(IFRIC) 19 "Молиявий мажбуриятларни улушли инструментлар билан сўндириш" Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларини шарҳлаш қўмитаси шарҳи (АВ томонидан 09.12.2022 й. 3400-сон билан рўйхатга олинган молия вазирининг 10.11.2022 й. 61-сон буйруғига 58-илова)

Функция недоступна

Ўзбекистон Республикаси

Адлия вазирлигида

2022 йил 9 декабрда 3400-сон

билан рўйхатга олинган

Ўзбекистон Республикаси

молия вазирининг

2022 йил 10 ноябрдаги

61-сон буйруғига

58-ИЛОВА

(IFRIC) 19-СОН МҲХСШҚ ШАРҲИ

"Молиявий мажбуриятларни улушли

инструментлар билан сўндириш"

Ҳаволалар

Молиявий ҳисоботни тайёрлаш ва тақдим этишнинг концептуал асоси*.

2-сон МҲХС "Акцияга асосланган тўлов".

3-сон МҲХС "Бизнес бирлашувлари".

9-сон МҲХС "Молиявий инструментлар".

13-сон МҲХС "Ҳаққоний қийматни баҳолаш".

1-сон БҲХС "Молиявий ҳисоботни тақдим этиш".

8-сон БҲХС "Ҳисоб сиёсати, ҳисоб баҳоларидаги ўзгаришлар ва хатолар".

32-сон БҲХС "Молиявий инструментлар".

Дастлабки маълумотлар

1. Дебиторнинг кредиторга улушли инструментлар чиқариш орқали мажбуриятни тўлиқ ёки қисман сўндириш натижасида келиб чиқадиган молиявий мажбурият шартлари дебитор ва кредитор томонидан қайта кўриб чиқилиши мумкин. Бундай операциялар баъзида "Улушли инструментлар эвазига қарз инструментлари своплари" каби аталади. МҲХСШҚга бундай операцияларни ҳисобга олиш тартиби тўғрисида кўрсатма учун сўровлар келиб тушган.

Қўллаш доираси

2. Мазкур шарҳда ташкилотнинг муайян молиявий мажбурияти шартлари қайта кўриб чиқилиши натижасида ушбу мажбуриятни тўлиқ ёки қисман сўндириш мақсадида кредитор фойдасига улушли инструментлар чиқарилганда ишлатиладиган ҳисобга олиш тартиби кўриб чиқилади. Унда кредитор томонидан ҳисобга олиш тартиби кўриб чиқилмайди.

3. Ташкилот мазкур шарҳни қуйидаги ҳолатлардаги операцияларга нисбатан қўлламаслиги лозим:

(a) кредитор, шунингдек, ташкилотнинг бевосита ёки билвосита акциядори ҳисобланса ва шундай амалдаги акциядори сифатида ҳаракат қилса.

(б) операциядан олдин ҳамда кейин кредитор ва ташкилот бир хил томон ёки томонлар орқали назорат қилинса ва операциянинг моҳияти ташкилотга капитал киритиш ёки ташкилот томонидан капитални тақсимлашни ўз ичига олса.

(в) молиявий мажбуриятни акциялар чиқариш орқали сўндириш молиявий мажбуриятнинг дастлабки шартига мувофиқ амалга оширилса.

Масалалар

4. Мазкур шарҳда қуйидаги масалалар кўриб чиқилади:

(a) Ташкилотнинг молиявий мажбуриятни тўлиқ ёки қисман сўндириш учун чиқарилган улушли инструментлар 9-сон МҲХСнинг 3.3.3 бандига мувофиқ "тўланган товон" ҳисобланадими?

(б) Ташкилот бундай молиявий мажбуриятни сўнидириш учун чиқарилган улушли инструментларни дастлаб қандай баҳолаши лозим?

(в) Ташкилот сўндирилган молиявий мажбуриятнинг баланс қиймати ва чиқарилган улушли инструментларнинг дастлабки қиймати ўртасидаги фарқни қандай ҳисобга олиши лозим?

Консенсус

5. Ташкилотнинг молиявий мажбуриятни тўлиқ ёки қисман сўндириш учун кредиторга улушли инструментларни чиқариш 9-сон МҲХСнинг 3.3.3 бандига мувофиқ "тўланган товон" ҳисобланади. Ташкилот молиявий мажбуриятни (ёки унинг бир қисмини) фақат ва фақат 9-сон МҲХСнинг 3.3.1 бандига мувофиқ сўндирганда молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисоботдан чиқариши лозим.

6. Молиявий мажбуриятни тўлиқ ёки қисман сўндириш учун кредиторга чиқарилган улушли инструментларни дастлабки тан олишда, унинг ҳаққоний қийматини ишончли баҳолаш мумкин бўлмаган ҳоллардан ташқари, ташкилот уларни чиқарилган улушли инструментларнинг ҳаққоний қийматида баҳолаши лозим.

7. Агар чиқарилган улушли инструментларнинг ҳаққоний қийматини ишончли баҳолаш мумкин бўлмаса, у ҳолда, улушли инструмент сўндирилган молиявий мажбуриятнинг ҳаққоний қийматини акс эттирадиган тарзда баҳолаши лозим. Талаб бўйича сўндириш шартини ўз ичига оладиган сўндирилган молиявий мажбуриятнинг ҳаққоний қийматини баҳолашда 13-сон МҲХСнинг 47-банди қўлланмайди.

8. Агар молиявий мажбуриятнинг фақат бир қисми сўндирилса, ташкилот тўланган товоннинг бир қисми сўндирилмай қолган мажбурият шартларини ўзгартириш билан боғлиқ ёки йўқлигини баҳолаши лозим. Агар тўланган товоннинг бир қисми сўндирилмай қолган мажбурият шартларини ўзгартириш билан боғлиқ бўлса, ташкилот ушбу тўланган товонни сўндирилган мажбурият қисми ва сўндирилмай қолган мажбурият қисми ўртасида тақсимлаши лозим. Ташкилот ушбу тақсимлашни амалга оширишда операцияга боғлиқ барча ўринли далиллар ва ҳолатларни эътиборга олиши лозим.

9. Сўндирилган молиявий мажбуриятнинг (ёки унинг бир қисмининг) баланс қиймати ва тўланган товон ўртасидаги фарқ 9-сон МҲХСнинг 3.3.3-бандига мувофиқ фойда ёки зарар таркибида тан олиниши лозим. Чиқарилган улушли инструмент дастлаб тан олиниши ва молиявий мажбурият (ёки унинг бир қисми) сўндирилган санада баҳоланиши лозим.

10. Молиявий мажбуриятнинг факат бир қисми сўндирилганда, товон 8-бандга мувофиқ тақсимланади. Мажбурият қолдиғига тақсимланган товон бундай мажбурият қолдиғининг шартлари аҳамиятли даражада ўзгарганлигини баҳолашда ҳисобга олиниши лозим. Агар мажбурият қолдиғининг шартлари аҳамиятли даражада ўзгарган бўлса, ташкилот 9-сон МҲХСнинг 3.3.2-бандига мувофиқ бундай ўзгартиришни дастлабки мажбуриятнинг сўндирилиши ва янги мажбуриятнинг тан олиниши каби ҳисобга олиши лозим.

11. Ташкилот 9 ва 10-бандларга мувофиқ тан олинган фойда ёки зарарни фойда ёки зарар таркибида ёки изоҳларда алоҳида модда сифатида ёритиб бериши лозим.

Кучга кириш санаси

ва ўтиш қоидалари

12. Мазкур шарҳ ташкилотлар томонидан 2010 йил 1 июлдан ёки ундан кейин бошланадиган йиллик даврлар учун қўлланиши лозим. Бундан олдинроқ санадан бошлаб қўллашга рухсат этилади. Агар ташкилот мазкур шарҳни 2010 йил 1 июлдан олдинги давр учун қўлласа, у ушбу фактни ёритиб бериши лозим.

13. Ташкилот ҳисоб сиёсатидаги ўзгаришни 8-сон БҲХСга мувофиқ тақдим этиладиган энг олдинги қиёсий давр учун қўллаши лозим.

14. [Чиқариб ташланган]

15. 2011 йил май ойида эълон қилинган 13-сон МҲХС бўйича 7-бандга ўзгартириш киритилган. Ташкилот ушбу ўзгартиришларни 13-сон МҲХС билан биргаликда қўллаши лозим.

16. [Чиқариб ташланган]

17. 2014 йил июль ойида эълон қилинган 9-сон МҲХС бўйича 4, 5, 7, 9 ва 10-бандларга ўзгартиришлар киритилган ва 14 ва 16-бандлар чиқариб ташланган. Ташкилот ушбу ўзгартиришларни 9-сон МҲХС билан биргаликда қўллаши лозим.

--------------------------------------------------------------

*) Ушбу ҳавола 2001 йилда Кенгаш томонидан қабул қилинган БҲХСҚнинг "Молиявий ҳисоботни тайёрлаш ва тақдим этишнинг концептуал асоси"ни назарда тутади.

Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси (www.lex.uz),

2022 йил 13 декабрь