ҳомийликка ва бошқа тадбирларга мажбурий жалб этиш, муайян фаолият билан шуғулланиш учун махсус рухсатнома (лицензия) беришни рад қилиш ёки уни беришдан бош тортиш, имтиёзлар ва преференцияларни қўллашни ғайриқонуний равишда рад этиш, қўлламаслик ёки қўллашга тўсқинлик қилиш ва ҳ.к. киритилиши мумкин";


8-банди иккинчи хатбошисининг иккинчи жумласи қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Айбдорларнинг қайд этилган ҳаракатлари иш ҳолатларига ва келиб чиққан оқибатларга қараб, Жиноят кодекси ХIII-1-бобидаги тегишли моддалар билан (Жиноят кодекси 205 ёки 207-моддаси билан эмас), ғаразли мақсадлар аниқланганда эса, бу ҳаракатлар товламачилик йўли билан пора берилишини талаб қилишнинг ниқобланган шакли деб тавсифланиши лозим";


10-банднинг иккинчи хатбошиси иккинчи жумласидаги "205-моддаси диспозицияси" сўзлари "192-11-моддаси ёки 205-моддаси диспозицияларида" сўзлари билан алмаштирилсин;


17-банднинг биринчи хатбошисидаги "Назорат қилинмайдиган фойда (даромад) олиш мақсадида рўйхатдан ўтишдан бўйин товлаган ҳолда савдо ёки воситачилик фаолиятларини" сўзлари "Тадбиркорлик фаолиятини давлат рўйхатидан ўтмасдан назорат қилинмайдиган даромад олган ҳолда" сўзлари билан алмаштирилсин;


17-банднинг иккинчи хатбошисидаги "ноқонуний савдо ёки воситачилик фаолияти учун" сўзлари "ноқонуний тадбиркорлик фаолияти учун" сўзлари билан алмаштирилсин;


17-банднинг учинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Шахсни Жиноят кодекси 188-моддаси билан айбдор деб топиш учун тадбиркорлик фаолиятини давлат рўйхатидан ўтмасдан жуда кўп миқдордаги назорат қилинмайдиган даромад олган ҳолда амалга оширганлиги факти аниқланган бўлиши керак";


3. "Валюта қимматликларини қонунга хилоф равишда олиш ёки ўтказишга доир ишлар юзасидан суд амалиёти тўғрисида"ги 2000 йил 28 апрелдаги 8-сонли қарори:


муқаддиманинг учинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Жазо тайинлашда алоҳида ёндашув қоидасига риоя этилмаяпти, айрим ҳолларда жиноий йўл билан орттирилган пул ва бошқа қимматликлар давлат тасарруфига ўтказилмаяпти, валюта қимматликларининг қонунга хилоф қандай йўллар билан ва қайси манбалардан қўлга киритилаётганлиги, жиноятларнинг сабаблари ва уларнинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни аниқлаш масалаларига лозим даражада эътибор қаратилмаяпти";


2-банд қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"2. Эътибор қаратилсинки, валюта қимматликларининг рўйхати Ўзбекистон Республикасининг "Валютани тартибга солиш тўғрисида"ги 2003 йил 11 декабрдаги Қонунининг (бундан буён матнда - Қонун) 3-моддасида белгиланган бўлиб, уни кенгайтирилган ҳолда талқин этиш мумкин эмас. Бундай қимматликларга қуйидагилар киради:

а) чет эл валютаси;

б) чет эл валютасидаги қимматли қоғозлар - Ўзбекистон Республикасининг "Қимматли қоғозлар бозори тўғрисида"ги Қонуни ёки хорижий давлатларнинг қонун ҳужжатларига мувофиқ қимматли қоғозлар жумласига киритилган, қиймати чет эл валютасида ифодаланган пул ҳужжатлари;

в) чет эл валютасидаги тўлов ҳужжатлари (чеклар, векселлар, аккредитивлар ва бошқалар);

г) соф қуйма олтин";


3-банд қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"3. Қонуннинг 3-моддаси иккинчи қисмига кўра "чет эл валютаси" жумласига:

хорижий давлатда муомалада бўлган ҳамда қонуний тўлов воситаси ҳисобланган банкнотлар, хазина билетлари ва тангалар кўринишидаги чет эл пул белгилари, худди шу хорижий давлатнинг пул белгиларига алмаштирилиши лозим бўлган муомаладан чиқарилган ёки чиқарилаётган чет эл пул белгилари;

ҳисоб рақамларда ва омонатларда бўлган хорижий давлатларнинг пул бирликларидаги ва халқаро ҳисоб-китоб бирликларидаги маблағлар киради";


6-банд чиқариб ташлансин;


10-банддаги "товламачилик йўли билан ҳақ беришни талаб қилиш" сўзлари "тижоратда пора эвазига оғдириб олиш, хизматчининг қонунга хилоф равишда моддий ёки мулкий фойда олиши" сўзлари билан алмаштирилсин;


15-банд чиқариб ташлансин;


4. "Маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни кўриш бўйича суд амалиёти тўғрисида"ги 2000 йил 15 сентябрдаги 22-сонли қарори:


1-банд қуйидаги мазмундаги иккинчи хатбоши билан тўлдирилсин:

"Судлар шуни назарда тутишлари лозимки, МЖтК 9-моддасига асосан маъмурий ҳуқуқбузарлик учун жавобгарликни енгиллаштирувчи ёки бекор қилувчи ҳужжатлар орқага қайтиш кучига эгадир, яъни ушбу ҳужжатлар кучга киргунга қадар содир этилган ҳуқуқбузарлик ҳолларига ҳам татбиқ этилади, маъмурий ҳуқуқбузарлик учун жавобгарликни белгиловчи ёки жавобгарликни кучайтирувчи ҳужжатлар эса, орқага қайтиш кучига эга бўлмайди";


қуйидаги мазмундаги 6-1-банд билан тўлдирилсин:

"6-1. Тушунтирилсинки, МЖтК 17-1-моддасига асосан махсус автоматлаштирилган фото ва видео қайд этиш техника воситалари орқали қайд этилган йўл ҳаракати қоидаларини бузганлик учун транспорт воситаси эгаси (мулкдори), башарти у юридик шахсга тегишли бўлса - ушбу транспорт воситаси фойдаланишига масъул шахс маъмурий жавобгарликка тортилиши лозим.

Автоматлаштирилган фото ва видео қайд этиш техника воситалари деганда, махсус техника воситалари, шу жумладан фото- ва видеоёзув функциясига эга, автоматик режимда ишлайдиган ва йўл ҳаракати хавфсизлиги бошқаруви компьютерлаштирилган тизимининг таркибий қисми ҳисобланадиган фото радарлар тушунилади";


7-банднинг биринчи хатбошиси қуйидаги мазмундаги учинчи жумла билан тўлдирилсин:

"МЖтК 309-1-моддасида кўрсатилган маъмурий ишлар суд томонидан маъмурий жавобгарликка тортилаётган шахснинг иштирокисиз кўриб чиқилади";


9-банди биринчи хатбошисининг биринчи жумласидаги "икки ойдан кечиктирмай" сўзлари "бир йилдан кечиктирмай" сўзлари билан алмаштирилсин;


10-банди учинчи хатбошисининг биринчи жумласидаги "туғилган йили" сўзлари "туғилган йили, фуқаролиги" сўзлари билан алмаштирилсин;


10-банд қуйидаги мазмундаги тўртинчи хатбоши билан тўлдирилсин:

"Бундан ташқари, ҳуқуқбузарни мансабдор шахс, нодавлат нотижорат ташкилоти, давлат иштирокидаги ташкилотнинг хизматчиси, шунингдек давлат иштирокидаги ташкилотнинг ҳуқуқий мақомини тўғри аниқлаш каби масалалар синчковлик билан ўрганилмоғи лозим. Жумладан, ташкилотнинг давлат иштирокидалигини асосли деб топиш учун, у рўйхатдан ўтган тегишли идоралардан ҳуқуқбузарлик содир этилган вақтда ташкилот устав фондида давлат улуши ёки давлат иштироки мавжуд ёки мавжуд эмаслигини тасдиқловчи ҳужжатлар талаб қилиб олиниши лозим";


20-банднинг учинчи хатбошисидаги "айбдорлиги ёки айбсизлиги ҳақидаги далиллар" сўзлари "айбдорлиги ёки айбсизлиги ҳақидаги далиллар, шахсни жавобгарликдан озод қилиш асослари" сўзлари билан алмаштирилсин;


20-банднинг тўртинчи хатбошисидаги "маъмурий жазо тури" сўзлари "маъмурий жазо тури ёки шахснинг жавобгарликдан озод қилинганлиги ҳақидаги суд қарори" сўзлари билан алмаштирилсин;


24-банд қуйидаги мазмундаги иккинчи хатбоши билан тўлдирилсин:

"Махсус автоматлаштирилган фото ва видео қайд этиш техника воситалари орқали қайд этилган йўл ҳаракати қоидалари бузилганлиги учун маъмурий жавобгарликка тортиш ҳақидаги қарор устидан келтирилган шикоятни кўриб чиқишда қоидабузарлик қайд этилган пайтда транспорт воситасини унинг эгаси (мулкдори) эмас, балки бошқа шахс бошқарганлиги ёки мазкур транспорт воситаси унинг эгалигидан чиқиб кетганлиги аниқланса, бундай ҳолларда транспорт воситаси эгаси (мулкдори) МЖтК 271-моддаси 1-бандига асосан маъмурий жавобгарликдан озод қилинади. Бундай ҳолларда, зарур ҳужжатлар тегишли шахсни маъмурий жавобгарликка тортиш масаласини ҳал этиш учун йўл ҳаракати хавфсизлиги органларига юборилиши шарт";

учинчи хатбоши тўртинчи хатбоши деб ҳисоблансин;


5. "Жазоларни либераллаштириш тўғрисидаги қонунни иқтисодиёт соҳасидаги жиноятларга нисбатан қўллашнинг айрим масалалари ҳақида"ги 2004 йил 21 майдаги 4-сонли қарори:


7-банднинг биринчи хатбошисидаги "ЖК 205-моддаси" сўзлари "ЖК 192-11 ёки 205-моддаси" сўзлари билан алмаштирилсин;


7-банднинг иккинчи хатбошисидаги "ЖК 167 ва 205-моддаларида" сўзлари "тегишинча ЖК 167 ва 205-моддаларида ёки 192-11-моддаларида" сўзлари билан алмаштирилсин;


8-банднинг биринчи хатбошисидаги "ЖК 167 ва 209-моддаларида" сўзлари "тегишинча ЖК 167 ва 209-моддаларида ёки ЖК 167 ва 228-моддаларида" сўзлари билан алмаштирилсин;


9-банднинг биринчи - учинчи хатбошилари қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Судлар шунга эътибор беришлари керакки, Жиноят кодекси Махсус қисмининг қатор моддалари нормаларида муайян шарт мавжуд бўлиб, унга кўра қуйидаги ҳолларда маҳкумга нисбатан озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш тариқасидаги жазонинг қўлланилиши истисно этилади":

ЖК 167, 168, 170, 180, 181, 181-1, 184-моддаларида назарда тутилган жиноятлар учун - жиноят оқибатида етказилган моддий зарар қопланган тақдирда;

ЖК 173, 175-моддаларида назарда тутилган жиноятлар учун - жиноят оқибатида етказилган моддий зарар уч карра миқдорида қопланган тақдирда";


9-банднинг тўртинчи хатбошисидаги "озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари "озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш" сўзлари билан алмаштирилсин;


10-банддаги "озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари "озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш" сўзлари билан алмаштирилсин;


11-банддаги "озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари "озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш" сўзлари билан алмаштирилсин;


13-банднинг иккинчи хатбошисидаги "озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари "озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш" сўзлари билан алмаштирилсин;


14-банди биринчи хатбошисидаги "озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари "озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш" сўзлари билан алмаштирилсин;


14-банди иккинчи хатбошисидаги "озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари "озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш" сўзлари билан алмаштирилсин;


17-банди биринчи хатбошисидаги "озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари "озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш" сўзлари билан алмаштирилсин;


19-банддаги "озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари "озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш" сўзлари билан алмаштирилсин;


6. "Судлар томонидан жиноят учун жазо тайинлаш амалиёти тўғрисида"ги 2006 йил 3 февралдаги 1-сонли қарори:


12-банднинг бешинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"жарима, ахлоқ тузатиш ишлари, қамоқ, озодликни чеклаш тариқасидаги жазолар - ЖК 82 - 84 ва 84-1-моддаларида назарда тутилган муддат ва миқдорлардан";


21-банднинг биринчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"21. Қонун мазмунига кўра, (ЖК 46-моддасининг тўртинчи қисми) тайинланган жазо муддатининг жами бўлиб ўндан бир қисмидан кўпроғини ўташдан бўйин товланган тақдирда, суд ахлоқ тузатиш ишининг ўталмаган муддатини шу муддатга озодликни чеклаш ёки озодликдан маҳрум қилиш тариқасидаги жазо тури билан алмаштириши мумкин. Бунда Жиноят кодексининг айбдор судланган моддаси санкцияси ахлоқ тузатиш ишларига алмаштирилиши натижасида келиб чиққан муддатдан кам озодликни чеклаш ёки озодликдан маҳрум қилиш жазосини кўзда тутишининг ёки умуман озодликни чеклаш ёки озодликдан маҳрум қилиш жазосини кўзда тутмаслигининг аҳамияти йўқ";


22-банднинг биринчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"22. Ахлоқ тузатиш ишларини озодликни чеклаш ёки озодликдан маҳрум қилиш тариқасидаги жазога алмаштириш масаласини ҳал қилишда, суд, ахлоқ тузатиш иши ижросини амалга оширувчи орган томонидан ушбу жазо ижросини таъминлаш бўйича чоралар кўрилганлиги, маҳкум қонун талабига мувофиқ жазони ўташдан бош тортганлик учун жавобгарлик тўғрисида огоҳлантирилганлиги ҳақида берилган маълумотларга эга бўлиши лозим";


23-банднинг биринчи хатбошисидаги "озодликдан маҳрум қилиш ёки қамоқ" сўзлари "озодликни чеклаш ёки озодликдан маҳрум қилиш" сўзлари билан алмаштирилсин;


23-банднинг иккинчи хатбошисидаги "ёки қамоқ" сўзлари чиқарилсин;


24-банднинг иккинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Қамоқ жазоси, шунингдек жарима (ЖК 44-моддаси 3-қисмига мувофиқ) ва ахлоқ тузатиш ишлари (ЖК 83-моддаси 2-қисмига мувофиқ) жазоларини алмаштириш тартибида ҳам тайинланиши мумкин. Бунда қамоқ жазосининг энг кам муддати бир ойдан кам бўлиши, бироқ олти ойдан ошмаслиги, вояга етмаган шахслар учун эса, уч ойдан ошмаслиги керак";


қуйидаги мазмундаги 25-1 - 25-6-бандлар билан тўлдирилсин:

"25-1. Озодликни чеклаш суд томонидан маҳкумга нисбатан яшаш жойини у ёки бу сабаб билан тарк этишни бутунлай таъқиқлашдан ёки сутканинг муайян вақтида яшаш жойидан чиқишни чеклашдан иборатдир (ЖК 48-1-моддаси биринчи қисми).

Тушунтирилсинки, суд ҳукмининг қарор қисмида: озодликни чеклаш тариқасидаги жазо, яшаш жойини бутунлай тарк этишни тақиқлашдан ёки сутканинг муайян вақтида яшаш жойидан чиқишни чеклашнинг мазмуни аниқ кўрсатилиши лозим.

Озодликни чеклаш олти ойдан беш йилгача муддатга, вояга етмаганларга эса олти ойдан икки йилгача тайинланади ҳамда маҳкумнинг яшаш жойидаги ички ишлар органининг жазоларни ижро этиш инспекцияси ёки суд томонидан белгиланган бошқа орган назорати остида ўталади.

Озодликни чеклаш, уни ўташ шартлари суд томонидан содир этилган қилмишнинг хусусияти ва жазони ўташдан бўйин товлашнинг олдини олишни инобатга олган ҳолда белгиланади.

25-2. Жиноят кодекси 48-1-моддасининг 3-қисмига мувофиқ қўлланилаётган тақиқнинг (чеклашнинг) хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, суд маҳкумнинг зиммасига қуйидаги қушимча тақиқларни (чеклашларни) юклаши мумкин:

муайян жойларга бормаслик;

оммавий ва бошқа тадбирлар ўтказишда иштирок этмаслик;

муайян фаолият билан шуғулланмаслик;

муайян буюмларга эга бўлмаслик ёки уларни ўзида сақламаслик;

транспорт воситасини бошқармаслик;

маҳкумларнинг назорат қилувчи органнинг розилигисиз яшаш жойини, иш ва (ёки) ўқиш жойини ўзгартирмаслик, тегишли маъмурий ҳудуддан ташқарига чиқмаслик;

муайян шахслар билан алоқа ўрнатмаслик;

алоқа воситаларидан, шу жумладан, Интернетдан фойдаланмаслик;

алкоголли ичимликлар истеъмол қилмаслик.

Судлар шуни инобатга олишлари лозимки, мазкур тақиқлар (чеклашлар) ЖК 48-1-моддаси биринчи қисмида белгиланган мажбурий тақиқлар (чеклашлар)га қўшимча ҳисобланганлиги сабабли, уларнинг маҳкумнинг зиммасига юклатилиши суд ҳукмининг тавсиф қисмида асослантирилиши лозим. Шу муносабат билан маҳкумнинг шахси ва ишнинг бошқа ҳолатлари инобатга олинган ҳолда, ушбу қўшимча тақиқлар (чеклашлар) суд томонидан маҳкумга тўла ёки қисман юклатилиши мумкин.

25-3. Жиноят кодекси 48-1-моддаси тўртинчи қисмига мувофиқ, суд озодликни чеклашга ҳукм қилинган шахснинг зиммасига ўзи етказган моддий ва маънавий зарарнинг ўрнини қоплаш, ишга ёки ўқишга жойлашиш мажбуриятларини, шунингдек унинг тузалишига кўмаклашувчи бошқа мажбуриятларни юклаши мумкин.

Ушбу мажбуриятларни юклаш асоси суд ҳукмининг тавсиф қисмида кўрсатилиши лозим.

25-4. ЖКнинг 48-1-моддаси бешинчи қисмига мувофиқ, агар озодликни чеклашга ҳукм қилинган шахс жазони ўташ даврида ўзининг жиноий қилмишларини англаб етган, тузалиш йўлига қатъий ўтган, етказилган моддий ва маънавий зарарнинг ўрнини қоплаган бўлса, суд маҳкумга нисбатан илгари тайинланган тақиқларни (чеклашларни) тўлиқ ёки қисман бекор қилиши мумкин. Шуни назарда тутиш лозимки, қайд этилган асослар бўйича озодликни чеклашга ҳукм қилинган маҳкум ЖК 48-1-моддаси учинчи қисмига асосан суд томонидан унга юкланган қўшимча мажбурият (тақиқ)лардангина озод этилиши мумкин.

Жиноят-ижроия кодексининг 44-3-моддаси бешинчи қисмига мувофиқ маҳкумни унга юклатилган мажбурият (тақиқ)лардан тўлиқ ёки қисман озод этиш жазони ижро этиш идоралари тақдимномасига биноан суд томонидан ЖПК 541-моддасида белгиланган тартибда амалга оширилади.

25-5. Маҳкум озодликни чеклаш тариқасидаги жазони ўташдан қасддан бўйин товлаган ёки суд томонидан зиммасига юкланган мажбуриятларни бажармаган тақдирда, суд озодликни чеклаш жазосининг ўталмай қолган муддатини ЖК 43-моддасида назарда тутилган бошқа турдаги жазо билан алмаштириши мумкин. Жазони ўташдан бўйин товлаш вақти ўталган жазо муддатига қўшиб ҳисобланмайди.

Жиноят-ижроия кодекси 44-4-моддасининг учинчи қисмига мувофиқ қуйидагилар озодликни чеклаш тариқасидаги жазони ўташдан қасддан бўйин товловчилар деб эътироф этилади:

а) ўзига нисбатан суд томонидан белгиланган тақиқларни (чеклашларни) бузишга йўл қўйиб бўлмаслиги тўғрисида огоҳлантириш тарзида интизомий жазо қўлланилганидан кейин бир йил ичида жазони ўташ тартиби ва шартларини бузишга йўл қўйган маҳкум;

б) ўзига нисбатан техник назорат воситаларидан фойдаланиш қоидаларини бузган маҳкум;

в) яшаш жойидан яширинган, қаерда эканлиги уч суткадан ортиқ вақт ичида аниқланмаган маҳкум;

г) яшаш жойидаги жазоларни ижро этиш инспекциясига белгиланган муддатдан уч суткадан ортиқ вақт мобайнида келмаган маҳкум.

25-6. Озодликни чеклаш ҳарбий хизматчилар, чет эл фуқаролари, шунингдек Ўзбекистон Республикасида доимий яшаш жойига эга бўлмаган шахсларга нисбатан тайинланмайди";


28-банддаги "тўртдан уч" сўзлари "учдан икки" сўзлари билан алмаштирилсин;


38-банд "хизмат бўйича чеклаш, қамоқ" сўзларидан кейин "озодликни чеклаш" сўзлари билан тўлдирилсин;


7. "Солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларни тўлашдан бўйин товлаганлик учун жавобгарликка оид қонунчиликнинг судлар томонидан қўлланилиши тўғрисида"ги 2013 йил 31 майдаги 8-сонли қарори:


3-банднинг тўртинчи қисми қуйидаги мазмундаги 2-1-кичик хатбоши билан тўлдирилсин;

"2-1. Бюджетдан ташқари Умумтаълим мактаблари, касб-ҳунар коллежлари, академик лицейлар ва тиббиёт муассасаларини реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш жамғармасига мажбурий ажратмалар";


7-банднинг биринчи хатбошисидаги "ЖК бошқарув тартибига қарши жиноятлар (ЖК 205 - 209, 227, 228-моддалари)" сўзлари "тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш, қонунга хилоф равишда аралашиш билан боғлиқ жиноятлар ҳамда хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларига тажовуз қиладиган бошқа жиноятлар (ЖК 192-11-моддаси) ва бошқарув тартибига қарши жиноятлар (ЖК 205 - 209, 227, 228-моддалари)" сўзлари билан алмаштирилсин;


11-банднинг тўртинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Давлат ҳокимияти ва бошқарув органлари, нодавлат тижорат ёки бошқа нодавлат ташкилотлар мансабдор шахсларининг солиқларни тўлашдан бўйин товлашда қасддан кўмаклашишга қаратилган ҳаракатлари жиноятда иштирокчилик сифатида ЖК 28-моддаси ҳамда ЖК 184-моддасининг тегишли қисми бўйича квалификация қилинади, агар айни пайтда улар ғараз ёки бошқа шахсий манфаатларни кўзлаган ёки шу мақсадларда жиноятларни яширишда кўмаклашган бўлсалар, давлат ҳокимияти ва бошқарув органлари мансабдор шахсларининг ҳаракатлари, шунингдек Жиноят кодексининг бошқарув тартибига қарши жиноятлар учун жавобгарликни назарда тутувчи тегишли моддалари (ЖК 205, 209, 210-моддалари) билан, нодавлат тижорат ёки бошқа нодавлат ташкилотлар мансабдор шахсларининг ҳаракатлари эса, Жиноят кодексининг тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш, қонунга хилоф равишда аралашиш билан боғлиқ жиноятлар ҳамда хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларига тажовуз қилиш учун жавобгарликни назарда тутувчи моддалари (ЖК 192-9, 192-11, 228-моддалари) билан ҳам квалификация қилиниши лозим";


қуйидаги мазмундаги 13-1-банд билан тўлдирилсин:

"13-1. Жиноят кодекси 184-моддаси бешинчи қисмига кўра, биринчи марта жиноят содир этган шахс, агар у солиқ текшируви материалларини кўриб чиқиш натижалари бўйича давлат солиқ хизмати органининг қарорини олган кундан эътиборан ўттиз кун ичида солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар, шу жумладан, пенялар ва бошқа молиявий санкциялар тарзида давлатга етказилган зарарнинг ўрнини тўлиқ қопласа, жавобгарликдан озод қилиниши лозим.

Тушунтирилсинки, ЖК 184-моддасида назарда тутилган жиноятни биринчи маротаба содир этган, шу жумладан, мазкур модда бўйича судланганлиги тугалланган ёки олиб ташланган шахс ушбу асосларга кўра жавобгарликдан озод этилиши лозим.

Жиноят кодекси 184-моддаси бешинчи қисмига асосан жиноят ишини тугатиш масаласини муҳокама қилишда, ўттиз кунлик муддат ичида етказилган зарарни қоплаш масаласига (СК 36-моддаси), шунингдек унинг тўлиқ қопланганлиги фактини тасдиқловчи далиллар (тўлов топшириқномалари, чипталар ва ш.ў.) мавжудлигига алоҳида эътибор қаратилиши лозим";


қуйидаги мазмундаги 19-1, 19-2, 19-3-бандлар билан тўлдирилсин:

"19-1. Тушунтирилсинки, Ўзбекистон Республикасининг 2015 йил 20 августдаги "Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига хусусий мулкни, тадбиркорлик субъектларини ишончли ҳимоя қилишни янада кучайтиришга, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этишга қаратилган ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида"ги Қонунининг (бундан буён матнда - Қонун) 5-моддаси қуйидаги:

жиноят ишлари суриштирув, дастлабки тергов органлари ва суднинг иш юритувида (биринчи, апелляция, кассация, назорат инстанцияларида) бўлган;

судланганлик ҳолати тугалланмаган ёки олиб ташланмаган шахсларга нисбатан татбиқ этилади.

19-2. Қонун кучга киргунга қадар, ЖК 184-моддасида назарда тутилган жиноятларни содир этган, ишлари суриштирув, дастлабки тергов органлари ва суднинг иш юритувида (биринчи, апелляция инстанцияларида) бўлган шахсларга нисбатан жиноят ишлари, ЖК 184-моддасининг бешинчи қисмида назарда тутилган ҳолатлар мавжуд бўлганда, ЖПК 84-моддаси биринчи қисми 8-банди тартибида тугатилиши лозим.

Жиноят кодекси 184-моддасида назарда тутилган жиноятни содир этганлиги учун жазо ўтаётган шахсларга нисбатан жиноят ишлари ҳам ЖК 184-моддасининг бешинчи қисмида назарда тутилган ҳолатлар мавжуд бўлганда, ЖПК 84-моддаси биринчи қисми 8-банди тартибида тугатилиши лозим.

Қонун амалга киритилгунга қадар ҳукм қилинган, бироқ, жазони ўтаб бўлмаган шахсларга нисбатан, шунингдек судланганлик ҳолати тугалланмаган ёки судланганлиги олиб ташланмаган шахсларга нисбатан суд қарорларини Қонунга мувофиқлаштириш масаласи Жиноят-процессуал кодексида белгиланган тартибда юқори инстанция суди томонидан кўриб чиқилади.

19-3. Бир неча жиноят ёки бир неча ҳукм бўйича судланган шахсларга нисбатан суд қарорларини Қонунга мувофиқлаштиришда судлар шуни назарда тутишлари лозимки, ЖК 184-моддаси билан ҳукм қилинган шахслар жавобгарликдан озод қилинган ҳолларда, бир неча жиноят ёки бир неча ҳукм бўйича тайинланган узил-кесил жазо тури ва миқдорини қайта муҳокама қилишлари керак";


8. "Тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ ишлар бўйича суд амалиётининг айрим масалалари тўғрисида"ги 2013 йил 11 декабрдаги 20-сонли қарори:


5-банднинг иккинчи - ўн биринчи хатбошилари қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси (бундан буён матнда - МЖтК) XVI-I бобида тадбиркорлик фаолиятига қонунга хилоф равишда аралашиш учун маъмурий жавобгарлик белгиланган. Шунда тадбиркорлик фаолиятига қонунга хилоф равишда аралашиш деганда қуйидагилар тушунилади:

мулк ҳуқуқини қонунга хилоф равишда чеклаш ва (ёки) ундан маҳрум қилиш, хусусий мулкка тажовуз қилиш, номақбуллиги олдиндан аён бўлган шартларни мулкдорга мажбуран қабул қилдириш (МЖтК 241-1-моддаси);

тадбиркорлик субъектларини пул маблағлари ҳамда бошқа моддий қимматликларни ажратиш билан боғлиқ ҳомийликка ва бошқа тадбирларга мажбурий жалб этиш (МЖтК 241-4-моддаси);

лицензия ва рухсат этиш хусусиятига эга бошқа ҳужжатларни беришнинг белгиланган тартиби ҳамда муддатларини бузиш (МЖтК 241-5-моддаси);

имтиёзлар ва преференцияларни қўллашни ғайриқонуний равишда рад этиш, қўлламаслик ёки қўллашга тўсқинлик қилиш (МЖтК 241-6-моддаси);

иш ҳақи, нафақалар, стипендиялар ва уларга тенглаштирилган ўзга тўловларни тўлаш учун пул маблағлари беришни асоссиз равишда кечиктириш (МЖтК 241-7-моддаси);

тадбиркорлик субъектларига давлат хизматлари кўрсатишнинг қонун ҳужжатларида белгиланган тартиби ва муддатларини бузиш (МЖтК 241-9-моддаси);

давлат хизмати кўрсатишни ғайриқонуний равишда рад этиш ёхуд уни кўрсатишдан бўйин товлаш (МЖтК 241-9-моддаси);

қонун ҳужжатларида назарда тутилмаган статистика ва бошқа ҳисоботни, шунингдек қонун ҳужжатларида назарда тутилган ҳисоботни тақдим этишнинг белгиланган муддатлари ва тартибига зид равишда талаб қилиб олиш (МЖтК 241-10);

олиб қўйилаётган ер участкасидаги тадбиркорлик субъектларига тегишли биноларни, бошқа иморатларни, иншоотларни ёки дов-дарахтларни зарарнинг ўрнини мазкур мол-мулкнинг бозор қиймати бўйича олдиндан ва тўлиқ қопламаган ҳолда бузиб ташлаш (МЖтК 241-11);

Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятига қонунга хилоф равишда аралашишга (хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятини қасддан текшириш ташаббуси билан чиқиш ва (ёки) ўтказиш; хўжалик юритувчи субъектларнинг фаолиятини ва (ёки) уларнинг банклардаги ҳисобварақлари бўйича операцияларни тўхтатиб туриш; қонун ҳужжатларида назарда тутилмаган ҳолларда хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳисобварақларида пул маблағлари мавжудлиги тўғрисидаги ахборотни талаб қилиб олиш) йўл қўйган мансабдор шахслар МЖтК XVI-I бобининг тегишли моддалари билан жавобгарликка тортилишлари лозим.

Тадбиркорлик фаолиятига тўсқинлик қилиш, қонунга хилоф равишда аралашишга қаратилган шундай ҳаракатларни маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этган мансабдор шахслар жиноий жавобгарликка тортилишлари лозим (ЖК 192-1 - 192-8-моддалари)";


8-банднинг иккинчи - тўртинчи хатбошилари қуйидаги таҳрирда баён этилсин:

"Тадбиркорлик фаолиятини давлат рўйхатидан ўтмасдан анча миқдорда (МЖтК 176-моддаси иккинчи қисми), шу жумладан, бир неча марта кўп миқдорда (МЖтК 176-моддаси учинчи қисми) назорат қилинмайдиган даромад олган ҳолда амалга оширганлик учун маъмурий жавобгарлик белгиланган.

Жиноят кодекси 188-моддаси бўйича жиноий жавобгарлик, фақатгина шахс тадбиркорлик фаолиятини давлат рўйхатидан ўтказмасдан жуда кўп миқдорда назорат қилинмайдиган даромад олган ҳолдагина юзага келади. Бунда жиноий жавобгарлик шахс муқаддам шундай ҳаракатлар учун маъмурий жавобгарликка тортилган ёки тортилмаганлигидан қатъи назар, келиб чиқади";


қуйидаги мазмундаги 13-3, 13-4, 13-5-бандлар билан тўлдирилсин:

"13-3. Дастлабки тергов органлари ва судлар Жиноят кодексининг 13-моддасида назарда тутилган ижтимоий хавфли қилмиш содир этган шахснинг аҳволини яхшилайдиган қонун орқага қайтиш кучига эга эканлиги ҳақидаги талабларни оғишмай бажаришлари лозим.

Тушунтирилсинки, Ўзбекистон Республикасининг 2015 йил 20 августдаги "Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига хусусий мулкни, тадбиркорлик субъектларини ишончли ҳимоя қилишни янада кучайтиришга, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этишга қаратилган ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида"ги Қонунининг (бундан буён матнда - Қонун) 5-моддаси қуйидаги:

жиноят ишлари суриштирув, дастлабки тергов органлари ва суднинг иш юритувида (биринчи, апелляция, кассация, назорат инстанцияларида) бўлган;

судланганлик ҳолати тугалланмаган ёки олиб ташланмаган шахсларга нисбатан татбиқ этилади.

13-4. Қонун кучга киргунга қадар Жиноят кодекси 188, 189-моддалари биринчи ёки иккинчи қисмида назарда тутилган жиноятларни содир этган, ишлари суриштирув, дастлабки тергов органлари ва суднинг иш юритувида (биринчи, апелляция инстанцияларида) бўлган шахсларга нисбатан жиноят ишлари Жиноят-процессуал кодекси 83-моддаси 2-бандига асосан тугатилиши, мазкур шахслар эса, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 36-моддасида назарда тутилган муддатларга риоя этган ҳолда маъмурий жавобгарликка тортилиши лозим.

Жиноят кодекси 188, 189-моддалари биринчи ёки иккинчи қисмида назарда тутилган жиноятларни содир этганлиги учун жазо ўтаётган шахсларга нисбатан жиноят ишлари Жиноят-процессуал кодекси 83-моддаси 2-бандига асосан тугатилиши, мазкур шахслар эса, жавобгарликдан умуман озод қилиниши лозим.

Қонун амалга киритилгунга қадар ҳукм қилинган, бироқ жазони ўтаб бўлмаган шахсларга нисбатан, шунингдек судланганлик ҳолати тугалланмаган ёки судланганлиги олиб ташланмаган шахсларга нисбатан суд қарорларини Қонунга мувофиқлаштириш масаласи Жиноят-процессуал кодексида белгиланган тартибда юқори инстанция суди томонидан кўриб чиқилади.

13-5. Бир неча жиноят ёки бир неча ҳукм бўйича судланган шахсларга нисбатан суд қарорларини Қонунга мувофиқлаштиришда судлар шуни назарда тутишлари лозимки, Жиноят кодекси 188, 189-моддалари биринчи ёки иккинчи қисми билан ҳукм қилинган шахслар жавобгарликдан озод қилинган ҳолларда, бир неча жиноят ёки бир неча ҳукм бўйича тайинланган узил-кесил жазо тури ва миқдорини қайта муҳокама қилишлари керак".



II. Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг фуқаролик ишлари бўйича қуйидаги қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилсин:


1. "Фуқаролик ҳолати далолатномалари ёзувларидаги хатоликларни белгилашни тартибга солувчи қонунчиликнинг судлар томонидан қўлланиши ҳақида"ги 1992 йил 13 ноябрдаги 5а-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 1-банди охирги хатбошиси қуйидаги таҳририда баён қилинсин:

"Манфаатдор шахслар ўртасида ҳуқуқ тўғрисида низо бўлса, ариза даъво ишини юритиш тартибида кўрилади";


рус тилидаги матни 1-банди охирги хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"При наличии спора о праве между заинтересованными лицами заявление рассматривается в порядке искового производства";


2. "Фуқаролик процессуал қонун ҳужжатлари айрим нормаларининг судлар томонидан қўлланилиши ҳақида"ги 2003 йил 19 декабрдаги 19-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 10-банди иккинчи қисми қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Агар аризада ёки суд томонидан битта иш юритувига бирлаштирилган бир қанча талаблар ҳамда судда кўришга тайёрлаш ва кўриш юзасидан баъзилари бўйича умумий, баъзилари бўйича эса, қисқартирилган муддатлар белгиланган бўлса, фуқаролик иши судда кўришга тайёрлаб бўлинган кундан эътиборан бир ойдан, ўта мураккаб ишлар бўйича, судьянинг асослантирилган ажримига кўра, икки ойдан кечиктирилмай кўрилиши лозим";


рус тилидаги матни 10-банди иккинчи қисми қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Если в заявлении или судом в одном производстве соединены несколько требований, для одних из которых установлен общий, а для других сокращенный срок подготовки и рассмотрения дела, то гражданское дело подлежит рассмотрению со дня окончания подготовки в срок не позднее одного месяца, по делам особой сложности на основании обоснованного определения суда не позже двух месяцев";


34 - 36-бандлари чиқарилсин;


3. "Уй-жой низолари бўйича суд амалиёти ҳақида"ги 2001 йил 14 сентябрдаги 22-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 8-банди қуйидаги таҳрирда баён қилинсин;

"Ер участкалари давлат ёки жамият эҳтиёжлари учун олиб қўйилиши муносабати билан фуқаролар мулкида бўлган уйлар (квартиралар) бузилган тақдирда, мазкур фуқароларга, уларнинг оила аъзоларига, шунингдек ушбу уйларда (квартираларда) доимий яшаётган фуқароларга уларнинг танлови бўйича ва тарафлар келишувига кўра, уй-жой майдонининг ижтимоий нормасидан кам бўлмаган саҳндаги, барча қулайликлари бўлган, аввалгисига тенг қимматли бошқа турар жой мулк қилиб берилади ҳамда дов-дарахтларнинг бозор қиймати тўланади ёхуд бузилаётган уй (квартира), бошқа иморатлар, иншоотлар ва дов-дарахтларнинг бозор қиймати, шунингдек ер участкасига бўлган ҳуқуқнинг бозор қиймати тўлиқ ҳажмда тўланади. Бузилаётган уйнинг (квартиранинг) ёки ер участкасига бўлган ҳуқуқнинг бозор қиймати берилаётган уй-жойнинг ёки ер участкасига бўлган ҳуқуқнинг бозор қийматидан ортиқ бўлган тақдирда, бу фарқ мулкдорга компенсация қилиниши лозим, берилаётган уй-жойнинг ёки ер участкасига бўлган ҳуқуқнинг бозор қиймати бузилаётган уйнинг (квартиранинг) ёки ер участкасига бўлган ҳуқуқнинг бозор қийматидан ортиқ бўлган тақдирда эса, бу фарқ уй-жой берилган ёки ер участкасига бўлган ҳуқуқ берилган пайтдан эътиборан беш йил ичида мулкдор томонидан компенсация қилиниши лозим";


рус тилидаги матни 8-банди қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"В случае сноса находящихся в собственности граждан жилых домов (квартир) в связи с изъятием земельных участков для государственных или общественных нужд указанным гражданам, членам их семей, а также гражданам, постоянно проживающим в этих домах (квартирах), по их выбору и по соглашению сторон предоставляется в собственность другое равноценное благоустроенное жилое помещение площадью не ниже социальной нормы площади жилья и выплачивается рыночная стоимость насаждений либо выплачивается рыночная стоимость сносимых жилого дома (квартиры), иных строений, сооружений и насаждений, а также рыночная стоимость права на земельный участок в полном объеме. В случае превышения рыночной стоимости сносимого дома (квартиры) или права на земельный участок рыночной стоимости предоставляемого жилья или права на земельный участок, разница подлежит компенсации собственнику, а в случае превышения рыночной стоимости предоставляемого жилья или права на земельный участок рыночной стоимости сносимого дома (квартиры) или права на земельный участок, разница подлежит компенсации собственником в течение пяти лет с момента предоставления жилья или права на земельный участок";


4. "Маънавий зарарни қоплаш ҳақидаги қонунларни қўллашнинг айрим масалалари тўғрисида"ги 2000 йил 28 апрелдаги 7-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 1-бандидаги "Автомобиль тўғрисида"ги сўзлар "Автомобиль транспорти тўғрисида"ги сўзлар билан алмаштирилсин;


ўзбек ва рус тилидаги матнларидан 12-банд чиқарилсин;


ўзбек тилидаги матни 16-банди биринчи қисми қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Маънавий ва жисмоний азобларни қўллаш ҳақидаги даъво аризаларини қабул қилиш ва ишларни кўришда, маънавий зарар пул билан қопланса-да, номулкий зарар эканлигини ҳисобга олиш лозим. Шуни ҳисобга олган ҳолда, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1994 йил 3 ноябрдаги 533-сонли қарори билан тасдиқланган "Давлат божи ставкалари"нинг 1-моддасининг "д" бандига биноан мулкка оид бўлмаган даъво аризаларидан ундириладиган миқдорда давлат божи ундирилиши лозим";


рус тилидаги матни 16-банди биринчи қисми қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"При принятии и рассмотрении исковых заявлений о компенсации физических и нравственных страданий необходимо учитывать, что моральный вред является вредом неимущественного характера, несмотря на то, что компенсируется в денежной форме. Учитывая это, государственная пошлина должна взиматься на основании п. "д" ст. 1 постановления Кабинета Министров Республики Узбекистан от 3 ноября 1994 года за N 533 "О ставках государственной пошлины" как с исковых заявлений неимущественного характера";


5. "Фуқароларнинг суд ишларига доир мурожаатларини кўриб чиқиш амалиёти ҳақида"ги 1998 йил 28 декабрдаги 31-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 10-банди иккинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Фуқаролик-процессуал кодексининг 310-моддасига биноан фуқаролик ишлари бўйича суднинг қарори қонуний, асосли ва адолатли эканлигини текшириш ҳақида мурожаат қилиш ҳуқуқига ишда иштирок этувчи шахслар - тарафлар, учинчи шахслар, уларнинг вакиллари ва суд процесси иштирокчилари, шунингдек ишда иштирок этишга жалб қилинмаган, аммо ҳуқуқ ва мажбуриятлари ҳақидаги масала суд томонидан ҳал этилган шахслар ҳақли (ФПКнинг 33-моддаси)";


рус тилидаги матни 10-банди иккинчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Согласно статье 310 Гражданско-процессуального кодекса правом обращения о проверке законности, обоснованности и справедливости судебного решения по гражданским делам обладают лишь участвующие в деле лица - стороны, третьи лица, их представители и участники судебного процесса, а также лица, не привлеченные к участию в деле, о правах и обязанностях которых суд разрешил вопрос (ст. 33 ГПК)";


6. "Фуқаролик ишлари бўйича экспертиза тайинлаш, ўтказиш ва эксперт хулосасига баҳо беришда суд амалиётида келиб чиқадиган айрим масалалар ҳақида"ги 2008 йил 12 декабрдаги 24-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 3-банди биринчи қисмидаги "Судлар экспертиза тайинлаш ва ўтказиш масаласини ҳал этишда Ўзбекистон Республикаси Конституциясига, ФПК" сўзларидан кейин "Суд экспертизаси тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни" сўзлари билан тўлдирилсин;


рус тилидаги матни 3-банди биринчи қисмидаги "При рассмотрении вопроса о назначении и производстве экспертизы судам следует руководствоваться нормами Конституции, ГПК" сўзларидан кейин "Закона Республики Узбекистан "О судебной экспертизе" сўзлари билан тўлдирилсин;


ўзбек тилидаги матни 17-банди қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"ФПК 194-моддасининг 2-қисмига кўра, эксперт (экспертлар комиссияси) хулосаси асослантирилмаганда ёки унинг тўғрилигига шубҳа туғилганда ёхуд унга асос қилиб олинган далиллар ишончли эмас деб топилганда ёки экспертизани ўтказишнинг процессуал қоидалари жиддий бузилганда қайта экспертиза тайинланади. Судлар шуни назарда тутишлари лозимки, бир неча экспертларнинг хулосалари бир-бирига зидлиги деганда экспертлар комиссиясининг хулосаларидаги тафовут (қарама-қаршилик, жиддий фарқ) тушунилади.

Қайта экспертиза муқаддам хулоса берилган объектларга нисбатан суд томонидан аввал қўйилган саволлар юзасидан тайинланади, бироқ уни ўтказиш бошқа экспертга (ёки экспертлар комиссиясига) топширилиши лозим.

Қайта экспертизани ўтказиш эксперт (ёки экспертлар комиссияси) хулосасига асос қилиб олинган далиллар ҳақиқий эмас деб тан олинган ёки экспертиза ўтказишнинг процессуал қоидалари жиддий бузилган тақдирда ҳам тайинланиши мумкин.

Эксперт (ёки экспертлар комиссияси) хулосаси ишнинг ҳақиқий ҳолатларига зид бўлса ёки ишни кўриш вақтида эксперт (ёки экспертлар комиссияси) хулосасига таъсир кўрсатиши мумкин бўлган янги ҳолатлар аниқланса, суд томонидан қайта экспертиза тайинланиши мумкин.

Суд эксперт (ёки экспертлар комиссияси) хулосаларига қўшилмаса, қайта экспертиза тайинлаш мажбурий эмас. Ушбу масалани ҳал этаётганда экспертиза предмети бўлган ҳолатларга доир ишда бошқа далилларнинг мавжудлиги, шунингдек такрорий экспертиза ўтказишнинг амалий имкониятлари ҳисобга олиниши лозим.

Иш бўйича тарафларнинг эксперт (ёки экспертлар комиссияси) хулосасига қўшилмаслиги, мутахассис фикри мавжудлиги ва бошқа важлар қайта экспертиза ўтказиш учун асос бўла олмайди.

Қайта экспертиза хулосасида экспертнинг (ёки экспертлар комиссиясининг) олдинги экспертиза хулосасининг тўғрилиги ёки нотўғрилиги ҳақидаги хулосаси қайси маълумотларга асосланганлиги кўрсатилиши шарт";


рус тилидаги матни 17-банди қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Согласно части 2 статьи 194 ГПК, повторная экспертиза назначается в случае, когда заключение эксперта (комиссии экспертов) необоснованно или его правильность вызывает сомнения либо признаны недостоверными доказательства, положенные в его основу, или были существенно нарушены процессуальные правила производства экспертизы. Судам следует иметь в виду, что под противоречием между заключениями нескольких экспертов следует понимать расхождение (противоречие, серьезное различие) в выводах комиссии экспертов.

Повторная экспертиза назначается судом по ранее поставленным судом вопросам, в отношении тех же объектов, по которым ранее давалось заключение, однако производство ее должно быть назначено другому эксперту (либо комиссии экспертов).

Производство повторной экспертизы возможно также и в случае признания недостоверными доказательств, положенных в основу заключения эксперта (комиссии экспертов), либо существенного нарушения процессуальных правил производства экспертизы.

Повторная экспертиза может быть назначена судом, если выводы эксперта (комиссии экспертов) противоречат фактическим обстоятельствам дела или если во время судебного разбирательства установлены новые данные, которые могут повлиять на выводы эксперта (комиссии экспертов).

При несогласии суда с выводами эксперта (комиссии экспертов) назначение повторной экспертизы не является обязательным. При решении этого вопроса следует учитывать наличие в деле иных доказательств по обстоятельствам, являющимся предметом экспертизы, а также практическую возможность проведения повторной экспертизы.

Несогласие сторон по делу с заключением эксперта (комиссии экспертов), наличие мнений специалистов и другие мотивы не могут служить основанием для проведения повторной экспертизы.

В заключении повторной экспертизы должно быть указано, на основании каких данных исследования эксперт (комиссия экспертов) пришел к выводу о подтверждении правильности либо ошибочности предыдущего заключения".


7. "Фуқаролик ишлари бўйича суд харажатларини ундириш амалиёти тўғрисида"ги 2009 йил 24 ноябрдаги 14-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 4-бандидаги "Фуқаролик процессуал кодексининг" сўзларидан кейин "(кейинги ўринларда - ФПК)" сўзлари билан тўлдирилсин;


рус тилидаги матни 4-бандидаги "Гражданского процессуального кодекса" сўзларидан кейин "(далее - ГПК)" сўзлари билан тўлдирилсин;


ўзбек тилидаги матни 12-банди биринчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Давлат божини қайтариш ФПКнинг 108 ва СКнинг 342-моддаларида кўрсатилган асосларга мувофиқ амалга оширилади. Бож қонунда талаб қилинганидан ортиқча миқдорда тўланган бўлса, шу ортиқча тўланган қисми қайтарилади. Қонунда қайд этилган бошқа ҳолларда бож тўлиқ миқдорда қайтарилиши лозим";


рус тилидаги матни 12-банди биринчи хатбошиси қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Возврат государственной пошлины производится по основаниям, перечисленным в статьях 108 ГПК и 342 НК. Пошлина, внесенная в большем размере, чем это требуется по закону, возвращается в части излишне уплаченной суммы. В остальных указанных в законе случаях пошлина подлежит возврату в полном объеме";


8. "Вакилликка доир фуқаролик процессуал қонунчилиги нормаларининг судлар томонидан қўлланилиши тўғрисида"ги 2010 йил 14 майдаги 05-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 14-банди қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Судларга тушунтирилсинки, ишга киришиш учун ҳуқуқ берувчи ҳужжатлар шартнома бўйича вакилларга процесс иштирокчисининг фақат умумий ҳуқуқларини (ФПК 34-моддаси) бериб, уларга қуйидагилар киради: иш материаллари билан танишиш, улардан кўчирмалар олиш, нусхалар кўчириш, раддия бериш тўғрисида арз қилиш, далиллар тақдим этиш, далилларни текширишда иштирок этиш, ишда иштирок этувчи бошқа шахсларга ва одил судловни амалга оширишга кўмаклашаётган шахсларга саволлар бериш, аризалар бериш, илтимосномалар тақдим этиш, судга оғзаки ва ёзма тушунтиришлар бериш, ишни судда кўриш давомида туғиладиган ҳамма масалалар бўйича ўзларининг важларини баён қилиш, бошқа шахсларнинг арзлари, илтимосномалари, важларига қарши эътироз билдириш, суднинг ҳал қилув қарори, ажрими, қарори ва буйруғи устидан шикоят қилиш, суд чиқарган ҳал қилув қарори, ажрим, қарор ва буйруқнинг мажбурий ижросини талаб қилиш, суд ижрочисининг ҳаракатлари вақтида ҳозир бўлиш ва ўз ҳуқуқларини амалга ошириш.

Ишда иштирок этувчи шахслар ушбу Кодексда назарда тутилган бошқа процессуал ҳуқуқлардан ҳам фойдаланадилар";


рус тилидаги матни 14-банди қуйидаги таҳрирда баён қилинсин:

"Разъяснить судам, что документы, предоставляющие право на вступление в дело, наделяют договорных представителей лишь общими правами участника процесса (статья 34 ГПК), к которым относятся нижеследующие: знакомиться с материалами дела, делать из них выписки, снимать копии, заявлять отводы, представлять доказательства, участвовать в исследовании доказательств, задавать вопросы другим лицам, участвующим в деле, и лицам, содействующим осуществлению правосудия, делать заявления, заявлять ходатайства, давать устные и письменные объяснения суду, излагать свои доводы по всем возникающим в ходе судебного разбирательства вопросам, возражать против заявлений, ходатайств, доводов других лиц, обжаловать решения, определения, постановления и приказы суда, требовать принудительного исполнения решения, определения, постановления и приказа суда, присутствовать и реализовать свои права при действиях судебного исполнителя.

Лица, участвующие в деле, пользуются и другими процессуальными правами, предусмотренными в данном Кодексе";


9. "Юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни белгилаш ҳақидаги ишлар бўйича суд амалиёти тўғрисида"ги 1991 йил 20 декабрдаги 5-сонли қарори:


рус тилидаги матни 17-банди бешинчи хатбошисидаги "в него вкралась" сўзлари "допущена" сўзлари билан алмаштирилсин;


10. "Ер кодексини татбиқ қилишда суд амалиётида вужудга келадиган айрим масалалар тўғрисида"ги 2006 йил 3 февралдаги 3-сонли қарори:


ўзбек ва рус тилидаги матнларидан 7-банд чиқарилсин;


11. "Фуқароларнинг ҳуқуқлари ва эркинликларини бузадиган хатти-ҳаракатлар ва қарорлар устидан келтирилган шикоятларни судларда кўриш амалиёти тўғрисида"ги 1996 йил 19 июлдаги 18-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 6-банди учинчи хатбошиси "кўчмас мулкка нисбатан ҳуқуқларни давлат рўйхатига олишни рад этиш" сўзлари билан тўлдирилсин;


рус тилидаги матни 6-банди учинчи хатбошиси "отказ в государственной регистрации прав на недвижимое имущество" сўзлари билан тўлдирилсин;


ўзбек тилидаги матни 6-банди тўртинчи хатбошисидан "акциядорлик жамиятлари" сўзлари чиқарилсин;


рус тилидаги матни 6-банди тўртинчи хатбошисидан "акционерных обществ" сўзлари чиқарилсин;


ўзбек тилидаги матни 6-банди қуйидаги мазмундаги бешинчи хатбоши билан тўлдирилсин:

"Юридик ва жисмоний шахсларнинг кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларини давлат рўйхатидан ўтказиш рад этилган тақдирда, давлат рўйхатидан ўтказувчи органнинг қарори юзасидан суд тартибида шикоят қилиш билан боғлиқ ишларни кўришда Вазирлар Маҳкамасининг 2014 йил 7 январдаги 1-сонли қарори 1-иловасига мувофиқ "Кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни ва у ҳақда тузилган битимларни давлат рўйхатидан ўтказиш тартиби тўғрисида Низом" талабларидан келиб чиқиб, ҳал қилиш лозим";


рус тилидаги матни 6-банди қуйидагн мазмундаги бешинчи хатбоши билан тўлдирилсин:

"При рассмотрении дел, связанных с жалобами на решения органа, проводящего государственную регистрацию, об отказе в государственной регистрации прав физических и юридических лиц на недвижимое имущество, необходимо исходить из требований приложения N 1 "Положения о порядке государственной регистрации прав на недвижимое имущество и сделок с ними" утвержденного Постановлением Кабинета Министров от 07.01.2014 года N 1";


ўзбек тилидаги матни 12-банди "Суд давлат бошқаруви органлари ва мансабдор шахсларнинг жисмоний шахсларнинг ҳуқуқларини бузувчи хатти-ҳаракатлари устидан шикоятлар бўйича ҳал қилув қарорини қабул қилганда, айбдор тарафдан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 03.11.1994 йилдаги "Давлат божи ставкалари ҳақида"ги 533-сонли қарорининг 1-моддаси "б" бандида кўрсатилган миқдорда давлат божини ундиради" сўзлари билан тўлдирилсин";


рус тилидаги матни 12-банди "Суд при вынесении решения по жалобам на неправомерные действия органов государственного управления и должностных лиц, нарушающих права физических лиц, взыскивает с виновной стороны государственную пошлину в размере, указанном в п. "б" ст. 1 постановления Кабинета Министров Республики Узбекистан от 03.11.1994 года N 533 "О ставках государственной пошлины" сўзлари билан тўлдирилсин";


12. "Болалар тарбияси билан боғлиқ низоларни ҳал қилишда судлар томонидан қонунларни қўллаш амалиёти тўғрисида"ги 1998 йил 11 сентябдаги 23-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни 7-банди учинчи хатбошисидан кейин қуйидаги мазмундаги хатбошилар билан тўлдирилсин:

"Суд мазкур туркумдаги ишларни судда кўришга тайёрлаш, низони ҳал қилишда аҳамиятга эга ва тарафлар томонидан исботланиши лозим бўлган ҳолатларни аниқлаши керак, бунда асосий эътиборни айнан боланинг ота-онаси ёхуд бошқа тарбиялайдиган шахсларнинг шахсий хусусиятларига, шунингдек бола билан шу шахслар ўртасидаги ўзаро муносабатларга қаратиш керак. Бундай ишлар, фарзандни тарбиясига беришни талаб қилаётган шахсларнинг васийлик ва ҳомийлик органи томонидан тегишли тартибда тузилган ва тасдиқланган турмуш шароитларини текшириш хулосаларини олгандан сўнг кўришга тайинланади.

Суд мазкур масала юзасидан низони мазмунан кўраётганда ота-онанинг ҳуқуқлари тенглиги тамойили ва бола манфаатларида турли хил ҳолатларни инобатга олади. Заруратга қараб, суд томонидан суд-психологик экспертизаси тайинланиши лозим, бундай экспертиза ота-оналар (улардан бири)га нисбатан, аҳволни психологик таҳлил қилиш (оилавий можаро) бўйича ҳам ўтказилиши мумкин. Бироқ суд экспертизасининг хулосаси, васийлик ва ҳомийлик органининг хулосаси ҳам далиллардан бири бўлиб, ишдаги бошқа далиллар йиғиндиси билан биргаликда суд томонидан баҳоланиши лозимлигини эътиборга олиши керак.

Боладан алоҳида яшаётган ота-онанинг ҳуқуқидан келиб чиққан ҳолда у билан кўришишда, шунингдек вояга етмаганнинг шу ота-она билан кўришиш ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш заруратидан келиб чиқиб, суд ҳар бир аниқ ишнинг ҳолатларини инобатга олиб ҳал қилув қарорининг хулоса қисмида кўрилиш тартибини (вақти, жойи, кўришиш давомийлиги ва ҳ.к.) баён этиши лозим.

Бола билан ота-онанинг кўришиш тартибини белгилашда боланинг жисмоний ва руҳий соғлиги, унинг ахлоқий камолотига таъсир қиладиган ҳолатлар, боланинг ёши ва соғлиғининг ҳолати, боланинг ота (она)га боғлиқлиги ва бошқа ҳолатлар инобатга олинади. Белгиланган кўришиш тартиби боланинг манфаатига жавоб бериши ва ижро этиш имконияти мавжуд бўлиши лозим.

Истисно ҳолларда, боладан алоҳида яшаётган ота-онанинг бола билан кўришиши унга зарар етказиши мумкин бўлса, суд Ўзбекистон Республикаси Оила кодексининг 75-моддаси 2-қисмига мувофиқ, ота-онанинг ҳуқуқини амалга оширишда ота-она болаларнинг жисмоний ва руҳий соғлигига, ахлоқий камолотига зарар етказишга ҳақли эмаслигидан келиб чиқиб, суд ота-онанинг бола билан кўришиш тартибини белгилаш ҳақидаги даъвосини қабул қилинган қарорда асослантирган ҳолда рад қилишга ҳақли";


рус тилидаги матни 7-банди учинчи хатбошисидан кейин қуйидаги мазмундаги хатбошилар билан тўлдирилсин;

"При подготовке дел данной категории к судебному разбирательству, суду необходимо определить обстоятельства, имеющие значение для разрешения спора и подлежащие доказыванию сторонами, обратив особое внимание на личные качества родителей либо иных лиц, воспитывающих ребенка, а также сложившиеся взаимоотношения этих лиц с ребенком. Такие дела назначаются к рассмотрению в судебном заседании только после получения составленных и утвержденных в установленном порядке актов органов опеки и попечительства об обследовании условий жизни лиц, претендующих на воспитание ребенка.

Суд, рассматривая по существу спор по данному вопросу, принимает во внимание в интересах ребенка различные обстоятельства с учетом соблюдения принципа равенства родительских прав обоих родителей. При необходимости судом должна быть назначена судебно-психологическая экспертиза, такая экспертиза может проводиться в отношении родителей (одного из них), а также по психологическому анализу ситуации (семейного конфликта). Однако, следует иметь в виду, что заключение судебнопсихологической экспертизы и заключение органа опеки и попечительства, являясь лишь одним из доказательств, должно быть оценено судом в совокупности с другими имеющимися в деле доказательствами.

Исходя из права родителя, проживающего отдельно от ребенка, на общение с ним, а также из необходимости защиты прав и интересов несовершеннолетнего на общение с этим родителем, суду, принимая во внимание обстоятельства по каждому конкретному делу, следует изложить в резолютивной части решения порядок общения (время, место, продолжительность общения и т.п.).

При определении порядка общения родителя с ребенком принимаются во внимание физическое и психическое здоровье ребенка, обстоятельства, влияющие на его нравственное развитие, возраст ребенка и состояние его здоровья, привязанность ребенка к родителям и другие обстоятельства. Установленный порядок общения должен отвечать интересам ребенка и быть исполнимым.

В исключительных случаях, если общение ребенка с отдельно проживающим родителем может нанести ему вред, суд на основании п. 2 ст. 75 СК РУ, исходя из того, что при осуществлении родительских прав родители не вправе причинять вред физическому и психическому здоровью детей и их нравственному развитию, вправе отказать в иске родителей об определении порядка общения с ребенком, обосновав его в принимаемом решении";


13. Судлар томонидан меҳнат шартномаси (контракти)ни бекор қилишни тартибга солувчи қонунларнинг қўлланилиши ҳақида"ги 1998 йил 17 апрелдаги 12-сонли қарори:


ўзбек тилидаги матни қуйидаги 40-1-банд билан тўлдирилсин:

"Ходимнинг пенсия ёшига тўлганлиги, қонун ҳужжатларига мувофиқ ёшга доир давлат пенсиясини олиш ҳуқуқи мавжуд бўлганда, иш берувчининг ташаббуси билан меҳнат шартномасининг Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексининг 100-моддаси 2-қисми 7-бандига мувофиқ бекор қилинишига йўл қўйилади.

Судлар ушбу туркумдаги ишларни кўришда иш берувчи меҳнат шартномасини бекор қилиш нияти ҳақида ходимнинг пенсия ёшига тўлганлиги муносабати билан меҳнат шартномаси бекор қилинганда камида икки ой олдин ёзма равишда огоҳлантирилганлигини текширишлари керак.

Судлар ушбу тоифадаги ишларни кўришда ходимнинг пенсия ёшига тўлганлиги, қонун ҳужжатларига мувофиқ ёшга доир пенсиясини олиш ҳуқуқи мавжудлигига эътибор қаратишлари лозим.

Ўзбекистон Республикасининг "Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида"ги Қонунининг 7-моддасига биноан, ёшга доир пенсия олиш ҳуқуқига:

эркаклар - 60 ёшга тўлганда ва иш стажлари камида 25 йил бўлган тақдирда;

аёллар - 55 ёшга тўлганда ва иш стажлари камида 20 йил бўлган тақдирда эга бўладилар";


рус тилидаги матни қуйидаги 40-1-банд билан тўлдирилсин:

"Прекращение трудового договора по инициативе работодателя на основании п. 7 ч. 2 ст. 100 Трудового кодекса допускается при достижении работником пенсионного возраста при наличии права на получение государственной пенсии по возрасту в соответствии с законодательством.

Суды при рассмотрении данных категорий дел должны проверять соблюдение работодателем предупреждения работника в письменной форме о намерении прекращения трудового договора в связи с достижением работником пенсионного возраста не менее чем за два месяца.

Суды при рассмотрении данных категорий дел должны обратить внимание на достижение работником пенсионного возраста при наличии права на получение государственной пенсии по возрасту в соответствии с законодательством.

В соответствии со ст. 7 Закона Республики Узбекистан "О государственном пенсионном обеспечении граждан" право на получение пенсии по возрасту имеют:

мужчины - по достижении 60 лет и при стаже работы не менее 25 лет;

женщины - по достижении 55 лет и при стаже работы не менее 20 лет.

Олий суд раиси

Ш. Газиев

Пленум котиби, Олий суд судьяси

Д. Камилов

        





























Время: 0.0332
по регистрации МЮ строгое соответствие
  • Все
  • действующие
  • утратившие силу
  • Русский
  • Ўзбекча
  • Оба языка
  • любая дата
  • точная дата
  • период
  • -

Свернуть поиск